5

De Wye-sector had een traditie van verzet tegen de Entun-dynastie van Cleon I, die het Imperium nu ruim twee eeuwen regeerde. Het verzet dateerde uit een tijd toen de lijn van burgemeesters van Wye leden had geleverd die als keizer hadden gediend. De Wye-dynastie had niet lang standgehouden en was evenmin erg succesvol geweest, maar het volk en de heersers van Wye vonden het moeilijk om te vergeten dat ze eens - hoe onvolkomen en tijdelijk ook - superieur waren geweest. De korte periode waarin Rashelle, als de zichzelf verkozen burgemeester van Wye, achttien jaar geleden de keizer had uitgedaagd, had zowel Wyes trots als frustratie doen groeien.

Dit leidde er allemaal toe dat de kleine groep leidende samenzweerders zich in Wye zo veilig voelde als men zich op Trantor maar kon voelen.

Vijf van hen zaten in een verworden deel van de sector in een kamer om een tafel. De kamer was armzalig ingericht maar goed afgeschermd.

In een stoel die er iets beter uitzag dan de andere zat de man die heel goed de leider zou kunnen zijn. Hij had een smal gezicht, een gelige gelaatskleur en een brede mond met lippen die zo bleek waren dat ze bijna onzichtbaar leken. In zijn haar zat een spoortje grijs, maar zijn ogen brandden met een onlesbare woede.

Hij keek naar de man die pal tegenover hem zat; een man die duidelijk ouder en zachter was, met bijna wit haar en dikke wangen die de neiging hadden te trillen als hij praatte.

De leider zei scherp: 'Nou? Het is duidelijk dat jullie niets hebben gedaan. Leg dat eens uit!'

De oudere man zei: 'Ik ben een oude Joranumiet, Namarti. Waarom moet ik mijn daden nader verklaren?'

Gambol Deen Namarti, ooit de rechterhand van Laskin 'Jo-Jo' Joranum, zei: 'Er zijn heel veel oude Joranumieten. Sommigen zijn incompetent, sommigen zijn slap, sommigen zijn het vergeten. Een oude Joranumiet zijn betekent misschien niets meer dan dat je een oude gek bent.'

De oudere man leunde achterover in zijn stoel. 'Noem je me een oude gek? Ik? Kaspal Kaspalov? Ik werkte al met Jo-Jo toen jij je nog niet bij de partij had aangesloten, toen jij een haveloze nietsnut was op zoek naar iets om te doen.'

'Ik noem je geen gek,' zei Namarti scherp. 'Ik zeg alleen dat sommige oude Joranumieten gekken zijn. Je hebt nu de kans me te tonen dat je daar niet bij hoort.'

'Mijn vriendschap met Jo-Jo...'

'Vergeet dat. Die is dood!'

'Mij lijkt het dat zijn geest verder leeft.'

'Als die gedachte ons in onze strijd helpt, dan leeft zijn geest voort. Maar voor anderen, niet voor ons. Wij weten dat hij fouten heeft gemaakt.'

'Dat ontken ik.'

'Hou op een held te maken van iemand die slechts een mens was die fouten maakte. Hij dacht dat hij gewoon met de kracht van woorden het Imperium omver kon gooien...'

'De geschiedenis toont aan dat woorden in het verleden bergen hebben verzet.'

'Natuurlijk niet Joranums woorden, want die heeft fouten gemaakt. Hij had zijn Mycogeense afkomst veel te klungelig verborgen. Erger nog, hij is in de val gelopen door premier Eto Demerzel ervan te beschuldigen dat hij een robot was. Ik heb hem tegen die beschuldiging gewaarschuwd, maar hij wilde niet luisteren, waarna het zijn ondergang werd. Laten we nu opnieuw beginnen, ja? Hoe we Joranums nagedachtenis ook voor buitenstaanders mogen gebruiken, we moeten onszelf er niet door laten verblinden.'

Kaspalov bleef zwijgend zitten. De andere drie keken heen en weer van Namarti naar Kaspalov en lieten Namarti de discussie voeren.

'Na de verbanning van Joranum naar Nishaya is de Joranumitische beweging uit elkaar gevallen en bijna verdwenen,' zei Namarti bitter. 'De beweging zou inderdaad zijn verdwenen als ik er niet was geweest. Stukje bij beetje en stap voor stap heb ik hem weer opgebouwd tot een netwerk dat zich over heel Trantor uitspreidt. Dat weet je, neem ik aan.'

'Dat weet ik, Chef,' mompelde Kaspalov. Het gebruik van deze titel maakte duidelijk dat Kaspalov verzoening zocht.

Namarti glimlachte stijf. Hij drong niet aan op het gebruik van de titel, maar hij genoot er altijd van als hij hem hoorde gebruiken. Hij zei: 'Jij maakt deel uit van dat netwerk en je hebt je taken.'

Kaspalov bewoog. Hij verkeerde duidelijk in tweestrijd en uiteindelijk zei hij langzaam: 'Je zegt, Chef, dat je Joranum ertegen hebt gewaarschuwd de vroegere premier ervan te beschuldigen dat hij een robot was. Je zei dat hij niet wilde luisteren, maar je hebt ten minste kunnen zeggen hoe je erover dacht. Gun mij nu hetzelfde privilege door mij te laten zeggen wat volgens mij verkeerd is en te luisteren zoals Joranum naar jou luisterde, zelfs al zou je, net als hij, de raad die je krijgt niet opvolgen.'

'Natuurlijk mag je zeggen wat je op het hart hebt, Kaspalov. Daarvoor zijn jullie hier. Waar gaat het om?'

'Die nieuwe tactiek van ons is fout, Chef. Die veroorzaakt ontwrichting, maar geen schade.'

'Natuurlijk! Dat is ook de bedoeling.' Namarti schoof heen en weer op zijn stoel en onderdrukte zijn kwaadheid met moeite. 'Joranum probeerde het met overtuiging. Dat werkte niet. Wij brengen Trantor op de knieën door actie.'

'Voor hoe lang? En tegen welke prijs?'

'Zo lang als nodig is... en juist tegen een heel lage prijs. Een energiestoring hier, een damdoorbraak daar, een overstromend riool, een defecte airconditioning. Ongemak en ongerief, meer is er niet nodig.'

Kaspalov schudde zijn hoofd. 'Zulke dingen werken cumulatief.'

'Natuurlijk, Kaspalov, en we willen ook dat de verslagenheid en wrevel van het volk zich opkroppen. Luister, Kaspalov. Het Imperium is in verval. Dat weet iedereen. Iedereen die een beetje kan nadenken weet dat. De techniek zal hier en daar falen, zelfs als we niets doen. We helpen het lot alleen een beetje.'

'Het is gevaarlijk, Chef. De infrastructuur van Trantor is ongelooflijk gecompliceerd. Een onvoorzichtige douw kan alles volkomen doen instorten. Trek aan het verkeerde touwtje en Trantor kan als een kaartenhuis instorten.'

'Zo ver is het nog niet.'

'In de toekomst komt dat er misschien wel van. En wat als het volk ontdekt dat wij erachter zitten? We zouden aan stukken worden gereten. Het zou niet nodig zijn om de veiligheidsdiensten of het leger in te zetten. De meute zou ons verscheuren.'

'Hoe zouden ze genoeg te weten moeten komen om ons de schuld te geven? Het natuurlijke doelwit voor de ergernis van het volk is de regering, de adviseurs van de keizer. Verder zal het nooit kijken.'

'En hoe komen we met onszelf in het reine, wetend wat we hebben gedaan?'

Dat laatste werd fluisterend gevraagd. De oude man was duidelijk sterk geëmotioneerd. Kaspalov keek smekend over de tafel naar zijn leider, de man die hij trouw had gezworen. Dat had hij gedaan in het geloof dat Namarti de standaard van vrijheid die door Jo-Jo Joranum was doorgegeven verder zou dragen, maar nu vroeg Kaspalov zich af of dit de manier was waarop Jo-Jo had gewild dat zijn droom zou worden voortgezet.

Namarti klakte met zijn tong, zoals een ouder doet wanneer het een stout kind berispt. 'Kaspalov, je probeert toch niet sentimenteel tegen ons te doen, hè? Wanneer we eenmaal aan de macht zijn, rapen we de stukken op en beginnen we aan de herbouw. We verenigen het volk met Joranums oude woorden over volksparticipatie in de regering, over grotere invloed, en als we stevig aan de macht zijn vestigen we een efficiëntere en sterkere regering. Dan hebben we een beter Trantor en een sterker Imperium. We zetten een soort discussiesysteem op waarin vertegenwoordigers van andere werelden kunnen praten tot ze een ons wegen, maar wij doen het regeren.'

Kaspalov bleef besluiteloos zitten.

Namarti glimlachte vrolijk. 'Vertrouw je het niet helemaal? We kunnen niet verliezen. Alles heeft uitstekend gewerkt en zal dat blijven doen. De keizer weet niet wat er aan de hand is. Hij heeft niet het flauwste idee. En zijn premier is een mathematicus. Hij heeft Joranum vernietigd, dat is waar, maar sindsdien heeft hij niets gedaan.'

'Hij heeft iets met de naam... de naam...'

'Vergeet het. Joranum hechtte er heel veel waarde aan, maar dat kwam omdat hij een Mycogeen was, net zoals die robotmanie van hem. Die mathematicus heeft niets...'

'Historische psycho-analyse, of zoiets. Ik heb Joranum een keer horen zeggen...'

'Vergéét het. Doe gewoon wat je moet doen. Jij zorgt toch voor de ventilatie in de Anemoriasector? Goed dan. Zorg dat er iets aan hapert. Je mag zelf weten wat. Laat het stuk gaan, zodat de vochtigheid stijgt, of zorg ervoor dat er een rare lucht komt te hangen, of iets anders. Niets daarvan zal iemand dood maken, dus begin je maar niet schuldig te voelen. Je zorgt er gewoon voor dat de mensen zich onplezierig voelen, waardoor het algehele gevoel van onbehagen en ergernis groeit. Kunnen we op je rekenen?'

'Maar wat slechts onbehagen en ergernis voor jonge en gezonde mensen is, is misschien meer dan dat voor kinderen, ouderen en zieken...'

'Blijf je volhouden dat niemand eronder mag lijden?'

Kaspalov mompelde iets.

Namarti zei: "We kunnen niets doen zonder dat er gegarandeerd helemaal niemand onder zal lijden. Doe nou gewoon je werk. Doe het op zo'n manier dat je zo weinig mogelijk mensen kwaad doet, als je geweten daarop staat, maar dóe het!'

Kaspalov zei: 'Luister, ik wil nog één ding zeggen, Chef.'

'Zeg het dan,' zei Namarti vermoeid.

'We kunnen jaren aan de infrastructuur blijven rommelen. Het moment zal aanbreken wanneer je gebruik moet maken van de groeiende ontevredenheid om de macht te grijpen. Hoe ben je van plan dat te doen?'

'Wil je precies weten hoe we dat willen doen?'

'Ja. Hoe sneller we toeslaan, hoe beperkter de schade zal zijn en hoe efficiënter de ingreep kan worden uitgevoerd.'

Langzaam zei Namarti: 'Ik heb nog niet besloten hoe we dat gaan doen. Maar eens zal het zover zijn. Zul je, tot het zover is, jouw aandeel leveren?'

Kaspalov knikte berustend zijn hoofd. 'Ja, Chef.'

'Ga dan nu,' zei Namarti, terwijl hij hem met een scherp gebaar wegzond.

Kaspalov stond op, draaide zich om en vertrok. Namarti keek hem na. Tegen de man die rechts van hem zat zei hij: 'We kunnen Kaspalov niet vertrouwen. Hij heeft zichzelf verkocht en hij wil mijn plannen voor de toekomst alleen maar weten om ons te kunnen verraden. Zorg voor hem.'

De ander knikte, waarna ze alle drie vertrokken en Namarti alleen in de kamer achterlieten. Hij schakelde de lichtgevende muurpanelen uit en liet slechts een enkel vierkant in het plafond aan, zodat hij niet geheel in duisternis gehuld werd.

Hij dacht: Elke keten heeft zwakke schakels die moeten worden geëlimineerd. Dat hebben we in het verleden moeten doen, met als gevolg dat we een organisatie hebben die onaantastbaar is.

En hij glimlachte in het vage licht, vertrok zijn gezicht tot een soort dierlijk genot. Het netwerk strekte zich tenslotte zelfs tot in het paleis uit, al was het er niet al te stevig, niet zo betrouwbaar, maar toch was het er. En het zou sterker worden.