Uit de memoires van kolonel Augusto Santamaría del Valle
Naarmate ik meer zicht kreeg op de lijst met vijftien verdachten van de moord op inspecteur Albí en kolonel Cartoux, werd ik pessimistischer over de kansen de zaak op te lossen. Een uitgerangeerde generaal, een dementerende bankier, een in alcohol en opioïden verstrikte toneelspeler, een aan lager wal geraakte notaris, de eigenaar van een kleine kroeg, een drietal veroordeelde misdadigers — hén kon ik eenvoudig benaderen, uithoren en chanteren, maar deze mensen had ik bij voorbaat al kunnen wegstrepen als verdachten, daar het hun gewoonweg aan de mogelijkheden (of: de noodzaak) ontbrak vanuit Barcelona twee moorden in Madrid te plegen, danwel te laten plegen.
Het probleem lag juist in het onderzoeken van Enriqueta Martí’s welgestelde, invloedrijke clientèle, mensen die zich verschuilden achter hun geld. Op hen aflopen en mezelf voorstellen als kolonel Cartoux was geen optie, ze vereisten een omzichtiger aanpak.
De lijst van kolonel Cartoux bevatte vele belangwekkende namen. In het bijzonder interessant was die van don Serafín Maragall, de toenmalig penningmeester van de Catalaanse UGT. Een chantabele vakbondsleider zou voor ons van onschatbare waarde kunnen zijn. Om te testen hoeveel invloed Maragall in de UGT had, gaf ik hem de opdracht Eduardo Garrido, een gematigd lid van de vakcentrale, verkozen te krijgen tot voorzitter van de Catalaanse tak van de vakbond. Was hem dit niet gelukt, dan had ik verdere chantage waarschijnlijk afgeschreven als zinloos, maar toen ik terugkeerde naar Barcelona bleek Maragall succesvol geweest. Meer dan succesvol: Garrido was unaniem gekozen. Het zou voor de vakbondsman de eerste van een reeks aan opdrachten worden.
Overigens trof ik bij mijn tweede bezoek aan Barcelona een geheel andere stad aan dan ik had achtergelaten. De sfeer was omgeslagen; het geweld tussen de syndicaten was opgevlamd en aanslagen waren weer aan de orde van de dag. Ze was verworden tot een gespannen, bange stad — een stad waar de dood loerde op iedere straathoek.