57

Clementine liep achter Sam hun slaapkamer in, waar hij een T-shirt uit een la haalde en aantrok. Hij deed zijn werkbroek uit en trok een spijkerbroek aan. Zijn bewegingen waren schokkerig als van een nerveuze junk die een shot nodig had. Hij meed haar blik.

‘Meen je dat? Serieus? Over dat scheiden?’

‘Waarschijnlijk niet,’ zei hij met een schouderophalen, alsof hun huwelijk voor hem niet zo belangrijk was.

Ze was zo geagiteerd dat ze haar adem niet kon reguleren. Het was alsof ze niet meer wist hoe het moest. Steeds hield ze haar adem in en moest ze naar lucht happen.

‘Jemig, dat soort dingen kun je niet zomaar zeggen! Je hebt nooit, we hebben nooit eerder...’

Ze bedoelde dat ze nooit eerder woorden als ‘uit elkaar gaan’ of ‘scheiden’ hadden gezegd, zelfs niet in hun ergste ruzies. Daarin schreeuwden ze elkaar dingen toe als ‘Je maakt me razend!’, ‘Je denkt niet na!’, ‘Je bent de meest irritante vrouw die ooit heeft rondgelopen!’, ‘Ik haat je!’, ‘Ik haat jou nog meer!’, en altijd, altijd gebruikten ze het woord ‘altijd’, ook al had Clementines moeder gezegd dat je dat tijdens een ruzie met je eega nooit moest zeggen, zoals in ‘Jij vergeet altijd de waterkan te vullen!’ (Maar Sam vergat dat altijd. Het klopte.)

Maar ze hadden nooit de mogelijkheid overwogen om een einde aan hun huwelijk te maken. Ze konden veilig stampvoeten, schreeuwen en mokken, in de wetenschap dat hun huwelijk een stevig fundament had. Paradoxaal genoeg hadden ze daardoor permissie om harder te schreeuwen, elkaar stommere, gekkere en onredelijker woorden naar het hoofd te gooien, hun gevoelens de vrije loop te laten, omdat alles de volgende ochtend weer goed was.

‘Sorry,’ zei Sam. ‘Dat had ik niet moeten zeggen.’ Hij keek haar aan, er stond pure uitputting op zijn gezicht te lezen, en even was hij er weer en niet die kille, vreemde onbekende. ‘Ik was alleen van streek door het idee dat Dakota op Holly’s feestje zou komen. Ik wil niet dat Holly iets met dat gezin te maken heeft.’

‘Het zijn geen slechte mensen,’ zei Clementine, even afgeleid van het onderwerp door de afkeer die uit Sams toon sprak. Ze wilde Vid en Tiffany niet zien omdat ze haar herinnerden aan de ergste dag van haar leven. Alleen al de gedachte aan hen maakte dat ze huiverde, zoals wanneer je aan een gerecht of drankje denkt waar je ooit zoveel van hebt genomen dat je er misselijk van werd. Maar ze walgde niet van hen.

‘Luister, het zijn gewoon niet ons soort mensen,’ zei Sam. ‘Eerlijk gezegd wil ik niet dat mijn kind met zulke mensen omgaat.’

‘Wat? Omdat zij vroeger danseres was?’

‘Ze was stripteasedanseres!’ zei Sam, met zo’n afkeer dat Clementine de behoefte voelde om het voor Tiffany op te nemen.

Het was al te gemakkelijk om Tiffany weg te zetten als ‘een bepaald type’ en te concluderen dat de felle begeerte die Clementine had gevoeld toen Tiffany aanbood een lapdance te doen slechts een primitieve, onwillekeurige reactie van haar lichaam was, als bij het gebruik van een vibrator. Het zou gemakkelijk zijn om te concluderen dat Clementines gedrag weerzinwekkend was en dat Tiffany weerzinwekkend was en dat alles wat er gebeurd was bijzonder weerzinwekkend was. Maar dat was een uitvlucht. Dat was hetzelfde als zeggen dat het ongeval met Ruby nooit zou zijn gebeurd als ze bij ‘het juiste soort mensen’ hadden gebarbecued. Het zou natuurlijk ook gebeurd zijn als ze waren afgeleid door een discussie over filosofie of politiek of bekroonde boeken.

‘Tiffany is aardig. Echt aardig! Het zijn aardige mensen!’ zei ze. Ze dacht aan Vid en Tiffany en de gastvrije hartelijkheid die ze die avond tentoon hadden gespreid. Ze waren allebei schaamteloos zichzelf. Er was geen sprake van veinzerij of geheimzinnigheid. ‘Het zijn in wezen echt lieve mensen.’

‘Lief!’ barstte Sam uit. ‘Ben je niet goed bij je hoofd? Je hebt geen idee waar je het over hebt. Ik heb die stripclubs gezien! Ben jij er ooit geweest?’

‘Nee, maar wat dan nog?’

‘Ze zijn walgelijk, deprimerend. Er is niets aantrekkelijks aan. Ze zijn niet sexy. Je hebt geen kijk op de werkelijkheid. Serieus.’ Het was gewoon een variant op de ruzie die ze vaker tijdens hun huwelijk hadden. Sam had kijk op de werkelijkheid. Clementine blijkbaar niet. Sam wilde vroeg naar het vliegveld vertrekken. Clementine wilde als laatste aan boord gaan. Sam wilde van tevoren boeken. Clementine wilde op goed geluk gaan. Het bracht meestal harmonie. Het was meestal een reden om te lachen.

‘Serieus.’ Ze imiteerde zachtjes spottend zijn intonatie.

‘Serieus,’ zei hij. ‘Niemand wil daar zijn. De meisjes niet. De klanten niet.’

‘Ja hoor, niemand wil daar zijn,’ herhaalde Clementine. Het woord ‘klanten’ stoorde haar (echt iets wat conservatieve oude mannen zeiden), of stoorde alles aan hem haar nu? ‘Dus ik neem aan dat jij en die andere klánten er gedwongen naartoe gingen.’

‘In de meeste gevallen gaat het om een stel dronken kerels van wie er een zegt: laten we daar voor de lol naartoe gaan. En je gaat voor de lol mee, maar dan zie je al die vrouwen met die harde gezichten ronddraaien en besef je wat een goedkope, walgelijke...’

‘Ja hoor, Sam, jij vond Tiffany die avond ook echt walgelijk,’ zei Clementine. Dit was waanzin. Het was op zijn best geschiedvervalsing, en was dat niet altijd al Sams specialiteit geweest, had ze niet altijd gezegd dat ze permanent een filmopname van hun leven wilde maken, zodat ze die terug konden kijken om te bewijzen dat hij inderdaad had gezegd wat hij nu ontkende? ‘Je zat te lachen. Je moedigde haar aan. Je vond haar leuk, doe maar niet net alsof dat niet zo is. Ik weet dat je haar leuk vond.’

Ze had meteen spijt toen ze het had gezegd, want ze kende hem goed genoeg om te zien hoe hard haar woorden bij hem aankwamen.

‘Je hebt gelijk. En daar zal ik mee moeten leven,’ zei hij. ‘Ik moet daar voor altijd mee leven, maar het betekent niet dat ik met haar wil omgaan. Je weet dat ze waarschijnlijk ook een hoer was, toch?’

‘Dat was ze niet! Ze was alleen danseres. Het was gewoon iets wat ze leuk vond.’

‘Hoe weet je dat?’

‘We hebben het erover gehad. Toen ik met haar naar het ziekenhuis reed.’

Sam bleef staan. ‘Dus jullie hebben op weg naar het ziekenhuis gezellig over Tiffany’s stripteasetijd zitten kletsen, terwijl Ruby... terwijl Ruby...’ Zijn stem stokte. Hij haalde diep adem en toen hij weer begon te praten had hij zijn stem in bedwang. ‘Heel gezellig. En zo onschuldig.’

De woede die in haar opkwam was net zo hevig, onverzettelijk en buitensporig als een wee. Het duurde heel even voor ze haar ademhaling onder controle had. Hij twijfelde aan haar liefde voor Ruby. Hij suggereerde dat ze Ruby op de een of andere manier had verraden, dat het haar niets deed, dat zij minder van haar hield dan hij, en nu ze erover nadacht: had hij niet altijd al gesuggereerd dat hij meer van de kinderen hield omdat hij zich meer zorgen maakte, meer om hen heen hing?

‘Je hebt geen idee hoe die rit naar het ziekenhuis was,’ zei ze behoedzaam. Ze hoorde de woede die ze in bedwang probeerde te houden door haar woorden heen golven, zodat elk woord extra nadruk kreeg. ‘Het was de ergste...’

Sam stak zijn hand op alsof hij haar wilde tegenhouden. ‘De rest hoef ik niet te horen.’

Clementine hief gefrustreerd haar handen in de lucht en liet ze toen weer vallen. Hun relatie raakte in een verwarde knoop, het was alsof ze verdwaalden in een dichtbegroeid bos uit een sprookje en ze niet meer wist hoe ze zich een weg terug moest banen naar de plek waarvan ze wist dat die nog bestond, de plek waar ze nog van elkaar hielden.