36

DE ‘MAGNIFICENT SEVEN’

De bekendmaking dat prins William en Catherine Elizabeth Middleton zich verloofd hadden ging op 16 november 2010 uit in geheel eenentwintigste-eeuwse stijl, via Twitter. Ze waren inmiddels acht jaar bij elkaar en sinds de lente waren de geruchten over een huwelijk steeds sterker geworden. Toch kwam, toen William en Kate hun hofhouding die dinsdagochtend op de hoogte brachten, tot hun plezier het nieuws nog onverwacht. Gebruikmakend van dat verrassingseffect grapten William en Kate dat ze hoopten op een kleinschalige familiebruiloft.

Die middag trok een journalist Camilla aan haar jas toen ze uit het Apollo Theatre in Londen kwam en vroeg wat zij ervan vond. Grijnzend antwoordde ze: ‘Het is echt fantastisch nieuws. Ik ben gewoon ontzettend blij voor ze!’ In Poundbury onderbraken reporters Charles die er net een paar ambtsdragers aan het rondleiden was. De prins van Wales verklaarde met een dun glimlachje dat hij er ondersteboven van was, hield even stil en knipoogde: ‘Ze zijn lang genoeg aan het oefenen geweest.’

Bertie Ross stond vlakbij en bespeurde een welbekende bittere ondertoon in de poging van de prins om luchtig te doen. ‘Als je een blinddoek voor had gehad, zou je gezworen hebben dat hij de hertog van Edinburgh was, zo sterk leek hij nu op zijn vader,’ herinnerde hij zich. ‘Maar er sprak ook diepe affectie en liefde uit.’

De woorden van Charles bevatten ook een zekere ironie, gegeven het feit dat hij en Diana voor hun huwelijk juist niet of nauwelijks gelegenheid hadden gehad om te oefenen. Kate had zich sinds de kortstondige breuk tussen haar en William in het voorjaar van 2007 voorbeeldig gedragen. Ze had geduldig gewacht en gezwegen, zelfs toen de pers haar sarcastisch was gaan betitelen als ‘Waity Katy’ en neerbuigend had gedaan over het feit dat ze geen carrière ambieerde.

Op aanraden van William was Kate zich de gewoonten en rituelen van de koninklijke familie eigen gaan maken. In de herfst van 2007 leerde ze op Balmoral met een jachtgeweer en telescoopvizier omgaan, met een blikken oefendoelwit in de vorm van een hert. Toen William in april 2008 bij de RAF zijn pilotenwings kreeg, was ze erbij. Een maand later maakte ze voor het eerst officieel kennis met de koningin bij de bruiloft van Peter Phillips, de zoon van prinses Anne.

Op 16 juni 2008 maakte Kate voor het eerst haar opwachting bij een officiële koninklijke gebeurtenis: de jaarlijkse parade en de dienst in de kapel van St. George ter gelegenheid van Garter Day, de jaarlijkse ceremonie van de Orde van de Kousenband. William werd opgenomen in de edele, uit de veertiende eeuw daterende orde, de hoogste onderscheiding die een Britse vorst kan verlenen. En de meest exclusieve, er kunnen nooit meer dan vierentwintig ridders zijn. Het is een eer die in de loop der jaren te beurt viel aan erfelijke adel,2 eerste ministers en vooraanstaande figuren uit het Britse openbare leven, en aan bepaalde leden van de koninklijke familie en buitenlandse vorsten. Na de installatieceremonie op Windsor Castle schrijden de koningin en haar Ridders van de Kousenband in hun breed uitwaaierende blauwfluwelen mantels en met struisveren versierde hoeden de heuvel af naar de kapel, onder de tonen van militaire orkesten.

Toen de fotografen Kate en Harry naast elkaar zagen staan giechelen, gingen bij de fotografen alle remmen los. Voor de meeste mensen, inclusief de koningin, kwam Miss Middleton als geroepen. Terwijl William die zomer op een mijnenveger van de Royal Navy in de Caraïbische Zee zijn militaire opleiding vervolgde, liet Kate zich zo weinig mogelijk zien. Ze verbleef bij haar ouders in Berkshire en werkte bij Party Pieces, hun in Reading gevestigde bedrijf. Ze was bij wijze van hobby gaan fotograferen en wendde haar talenten aan om een onlinecatalogus samen te stellen. Ze hielp ook bij het werven van fondsen voor Starlight, een liefdadigheidsinstelling voor hulp aan terminaal zieke kinderen.

Williams opleiding van anderhalf jaar tot helikopterpiloot begon laat in het volgende voorjaar op een basis in de grensstreek tussen Engeland en Wales, waar Harry leerde een Apache te besturen. Kate bezocht hem er vaak in het weekeinde. William nodigde haar nu voor de eerste keer uit om met Charles en Camilla op Birkhall de jaarwisseling te komen vieren. Kate kreeg een band met Camilla en leerde Charles beter kennen in de omgeving waar hij het meest op zijn gemak was.

William voltooide zijn helikopteropleiding in september 2010 en werd lid van de opsporings- en reddingsbrigade van de RAF op Anglesey in Wales. Hij huurde met Kate een boerderijtje vlak bij de basis waar hij veilig was voor rondsnuffelende journalisten omdat hij deel uitmaakte van de strijdkrachten. Loyale buren hielden hun mond en respecteerden hun privacy.

Achteraf maakte het paar er geen geheim meer van dat ze al minstens een jaar lang serieus over een huwelijk hadden gesproken, hoewel Kate al die tijd geen idee had van wanneer William het zover dacht te laten komen. Toen Michael en Carole Middleton in september 2010 verschenen op een feestje van William op Birkhall, ontging dat oplettende verslaggevers niet. Een paar weken daarna nam hij Kate mee op vakantie naar Oost-Afrika met in zijn rugzak de verlovingsring met achttienkaraats saffier van zijn moeder. Zoals dat in sprookjes gaat, deed hij haar aan de rand van het Rutundumeer aan de voet van Mount Kenya een aanzoek.

Vijf uur na de bekendmaking van hun verloving kwamen William en Kate de staatsievertrekken van St. James’s Palace binnenlopen. Ze poseerden voor de camera’s en spraken een paar woorden – het was de eerste keer dat het publiek de gecultiveerde stem van Kate hoorde. Daarna volgde een vraaggesprek met Tom Bradby, een rijzende ster van ITV die William al tien jaar kende. Zijn vrouw Claudia had trouwens in de korte tijd dat Kate voor Jigsaw werkte met haar samengewerkt. Beiden vertrouwden Bradby, wiens opdracht vooral was om William en Kate zich op hun gemak te laten voelen. In zijn achterhoofd had hij het vreselijke eerste interview van Charles en Diana en de ongelukkige opmerking van de prins over de betekenis van ‘verliefd’ zijn.

Maar hij hoefde zich geen zorgen te maken. Diana en Charles hadden zich ongemakkelijk gevoeld, kenden elkaar nauwelijks, terwijl zij met haar negentien jaar niet opgewassen leek tegen de koninklijke rol die ze op zich nam. William en Kate waren al achtentwintig en een volwassen stel dat wist wat het deed en wat het van het leven verwachtte. Ze waren zo ontspannen en aanminnig dat ze elkaars gedachten bijna konden raden. Ze konden elkaar goedmoedig plagen zonder uit evenwicht te raken.

Kate Middleton was dan wel de eerste gewone burgeres sinds 1660 die een troonopvolger ging trouwen – de laatste die dat deed was Anne Hyde, die met de toekomstige koning James II in het huwelijk trad – maar ze gedroeg zich alsof ze nooit iets anders gedaan had. Ze getuigde op gracieuze wijze van haar waardering voor Williams overleden moeder als een ‘inspirerende vrouw’ en noemde de prins een ‘fantastisch liefhebbende vriend’ die haar goed behandeld had en ‘echt een heel grote steun’ geweest was. William benadrukte hoe belangrijk het geweest was dat hun liefde had kunnen ‘opbloeien’ uit vriendschap en bedankte de Middletons voor hun affectie, goede zorgen en gastvrijheid.

Bij de bruiloft op 29 april 2011 werd groots en koninklijk uitgepakt, maar William en Kate gaven er hun eigen draai aan. Toen het hof ze een lijst toezond met 777 namen waarvan er niet één ze bekend voorkwam, vroeg William de koningin om raad. ‘Ze had zoiets van: “doe weg dat ding”,’ herinnerde hij zich. ‘“Begin bij je eigen vriendenkring en dan zetten we degenen die we verder moeten uitnodigen er nog wel bij. Het is jullie dag.”’ Zo werden onder meer de ex-premiers Tony Blair en Gordon Brown afgevoerd. Prins Charles slaagde erin om een paar van zijn rijke weldoeners binnen te smokkelen, net als hij bij zijn eigen bruiloft gedaan had, maar dat waren uitzonderingen. Zoals zo vaak in Williams leven, waakte Charles er terdege voor zijn zoon in het vaarwater te zitten.

Nu ze in hun vriendenkring al zoveel bruiloften hadden meegemaakt, koesterden William en Kate vastomlijnde ideeën over hun eigen grote dag. Om te zorgen dat het in het torenhoge schip van Westminster Abbey toch een beetje intiem werd, lieten ze het middenpad met de rode loper omzomen met zes meter hoge esdoorns en haagbeuken in met lelietjes-van-dalen beplante potten. Voor de muziek gingen ze bij de prins van Wales te rade, die ze uitdrukkelijk meegaven dat ze een ‘pastoraal Engelse’ sfeer moest ademen. Op zijn aanraden kozen ze drie stukken van Charles’ Engelse lievelingscomponist Hubert Parry: ‘I Was Glad’, ‘Jerusalem’ en ‘Blest Pair of Sirens’.

Op de trouwdag zelf benoemde de koningin ’s ochtends haar kleinzoon en zijn aanstaande tot hertog en hertogin van Cambridge. William zou nu dan toch eindelijk de onderdanigheid moeten accepteren die van anderen tegenover hem vereist werd, en waar hij zich zo lang tegen verzet had. ‘Voor het koninklijke huwelijk noemde ik hem William,’ zei Jamie Lowther-Pinkerton. ‘Maar nu sta ik op als hij de kamer in komt en zeg “sir”.’ Zonder pottenkijkers noemden de belangrijkste adviseurs de broers nog steeds bij hun voornaam, heel anders dan wat bij hun meer formele vader het geval was.

De bruiloft van William en Kate was een triomf voor de monarchie, een duidelijke mengeling van traditie en moderniteit. Bijna 3 miljard kijkers over de hele wereld waren er getuige van en 1 miljoen toeschouwers vulden de straten van Londen. William droeg de rode tuniek van de Irish Guards, waarvan hij nog maar kort geleden erekolonel geworden was. Kate, die van nu af aan door Clarence House als Catherine werd aangeduid, had haar geborduurde ivoorkleurige tulen sluier vastgezet met de van de koningin geleende betrekkelijk bescheiden halotiara met diamanten van Cartier uit 1936. Terwijl de liturgie heel modern geïllustreerd was met een foto van het paar door Mario Testino, waren hun trouwbeloften klassiek anglicaans.

Naar koninklijk gebruik reden ze in de open staatsielandauer uit 1902 naar de receptie op Buckingham Palace. Maar toen ze halverwege de middag op huwelijksreis vertrokken, brachten ze de juichende menigte in vervoering door het hek uit en de Mall af te rijden naar Clarence House in de uit 1970 daterende Aston Martin Convertible van Charles, inmiddels geheel ‘groen’ en omgebouwd voor biobrandstof uit wijnrestanten. Op het nummerbord stond JUST WED, pas getrouwd, en achter de wagen hing een sleep van ballonnen en linten. Dat informele gebaar zette de toon voor hun verdere koninklijke leven.

Drie weken na de bekendmaking van de verloving van William en Kate waren Charles en Camilla op weg naar de Royal Variety Performance, een benefietvoorstelling voor oudere en behoeftige amusementsartiesten. Het was begin december en een roerige dag in Londen, waar duizenden studenten de straat opgingen nadat het Lagerhuis besloten had om het collegegeld te verdrievoudigen.

Dat besluit was onderdeel van het bezuinigingsprogramma van eerste minister David Cameron, wiens Conservatieve Partij samen met de kleine Liberalen in mei 2010 een coalitieregering gevormd had en een einde maakte aan dertien jaar Labourhegemonie. De nieuwe regering hield vol dat de hervormingen noodzakelijk waren ter bestrijding van het enorme begrotingstekort, maar de demonstrerende studenten beweerden dat hun ten onrechte de zwartepiet toegespeeld werd. De stemming was angstwekkend grimmig. Er werd met stenen naar de politie gegooid en er werden brandjes gesticht op Parliament Square. In Oxford Street gingen winkelruiten aan diggelen.

Ondanks alle onrust koersten Charles en Camilla langs Regent Street in hun Rolls-Royce met extra grote ramen, waarvan er één half open stond om het binnen koel te houden. Al gauw zagen ze zich ingesloten door een woedende menigte, afgesneden van hun beveiligers. ‘Jullie regering heeft ons te grazen genomen!’ schreeuwden demonstranten en bekogelden de auto met flessen en vuilnisbakken. Ze schopten tegen de deuren, smeten met verf en sloegen een ruit in. ‘Koppen eraf!’ scandeerden ze. Een man stak een stok door het open raam en porde Camilla ermee in de ribben.

Ze gilde en greep de hand van haar man. Op dat moment arriveerde politieversterking die het dodelijk verschrikte paar naar het theater escorteerde. Ze zaten de voorstelling vol komedie, zang en dans uit – sinds 1912 een jaarlijks verplicht nummer voor een van de belangrijkste leden van de koninklijke familie – en werden naar huis gereden in een politiebus met geblindeerde ramen. ‘Ik zou het allemaal niet zo erg gevonden hebben als ik al die risico’s niet had moeten nemen voor een verdomd slechte voorstelling,’ zei Charles later.

Op 20 april 2011, slechts negen dagen voor de trouwerij van William en Kate, wachtte de prins een ongemakkelijke mijlpaal. Die dag brak hij met negenenvijftig jaar, twee maanden en dertien dagen het record van Edward VII als langst wachtende op de troon. Hij was nu tweeënzestig, en zijn wachttijd was begonnen toen hij drie was, met de troonsbestijging van zijn moeder. De dag erop vierde Elizabeth II in blakende gezondheid haar vijfentachtigste verjaardag.

De schaduwen die over Charles hingen werden nog langer toen in de zomer van 2011 een ware William-en-Kate-manie uitbrak. Na hun wittebroodsweken op de Seychellen maakte het populaire paar zijn eerste gezamenlijke prinselijke buitenlandse reis, een achtdaagse tocht door Canada, het grootste land waarvan de Britse vorstin staatshoofd is, waaraan drie dagen Californië werden vastgeplakt.

In hun kielzog reisden bijna vijftienhonderd journalisten uit alle hoeken van de wereld mee en overal waar ze kwamen werden ze door duizenden sympathisanten verwelkomd. Tijdens hun verblijf in Los Angeles in Californië babbelden ze op een galadiner met filmsterren als Barbra Streisand – zevenentwintig jaar na haar tête-à-tête met Charles – Tom Hanks en Nicole Kidman. Ook namen ze deel aan een van de dure benefietgelegenheden die ze aanvankelijk hadden willen vermijden.

Het betrof een wedstrijd op 9 juli op de Santa Barbara Polo and Raquet Club. Zeshonderd gasten zagen met Kate hoe het team van haar man kampioen werd, waarna zij de trofee uitreikte. De Amerikaanse vrienden van de Royal Foundation legden 1,4 miljoen dollar in, die in overeenstemming met de wens van William en Kate besteed werden aan goede doelen voor de jeugd, militairen en milieubehoud. Kate had in het jaar van haar trouwen met William een spectaculair effect op de bruto-inkomsten van het fonds, die omhoogschoten van de gebruikelijke 1 miljoen dollar naar 7,5 miljoen dollar.

De glitter en glans van de activiteiten aan de Westkust zat hun adviseurs niet helemaal lekker. ‘Ik was even bang dat we het beroemdhedenpad opgingen,’ zei Jamie Lowther-Pinkerton. ‘Dat was niet echt schadelijk, maar het had in de weg kunnen zitten.’ Al gauw deden verhalen de ronde dat Charles ontstemd was over de ‘William-en-Kate-show’, die herinneringen opriep aan de Diana-manie. Richard Kay schreef in de Daily Mail dat de prins van Wales zich klemgezet voelde tussen ‘aan de ene kant de groeiende affectie voor zijn zoon’ en ‘aan de andere kant het blijvende eerbiedige ontzag voor de koningin’. Over het eerste buitenlandse optreden van William en Kate gaf Charles verongelijkt te kennen dat ‘er domweg te veel fotomomenten waren’.

In 2012 vierden de Britten het diamanten jubileum van de koningin: ze zat zestig jaar op de troon. De enige Britse vorst die dat voor haar gepresteerd had, was haar betovergrootmoeder koningin Victoria geweest. Na 6 februari, de datum waarop Elizabeth de troon bestegen had, volgde ter herdenking een reeks evenementen, die in het eerste weekeinde van juni culmineerde in vier dagen van feestelijkheden. De koningin reisde kriskras door het land en stuurde familieleden uit om haar in het buitenland te vertegenwoordigen.

Charles en Camilla namen Australië, Nieuw-Zeeland en Canada voor hun rekening, terwijl Anne, Andrew en Edward afreisden naar Afrika, India en het Caraïbisch gebied. William en Kate deden Maleisië, Singapore en verafgelegen eilanden in de Grote Oceaan. De koningin stuurde Harry handig naar Jamaica, waar hij de nogal republikeins georiënteerde premier Portia Simpson Miller om zijn vinger wond.

De meeste aandacht ging uit naar de reizen van de erfopvolger en diens zoons, waarmee de jongste drie kinderen van de koningin tekortgedaan werd. Charles hield zoals gebruikelijk koeltjes afstand van zijn broers en zuster, in het bijzonder van Andrew, die gemakkelijk in zeven sloten tegelijk liep door te veel aan te pappen met oligarchen en andere bedenkelijke types. Na onthullingen over zijn vriendschap met de Amerikaanse miljardair Jeffrey Epstein, een veroordeelde zedendelinquent, had Andrew in 2011 zijn baan als hoge vertegenwoordiger van Groot-Brittannië voor internationale handel moeten opgeven.

Tussen Charles en Edward was het nooit meer helemaal goed gekomen na Sophies indiscreties tegenover News of the World en het ongevraagd filmen van William op St. Andrews in 2001. Het echtpaar Wessex vertoefde, vooral na de geboorte van hun dochter Louise in 2003 en van hun zoon James vier jaar later, veel op Windsor Castle, dat op maar achttien kilometer van hun huis in Bagshot Park lag. De koningin verzorgde de paardrijlessen van haar kleinkinderen en zwierf met Sophie door Windsor Great Park. Sophie bezat een natuurlijke warmte en was praktisch ingesteld. Het paar verdiende het respect van de koningin door zich plichtsgetrouw en zonder de aandacht op zich te vestigen van hun taken te kwijten. Ze liet weten dat als haar man zou komen te overlijden, Edward geëerd zou worden met de titel hertog van Edinburgh.

Anne kon nog het beste met Charles opschieten. Werkpaarden als ze allebei waren, was het jaarlijks een nek-aan-nekrace wie de meeste optredens op zijn naam kon schrijven. Ze waren ook allebei geïnteresseerd in het ontwikkelingshulpbeleid van de regering, dat ze achter de schermen bekritiseerd hadden: het zou kleine, onafhankelijke initiatieven benadelen en zich alleen op grote gouvernementele projecten richten, iets dat veranderde toen de Conservatieven de macht van Labour overnamen en een nieuw wereldwijd armoedefonds opzetten.

Naarmate de plannen voor het diamanten jubileum vastere vorm begonnen aan te nemen, verwees Charles zijn twee broers en zuster naar de achtergrond. Behalve een viering voor de koningin moest het centrale weekend in juni ook dienen om nieuwe glans te geven aan de troonopvolger en zijn vrouw. Het spectaculaire pièce de résistance zou op zondag 3 juni 2012 de parade van meer dan duizend vaartuigen over de Theems zijn, het grootste vlootverband dat ooit in de moderne tijd op de rivier gevaren had. Die parade was overigens oorspronkelijk een door Camilla bij Charles geopperd idee geweest, een even cruciale als onopgemerkt gebleven bijdrage. ‘Hij vond het een prachtidee omdat het hem deed denken aan Canaletto,’ wist Paddy Harverson nog.

De vrijdagavond van dat juniweekend was gereserveerd voor een gefilmd retrospectief van de koningin door Charles op de BBC. Charles zat op Balmoral in de eetzaal en gaf commentaar bij familiefilmpjes en door zijn ouders in zijn kindertijd gemaakte foto’s. Er waren beelden van hemzelf als peuter met de opa die hij nooit zou leren kennen, van een hoogzwangere koningin die met haar moeder lachte terwijl ze Charles in een wandelwagentje een heuvel op duwde, van Winston Churchill tijdens een picknick met de koninklijke familie aan de oever van een meer en van Charles en Anne, tot hun nek toe ingegraven op het strand in Norfolk. Charles zag de opnamen met tranen in de ogen aan.

Het eerste belangrijke evenement van het jubileumweekend onderstreepte het belang dat Camilla naast Charles verworven had. Bij de Big Jubilee Lunch zaten op zondag 3 juni om twaalf uur ’s middags 2500 mensen aan een lange met de Britse vlag gedekte schragentafel, midden op Piccadilly, een grote verkeersader midden in Londen. Charles en Camilla waren de eregasten.

Tijdens het wachten voordat ze door een corridor Piccadilly op zouden lopen, leek Camilla weinig op haar gemak, zoals dat met de meeste mensen het geval zou zijn. Eenmaal op de straat werden ze met luid gejuich begroet, waarna het volkslied klonk. De spanning vloeide weg uit Camilla en ze begon er schik in te krijgen. Charles werd belegerd door mensen die hem wilden feliciteren en soms zelfs enthousiast probeerden te omhelzen. Na een klein rondje namen ze plaats ergens langs één zijde van de picknicktafel.

Aan het eind van de maaltijd gaf Camilla haar man een grote taart versierd met een Britse vlag. ‘Hier,’ zei ze: ‘Ik ben de hele nacht in touw geweest om dit voor je te maken... Nou ja, niet echt. Maar het was wel mijn idee en het is de gedachte die telt.’ Toen klonk nogmaals het volkslied en weg was het prinselijk paar. ‘Moeten ervandoor!’ riep Camilla. ‘De boot wacht niet.’

‘De boot’ was een 12,5 meter lange barkas van het uit de vaart genomen koninklijke jacht Britannia. Charles en Camilla gingen met de koningin en prins Philip bij de Chelsea Harbour Pier aan boord voor een nostalgisch tochtje van twintig minuten stroomafwaarts. Terwijl zijn ouders onder de grauwe hemel de kille bries trotseerden, stonden Charles en Camilla eerbiedig een treetje lager in de toegang tot de roef. Gevieren lachten ze de drommen mensen toe die tien rijen dik langs de oevers stonden te zwaaien en te juichen, en ‘God Save the Queen’ zongen.

Bij Cadogan Pier stapten het koninklijk en het prinselijk paar over op een met veel toeters en bellen tot ‘Royal barge’ opgepimpte luxe rivierkruiser van vierenzestig meter, spoedig gevolgd door William, Kate en Harry. De pers doopte het drie generaties omvattende groepje met een vorstin en twee troonopvolgers ‘The Magnificent Seven’. Anne, Andrew en Edward voeren mee op andere schepen, het was het eerste teken van het ontstaan van een hiërarchische tweedeling binnen de koninklijke familie.

De Magnificent Seven namen bijna vier uur lang het voorbijtrekkend flottielje in ogenschouw, meestentijds in stromende regen. Na die krachttoer viel de negentigjarige Philip ten prooi aan een blaasontsteking; de volgende dag werd hij opgenomen in het King Edward VII Hospital in Londen. Die opname was voor de zekerheid en zijn toestand was stabiel, maar toch maakte de koningin zich zorgen. Die avond bleef bij het jubileumconcert voor Buckingham Palace zijn stoel in de koninklijke loge leeg en bracht Charles halverwege de drie uren muziek zijn moeder naar haar plaats. Zij had haar oordopjes in en hij krabbelde met rode inkt op een kaart met steekwoorden die zijn staf bedacht had voor zijn slotwoord.

Het vijf minuten lange toespraakje van de prins voor zijn moeder begon met het geheide succesnummer dat hij tien jaar eerder had gebruikt: ‘Uwe Majesteit... Mammie’. Hij prees de koningin om haar ruimhartige inzet en omdat ze ‘ons er trots op maakte dat we Britten zijn’. Maar hij vergat ook niet die ‘landgenoten’ te noemen die zuchtten onder ‘gebrek en problemen’ en hij bedankte de miljoenen die op en rond de Theems op zo’n koude, natte dag het feest hadden meebeleefd.

In zijn jubileumpraatje had Charles in het bijzonder prins Philip genoemd vanwege zijn ‘standvastige’ ondersteuning van de koningin gedurende meer dan vijftig jaar. Nu, zei hij, was ‘het enige jammere van deze avond’ dat zijn vader er vanwege ziekte niet bij was. ‘Maar dames en heren,’ voegde hij eraan toe, ‘als we hard genoeg roepen kan hij ons misschien in het ziekenhuis horen.’ De menigte antwoordde met een oorverdovend gebrul en scandeerde: ‘Philip, Philip, Philip.’

Charles kuste zijn glimlachende moeder de hand. Door zich ten overstaan van een televisiepubliek van 15 miljoen Britten van zijn warme en meevoelende kant te laten zien, kreeg het publiek een ander beeld van hem. ‘Er heerst een haast tastbaar gevoelen dat de prins van Wales eindelijk zijn vorm aan het vinden is,’ zei achteraf een adviseur van Buckingham Palace. ‘Hij is zichzelf, ontspannener in zijn rol, hij zit beter in zijn vel.’

De volgende dag maakte de prins van Wales, na een aan de koningin opgedragen dankdienst in St. Paul’s Cathedral, de belofte waar van een eenvoudiger en afgeslankte monarchie zoals hij die twintig jaar eerder in een memo aan zijn persoonlijke secretaris in het vooruitzicht gesteld had. De ceremoniële optocht naar Buckingham Palace telde slechts twee door paarden getrokken landauers: de ene voor de koningin, Charles en Camilla, de andere voor William, Kate en Harry. De ooit zo verguisde minnares bezette nu een ereplaats.

Nu Philip nog in het ziekenhuis lag, verscheen de koningin op het balkon van Buckingham Palace, de plaats waar sinds koningin Victoria dat in 1851 voor het eerst deed alle vorsten de menigte van hun onderdanen begroetten, in gezelschap van haar erfgenaam en de tweede in lijn, aangevuld met Camilla, Kate en Harry. Het was een van de onuitwisbare beelden van het jubileumweekend en de prins van Wales deed er zijn voordeel mee. Robert, de zevende markies van Salisbury, die de leiding had gehad over de botenparade, noemde de vierdaagse viering ‘een apotheose voor de koningin’, die liet zien dat de monarchie een ‘betrouwbare centrale en verbindende institutie’ was die ‘op vindingrijke en subtiele wijze stabiliteit gaf’. Het was evenzeer het moment van Charles. De symboliek van zijn gezin op het balkon bevestigde, in de woorden van Salisbury, zijn status als ‘een vooraanstaand en serieus baken’ van continuïteit in de eenentwintigste eeuw.