23

Raych zei: 'Kom binnen, mam. De kust is vrij. Ik heb Manella en Wanda weggestuurd.'

Dors kwam binnen en keek uit gewoonte naar links en naar rechts, waarna ze in de dichtstbijzijnde stoel ging zitten. 'Dank je,' zei ze. Een tijdje bleef ze gewoon zitten en zag eruit alsof het gewicht van het Imperium op haar schouders rustte.

Raych wachtte en zei toen: 'Ik heb je nog steeds niet over je wilde reis door het paleiscomplex kunnen spreken. Niet iedereen kan zijn eigen moeder daarnaar vragen.'

'Daar hebben we het niet meer over, Raych.'

'Goed dan, vertel op... Je bent niet iemand bij wie je veel van het gezicht kunt aflezen, maar je ziet er nogal terneergeslagen uit. Waarom?'

'Omdat ik me voel zoals je zegt, nogal terneergeslagen. Eigenlijk ben ik in een slecht humeur omdat ik vreselijk belangrijke dingen aan mijn hoofd heb en het geen zin heeft om er met je vader over te praten. Hij is de prachtigste man van de wereld, maar hij is heel moeilijk te hanteren. Er is geen sprake van dat hij interesse zal tonen voor de dramatische gebeurtenissen om hem heen. Hij doet het allemaal af als mijn irrationele angst voor zijn leven... en mijn daaraan gekoppelde inspanningen om hem te beschermen.'

'Kom nou, mam, als het om papa gaat ben je inderdaad nogal overdreven bezorgd. Als jij het over een dramatische gebeurtenis hebt, klopt er waarschijnlijk niets van.'

'Dank je. Je klinkt net als hij en veel hulp heb ik ook niet aan jou. Helemaal niets.'

'Nou, stort je hart dan maar uit, mam. Vertel wat je dwarszit. Begin bij het begin.'

'Het begint met Wanda's droom.'

'Wanda's droom! Mama! Misschien kun je maar beter meteen ophouden. Ik weet dat papa niet zal willen luisteren als je zo begint. Kom nou, een klein kind droomt en jij maakt daar een enorm punt van. Dat is belachelijk.'

'Ik geloof niet dat het een droom was, Raych. Ik denk dat wat ze dacht een droom te zijn, in werkelijkheid twee echte mensen waren die iets bespraken dat volgens haar over de dood van haar grootvader ging.'

'Dat is zomaar een slag in de lucht. Hoe groot denk je dat de kans is dat dat waar is?'

'Stel nou eens dat het waar is. Het enige dat haar is bijgebleven is "limonadedood". Waarom zou ze dat dromen? Het is veel waarschijnlijker dat ze iets hoorde en de woorden die ze hoorde verkeerd verstond... Maar wat waren in dat geval de oorspronkelijke woorden?'

'Dat kan ik je niet zeggen,' zei Raych vol ongeloof.

Dat ontging Dors niet. 'Je denkt dat ik het me maar verbeeld. Toch, als ik gelijk mocht hebben, sta ik misschien op het punt om een samenzwering tegen Hari hier midden in het Project te ontknopen.'

'Zijn er samenzweringen in het Project? Dat lijkt me net zo onmogelijk als te proberen betekenis te hechten aan een droom.'

'In elk groot project komen volop allerlei soorten kwaadheid, wrijving en jaloezie voor.'

'Zeker, zeker. We roddelen over elkaar, klikken en trekken lelijke gezichten. Maar dat heeft helemaal niets te maken met een samenzwering. Dat heeft niets te maken met het beramen van een moord op papa.'

'Het is een kwestie van verschil in gradatie. Een klein verschil... misschien.'

'Dat zul je papa nooit kunnen wijsmaken. Trouwens zul je dat mij ooit kunnen wijsmaken?' Raych liep haastig heen en weer door de kamer. 'En je hebt geprobeerd meer over deze zogenaamde samenzwering uit te vissen, hè?'

Dors knikte.

'En dat is niet gelukt.'

Dors knikte.

'Lijkt het er dan niet op dat het is mislukt omdat er geen samenzwering is, mam?'

Dors schudde haar hoofd. Tot nu toe is het mislukt, maar dat doet niets af aan mijn geloof dat er wel een bestaat. Ik voel het gewoon.'

Raych lachte. 'Je klinkt wel heel alledaags, mam. Ik had meer van je verwacht dan "ik voel het gewoon".'

'Er bestaat een uitdrukking die ik zou kunnen vervormen tot "limonade". En dat is "leken-graden".'

'Lekengraden? Wat is dat?'

'Leken-graden. Twee woorden. De mathematici in het Project noemen de niet-mathematici leken-graden.'

'Nou?'

'Stel,' opperde Dors vastberaden, 'dat iemand het over "leken-graden-dood" had, waarmee bedoeld werd dat er een manier was om Hari te vermoorden waarbij een of meer van de niet-mathematici een essentiële rol speelden. Zou dat voor Wanda niet als "limonadedood" kunnen hebben geklonken? Ervan uitgaande dat ze de uitdrukking "leken-graad" nog nooit had gehoord, net zo min als jij, maar dat ze heel erg dol is op limonade?'

'Probeer je me te vertellen dat er mensen in papa's kantoor waren... Juist daar? Hoeveel mensen, trouwens?'

'Wanda zegt dat het er in haar droom twee waren. Ik heb zelf het idee dat een van de twee niemand minder was dan kolonel Hender Linn van de junta en dat hij de primaire radiant te zien heeft gekregen en dat er een gesprek moet zijn gevoerd over de eliminatie van Hari.'

'Het wordt steeds gekker, mam. Kolonel Linn en nog iemand die in papa's kantoor over moord praten en niet weten dat er een klein meisje verborgen in een stoel lag dat hen hoorde? Bedoel je dat?'

'Min of meer.'

'Als er dan over leken-graden werd gepraat, moet een van de mensen, waarschijnlijk degene die niet Linn is, een mathematicus zijn geweest.'

'Daar lijkt het wel op.'

'Volgens mij is dat volkomen onmogelijk. Maar zelfs als het waar zou zijn, welke mathematicus zou daar dan volgens jou voor in aanmerking komen? Er zijn er minstens vijftig bij het Project betrokken.'

'Ik heb ze niet allemaal ondervraagd. Ik heb er een paar gesproken, en trouwens ook een paar leken-graden, maar ik heb geen spoor kunnen vinden. Ik kan mijn vragen natuurlijk niet te openlijk stellen.'

'Kortom, niemand die je hebt ondervraagd heeft je een spoor opgeleverd van een gevaarlijke samenzwering.'

'Nee.'

'Dat verbaast me niets. Dat hebben ze gedaan omdat...'

'Ik ken je "omdat", Raych. Verwacht je soms dat de mensen bij een milde ondervraging zullen breken en samenzweringen opbiechten? Ik ben niet in een positie om de informatie uit iemand te slaan. Kun je je voorstellen wat je vader zou zeggen als ik een van zijn kostbare mathematici boos zou maken?'

En vervolgens zei ze met een plotseling veranderde toon in haar stem: 'Raych, heb je Yugo Amaryl onlangs nog gesproken?'

'Nee, niet onlangs. Hij is niet een van de gezelligsten hier, weet je. Als je de psychohistorie uit hem weg zou trekken, zakt hij in elkaar tot een stapel droge huid.'

Dors trok een vies gezicht bij die gedachte en zei: 'Ik heb hem onlangs twee keer gesproken en ik vind hem nogal teruggetrokken. Ik bedoel niet gewoon moe. Het is bijna alsof hij zich niet van de wereld bewust is.'

'Ja, dat is Yugo.'

'Wordt het de laatste tijd erger?'

Raych dacht even na. 'Misschien. Hij wordt ouder, weet je. Wij allemaal... Behalve jij, mam.'

'Zou het kunnen dat Yugo een grens is gepasseerd en enigszins onstabiel is geworden, Raych?'

'Wie? Yugo? Hij heeft niets om onstabiel over te zijn. Of mee. Laat hem gewoon met rust met zijn psychohistorie en hij mompelt de rest van zijn leven zachtjes tegen zichzelf.'

'Ik denk het niet. Er is iets dat hem interesseert... en sterk ook. De opvolging.'

'Wat voor opvolging?'

'Ik vertelde hem dat je vader misschien eens met pensioen zal gaan en nu blijkt dat Yugo vastbesloten is - volkomen vastbesloten - om zijn opvolger te worden.'

'Dat verbaast me niet. Ik neem aan dat iedereen het erover eens is dat Yugo de natuurlijke opvolger is. Ik weet zeker dat papa daar ook zo over denkt.'

'Maar volgens mij was hij er zelf niet zo gerust op. Hij dacht dat ik hem kwam vertellen dat Hari hem opzij had geschoven ten gunste van iemand anders. Kun je je voorstellen dat iemand dat van Hari zou denken?'

'Dat is verrassend...' Raych onderbrak zichzelf en keek zijn moeder lange tijd aan. Hij zei: 'Mam, je wilt me nu toch niet zeggen dat Yugo misschien aan het hoofd staat van de samenzwering waar je het over hebt? Dat hij papa kwijt wil en het wil overnemen?'

'Is dat dan zo onmogelijk?'

'Ja, dat is het, mam. Beslist. Als er iets met Yugo mis is, is dat dat hij overwerkt is, anders niet. Als je elke dag en de halve nacht naar al die formules kijkt, of wat ze ook zijn, wordt iedereen gek.'

Dors kwam met een ruk overeind. 'Je hebt gelijk.'

Verbaasd vroeg Raych: Wat is er?'

'Wat je net zei. Dat brengt me op een heel ander idee. Een cruciaal idee, denk ik.' Ze draaide zich om en vertrok zonder nog een woord te zeggen.