12

Tien jaar lang had het Galactische Imperium geen keizer gehad, maar niets daarvan was te merken aan de manier waarop het keizerlijke complex werd geleid. Duizenden jaren van gewoonte maakten de afwezigheid van een keizer overbodig.

Natuurlijk betekende het dat er niemand in keizerlijke gewaden was die de leiding had over bepaalde formaliteiten. Geen keizerlijke stem gaf bevelen; er werden geen keizerlijke wensen geopperd; er waren geen keizerlijke gunsten of ergernissen merkbaar; het paleis werd evenmin door keizerlijk plezier verwarmd; geen keizerlijke ziekte dompelde de onderdanen in rouw. De vertrekken van de keizer zelf, in het Kleine Paleis, waren leeg... Er bestond geen keizerlijke familie.

En toch hield het leger van tuinmannen de tuinen in uitstekende conditie. Een leger van onderhoudsmensen hield de gebouwen in prima staat. Het bed van de keizer, waar nooit in werd geslapen, werd elke dag opgemaakt met schone lakens; de kamers werden schoongemaakt; alles draaide zoals het altijd had gedraaid en de hele keizerlijke staf, van hoog tot laag, werkte zoals men altijd had gewerkt. De hoge functionarissen gaven bevelen zoals ze zouden hebben gedaan als de keizer had geleefd, bevelen waarvan ze wisten dat de keizer ze zou hebben gegeven. Vaak, vooral in de hogere regionen, was het personeel hetzelfde als op de laatste dag van Cleons leven. Het nieuwe personeel dat werd aangenomen werd zorgvuldig gevormd en opgeleid naar de tradities die ze moesten dienen.

Het leek alsof het Imperium, gewend aan de heerschappij van een keizer, deze 'geestregering' nodig had om het bij elkaar te houden.

Dit wist de junta, en zo niet, dan voelde ze het vaag aan. In tien jaar was niemand van de militairen die het Imperium hadden geleid de privé-vertrekken van de keizer in het Kleine Paleis binnengegaan. Wat die mannen ook waren, ze waren niet van keizerlijken bloede en hadden niet het recht daar te komen. Een bevolking die het verlies van vrijheid moest doorstaan zou geen tekenen van oneerbiedigheid jegens de keizer - dood of levend - dulden.

Zelfs generaal Tennar had niet het sierlijke gebouw betrokken waarin de keizers van een tiental verschillende dynastieën zo lang hadden gehuisd. Hij had zijn woning en kantoor in een van de gebouwen aan de buitenrand van het complex ingericht; onooglijke blokken, maar blokken die als forten waren gebouwd, stevig genoeg om een beleg te weerstaan, met gebouwen eromheen waarin een enorme hoeveelheid bewakers was ondergebracht.

Tennar was een gezette man met een snor. Geen grote, uitbundige Dahlitische snor, maar een die zorgvuldig werd bijgehouden en bij de bovenlip was afgeknipt, zodat er een strook huid tussen het haar en de aftekening van zijn lip overbleef. Het was een roodachtige snor en Tennar had kille, blauwe ogen. Hij was in zijn jongere jaren waarschijnlijk een knappe man geweest, maar zijn gezicht was nu pafferig en zijn ogen waren spleetjes waarin vaker woede stond te lezen dan andere emoties.

Dus zei hij kwaad - zoals iemand dat deed die zich de absolute meester over miljoenen werelden voelde en zich toch geen keizer durfde te noemen - tegen Hender Linn: 'Ik kan zelf mijn eigen dynastie stichten.' Hij keek dreigend rond. 'Dit is geen geschikte plaats voor de heerser van het Imperium.'

Linn zei zacht: 'Het gaat erom dat u de heerser bent. U kunt beter een heerser in een kubus zijn, dan een stroman in een paleis.'

'Maar beter nog een heerser in een paleis. Waarom niet?'

Linn had de rang van kolonel, maar het was duidelijk dat hij nooit had meegedaan aan enige militaire actie. Zijn functie was dat hij Tennar moest vertellen wat hij wilde horen en zijn bevelen ongewijzigd aan anderen doorgaf. Soms, als het veilig leek, probeerde hij Tennar wel eens een behoedzamere koers te laten volgen.

Linn stond algemeen bekend als 'Tennars lakei' en wist dat hij zo werd genoemd. Het deerde hem niet. Als lakei was hij veilig en hij had de val gezien van degenen die te trots waren om lakei te zijn.

Er zou natuurlijk een moment komen waarop Tennar zelf zou ondergaan in het steeds veranderende junta-panorama, maar Linn wist dat hij er met zijn redelijke hoeveelheid levensbeschouwelijke kennis op tijd van op de hoogte zou zijn en dan zijn eigen huid kon redden... Of misschien niet. Alles had zijn prijs.

'Ik zou niet weten waarom u geen dynastie zou kunnen stichten, generaal,' zei Linn. 'In de lange Imperiale geschiedenis hebben vele anderen het al gedaan. Maar dat kost tijd. Het volk past zich langzaam aan. Meestal wordt pas de tweede of zelfs derde dynastie geheel als keizer geaccepteerd.'

'Dat geloof ik niet. Ik hoef mezelf maar de nieuwe keizerte noemen. Wie zal dat durven te weerleggen? Ik heb het volk in een strakke greep.'

'Dat klopt, generaal. Uw macht op Trantor en de meeste Binnenwerelden is onbetwist, maar toch bestaat de kans dat men op de verder weg gelegen Buitenwerelden niet - nog niet - een nieuwe keizerlijke dynastie zal accepteren.'

'Binnenwerelden of Buitenwerelden, met militaire macht is alles te regelen. Dat is een oude Imperiale stelregel.'

'En een goede,' zei Linn. 'Maar veel van de provincies hebben tegenwoordig zelf legers, die ze wellicht niet voor u zullen inzetten. Dit zijn moeilijke tijden.'

'Dus je raadt me aan voorzichtig te zijn.'

'Ik raad u altijd aan voorzichtig te zijn.'

'En eens raad je me dat misschien een keer te vaak aan.'

Linn boog zijn hoofd. 'Ik kan alleen aanraden wat mij goed en nuttig voor u lijkt, generaal.'

'Zoals dat constante gehamer van je over Hari Seldon.'

'Hij is uw grootste gevaar, generaal.'

'Dat zeg je steeds. Maar ik begrijp het niet. Hij is slechts een universiteitsprofessor.'

Linn zei: 'Dat klopt, maar ooit is hij premier geweest.'

'Dat weet ik, maar dat was in Cleons tijd. Heeft hij sindsdien iets gedaan? Waarom is, nu de tijden zo moeilijk zijn en de gouverneurs van de provincies dwarsliggen, een professor mijn grootste gevaar?'

'Het is soms verkeerd,' zei Linn zorgvuldig, want je moest voorzichtig zijn als je de generaal iets wilde bijbrengen, 'om te veronderstellen dat een kalme, niet opdringerige man onschadelijk kan zijn. Seldon is voor zijn tegenstanders allesbehalve onschadelijk geweest. Twintig jaar geleden vernietigde de Joranumitische beweging bijna Cleons machtige premier Eto Demerzel.'

Tennar knikte, maar de dunne frons op zijn voorhoofd verraadde dat hij probeerde zich de zaak te herinneren.

'Maar Seldon, die Demerzel als premier opvolgde, heeft Joranum vernietigd. De Joranumitische beweging overleefde het, waarna Seldon eveneens voor de uiteindelijke vernietiging daarvan zorgdroeg, zij het niet voordat die erin slaagde Cleon te vermoorden.'

'Maar dat heeft Seldon toch overleefd?'

'U hebt volkomen gelijk. Seldon heeft het overleefd.'

'Dat is vreemd. Als onder jouw verantwoordelijkheid een keizer is vermoord, zou de premier ook moeten worden gedood.'

'Dat had moeten gebeuren. Toch heeft de junta hem in leven gelaten. Dat leek verstandiger.'

'Waarom?'

Linn zuchtte inwendig. 'Er bestaat iets met de naam psychohistorie, generaal.'

'Daar weet ik niets van,' zei Tennar botweg.

Eigenlijk herinnerde hij zich vaag dat Linn verscheidene keren had geprobeerd met hem over die vreemde verzameling lettergrepen te praten. Hij had nooit willen luisteren en Linn had de zaak wijselijk niet geforceerd. Nu wilde Tennar ook niet luisteren, maar er scheen een verborgen drang in Linns woorden te klinken. Misschien, dacht Tennar, kon hij nu beter wel luisteren.

'Vrijwel niemand weet er iets van,' zei Linn. 'Toch zijn er een paar... eh... intellectuelen die het van belang vinden.'

'En wat is het?'

'Het is een complex mathematisch systeem.'

Tennar schudde zijn hoofd. 'Bespaar me dat alsjeblieft. Ik kan mijn militaire divisies tellen. Meer wiskunde heb ik niet nodig.'

'Het verhaal gaat,' zei Linn, 'dat psychohistorie het misschien mogelijk maakt om de toekomst te voorspellen.'

De ogen van de generaal puilden uit. 'Bedoel je dat die Seldon een waarzegger is?'

'Niet in de gebruikelijke betekenis. Het is een wetenschap.'

'Dat geloof ik niet.'

'Het is moeilijk te geloven, maar Seldon is hier op Trantor - en op sommige plaatsen op de Buitenwerelden - een soort cultfiguur geworden. Nou, als de psychohistorie kan worden gebruikt om de toekomst te voorspellen of zelfs als de mensen alleen maar denken dat het ermee kan, kan zij een krachtig werktuig zijn waarmee het regime overeind kan worden gehouden. U heeft het vast al eerder gezien, generaal. Je hoeft maar te voorspellen dat ons regime zal standhouden en vrede en welvaart voor het Imperium brengt. Mensen die dat geloven zullen zelf helpen deze voorspelling uit te laten komen. Aan de andere kant, als Seldon het tegendeel wil, kan hij burgeroorlog en een ondergang voorspellen. Dat zullen de mensen ook geloven, en dat zou het regime destabiliseren.'

'In dat geval, kolonel, moeten we er gewoon voor zorgen dat de voorspellingen van de psychohistorie zijn zoals wij willen dat ze zijn.'

'Seldon zou ze moeten doen en hij is geen vriend van het regime. Het is van belang, generaal, dat we onderscheid maken tussen het Project, dat op de Streelinguniversiteit loopt om de psychohistorie te perfectioneren, en Hari Seldon. Psychohistorie kan uiterst bruikbaar voor ons zijn, maar alleen als iemand anders dan Seldon aan de leiding staat.'

'Zijn er anderen die dat zouden kunnen?'

'O ja. We hoeven alleen Seldon maar op te ruimen.'

'Wat is daar zo moeilijk aan? Een bevel tot executie... en klaar zijn we.'

'Het zou beter zijn, generaal, als er bij zoiets geen direct verband met de regering zou bestaan.'

'Leg uit!'

'Ik heb geregeld dat hij naar u toe komt, zodat u uw kennis kunt gebruiken om zijn persoonlijkheid te onderzoeken. Daarna kunt u beoordelen of bepaalde voorstellen die ik in gedachten heb de moeite waard zijn of niet.'

'Wanneer ontmoeten we elkaar?'

'Dat had zeer binnenkort moeten gebeuren, maar zijn vertegenwoordigers op het Project hebben om een paar dagen uitstel gevraagd, omdat ze zijn verjaardag aan het vieren waren. Zijn zestigste kennelijk. Het leek me verstandig daarmee in te stemmen en hem een week uitstel te gunnen.'

'Waarom?' vroeg Tennar. 'Ik houd er niet van om zwakte te tonen.'

'U hebt volkomen gelijk, generaal. Volkomen gelijk. Uw instinct reageert, zoals gebruikelijk, correct. Maar het leek me dat het belang van de staat wellicht vereiste dat we weten waar en hoe de verjaardagsviering, die op dit moment plaatsvindt, wordt gehouden.'

'Waarom?'

'Alle kennis is nuttig. Wilt u iets van de feestelijkheden zien?'

Generaal Tennars gezicht bleef dreigend. 'Is dat nodig?'

'Ik denk dat u het wel interessant zult vinden, generaal.'

De reproduktie - beeld en geluid - was uitstekend en gedurende enige tijd vulde de vrolijke drukte van de verjaardagsviering de vrij sobere kamer waarin de generaal zat.

Linns stem leverde commentaar: 'Het meeste hiervan vindt plaats in het Project-complex, generaal, maar de hele universiteit doet mee. Dadelijk krijgen we een overzicht vanuit de lucht waarop u kunt zien dat de festiviteiten een groot gebied beslaan. Zelfs, al heb ik daar op dit moment geen bewijs voor, zijn er hier en daar gebieden op de planeet, vooral verschillende universiteits- en sectorsteden, waarin een soort, wat we "solidariteitsvieringen" zouden kunnen noemen, worden gehouden. De feesten vinden nog steeds plaats en gaan nog minstens een dag door.'

'Wil je zeggen dat dit een Trantorwijd feest is?'

'Op een zekere manier wel. Het omvat voornamelijk de intellectuele klasse, maar het is verbazend wijd verbreid. Misschien wordt er zelfs op een paar andere werelden dan Trantor gefeest.'

'Hoe kom je aan deze reproductie?'

Linn glimlachte. We hebben vrij goede faciliteiten in het Project. We hebben betrouwbare informatiebronnen, zodat er weinig kan gebeuren waar we niet onmiddellijk van op de hoogte worden gebracht.'

'Goed dan, Linn, wat voor conclusies trek je hier allemaal uit?'

'Het lijkt me, generaal, en ik weet zeker dat u er ook zo over denkt, dat Hari de kern is van een persoonlijkheidscultus. Hij heeft zich zo erg met de psychohistorie geïdentificeerd, dat we de geloofwaardigheid van de wetenschap volkomen zouden vernietigen als we hem te openlijk opruimen. Dat zou zinloos voor ons zijn.

Aan de andere kant, generaal, wordt Seldon oud en is het niet moeilijk om je voor te stellen dat hij door een ander wordt vervangen, door iemand die we zouden kunnen uitkiezen en die achter onze grootse plannen voor het Imperium staat. Als we Seldon zodanig weg zouden kunnen krijgen dat het op een natuurlijke manier lijkt te zijn gegaan, is dat alles wat we nodig hebben.'

De generaal zei: 'En jij vindt dat ik hem moet ontmoeten

'Ja, zodat u hem kunt opnemen en beslissen wat we moeten doen. Maar we moeten voorzichtig zijn, want hij is een populair man.'

'Ik heb eerder met populaire mensen te maken gehad,' zei Tennar duister.