Enkelbloemige rozen

De roos is zonder twijfel de populairste van alle tuinplanten. In bijna iedere tuin is wel een roos te vinden. Tegelijkertijd is de roos de oorzaak van de meeste tuinklachten. Het is altijd wat: als de roos niet groen ziet van de luis, dan ziet zij wel grijs van de meeldauw, of anders zwart van de sterroetdauw. Wie zijn rozen in goede gezondheid wil houden, beschikt vaak over een flinke tuinapotheek; het schuurtje staat vol bestrijdingsmiddelen waarmee de roos frequent bespoten moet worden om van kwalen en plagen gespaard te blijven. Niet iedereen vindt het prettig om zijn tuinplanten te bespuiten en ik word dan ook minstens eenmaal per week geconfronteerd met de vraag of er voor alle rozenkwaaltjes geen milieuvriendelijke oplossing bestaat. Die bestaat, maar die ligt niet in het bespuiten van de rozenstruiken met zeep-sop, spiritus of brandnetelgier. De beste oplossing die ik opper wordt mij meestal niet in dank afgenomen. Die luidt namelijk: plant geen rozen, tenzij u op goede grond tuiniert. Veel rozenklachten vinden hun oorsprong in het feit dat men per se rozen wil planten op grond die daarvoor niet geschikt is. Rozen houden van leem, of klei. Op arme zandgrond is het niets gedaan. Het is wel mogelijk om rozen op arme, zure grond met veel kunsten vliegwerk in leven te houden, maar het jaarlijks aanschouwen van een roos die voor haar leven vecht, is geen prettige tuinervaring.

En zelfs op vruchtbare kleigrond levert de roos niet altijd een vrolijke aanblik. Dat komt doordat niet iedere roos beschikt over wat door rozenkwekers wel eens het zelfschonend vermogen wordt genoemd. Een zelfschonende roos laat na de bloei de bloemblaadjes vallen; een niet-zelfschonende struik houdt die blaadjes hardnekkig vast. Catalogi van rozenkwekers zijn over deze eigenschap niet bijster mededeelzaam. Als een roos de bloemblaadjes na de bloei laat vallen, dan wordt dat nog wel eens vermeld, maar als zij ze vasthoudt, dan zwijgt de kweker in alle talen. Nu is het geen ramp om een roos in de tuin te hebben die haar uitgebloeide bloemen vasthoudt, maar het betekent wel dat de eigenaar regelmatig met een snoeischaar al die lelijke bruine proppen moet verwijderen om het aanzicht van de plant niet tot een aanfluiting te maken. Bij een struikroos kan dit nog een karweitje zijn dat als prettig ervaren wordt; bij tien struikrozen wordt het al minder leuk en bij een verzameling klimrozen is het een regelrechte ramp. Het verwijderen van uitgebloeide bloemen dient namelijk iedere dag te gebeuren en voor iemand die iedere dag op een wankele trapleer moet balanceren om de uitgebloeide bloemen van de klimrozen te knippen, is de lol er snel af. Wie niet van intensief tuinonderhoud houdt, maar toch graag van rozen geniet, doet er verstandig aan om enkelbloemige rozen te planten en om de dubbelbloemige cultivars te vermijden. Goede, zelfschonende, enkelbloemige struikrozen zijn ‘White Wings’ (ivoorwit met een granaatrood), ‘Golden Wings’ (honingkleurig), ‘Mrs Oakley Fischer’ (abrikooskleurig) en ‘Dainty Bess’ (schelpjesroze). De prominente meeldraden van deze enkelbloemige rozen dragen in belangrijke mate bij aan de schoonheid van de bloem. Na de bloei vallen de bloemblaadjes snel af, maar de meeldraden blijven nog even zitten, waardoor zelfs de uitgebloeide bloemen een exotische aantrekkingskracht uitstralen: alsof de roos voor de tweede keer bloeit met volslagen anderssoortige bloemen.

Het model van deze rozen is – net als dat van andere rozen – weinig elegant, maar dat valt te ondervangen door er andere, lagere planten voor te plaatsen, zodat je alleen het bovenste gedeelte van de rozenstruik ziet, en niet de kale stelten.

Tot de mooiste klimrozen behoort ook een tweetal enkelbloemige: ‘Mermaid’ en ‘Meg’. ‘Mermaid’ is al van grote afstand te herkennen aan het gezonde glimmende blad en aan de kaneelkleurige twijgen. Plant deze klimroos op een beschutte plaats en hoop op een lange reeks van zachte winters. De bloemen zijn roomkleurig, met donkere meeldraden in het hart. ‘Meg’, met onwaarschijnlijk grote roze bloemen, is beter tegen vorst bestand.