Kiwi

Ik ambieer het niet om een plantendokter te zijn, maar veel vragen die mensen mij stellen gaan niet over bloemen en planten maar over zaken als schimmelaantastingen en insectenplagen. En over onvruchtbaarheid. Een vaak weerkerende vraag gaat over vruchtbaarheidsproblemen bij de kiwi. Kort samengevat luidt zo’n vraag: waarom draagt mijn kiwi geen vruchten? Bij het beantwoorden van een vraag is het zaak om methodisch te werk te gaan. Ik onderwerp de vragensteller aan een kort verhoor. Wat voor kiwi heeft de vragensteller geplant? Hoe lang geleden? Hoeveel exemplaren? In de zon, of in de schaduw? Aan de hand van de antwoorden kan de diagnose worden gesteld.

De populairste kiwi is Actinidia chinensis, de Chinese kruisbes. De meeste tuiniers zijn er wel van op de hoogte dat deze kiwi tweehuizig is, dat wil zeggen dat de mannelijke bloemen en de vrouwelijke bloemen aan aparte planten zitten. Om vruchten te krijgen moet je beide seksen planten. Het kan tamelijk lang duren voordat een kiwi vrucht draagt. Vijf jaar is normaal. Dat staat niet op het etiket vermeld en vaak hoeft de vragensteller zich dan ook niet ongerust te maken. Zijn vraag was ingegeven door ongeduld. Maar ook komt het voor dat de kiwi’s na tien jaar nog geen vrucht dragen. Dan is er soms sprake van verkeerde etikettering bij aankoop. Er kan wel op het etiket staan dat een plant vrouwelijk of mannelijk is, maar het is raadzaam om dat tijdens de bloei, na vier of vijf jaar, ook nog eens te controleren. Daarvoor hoef je geen botanicus te zijn want het verschil tussen een mannelijke en een vrouwelijke bloem is gemakkelijk te zien. Vrouwelijke bloemen hebben een duidelijk ontwikkelde stamper in het hart, en daaromheen een paar meeldraden; mannelijke bloemen hebben een grote toef meeldraden in het midden en een nauwelijks ontwikkelde stamper. Maar zelfs als u het verschil niet weet tussen meeldraden en stampers hoeft u alleen maar twee bloemen van uw verschillende kiwi’s met elkaar te vergelijken – zien die er duidelijk anders uit, dan heeft u verschillende seksen, maar zijn ze hetzelfde, dan kunt u zich bekocht voelen. Dan hebt u twee mannen, of twee vrouwen. Pluk in dat geval een bloem en vergelijk die met de kiwibloemen van vrienden of kennissen, waarvan de sekse vaststaat. Plant de ontbrekende sekse bij.

Een tweede kiwi die tegenwoordig populair is, is de Siberische kruisbes, Actinidia arguta. Minikiwi wordt hij ook wel genoemd, waarbij mini op de vrucht slaat en niet op de groeikracht. De Siberische kruisbes is eenhuizig en je hoeft er dus maar één van te planten, hoewel, net als bij appels, peren en kersen, de vruchtzetting door kruisbestuiving gunstig wordt beïnvloed. Plant voor een grote oogst dus toch twee verschillende klonen, bijvoorbeeld ‘Ambrosia’ en ‘Maki’. Ook de Siberische kruisbes bloeit meestal pas in het vierde of vijfde jaar, maar als u rigoureus snoeit, dan kunt u de plant na drie jaar in bloei hebben.

Kiwivruchten zijn bij de groenteman tegenwoordig zo goedkoop dat de eigen teelt niet echt loont. Er is dan ook veel voor te zeggen om de kiwi als sierplant te beschouwen. Kijk in dat geval eens uit naar Actinidia kolomikta, met blad in de onwaarschijnlijke kleurencombinatie van roze, wit en groen.