Muppets

Maandagavond op het Mediapark in Hilversum. Midden in de redactieruimte van Voetbal Inside worstelt Jan Boskamp met het kaartje van een nieuwe smurfblauwe trui die hij van zijn vaste kledingsponsor heeft gehad. René van der Gijp, die languit en doodstil als een mummie op de bank aan het raam ligt, ziet het tafereel geamuseerd aan.

Het zijn lange dagen voor Jan Boskamp. Die ochtend is hij pas om halftwaalf wakker geschrokken. Hij had de slaap hard nodig, want sinds de uitwedstrijd tegen ADO Den Haag van een week geleden heeft hij flink wat kilometers gemaakt. Van Den Haag reed hij direct door naar de studio’s van VTM om drie Belgische wedstrijden te kijken waar hij op zondagavond in de late uitzending van elf uur op diende terug te blikken. Op dinsdag en donderdag verscheen hij opnieuw op de Belgische televisie, dit keer als analist bij Europees voetbal, terwijl hij op woensdag zijn kleinzoons meenam naar het stadion van AA Gent voor de wedstrijd tegen Valencia. Vrijdag vertrok hij naar Sunderland, dat een dag later tegen het Southampton van Ronald Koeman zou spelen. Daardoor kon hij op zondag precies op tijd terug zijn in Rotterdam om Feyenoord met 1-1 gelijk te zien spelen tegen Ajax. Uiteraard vertrok hij weer vijf minuten voor tijd om voor de files uit naar de studio’s van VTM te rijden voor de late terugblik op het weekend. Goedbeschouwd was het allemaal gekkenwerk, maar toch besloot hij toen hij na die opnamen terug was in Relegem om ter voorbereiding op Voetbal Inside ook alvast de samenvattingen van het Nederlandse voetbal terug te kijken. Toen hij uiteindelijk om drie uur ’s nachts in zijn bed plofte, kon zelfs Jan Boskamp even geen rollende bal meer zien.

Nu staat in Hilversum de volgende uitzending dus alweer voor de deur en is het kaartje nog altijd niet van zijn trui af. Terwijl hij daarmee staat te hannesen, komt de cameraploeg binnen die de beelden zal schieten voor het intro van het programma van vanavond, waarin de kijker een korte een blik achter de schermen krijgt en altijd wel iemand is te zien die een gekke bek trekt.

Het is wonderlijk om van dichtbij mee te maken wat er gebeurt met Jan Boskamp op het moment dat de camera op hem is gericht. Het is alsof hij dan plotseling in de huid kruipt van zijn eigen typetje en het trucje doet dat het publiek van hem verwacht. Waar je hem in het voorbije uur nog gewoon rustig keuvelend of uitgebreid gapend kon aantreffen op een van de grote sofa’s bij de ingang van de studio, kost het René van der Gijp nu maar één stekelige opmerking om Jan Boskamp in beweging te krijgen. Met grote passen stapt hij naar de bank, waar hij besluit de schouder van zijn collega eens rustig een tijdje fijn te knijpen, terwijl de cameraman het tafereel glunderend vastlegt. Even later is ook Johan Derksen de klos. Hij heeft eerder op de avond nog een halfuur doodserieus met Jan Boskamp over voetbal zitten babbelen, maar nu de camera in de buurt is wordt hij naast de visagietafel ongewild tegenstander in een potje vrij worstelen.

Het werkt.

Als de uitzending een kwartier later van start gaat en het publiek in de studio meeklapt met de openingstune van Danny Vera, klinkt geschater op het moment dat de bewuste beelden worden ingestart. Daarna duurt het ook aan tafel niet lang voordat Jan Boskamp de eerste tik aan zijn buurman alweer heeft uitgedeeld. Het is zijn handelsmerk geworden en hij weet het. De mensen lachen, altijd.

Op de momenten dat hij met een woest gezicht zijn vuisten laat spreken, lijkt de echte Jan Boskamp bedrieglijk veel op de persiflage die Carlo Boszhard ooit van hem deed in het programma De TV Kantine. Boszhard kreeg daarvoor een flinke rubberen onderkin aangemeten, liet zijn gezicht een paar tinten grauwer verven, kneep zijn ogen half dicht en gaf de eveneens door hemzelf gespeelde imitatie-Gijp zo’n harde klap op zijn schouder dat die van zijn stoel donderde. ‘Dat slaan is natuurlijk een leuke gimmick van Jan,’ heeft Boszhard een paar dagen eerder door de telefoon verteld. ‘Als je Jan Boskamp op televisie ziet, is het net alsof je naar een aflevering van The Muppet Show zit te kijken: iedereen ziet het aankomen dat hij een beuk gaat uitdelen en als het dan uiteindelijk gebeurt, is het nog grappig ook. Jan Boskamp heeft daarnaast nog een paar kenmerken die heel erg leuk zijn om te imiteren. Als hij begint te lachen, slaat zijn tong naar achteren en gaat in die mond hevig tekeer. Gijp heeft meerdere lagen als ik hem nadoe, maar bij Jan Boskamp roep ik alleen: “Rot op!”, of: “Hou je muil!”, en deel ik een paar klappen uit. Daardoor komt hij wat eendimensionaal of simpel over, maar dat is de kant van hem die het leukste is om te persifleren.’

Carlo Boszhard was in de zomer van 2014 een paar keer te gast bij VI Oranje en stelde dan als voorwaarde dat hij alleen wilde komen als Boskamp er ook was. ‘Ik ben een fan van Jan,’ verklaart hij. Sterker nog, toen Boszhard gevraagd werd om een schoolmusical te schrijven, koos hij ervoor om een van de karakters te baseren op zijn idool. Kinderen die Herrie op het eiland bekijken, zullen in Boef Boris wellicht iets van Jan Boskamp herkennen: een kwajongen met een hart van goud, die af en toe zomaar een flinke beuk uitdeelt aan zijn compagnon. ‘Toch is Jan Boskamp absoluut geen one trick pony,’ zegt Boszhard. ‘Ik vind het goede van VI dat ze niet alleen maar zeggen wat er niet goed is gegaan in de wedstrijden die besproken worden, maar ook juist vertellen hoe het wél moet. Daar worden ze dan ook steeds enthousiaster over. Jan Boskamp zou wat mij betreft nog wel vaker op die stoel mogen zitten, want hij heeft echt heel veel verstand van voetbal. Hij zegt zinnige dingen over het spel, maar kan zich tegelijk ook echt opwinden over hoe Dirk Kuyt integreert bij Feyenoord. Ja, Jan Boskamp is echt, dat weet ik zeker.’