59

‘En, werkte het? Kwam er nog iets boven?’ vroeg Oliver. Ze zaten aan de tafel in de woonkamer de kip kerrie te eten die hij had klaargemaakt. Buiten nam de regen af tot licht gespetter, alsof die erover dacht ermee op te houden, maar Erika was er niet van overtuigd. Op het gewreven mahoniehouten tafelblad was alleen met het nodige gedekt: glimmend bestek, placemats en smetteloze glazen met ijswater op onderzetters. Die manier van tafelen was voor geen van beiden iets vanzelfsprekends. Voordat ze gingen eten, keken ze elkaar altijd even aan met een blik van erkenning, een onuitgesproken moment van dankbaarheid voor de ruimte en de ordelijkheid.

‘Nee,’ zei Erika. ‘De fontein is weg. Er is beton overheen gestort. De achtertuin ziet er gewond uit. Het had iets droevigs.’

‘Ik denk dat ze er niet meer aan herinnerd wilden worden,’ zei Oliver.

‘Terwijl ik juist de herinnering zocht,’ zei Erika. Ze legde zorgvuldig haar mes en vork neer. (‘Zit niet steeds zo met je bestek te zwaaien!’ zei Pam altijd tegen Clementine en haar broers; Erika was de enige die luisterde. Clementine had nog steeds de neiging om haar woorden kracht bij te zetten door met haar vork te wijzen.)

‘Ja,’ zei Oliver. ‘Dat weet ik.’

‘Ik heb het genoteerd, alles wat ik me wel en niet herinner.’ Ze had het zelfs in een Word-document gezet (bewaard als ‘Herinnering.doc’) in de hoop dat een professionele aanpak ook een professionele oplossing zou brengen.

‘Goed idee,’ zei Oliver. Hij hoorde wat ze zei, maar ze kon zien dat hij ook luisterde naar de regen die vanaf de overvolle dakgoten op de veranda achter het huis kletterde. Hij was bang dat het hout ging rotten.

‘Ik weet nog dat ik met een stapel borden het huis uit liep,’ zei Erika. Haar herinneringen leken op snelle flitsen van een stroboscooplamp: aan, uit, aan, uit. ‘En het volgende wat ik me herinner is dat ik in de fontein sta, met jou, en dat we samen Ruby uit het water halen, maar van die tijd daartussen kan ik me niets herinneren. Het is helemaal blanco. Ik herinner me niet dat ik Ruby zag of dat ik naar de fontein ben gelopen. Ineens was ik daar gewoon.’

‘Je hebt die borden laten vallen en je bent gaan rennen,’ zei Oliver. ‘Je schreeuwde Clementines naam en toen rende je weg. Ik zag je rennen.’

‘Ja, maar waarom weet ik daar niets meer van?’ zei Erika. ‘Waarom weet ik niet meer dat ik dacht: o god, Ruby ligt in de fontein? Hoe kan het dat ik dat ben vergeten?’

‘Door de shock, de alcohol, de medicatie... dat allemaal,’ zei Oliver. ‘Echt, ik denk dat je het moet loslaten.’

‘Ja,’ zei Erika zuchtend. Ze pakte haar mes en vork weer op. ‘Ik weet het. Je hebt gelijk.’

Nu zou ze hem moeten vertellen dat Clementine ermee had ingestemd hun donor te worden. Het was wreed om informatie voor hem achter te houden die hem zo blij zou maken.

‘Hoe erg was het vandaag bij je moeder?’ vroeg Oliver.

‘Erger dan het in tijden is geweest.’

‘Wat naar,’ zei Oliver. ‘En het spijt me dat je daar alleen naartoe moest.’

‘Het geeft niet. Ik heb niet veel gedaan. Ik heb er zo’n beetje de brui aan gegeven. Het slechte nieuws is dat de buurvrouw haar huis gaat verkopen.’

‘Oké,’ zei Oliver zorgvuldig kauwend. ‘Ja, dat is een probleem.’ Ze zag hoe hij alles zat af te wegen.

‘Ze was heel vriendelijk,’ zei Erika.

‘We zullen haar tegemoet moeten komen,’ zei Oliver. ‘Erachter moeten komen wanneer precies de kijkdagen zijn.’

‘Ik heb het gevoel dat mijn moeder haar weleens dwars kan gaan zitten,’ zei Erika. ‘Alleen uit boosaardigheid.’

‘Mogelijk,’ zei Oliver. Hij was ook opgegroeid met zinloze kwaadwilligheid, maar hij had die aanvaard als iets onontkoombaars, terwijl Erika zich er nog steeds tegen verzette en wrok koesterde, probeerde te doorgronden wat die eigenlijk betekende. Ze dacht aan haar moeders lach toen de vuilniszak was gescheurd. Waarom lachte ze daarom? Wat vond ze er zo leuk aan?

‘We komen er wel uit,’ zei Oliver. ‘We laten het huis binnen zoals het is en richten ons op de buitenkant. Dat is het enige wat telt totdat de buren hun huis verkocht hebben.’

Hij bleef altijd zo heerlijk rustig als ze het over het probleem-Sylvia hadden.

Toen hij besefte hoe overstuur Erika raakte als ze naar haar moeder was geweest, wat ze vroeger een paar keer per week deed, had hij er in het begin op aangedrongen om gewoon te weigeren er nog naartoe te gaan, maar Erika’s verantwoordelijkheidsgevoel voor haar moeder kon dat niet aan. Ze moest zich ervan overtuigen dat haar moeders leefomstandigheden geen brandgevaar opleverden of haar gezondheid bedreigden. Daarom maakte Oliver een bezoekrooster, met een spreadsheet, natuurlijk. Het idee was dat Erika maar zes keer per jaar naar haar moeder zou gaan, samen met Oliver, en elke keer namen ze daar minstens zes uur de tijd voor, tot de tanden gewapend met handschoenen, mondmaskertjes en vuilniszakken. Ze gingen niet meer bij haar ‘eten’ alsof Sylvia een normale moeder was. Die uitnodigingen hadden nooit ergens op geslagen. Sylvia beloofde dan iets te maken wat Erika vroeger lekker vond – lang, lang geleden, voordat de keuken was verdwenen, kon ze goed koken – maar een maaltijd was nooit tot stand gekomen, en toch had Erika elke keer ergens weer geloofd dat het ging lukken, zelfs al wist ze heel goed dat Sylvia’s keuken onbruikbaar was geworden. ‘Ik was een beetje moe,’ zei Sylvia dan. ‘Zullen we maar wat laten bezorgen?’ Die avonden waren altijd geëindigd met ruzie over de toestand in huis. Tegenwoordig smeekte Erika haar moeder niet meer om professionele hulp in te roepen. Oliver had haar laten inzien dat Sylvia nooit zou veranderen. Ze zou nooit genezen. Oliver zei tegen Erika: ‘Jij kunt beter zelf professionele hulp zoeken. Haar kun je niet veranderen, maar jij kunt wel iets doen aan de manier waarop je op haar reageert.’ Dus dat had ze gedaan.

Hij zou een geweldige, kalme, wijze vader worden. Ze stelde zich voor dat hij allerlei dingen uitlegde aan een zoon, een jongetje met de staalblauwe ogen van Ruby en Holly, die bij hen aan tafel zat met zijn eigen placemat en zijn eigen glas. Hun kind zou nooit op zijn of haar bed hoeven eten omdat de eettafel met stapels troep bezaaid lag. De vriendjes van hun kind konden altijd komen spelen. Altijd! En ook blijven eten. Ze zouden extra placemats hebben.

Dat was het plan. Dat was de droom. Een kind het waardevolle geschenk geven van een normale jeugd. Alleen zag ze in die droom Oliver veel duidelijker dan zichzelf.

Vertel het hem, hield ze zich voor. Vertel het hem gewoon. Dat verdient hij.

‘Clementine belde vandaag weer,’ zei ze. Een leugentje om bestwil. ‘Toen ik naar mijn moeder op weg was.’

Oliver hief zijn hoofd, en ze zag de hoop in zijn ogen, zo onverhuld en rauw dat ze er onpasselijk van werd.

‘Ze wil het graag doen,’ zei ze. ‘Eicellen doneren.’

Laat het haar maar doen. Zij hadden Ruby’s leven gered. Een leven in ruil voor een ander leven. Dat was Clementine hun verschuldigd. Laat het haar maar doen.

Oliver legde zorgvuldig zijn mes en vork neer aan weerszijden van zijn bord. Zijn ogen glansden. ‘Denk je...’ begon hij. ‘Ben je bang dat ze het om de verkeerde reden aanbiedt? Vanwege Ruby?’

Erika haalde haar schouders op. De beweging voelde onnatuurlijk. Ze zou hem niet vertellen wat ze had opgevangen. Dat zou hem alleen maar van streek maken. En ze schaamde zich ervoor. Ze wilde niet dat Oliver wist dat haar beste vriendin niet echt om haar gaf. ‘Ze zegt dat het daar niets mee te maken heeft, maar ik denk dat we dat nooit echt zullen weten, denk je niet? Maar het is een eerlijke ruil. Wij hebben Ruby gered, zij geeft ons een kind.’

‘Eh... meen je dat nou?’

‘Ik weet niet of ik het meen,’ zei Erika nadenkend. ‘Misschien meen ik het serieus. Wij hebben Ruby’s leven gered. Dat is een feit. Waarom zouden zij dan niet iets terugdoen? En wat doet het ertoe waarom ze het doet?’

Oliver dacht even na. ‘Ja, dat doet er wel toe,’ zei hij. ‘Toch? Als zij zich er niet echt prettig bij voelt? Als ze het anders niet zou hebben gedaan?’

‘Nou, ze heeft in elk geval een afspraak gemaakt met die consulente in de kliniek,’ zei Erika. ‘Voordat het allemaal echt in gang wordt gezet. Het is aan de consulente om met haar over dat soort dingen te praten. Over haar motivatie. Haar... psychische gesteldheid.’

Olivers zorgelijke rimpel verdween. Er bestond een procedure voor. Deskundigen namen de besluiten.

‘Je hebt gelijk,’ zei hij blij. Hij pakte zijn mes en vork. ‘Het is geweldig nieuws. Fantastisch nieuws. Een stap in de goede richting. Het gaat gebeuren. We worden ouders. Hoe dan ook.’

‘Ja,’ zei Erika. ‘Ja, dat is zo.’

Hij legde zijn bestek weer neer en depte zijn lippen. ‘Mag ik je iets vragen wat misschien wat vreemd klinkt?’

Erika verstarde. ‘Natuurlijk.’

‘Die dag van de barbecue zei Clementine dat je altijd tegen haar had gezegd dat je geen kinderen wilde. Je doet dit toch niet allemaal voor mij, hè?’ Zijn bril gleed een stukje omlaag toen hij zijn wenkbrauwen fronste. ‘Met alles wat je de afgelopen paar jaar hebt doorgemaakt...’

‘Zo erg was het niet.’

De ivf-procedure was een ordentelijk gebeuren geweest. Ze waardeerde het strakke regime, de regels en de techniek. Ze hield vooral van de steriele aanpak: de ziekenhuishemden die direct na het dragen in een wasmand werden gegooid, de hoezen die je over je schoenen moest aantrekken, de blauwe mutsjes. En het was fijn geweest om met Oliver samen te werken aan dit belangrijke, geheime project. Ze herinnerde zich elke terugplaatsing en overplaatsing, het inademen van de prettige, antiseptische geur, het vasthouden van Olivers hand, en dat ze niets anders hoefde te doen dan zich overgeven aan de procedure. Oliver had de verantwoordelijkheid voor alle medicatie op zich genomen. Hij had haar alle injecties gegeven, teder en deskundig. Altijd zonder een blauwe plek achter te laten. De bloedtests ’s ochtends vroeg vond ze niet erg. Het lichte gevoel in haar hoofd. ‘Ja, dat klopt, dat is mijn naam,’ had ze gezegd als de verpleegkundige het keurig gelabelde buisje met bloed in een blauw gehandschoende hand ter controle omhoog had gehouden.

Clementine zou die naalden haten. Clementines angst in ruil voor Olivers blijdschap. Dat was een eerlijke deal, toch?

‘Ja, maar jij wilt toch ook een kind?’ zei Oliver. ‘Voor jezelf? Niet alleen voor mij?’

‘Natuurlijk,’ zei Erika. Het was altijd voor hem geweest. Altijd. Dat verlangen om zelf een kleine Holly of Ruby te hebben was nu verdwenen. Ze wist niet precies hoe dat kwam. Waarschijnlijk door wat ze had opgevangen en misschien vanwege iets anders: onheilspellende gevoelens die te maken hadden met de momenten die uit haar geheugen verdwenen waren.

Maar die deden er allemaal niet toe. Ze at haar kip kerrie en liet haar blik door hun prachtige, opgeruimde kamer dwalen.

‘Wat ligt daar?’ zei ze ineens.

Ze stond op en liep naar de boekenkast. Er schitterde iets blauws tussen twee boeken in. Oliver draaide zich om.

‘O,’ zei ze toen ze Holly’s tasje met de blauwe glittertjes ertussenuit haalde. ‘Dat.’

Erika opende het zakje met Holly’s steentjes.

‘Dat heeft ze daar zeker laten liggen,’ zei ze terwijl ze er een gepolijst wit steentje uit haalde.

‘Op de avond van de barbecue,’ zei Oliver.

‘Ik zal het aan Clementine meegeven.’

‘Holly wil het niet terug,’ zei Oliver. Hij deed zijn mond open alsof hij nog iets wilde zeggen, maar veranderde toen van gedachten en nam een slok water, waarna hij het glas zorgvuldig op de onderzetter terugzette.

‘Echt? Ik dacht dat ze dol was...’

‘Misschien zijn we met kerst wel zwanger,’ zei Oliver dromerig. ‘Stel je voor.’

‘Stel je voor,’ stemde Erika in, en ze liet het steentje weer in het zakje vallen.