Uit de memoires van kolonel Augusto Santamaría del Valle

Op latere momenten in mijn leven heb ik menigmaal teruggedacht aan mijn eerste maanden in Madrid. Wat mijn drijfveren waren, mijn verwachtingen, mijn illusies. Ik heb getracht mijn handelen in die tijd hieruit te verklaren.

Ik ken er velen die zich, net als ikzelf, na te lange tijd in het protectoraat niet meer wisten aan te passen aan de realiteit van het schiereiland. Zwaar als het bestaan in Afrika een buitenstaander mag toeschijnen, kent het tevens een beschermende eenvoud. Een officier in het protectoraat kan zich afsluiten voor de wereld als leefde hij in een cocon. Nooit had ik iets opgebouwd op het schiereiland, geen vriendenkring, geen huis, geen gezin. Immers: het leger wás mijn familie, mijn thuis, mijn leven. Wat restte mij om op terug te vallen toen dit onder me werd weggeslagen? Alles waar ik me gedurende bijna twintig jaar voor had ingespannen, bleek plotseling voor niets geweest.

Elke man wil een stempel drukken, zo niet op de geschiedenis, dan toch minstens op zijn omgeving. In alle eerlijkheid was het niet slechts medelijden dat mij ertoe bracht Helena ten huwelijk te vragen en Pedro te adopteren. Het was vooral de invulling van een behoefte die wij allen kennen, de behoefte naar de wereld te kijken en er iets van onszelf in terug te herkennen.