'Afkickcentrum,' mopperde oom Reuben, met een hap lendenbiefstuk in zijn mond. Als mama en ik biefstuk hadden, waren dat meestal opgewarmde restjes die ze van haar werk meebracht. 'Dat is zonde van het belastinggeld,' ging hij met volle mond verder. Hij leek de bittere woorden net zo te vermalen als zijn vlees.

'Het is niet zonde van het geld als het haar helpt,' zei tante Clara zacht.

Hij hield op met kauwen en keek haar boos aan.

'Haar helpt? Niets kan haar helpen. Ze is een verloren zaak. Ze kunnen haar maar beter opsluiten en de sleutel weggooien.'

Jennifer lachte. Ik keek op van mijn bord en keek haar strak aan.

'Staar niet zo,' klaagde ze. 'Staren is onbeleefd, hè, papa?'

Oom Reuben keek naar me en knikte toen. 'Ja, dat klopt, maar hoe moet zij dat weten?'

Jennifer lachte weer en glimlachte tegen me. Mijn vlees smaakte naar karton en bleef in mijn keel steken. Ik hield op met eten en ging achteruit zitten. 'Mag ik opstaan?' vroeg ik.

Om de donder niet, pas als je bord leeg is,' zei oom Reuben en knikte naar mijn bord. 'We gooien hier geen eten weg.'

Jennifer sneed een stuk vlees af en werkte het hoorbaar weg, met een brede glimlach op haar volle gezicht, terwijl ze deed of ze van elke hap genoot. 'Het smaakt heerlijk,' zei ze.

Het is niet beleefd om met volle mond te praten,' zei ik snel. William keek met een geamuseerde blik op. Jennifer hield op met kauwen en keek van mij naar oom Reuben. Hij zette zijn vork in zijn aardappels en schoof het eten naar binnen of hij in recordtijd klaar moest zijn.

'Ik heb een zelfgemaakte notentaart, Reuben. Je lievelingstaart,' zei tante Clara.

Hij knikte alsof hij niet anders had verwacht. Ze zijn allemaal verwend, dacht ik.

'Ik had vandaag een acht voor mijn Engelse proefwerk,' vertelde Jennifer hem.

'Echt waar? Een acht. Dat is goed,' zei oom Reuben.

'Ik maak kans op een eervolle vermelding als meneer Finnerman me dit kwartaal een behoorlijk cijfer voor wiskunde geeft,' schepte ze op.

'Toe maar. Hoor je dat, Clara? Net iets voor mijn kleine meisje, om haar vader trots te maken.'

'Ja. Dat is heel goed,' zei tante Clara. 'William kwam vandaag thuis met een negen voor dictee,' voegde ze eraan toe.

William keek naar oom Reuben, maar die kauwde gewoon door en knikte nauwelijks merkbaar. 'Ik neem aan dat ik de papieren voor haar in orde moet maken,' zei hij ten slotte. 'Is alles goed gegaan op school?'

'Ja,' zei tante Clara. 'Ze is ingeschreven.'

'Wat voor cijfers kreeg jij meestal?' vroeg hij me.

'Ik ben nog altijd overgegaan,' zei ik, terwijl ik snel wegkeek.

'Dat zal wel,' zei hij. 'Heeft je moeder je ooit gevraagd hoe het ging op school?'

'Ja, heus wel,' zei ik verontwaardigd. Hij vertrok zijn mond. 'Ze moest mijn rapport tekenen, dus ze zag mijn cijfers altijd.'

'En je hebt haar handtekening nooit vervalst?' vroeg Jennifer met een glimlach die lava kon laten bevriezen.

'Waarom? Doe jij dat dan?' kaatste ik terug.

'Kom nou. Dat hoef ik niet te doen. Ik ga echt over,' zei ze. 'Papa tekent mijn rapporten, hè, papa?'

'Altijd,' zei hij instemmend. Hij schoof zijn stoel achteruit en stond op. 'Als ze eten laat staan, Clara, moet je haar maar minder opscheppen. Ik werk hard om alles te kunnen betalen,' voegde hij er tegen mij aan toe.

Hoewel mijn maag protesteerde, dwong ik mezelf het laatste stukje vlees door te slikken en nog een hap sperziebonen te nemen.

'Ik ga het journaal kijken. Roep maar als je koffie met taart hebt,' zei hij nog en liep de keuken uit om televisie te gaan kijken.

Ik keek hem na en toen keek ik naar William, die met sympathie in zijn ogen naar me keek. Ik glimlachte tegen hem en zijn gezicht klaarde op.

'Ik moet aan mijn huiswerk, ma. Ik hoef de borden toch niet weg te zetten, hè? Je hebt haar nou,' zei Jennifer en knikte naar mij.

'Je kan me nog best helpen, Jennifer.' 'Dat kan niet. Je hebt papa gehoord. Hij wil dat ik die eervolle vermelding krijg. Wil je niet dat ik mijn huiswerk af krijg?' jammerde ze. 'Natuurlijk wel.'

'Nou dan,' zei ze en sprong overeind. 'Ik kom straks wel een stuk taart halen.'

Ze ging de keuken uit. Tante Clara schudde verdrietig haar hoofd.

'Ik help wel,' zei William. Hij begon samen met mij af te ruimen.

Wil je het nestkastje zien dat ik heb gemaakt?' vroeg hij, toen we klaar waren.

Tante Clara glimlachte tegen me, blij dat William een beetje uit zijn schulp kroop. 'Graag,' zei ik.

'Het is boven, op mijn kamer. Ik heb het zelf gemaakt,' zei hij. Ik liep achter hem aan naar boven, naar zijn kamer, en hij haalde het van de plank. Het was een driehoekig nestkastje, met gedroogde maïskolven aan de buitenkant.

'Die heb ik er allemaal op vast gelijmd,' zei hij en en liet me zien hoe vast de kolven zaten.

Ik hield het voorzichtig vast. 'Het is prachtig, William. Het is vast moeilijk om zoiets helemaal alleen te maken. Hoe lang heb je erover gedaan?'

'Een paar dagen,' zei hij trots. 'Zodra ik genoeg heb gespaard, ga ik een verrekijker kopen zodat ik de vogels die naar mijn nestkastje komen, van dichtbij kan zien. Weet jij iets van vogels af?'

Ik schudde mijn hoofd en hij liep naar zijn bureau om een vogelencyclopedie te pakken. Er stonden felgekleurde foto's in van vogels, hun leefomgeving en het soort voedsel dat ze aten. Toen liet hij me nog een boek zien met instructies over het bouwen van nestkastjes.

'Dat is het volgende dat ik wil maken.' Hij wees op een nestkastje van twee verdiepingen.

'Dat is prachtig. Kun je dat maken?'

"Tuurlijk,' zei hij vol overtuiging. 'Ik vertel je wel als ik het materiaal heb, dan kun je komen kijken, als je wilt.'

'Graag,' zei ik.

Hij gaf me zijn mooiste glimlach, een die ook zijn ogen deed oplichten.

'Ik kan maar beter aan mijn huiswerk gaan,' zei ik.

Ik ging weg en toen ik langs Jennifers deur kwam, die op een kier stond, zag ik dat ze behaaglijk opgerold op de vloer zat, aan de telefoon. Ik bleef staan en ze keek naar me op.

'Wat ben je aan het doen, mij bespioneren?' snauwde ze.

'Ik kijk wel uit,' zei ik. 'Maar ik dacht dat je huiswerk moest maken, of doe je een cursus roddelen?' Ik liep met bonzend hart de trap af. Ik hoorde hoe ze haar deur achter me dicht smeet.

Omdat het naaikamertje vlak naast de eetkamer lag, hoorde ik wat oom Reuben en tante Clara bespraken toen hij zijn koffie dronk en zijn taart at.

'Je gaat niet een boel geld aan nieuwe kleren voor haar uitgeven. Ik wil eens kijken of we een soort bijstand kunnen krijgen. Ik vind dat ze je, als je een kind in huis neemt, een uitkering moeten geven.' 'Ze heeft dingen nodig, Reuben,' zei tante Clara zacht. 'Zou je niet eens gaan kijken wat ze nog meer in dat flatje heeft?' 'Wat heeft dat nou voor nut? Dan zouden we het nog moeten ontluizen ook.'

'Je kunt haar niet laten rondlopen in wat ze nu heeft,' drong tante Clara zachtjes aan.

'Goed, goed, koop dan maar wat voor haar. Maar ik wil niet dat er je veel geld aan uitgeeft, Clara. We hebben Jennifer die nieuwe dingen nodig heeft. Je ziet hoe hard ze groeit.'

'Misschien wil Jennifer wel wat van haar spullen met Raven delen,' zei tante Clara.

Hij bromde wat en zei toen: 'Als ze dat doet, zorg dan wel dat Raven schoon is voor ze iets van Jennifer aantrekt.'

'O, ze is schoon, Reuben. Ze is werkelijk een heel lief meisje, ondanks haar leven bij jouw zuster.'

'We zullen zien,' zei hij. Ik hoorde hem opstaan. 'Zorg dat ze dit allemaal opruimt voor ze naar bed gaat. Ik wil dat ze waardeert wat ze hier krijgt.' 'Dat doet ze heus wel.'

Hij reageerde niet. Ik hoorde hem weer naar de woonkamer gaan en de televisie harder zetten. Toen ging ik tante Clara helpen.

Je hoeft dit niet te doen, Raven,' fluisterde ze. 'Het is niet veel. Ga maar aan je huiswerk.'

'Ik had niet zoveel, tante Clara. Ik moet de komende week elke dag na school bij een leraar komen om bijgewerkt te worden. Wanneer weten we wanneer mama met me mag praten?'

vroeg ik.

Ze schudde haar hoofd. 'Dat weet ik niet, lieverd. Reuben zal het morgen navragen.'

'Hij had meer aandacht moeten besteden aan Williams dictee,' zei ik binnensmonds. 'En een acht is helemaal niet zo'n geweldig cijfer.'

Ze keek me aan met niet zozeer angst als wel voorzichtige instemming in haar ogen. 'Weet ik,' zei ze. 'Ik heb hem achter zijn vodden gezeten om meer tijd aan William te besteden.' 'Ik weet niet of dat wel zou helpen,' mopperde ik, voornamelijk tegen mezelf. Als ze het al hoorde, reageerde ze niet. Toen weifelde ze en keek of ze een spook zag. Ik draaide me om Oom Reuben stond in de deuropening. 'Dat moet ze alleen doen, Clara. Jij hebt je rust nodig,' beval hij, terwijl zijn ogen door me heen brandden. 'We zijn al klaar, Reuben.' Hij bleef me aanstaren. Had hij me gehoord? 'Goed, Reuben, ik kom al,' zei ze. Ze droogde haar handen aan een theedoek en ging de keuken uit. Hij liet haar voorbij, keek weer naar mij en ging haar toen achterna.

Uit wat ik inmiddels had gezien, begreep ik dat oom Reuben zijn gezin er thuis met een blik, een woord, een gebaar van langs gaf. Hij had alle touwtjes in handen en ze vlogen voor hem als hij aan hun touwtjes trok. Ik had het gevoel of hij aan mijn armen en benen ook touwtjes bond en ik weldra net zo'n marionet zou zijn.

Toen ik mijn huiswerk af had, maakte ik mijn bed op en trok de enige nachtpon aan die ik had. Toen ik daar lag en door mijn ene raam naar de sterren keek die tussen de overdrijvende wolken te voorschijn kwamen, bedacht ik dat ik op de een of andere manier een Assepoester was geworden zonder het glazen muiltje van de goede fee. In mijn leven zou geen toverkracht zijn.

Vroeger droomde ik van verafgelegen plaatsen, prachtige huizen, knappe jongemannen, galabals, prachtige kleren en juwelen. Ik speelde in mijn eigen film en spon de taferelen uit op de wanden van mijn verbeelding. Het haalde me uit mijn flatje. Ik moest lachen.

Nu was ik er weg, in een gezin, ik ging naar een andere school en waar droomde ik van? Dat ik terug kon naar mijn flatje.

Ik ging de nieuwe school zowaar leuk vinden. Omdat mijn klassen veel kleiner waren, hadden de leraren meer tijd voor me en ik begon zelfs een paar vriendinnen te krijgen. Jennifer bleef me zoveel mogelijk ontlopen, maar dat begon ik te accepteren, Door wat ik zag van de vriendinnen die ze had, meisjes die over het algemeen net als zij waren, egoïstisch, ijdel en gluiperig, accepteerde ik het niet alleen, ik was er zelfs blij om. Er waren veel aardiger kinderen om te kennen.

Jennifer was ook lang niet zo'n lieverdje als ze oom Reuben wilde laten geloven. Ze behoorde altijd tot de meisjes die rookten in het toilet en van wat ik hoorde en zag, bedotte ze de boel dikwijls bij haar huiswerk en proefwerken. Ik zag wel dat haar leraren ook niet erg dol op haar waren. Terri Johnson vertelde me dat ze zeker wist dat Jennifer en haar vriendinnen op rooftocht gingen in het winkelcentrum, gewoon voor de lol. Ze was nog wel een meisje met ouders, een prachtig huis en zo, en ze was geen haar beter dan de meisjes uit eenoudergezinnen die ik had gekend en die in veel onprettiger omstandigheden verkeerden. Ik vroeg me af wat oom Reuben zou doen als hij iets van dit alles over zijn dierbare, perfecte dochter te weten kwam.

Op een dag, toen ik in de kantine zat, bleef Jennifer met twee van haar vriendinnen bij mijn tafeltje staan. Ik hield op met praten en keek naar haar op.

'Je bent achter met de was,' zei ze. 'Ik heb die blauw met witte blouse morgen nodig. Zorg dat hij klaar is.' Mijn mond viel open toen ik van haar naar de grijnzende gezichten van haar vriendinnen keek.

Waarom was je hem dan zelf niet?' kaatste ik terug.

'Jij wordt geacht je kost en inwoning te verdienen, nietwaar?' 

'En jij dan?' wierp ik tegen.

'Dat hoef ik niet. Ik heb ouders,' antwoordde ze zelfvoldaan. 'Doe het nou maar gewoon, anders zeg ik het tegen papa,' zei ze dreigend en liep lachend weg.

Terri sloeg haar ogen neer, omdat ze het pijnlijk voor me vond.

'Ze is een verwend nest,' zei ik. Ik wilde nog veel meer zeggen, maar ik kon moeilijk uit mijn woorden komen. Ze bleven in mijn keel steken, omdat hij dicht zat doordat ik tegen mijn tranen moest vechten.

'Ik zou nog liever met een slang samenwonen,' opperde Terri en de meisjes aan mijn tafel lachten.

'Ja, nou, dat is precies wat ik doe,' mopperde ik, 'met een slang samenwonen.'

Toen ik die dag uit school kwam, viste ik haar kostbare blauw met witte blouse uit de wasmand. Voor ik hem in de wasmachine deed, prikte ik met de punt van mijn wiskundepasser een gat in de schouder van de blouse. Dinsdagavond na het eten streken tante Clara en ik kleren en vouwden ze op. Ze merkte het gat in de blouse niet op en bracht alles naar Jennifers kamer. Pas de volgende ochtend, toen ik zeker wist dat ze hem ging dragen om er op school mee te pronken, hoorden we haar gillen.

Ik was al op en aangekleed. Tante Clara stond bij me in de keuken het ontbijt klaar te maken.

'Wat in 's hemelsnaam...' Ze liep haastig naar de trap.

Jennifer stond op de overloop in haar rok en bh, en hield de blouse omhoog.

'Kijk toch eens, ma, Kijk toch eens.'

'Wat is er, verdomme?' wilde oom Reuben weten, terwijl hij uit zijn slaapkamer kwam en zijn overhemd dichtknoopte.

'Er zit een gat in mijn lievelingsblouse en dat heeft zij gedaan. Zij heeft het gedaan, papa!'

Ze liet hem de blouse zien. Hij keek ernaar en toen keek hij omlaag naar mij.

'Heb jij dit gedaan?' Ik schudde mijn hoofd. 'Ik heb het niet eens gezien, anders

had ik het wel tegen tante Clara gezegd,' zei ik.

'Waarom zou Raven zoiets doen?' vroeg tante Clara.

'Omdat ze jaloers is!' riep Jennifer uit.

'Ik vind die blouse niet eens mooi. Hij is te ouderwets, iets wat een grootmoeder zou dragen,' zei ik droogjes. 'Nietes! Iedereen draagt zulke blouses. Jij hebt geen idee van stijl!'

'Toe, Jennifer,' zei tante Clara, 'schreeuw niet zo.'

William kwam zijn kamer uit en keek vol verbazing naar iedereen. Ik glimlachte tegen hem en hij glimlachte terug.

'Als ik wist dat jij hier een gat in had gemaakt...,' zei oom Reuben dreigend. Hij keek weer naar de blouse. 'Ik weet niet hoe zo'n gat er anders in zou komen.'

'Het kan door ongedierte komen,' zei ik. Hij keek met een ruk op.

'Wij hebben geen ongedierte, tenminste niet tot jij hier kwam,' zei hij. 'Clara?'

'O, ik koop vandaag wel een nieuwe voor haar, Reuben.'

'Zoiets kan maar beter niet weer gebeuren,' waarschuwde hij. Hij gaf Jennifer de blouse terug en verdween in zijn slaapkamer om zich verder aan te kleden. Tante Clara ging terug naar de keuken en Jennifer en ik keken elkaar aan.

'Dat zal je berouwen,' zei ze. 'Ik trek hem even goed aan en dan ga ik iedereen vertellen wat jij hebt gedaan.'

Je doet maar,' zei ik. 'Dan zet je jezelf alleen maar verder voor schut.'

Ik knipoogde naar William.

Waar lach jij om?' snauwde ze tegen hem en rende haar kamer weer in.

voor het eerst in lange tijd had ik razende honger en at ik een enorm ontbijt. Zelfs oom Reuben was ervan onder de indruk dat ik geen kruimeltje overliet.