8

Ze zaten tegenover elkaar in Seldons privé-kantoor, zijn 'denk-plek', zoals hij het noemde. Daar had hij talloze uren doorgebracht, proberend zijn weg langs en door de complexe wereld van het Imperiale en Trantoriaanse regeringsstelsel te vinden.

Hij zei: 'Heb je veel over de recente storingen gelezen waarmee we bij de planetaire dienst te kampen hebben, Raych?'

'Ja,' zei Raych, 'maar weet je, pap, dit is een oude planeet. We zouden iedereen eraf moeten halen, de hele boel opgraven, alles vervangen, de laatste computersystemen inbouwen en dan iedereen terughalen... of tenminste de helft van iedereen. Trantor zou met slechts twintig miljard mensen heel wat beter af zijn.'

'Twintig miljard?' vroeg Seldon glimlachend.

'Wist ik het maar,' zei Raych somber. 'Het probleem is dat we de planeet niet opnieuw kunnen aanleggen, dus moeten we doorgaan met ons knip- en plakwerk.'

'Daar ben ik ook bang voor, Raych. Maar er is me een aantal dingen opgevallen. Ik wil dat je dat voor me nagaat. Ik heb mijn bedenkingen hierover.'

Hij haalde een kleine bol uit zijn zak.

'Wat is dat?' vroeg Raych.

'Een zorgvuldig geprogrammeerde kaart van Trantor. Wil je het bureau even voor me leeg maken?'

Seldon zette de bol ongeveer midden op de tafel en legde zijn hand op een toetsenbordje in de armleuning van zijn bureaustoel. Met zijn duim sloot hij een contact, waarna het licht in de kamer uitging, terwijl het bureaublad opgloeide in een zacht, ivoorkleurig licht dat ongeveer een centimeter diep leek te schijnen. De bol werd afgeplat en dijde uit naar de hoeken van de tafel.

Op sommige plaatsen werd het licht langzaam donkerder en begon zich een patroon te vormen. Na ongeveer dertig seconden zei Raych verrast: 'Het is een kaart van Trantor.'

'Natuurlijk. Dat zei ik toch. Maar zoiets koop je niet in een sectorwarenhuis. Dit is een van de dingen waar het leger mee speelt. Je kunt Trantor ermee als een bol afbeelden, maar een vlakke projectie toont duidelijker wat ik je wil laten zien.'

'En wat wil je me dan laten zien, pap?'

'Nou, de afgelopen paar jaar zijn er verscheidene storingen geweest. Zoals je zegt is het een oude planeet en moeten we defecten verwachten. Maar die komen steeds vaker voor en het lijkt wel alsof ze bijna allemaal het gevolg zijn van menselijk falen.'

'Is dat niet logisch?'

'Ja, natuurlijk. Binnen bepaalde grenzen. Zelfs als het om aardbevingen gaat.'

'Aardbevingen? Op Trantor?'

'Ik geef toe dat er op Trantor vrijwel geen seismische krachten voorkomen, wat maar goed is, want een wereld in een bol opsluiten als de wereld een paar keer per jaar flink schudt en een deel van die koepel kapot slaat, zou zeer onpraktisch zijn. Je moeder zegt dat een van de redenen waarom Trantor en geen andere wereld de hoofdstad van het Imperium is geworden, is dat de planeet geologisch zieltogend is, maar niet dood. Zo nu en dan vinden er kleine aardbevingen plaats... waarvan drie in de afgelopen twee jaar.'

'Dat wist ik niet, pap.'

'Bijna niemand wist dat. De koepel is niet één geheel. Hij bestaat uit honderden secties, die allemaal apart kunnen worden geopend en verschoven om bij aardbevingen spanningen en samenpersingen op te heffen. Omdat een aardbeving slechts tien seconden tot een minuut duurt, hoeft de koepel slechts kort open te staan. Het gaat zo snel, dat de Trantorianen eronder het zelfs niet merken. Ze merken veel meer van het zachte trillen en een vaag gerammel van serviesgoed dan van het open- en dichtgaan van de koepel boven hun hoofd en de korte binnendringing van het weer buiten... hoe dat ook mag zijn.'

'Dat is mooi, hè?'

'Dat zou het moeten zijn. Natuurlijk is het computergestuurd. Het begin van een aardbeving, waar dan ook, activeert de bediening voor het openen en sluiten van dat gedeelte van de koepel, zodat dat vlak voordat de trillingen zo sterk worden dat ze schade kunnen veroorzaken, opengaat.'

'Nog steeds mooi.'

'Maar tijdens de drie kleine aardbevingen de afgelopen twee jaar weigerde de koepelbediening in alle gevallen dienst. De koepel ging niet open en alle drie de keren moesten er reparaties worden uitgevoerd. Dat kostte enige tijd en geld, en de weerbeheersing was gedurende een aanzienlijke periode niet optimaal. Wat, Raych, is nu de kans dat de apparatuur in alle drie de gevallen het zou begeven?'

'Niet groot?'

'Helemaal niet groot. Minder dan één op de honderd. Je zou kunnen gaan denken dat iemand aan de instrumenten heeft gezeten voordat er een aardbeving plaatsvond. Nou, ongeveer één keer per eeuw hebben we te kampen met een magmalek, wat veel moeilijker onder controle te krijgen is. En ik moet er niet aan denken wat er zal gebeuren als we het pas zouden ontdekken als het te laat is. Gelukkig is dat niet gebeurd en is de kans daarop niet groot, maar stel je eens voor... Hier op deze kaart zie je de locaties aangegeven staan waar de afgelopen twee jaar storingen zijn opgetreden die te wijten schijnen te zijn aan menselijke fouten, al hebben we niet één keer kunnen bepalen wie er elke keer voor verantwoordelijk zou zijn.'

'Dat komt omdat iedereen probeert zijn nek te redden.'

'Ik ben bang dat je gelijk hebt. Dat is elke bureaucratie eigen en Trantors bureaucratie is de grootste in de geschiedenis. Maar wat vind je van de locaties?'

Op de kaart lichtten kleine, felrode markeringen op die eruitzagen als kleine puisten die het landoppervlak van Trantor bedekten.

'Nou,' zei Raych voorzichtig, 'ze schijnen gelijkmatig verdeeld te liggen.'

'Precies. En dat is nou juist zo opvallend. Je zou verwachten dat de oudere delen van Trantor, de delen die het langst zijn overkoepeld, de gebrekkigste infrastructuur hebben waarmee vaker dingen gebeuren waarbij een snelle menselijke beslissing nodig is, waarmee de basis wordt gelegd voor mogelijke menselijke fouten. Ik zal de oudere delen van Trantor op de kaart blauw aangeven en dan zul je zien dat de defecten niet vaker in de blauwe gebieden schijnen op te treden.'

'En?'

'En ik denk dat dat betekent, Raych, dat de defecten geen natuurlijke oorzaak hebben maar opzettelijk worden veroorzaakt en zo worden verspreid om zoveel mogelijk mensen te treffen, waarmee een zo algemeen mogelijke ontevredenheid wordt gekweekt.'

'Dat lijkt me onwaarschijnlijk.'

'O ja? Laten we dan eens kijken hoe de defecten door de tijd verspreid liggen.'

De blauwe gebieden en rode vlekken verdwenen en even was de kaart van Trantor leeg, tot de markeringen een voor een op verschillende plaatsen verschenen en verdwenen.

'Let op,' zei Seldon, 'dat ze ook in de tijd niet in groepen verschijnen. Eerst verschijnt er een, dan een andere, dan weer een andere, enzovoort, bijna als het gelijkmatige tikken van een metronoom.'

'Denk je dat dat ook met opzet gedaan is?'

'Dat moet wel. Degene die hier achter zit wil met zo weinig mogelijk inspanning zoveel mogelijk ontwrichting veroorzaken, dus heeft het geen zin om twee storingen tegelijk te laten plaatsvinden, want dan zal de ene de andere gedeeltelijk uit het nieuws en het algemene bewustzijn weren. Elke gebeurtenis apart moet volledig losstaan om zo veel mogelijk effect te sorteren.'

De kaart ging uit en de lichten gingen aan. Seldon stak de bol, die weer was gekrompen tot de oorspronkelijke afmeting, terug in zijn zak.

Raych zei: Wie zou dat allemaal doen?'

Bedachtzaam zei Seldon: 'Een paar dagen geleden ontving ik een bericht over een moord in de Wye-sector.'

'Dat is niet ongebruikelijk,' zei Raych. 'Zelfs al is Wye niet een van je echt bandeloze sectoren, toch zullen er elke dag veel moorden plaatsvinden.'

'Honderden,' zei Seldon hoofdschuddend. 'Er zijn slechte dagen geweest waarop het aantal doden door geweld op Trantor als geheel de miljoen per dag nadert. In het algemeen is de kans de dader te vinden niet erg groot. De doden gaan als statistieken de boeken in. Maar dit was een ongewoon geval. De man was met een mes neergestoken, maar onhandig. Hij leefde nog toen hij werd gevonden, al was het maar net. Hij kon nog één woord uitbrengen voordat hij stierf en dat was "Chef".

Dat wekte mijn nieuwsgierigheid. De dode is geïdentificeerd. Hij werkte in Anemoria en we weten niet wat hij in Wye deed. Maar een of ander achtenswaardig bureau kwam met het gegeven dat hij een vroegere Joranumiet was. Zijn naam was Kaspal Kaspalov en hij stond algemeen bekend als een van de vertrouwelingen van Laskin Joranum. En nu is hij dood... neergestoken.'

Raych fronste zijn wenkbrauwen. 'Vermoed je een nieuwe Joranumitische samenzwering, pap? Er zijn niet veel Joranumieten meer.'

'Niet zo lang geleden vroeg je moeder me of ik dacht dat de Joranumieten nog actief waren, waarop ik haar zei dat elk vreemd geloof altijd een bepaald gevolg blijft houden, soms eeuwenlang. Meestal zijn ze onbelangrijk, gewoon splintergroeperingen die niet meetellen. Toch, stel dat de Joranumieten een organisatie in stand hebben weten te houden en dat ze een zekere sterkte hebben gekregen, dat ze in staat zijn om iemand te vermoorden die ze als een verrader in hun midden zien en dat zij deze storingen veroorzaken als een inleiding tot een staatsgreep?'

'Dat zijn een heleboel "stel dats", pap.'

'Ik weet het. En misschien heb ik het volkomen bij het verkeerde eind. De moord vond in Wye plaats en toevallig zijn er in de infrastructuur van Wye geen defecten opgetreden.'

'Wat bewijst dat?'

'Misschien dat het centrum van de samenzwering in Wye ligt en dat de samenzweerders het zichzelf niet te lastig willen maken, alleen de rest van Trantor. Het zou ook kunnen betekenen dat het helemaal niet de Joranumieten zijn, maar leden van de oude Wyese familie, die er nog steeds van dromen weer over het Imperium te heersen.'

'O nee, pap. Je beweringen zijn allemaal slecht onderbouwd.'

'Weet ik. Stel nu dat het wel weer een Joranumitische samenzwering is. Joranums rechterhand was Gambol Deen Namarti. We hebben geen berichten over Namarti's dood, net zo min dat hij van Trantor zou zijn weggegaan. We weten niets van zijn leven gedurende de afgelopen tien jaar. Zo verbazend is dat niet. Het is tenslotte eenvoudig om van één persoon in de veertig miljard het spoor bijster te raken. Er is een tijd in mijn leven geweest dat ik dat ook heb proberen te doen. Namarti kan natuurlijk ook dood zijn. Dat zou de eenvoudigste verklaring zijn, maar misschien ook niet.'

'Wat doen we eraan?'

Seldon zuchtte. 'Het meest voor de hand liggend zou zijn om naar de beveiligingsdienst te gaan, maar dat kan ik niet. Ik ben geen Demerzel. Hij kon mensen leiden, ik niet. Hij had een krachtige persoonlijkheid, ik ben slechts een mathematicus. Ik zou helemaal geen premier moeten zijn, daarvoor ben ik niet uit het juiste hout gesneden. En ik zou ook geen premier zijn als de keizer niet veel sterker dan gerechtvaardigd is, gefixeerd was op psychohistorie.'

'Je probeert jezelf te straffen, hè pap?'

'Ja, ik denk het, maar ik kan me wel voorstellen hoe het afloopt als ik bijvoorbeeld naar de beveiligingsdienst ga met wat ik jou zojuist op de kaart heb laten zien' - hij wees naar het nu lege tafelblad - 'en betoog dat er een groot gevaar dreigt van een samenzwering waarvan ik verder de aard en werkwijze niet ken. Ze zouden plechtig luisteren en nadat ik was vertrokken zouden ze om "die gekke wiskundige" lachen... en dan niets doen.'

'Wat moeten we er dan aan doen?' vroeg Raych, die weer terzake kwam.

'Het gaat erom wat jij eraan gaat doen, Raych. Ik moet meer bewijs hebben en ik wil dat jij dat voor me gaat halen. Ik zou je moeder willen sturen, maar die zal onder geen beding bij me weggaan. Zelf kan ik nu niet weg uit het paleis. Behalve Dors en mijzelf vertrouw ik jou. Meer dan Dors en mijzelf eigenlijk. Je bent nog vrij jong, je bent sterk en je bent een betere Heliconiaanse twister dan ik ooit ben geweest. En je bent slim.

Maar kijk uit, ik wil je leven niet in gevaar brengen. Geen heldenmoed, geen onbezonnenheden. Als er iets met je zou gebeuren zou ik je moeder niet meer durven aan te kijken. Probeer gewoon zo veel mogelijk uit te vinden. Misschien ontdek je dat Namarti leeft en hard aan het werk is... of dat hij dood is. Misschien ontdek je dat de Joranumieten een actieve groepering vormen... of ter ziele zijn gegaan. Misschien ontdek je dat de heersende familie van Wye actief is... of niet. Al die informatie zou interessant zijn, maar niet van vitaal belang. Ik wil dat je uitzoekt of de storingen in de infrastructuur door mensen worden veroorzaakt, zoals ik denk, en, wat nog veel belangrijker is, als ze opzettelijk worden veroorzaakt, wat de samenzweerders dan verder van plan zijn te doen. Ik denk dat ze plannen hebben voor een grote staatsgreep en zo ja, dan moet ik weten hoe ze dat denken te doen.'

Voorzichtig zei Raych: 'Heb je een soort plan om me op de goede weg te helpen?'

'Inderdaad, Raych. Ik wil dat je naar het deel van Wye gaat waar Kaspalov is vermoord. Probeer uit te zoeken of hij een actieve Joranumiet was en probeer zelf lid te worden van een Joranurnitische cel.'

'Misschien lukt dat wel. Ik kan altijd doen of ik een oude Joranumiet ben. Ik was weliswaar nog vrij jong toen Jo-Jo actief was, maar ik was erg onder de indruk van zijn ideeën. Dat is zelfs een beetje waar.'

'Ja, maar er is één ding waar je voor moet uitkijken. Misschien word je herkend. Je bent tenslotte de zoon van de premier. Zo nu en dan ben je op holovisie geweest en je bent geïnterviewd over je ideeën over sectorgelijkheid.'

'Ja, maar...'

'Geen gemaar, Raych. Je krijgt verhoogde schoenen om je drie centimeter langer te maken en we laten iemand komen die je kan laten zien hoe je de vorm van je wenkbrauwen kunt veranderen, je gezicht voller kunt maken en het timbre van je stem kunt aanpassen.'

Raych haalde zijn schouders op. 'Een hoop drukte om niets.'

'Èn,' zei Seldon met een duidelijk trillende stem, 'je scheert je snor af.'

Raych sperde zijn ogen open en bleef even stom van verbazing zitten. Uiteindelijk zei hij schor fluisterend: 'Mijn snor afscheren?'

'Spiegelglad. Zonder snor herkent niemand je.'

'Maar dat kan niet. Dat is net alsof ze met een mes je... Alsof je wordt gecastreerd.'

Seldon schudde zijn hoofd. 'Je snor is slechts een culturele curiositeit. Yugo Amaryl is net als jij een Dahliet en die draagt geen snor.'

'Yugo is een sul. Volgens mij leeft hij helemaal niet, behalve voor zijn wiskunde.'

'Hij is een groot mathematicus en de afwezigheid van een snor verandert niets aan dat feit. Het is trouwens géén castratie. Je snor groeit binnen twee weken weer aan.'

'Twee weken! Het duurt twee jaar om zo... zo...'

Hij drukte zijn hand erop, alsof hij hem wilde bedekken en beschermen.

Seldon zei onverbiddelijk: 'Raych, je moet het doen. Het is een offer dat je moet leveren. Als je mèt je snor voor me gaat spioneren... loopt het misschien niet goed met je af. Dat risico kan ik niet nemen.'

'Ik ga nog liever dood,' zei Raych heftig.

'Doe niet zo overdreven,' zei Seldon streng. 'Je gaat niet liever dood en dit is iets wat je móet doen. Maar' - hier aarzelde hij - 'zeg er niets over tegen je moeder. Dat regel ik wel.'

Raych keek zijn vader gefrustreerd aan en zei toen met een zachte, wanhopige stem: 'Goed, pap.'

Seldon zei: 'Ik laat iemand komen om voor je vermomming te zorgen en daarna ga je per straalvliegtuig naar Wye. Kop op, Raych, het is het eind van de wereld niet.'

Raych glimlachte flets en vertrok, waarna Seldon hem met een ernstig bezorgde blik op zijn gezicht nakeek. Een snor kon gemakkelijk weer aangroeien, maar een zoon niet. Seldon wist heel goed dat hij Raych op het gevaar afstuurde.