Serafín

Er is een tweede brief bezorgd. Hetzelfde type envelop als de eerste, met een lichtgroene glans en afgeronde hoeken. Serafín vond hem op zijn bureau toen hij rond tien uur binnenkwam. Iemand moet de kamer zijn binnengeslopen, want zowel de dienstbode als de portier ontkent de brief te hebben aangenomen. Hij legt hem weg, stelt het lezen ervan uit, alsof de brief pas zou bestaan op het moment dat hij de inhoud ervan kent. Alsof de inhoud milder zou worden met het verstrijken van de tijd.

Intussen zoekt hij afleiding in andere bezigheden. Er zijn er genoeg vandaag: het geld voor de staking in Mataró moet bijeen worden gebracht, de jaarrekening van 1922 moet worden opgemaakt en er wacht een berg achterstallige correspondentie. Serafín begint met het beantwoorden van de eenvoudigste brieven. In standaardzinnen die hij kan dromen bedankt hij voor donaties, wijst hij bedelbrieven af, feliciteert hij politici met hun verkiezing of benoeming, reageert hij op uitnodigingen voor vergaderingen en recepties. Hij streeft ernaar minder dan vijf minuten per brief te besteden.

Nadat hij rond het middaguur in het café onder zijn kantoor een kop koffie met een scheut rum is gaan drinken, zet hij zich tot de werkelijke taak voor vandaag: het vrijmaken van voldoende fondsen voor de staking in de textielfabriek van Mataró. Dit vereist de nodige tact; niemand betaalt graag geld terug en dat geldt dubbel voor mensen die gewend zijn er veel van te hebben. Niet iedereen zal zijn schuld kunnen inlossen, maar de vakbondsman schat in dat het ruim voldoende is als hij de helft van het geld kan vrijmaken.

De ironie wil dat de meest substantiële lening is uitgegaan naar Bernardo Flaco, de eigenaar van de textielfabriek in Mataró, de man met wie Serafín ruim een jaar geleden onderhandelde over de arbeidsvoorwaarden van zijn werknemers. De slechte financiële situatie van de fabriek was niet de enige reden dat Serafín toen akkoord ging met de ontslagen en de loonsverlaging. Net zo sterk speelde de angst mee dat Flaco zijn lening van ruim veertigduizend peseta’s niet zou terugbetalen en dat de bank beslag zou leggen op de tegoeden van de UGT. Het lijkt erop dat de vakbondsman zich destijds heeft laten aftroeven door de industrieel. Dit maakt de zaak des te pijnlijker. Serafín vindt zichzelf een meesteronderhandelaar en hij kan het niet uitstaan wanneer iemand hem te slim af is. Een slecht gespeelde onderhandeling kan een obsessie voor hem worden. Over een maand zal de Fabriek in Mataró de best betalende zijn van Catalonië — dit wordt een persoonlijke missie. Hij heeft deze overwinning nodig om zich weer goed te voelen.

Indien Flaco’s fabriek daadwerkelijk zo goed loopt als de arbeider gisteren beweerde, zou de industrieel geen probleem moeten hebben zijn schuld af te lossen. Dit zou het leeuwendeel van de verwachte kosten dekken, zodat Flaco’s werknemers kunnen gaan staken.

Na het avondeten leest Serafín zijn dochters Paola en Sofía voor uit een boek met vertaalde Franse fabels. Ze liggen in bed in hun nachthemd en luisteren ademloos hoe de raaf zijn kaas verliest aan de sluwe vos, hoe de schildpad een hardloopwedstrijd wint van de overmoedige haas, hoe de mier in de winter weigert de krekel te belonen voor zijn zang gedurende de zomer.

Sofía is tien jaar en nog een meisje. Haar twee jaar oudere zus Paola daarentegen begint zich te ontwikkelen tot een prachtige vrouw. Serafín ziet hoe jongens omkijken als zij voorbijloopt. Het zal niet lang duren totdat de belangstelling voor mannen haar interesse voor zijn verhalen verdringt.

‘…en toen was het afgelopen.’ Serafín klapt het zware boek dicht. ‘Morgen moeten jullie weer naar school.’ Sofía slaapt al. Voor hij het licht uitdoet kust hij zijn dochters op het voorhoofd en stopt ze toe.

Hij zoekt zijn echtgenote Irene op, die in de salon een jurk van Paola vermaakt. Ze verbreedt de taille en maakt de mouwen langer.

‘Slapen ze?’ vraagt ze.

‘Zo goed als.’

Irene gaapt. ‘Gaat het goed met je? Je leek zo afwezig tijdens het eten.’

‘Problemen bij de vakbond,’ antwoordt hij. ‘Meer dan gewoonlijk.’

‘Daar kan ik je helaas niet bij helpen.’

Serafín schudt zijn hoofd. ‘Nee, ik vrees van niet.’

Irene legt de jurk en de naaispullen opzij en staat op. ‘Ik ben moe. Ik ga naar bed. Dit kan wel wachten tot morgen.’ Ze kust Serafín op zijn wang en begeeft zich naar de badkamer.

Een halfuur later, nadat Serafín heeft gecontroleerd dat zowel zijn echtgenote als zijn dochters in bed liggen en slapen, haalt hij de brief uit de envelop, vouwt hem open en leest:

Don Maragall,

Ik hoop dat u de afgelopen week hebt gebruikt om bij uzelf te rade te gaan en tot de conclusie te komen dat het in uw belang is mee te werken.

Dit is uw eerste opdracht:

Op de volgende ledenvergadering zal u erop toezien dat Don Garrido wordt gekozen tot nieuwe voorzitter van de Catalaanse UGT.

U bent een verstandig man. Ik reken op uw succes in dezen. De consequenties van uw falen, zouden — voor u — niet zijn te overzien.

Stiekem had Serafín gehoopt dat het voorbij zou gaan, dat hij de eerste brief verkeerd had geïnterpreteerd, maar die illusie is hij nu wel kwijt. Hij vraagt zich af of hij blij zou moeten zijn dat er geen geld wordt geëist.

Serafín zoekt naar aanknopingspunten, aanwijzingen wie de briefschrijver zou kunnen zijn: in het gebruik van bepaalde woorden, de zinsbouw, het handschrift, het briefpapier.

Niets.

Wie zouden er allemaal bij te winnen hebben als don Garrido de nieuwe leider van de Catalaanse UGT wordt? Garrido zelf natuurlijk… misschien de overige leden van de vakcentrale? De huidige voorzitter is een moeilijke man die vast een hoop tegenstanders heeft, maar er springt er voor Serafín niet meteen één bovenuit.

Hij zou gewoon kunnen toegeven aan de eis. Hij moet hoe dan ook kiezen voor een van de kandidaten en hoewel de verschillen tussen de twee groot zijn, heeft hij vooralsnog geen sterke voorkeur. Ideologisch staat hij zelfs dichter bij don Garrido, en als deze naar Barcelona komt, kan Serafín zelf wellicht de functie van secretaris van de landelijke UGT overnemen en naar Madrid verhuizen. Er speelt in ieder geval geen loyaliteitsprobleem: de huidige voorzitter beschouwt hij niet bepaald als een persoonlijke vriend.

Serafín wrijft in zijn ogen en besluit te gaan slapen. Het piekeren helpt hem weinig verder. De brief verstopt hij in een lade tussen de Franse socialistische pamfletten. Wellicht ziet hij morgenochtend de zaken helderder.