39

Trevize geloofde in het algemeen niet in gemakkelijke overwinningen en toch was het maar al te menselijk om tegen beter weten in te geloven. Hij voelde hoe de spieren in zijn borst en keel strak werden, toen hij met opeengeklemde kaken zei: 'Weet je waar Aarde is? Ben je daarachter gekomen, Janov?'

Pelorat staarde enkele ogenblikken naar Trevize en schrompelde toen in elkaar. 'Niet helemaal,' zei hij zichtbaar terneergeslagen. 'Nee, dat niet. Eigenlijk helemaal niet, Golan. Dat was me volkomen ontschoten. Ik heb iets anders in die ruïnes ontdekt. Maar het zal wel niet echt belangrijk zijn.'

Trevize ademde diep uit en zei: 'Dat is niet erg, Janov. Elke vondst is belangrijk. Wat heb jij ontdekt?'

'Weet je,' zei Pelorat, 'bijna niets heeft het hier overleefd, dat zul je wel begrijpen. Twintigduizend jaar storm en wind laten niet veel achter. Bovendien werkt plantaardig leven geleidelijk vernietigend en het dierlijk leven .. . maar daar hadden we het niet over. Wat ik wil zeggen is dat "bijna niets" niet hetzelfde is als "niets".

In de ruïnes bevond zich een openbaar gebouw, want er waren wat gevallen stenen, of beton en daar stonden letters in gebeiteld. Ze waren amper zichtbaar, dat begrijp je natuurlijk, maar ik heb foto's genomen met een van de camera's aan boord van het schip, je weet wel, van dat soort waarin de computer beelden versterkt... Ik heb je nooit gevraagd of ik ze mocht gebruiken, Golan, maar het was belangrijk en ik ...'

Trevize gebaarde dat hij zich daar niet schuldig over hoefde te voelen en zei ongeduldig: 'Ga door.'

'Sommige woorden kon ik ontcijferen. Ze waren heel erg oud. Zelfs met computerale versterking en mijn eigen niet geringe vaardigheid in het archaïsch kon ik toch niets ontcijferen, op één korte zin na. Die letters waren groter en dieper ingehouwen. En dat kwam omdat ze de planeet zelf aanduidden. Die zin luidt: "Planeet Aurora" en ik neem dus aan dat de planeet waarop we nu vertoeven Aurora heet, of althans geheten heeft.'

'Het beestje moet een naam hebben,' zei Trevize.

'Jawel, maar namen worden zelden zomaar gegeven. Ik heb net heel zorgvuldig mijn bibliotheek geraadpleegd en daar heb ik twee oude legenden aangetroffen, van twee erg ver uit elkaar liggende planeten, en je mag dus rustig aannemen dat ze oorspronkelijk zijn, dat de een niet een variant van de ander is, bedoel ik. Maar goed, hoe het ook zij, in beide legenden is Aurora een naam waarmee de dageraad aangeduid wordt. We kunnen ervan uitgaan dat het woord ook inderdaad dageraad in de een of andere pre-Galactische taal heeft betekend.

Nu wordt dat woord dageraad vaak als naam gebruikt voor ruimtestations of andere constructies die de eerste van hun soort waren. En als deze planeet Dageraad genoemd wordt in welke taal dan ook, dan moet hij de eerste van zijn soort geweest zijn.'

Trevize zei: 'Wil je nu beweren dat deze planeet Aarde is en dat Aurora een alternatieve naam is omdat het de dageraad van de mensheid betekent?'

Pelorat zei: 'Zover zou ik niet willen gaan, Golan.'

Trevize zei met iets van verbittering: 'Hier is per slot geen radioactief oppervlak, geen gigantische satelliet en ook geen gasreus met kolossale ringen.'

'Precies. Maar Deniador op Comporellen was van mening dat dit een van de eerste planeten geweest kan zijn die door de eerste golf van Kolonisten werd bevolkt: de Ruimters bedoel ik. En dan kan de naam Aurora ook betekenen dat dit de eerste van die Ruimterwerelden is geweest. Op dit ogenblik staan we misschien op de oudste menselijke wereld van de Galaxis op Aarde na. Is dat niet opwindend?'

'Het is op zijn minst interessant, Janov, maar concludeer je nu niet een beetje teveel uit de naam Aurora?'

'Ik heb nog meer,' zei Pelorat opgewonden. 'Ik heb het nagekeken in mijn archieven en ik ben nog niet op één planeet gestuit die Aurora heet. En ik weet zeker dat jouw computer dat zal verifiëren. Zoals ik al zei, er bestaan talloze werelden en voorwerpen die "Dageraad" heten of iets wat daarop lijkt, maar geen daarvan heet ook werkelijk "Aurora".'

'En waarom zouden ze? Als dit een pre-Galactisch woord is, zal het niet vaak meer gebruikt worden.'

'Maar namen blijven wel bestaan, zelfs als ze geen betekenis meer hebben. Als dit de eerste gekoloniseerde wereld was, zou hij beroemd zijn en kan hij zelfs een poos de belangrijkste planeet van de Galaxis geweest zijn. Dan zouden ongetwijfeld andere werelden de namen "Nieuw Aurora", "Aurora Minor" of iets dergelijks opgepakt hebben. En andere ...'

Trevize onderbrak hem. 'Maar misschien was dit niet de eerste gekoloniseerde planeet. Misschien is hij nooit belangrijk geweest.'

'Ik heb een redenering die me logischer lijkt, Golan.'

'En die is?'

'Als de eerste golf van Kolonisten door een tweede werd ingehaald, een golf die alle werelden van de Galaxis aan zich onderwierp - zoals Deniador zei - dan kun je rustig aannemen dat de twee golven elkaar niet welgezind zijn geweest. De tweede golf - die verantwoordelijk was voor de planeten zoals ze nu zijn - zou nooit de namen van die eerste golf gebruikt hebben. Aldus kunnen we concluderen uit het feit dat de naam "Aurora" nooit herhaald is, dat er inderdaad twee golven Kolonisten zijn geweest en dit een planeet van die eerste golf is.'

Trevize glimlachte. 'Ik ga langzamerhand begrijpen hoe jullie mythologen te werk gaan, Janov. Je bouwt een prachtige constructie op, maar die berust op lucht. Volgens de legenden werd de eerste golf van Kolonisten door ontelbare robots begeleid en dat schijnt hun ondergang te zijn geweest. Als we nu één robot op deze planeet hadden gevonden, dan was ik bereid die theorie van de eerste golf te accepteren, maar na twintigduizend jaar kun je moeilijk verwach ...'

Pelorat hapte naar lucht en toen kon hij eindelijk iets zeggen: 'Maar heb ik je dat nog niet verteld, Golan? Nee, natuurlijk niet. Ik ben zo opgewonden dat ik de dingen niet in de juiste volgorde vertel. We hebben een robot gezien.'