ONBESTELBAAR
geschikt om de eerstkomende trein naar het oosten te helpen
vullen.
Ik hoop dat U wilt inzien dat het onderduiken Uw dood niet versneld heeft. Integendeel, wanneer U niet zou zijn ondergedoken,
zou U eerder in Westerbork terecht zijn gekomen en zou u eerder op het perron van Auschwitz hebben gestaan dan nu het
geval is geweest.
Op dat perron in Auschwitz heeft het evenmin verschil uitgemaakt dat U als strafgeval uit Westerbork kwam. U heeft dat zelf
kunnen zien. Want terwijl U in de rij kwam van de Joden die
direct na aankomst de gaskamer ingingen, kwam Vader in de rij
te staan die eerst met werken moest worden afgebeuld voordat
hij vermoord werd. En U beiden kwam uit dezelfde categorie
strafgevallen.
Onderduiken of niet-onderduiken, voor Vader en U heeft dat
geen verschil gemaakt, alleen enig uitstel van de dood. Maar
voor Alex en mij heeft ’t verschil uitgemaakt tussen leven en
dood. En bovendien heeft het me al die jaren met trots vervuld
dat Vader en U de moed hebben gehad tegen de stroom van
bedreigingen en geruchten in te zwemmen, dat U de bevelen,
adviezen en opdrachten niet hebt opgevolgd van de mensen die
zich in dienst stelden van het absolute kwaad.
Ik heb veel gelezen en gehoord over hoe het ging in Westerbork,
maar ik kan me geen goed beeld vormen hoe het U daar in die
dagen voor het transport naar Polen is vergaan. Mijn zus Bep en
haar man Izak waren in die tijd ook in Westerbork. Zij zijn in
dezelfde trein als U op transport gegaan. Hebben zij zich voor
dat transport vrijwillig aangemeld om Vader en U tot steun te
60