Uit de memoires van kolonel Augusto Santamaría del Valle

In de ochtend van de eenentwintigste juli was het dodental in Igueriben opgelopen tot meer dan negentig, een kwart van de manschappen. Nog eens zestig soldaten waren uitgeschakeld door ziekte en verwondingen.

Intussen was de troepenmacht in Annual met de komst van duizend man regulares toegenomen tot vijfduizend soldaten. Voldoende aangesterkt om ons te hulp te komen. Generaal Navarro stelde twee colonnes samen van elk vijftienhonderd man: de eerste diende de rebellen te verdrijven van de bosheuvelrug, de tweede moest de heuvel ten oosten hiervan veroveren en van daaruit het bevoorradingskonvooi beschermen.

In Igueriben volgden we de uittocht van de troepen aandachtig. We zagen hoe ze geordend in formatie naar de heuvels marcheerden, hoe ze stuitten op de Berbers die zich hadden ingegraven, hoe hun opmars tot stilstand kwam. De eerste colonne, grotendeels politietroepen, werd langzaam maar zeker teruggedreven. De tweede, voor de helft bestaande uit Spaanse troepen en voor de helft uit regulares, kwam tot op een kilometer van Igueriben, maar moest uitwijken richting de positie van Izumar.

Majoor Benítez stond naast me te kijken. ‘Ze trekken zich terug!’ riep hij woest. Hij rende naar het optisch station en verstuurde een bericht naar Annual:

Jullie kunnen toch niet waarlijk jullie eigen broeders laten omkomen, deze handvol Spanjaarden die voor jullie eigen ogen de grootste offers heeft weten te brengen!

Een halfuur later kregen we bericht terug. Het kwam van generaal Silvestre, die zojuist was gearriveerd in Annual. We hadden zijn toestemming met de vijand te onderhandelen over onze overgave.

Benítez keek naar kapitein De la Paz, naar luitenant Galán, luitenant Casado en naar mij, en las de woorden van Silvestre aan ons voor.

‘Heren, wat vindt u hiervan?’ vroeg hij.

We schudden allen het hoofd.

Benítez dicteerde de heliografist:

Nooit verwachtte ik van uwe excellentie order te ontvangen deze positie te evacueren, maar aangezien onze troepenmacht te kampen heeft met de fouten van de centrale bevelvoerders, zal ik de ontruiming in gang zetten. Wij, de officiersmacht van deze positie, in het volle besef van onze plichten, zullen weten te sterven zoals het Spaanse officiers betaamt.