88

Het was de morgen van hun vijfde dag in Wye. Dors hielp Raych in een nogal formeel kostuum waar geen van beiden bekend mee was.

Raych keek aarzelend in de holospiegel en zag een gereflecteerd beeld dat hem aankeek en al zijn bewegingen imiteerde maar zonder de omkering van rechts en links. Raych had nog nooit eerder een holospiegel gebruikt en had zich er niet van kunnen weerhouden om te proberen hoe het evenbeeld aanvoelde. Hij was in een bijna verlegen gelach uitgebarsten, toen hij met zijn hand door zijn evenbeeld heenstak terwijl de hand van het evenbeeld zonder effect in zijn echte buik porde.

'Ik zie er idioot uit,' zei hij eindelijk.

Hij bestudeerde zijn tuniek, dat gemaakt was van zeer soepel materiaal, met een dunne, goud- en zilverbestikte riem, en voelde met zijn handen aan de gesteven kraag die als een kopje aan beide kanten rond zijn oren oprees.

'Mijn hoofd lijkt wel een bal in een schaal.'

'Maar dit is het soort kleren dat rijke kinderen in Wye dragen,' zei Dors. 'Iedereen die jou ziet zal je bewonderen en benijden.'

'Met dat plakkerige haar?'

'Zeker. Je moet deze kleine ronde hoed dragen.'

'Dan lijkt mijn hoofd nog meer op een bal.'

'Zorg dan dat niemand er tegenaan trapt. Nu, onthoud goed wat ik je gezegd heb. Houd je verstand erbij en gedraag je niet als een kind.'

'Maar ik ben toch een kind,' zei hij en hij keek haar aan met grote, onschuldige ogen.

'Het verbaast me om dat uit je mond te horen,' zei Dors. 'Ik dacht altijd dat jij jezelf een twaalfjarige volwassene vond.'

Raych grinnikte. 'Oké. Ik zal een goeie spion zijn.'

'Dat heb ik niet tegen je gezegd. Neem geen risico's. Ga niet stiekem aan deuren staan luisteren. Als je betrapt wordt heeft niemand meer wat aan je - vooral jij niet.'

'Oh kom op, dame, waar zie je me voor aan? Een kind of zo?'

'Je zei net zelf dat je dat was, of niet, Raych? Je luistert gewoon naar alles wat er gezegd wordt zonder dat je dat laat merken. En je onthoudt wat je hoort. En je vertelt het aan ons. Dat is simpel genoeg.'

'Simpel genoeg voor jou om te vertellen, mevrouw Venabili,' zei Raych grijnzend, 'en simpel genoeg voor mij om te doen.'

'En wees voorzichtig.'

Raych knipoogde. 'Reken maar.'

Een lakei (zo koel en onbeleefd als alleen een arrogante lakei kan zijn) kwam Raych ophalen om hem daar te brengen waar Rashelle hem verwachtte.

Seldon keek ze na en zei bedachtzaam: 'Hij zal waarschijnlijk geen dier zien, zo goed legt hij zijn oor te luisteren. Ik weet niet of het wel goed is om een jongen zo'n gevaarlijke opdracht mee te geven.'

'Gevaarlijk? Dat betwijfel ik. Vergeet niet dat Raych is opgegroeid in de sloppen van Billibotton. Ik denk dat hij hier beter raad mee weet dan jij en ik samen. Bovendien is Rashelle gek op hem en zal ze alles in zijn voordeel uitleggen. Arme vrouw.'

'Heb je medelijden met haar, Dors?'

'Bedoel je dat ze dat niet waard is omdat ze een Burgemeestersdochter is die zichzelf als Burgemeester ziet - en omdat ze van plan is het Imperium te vernietigen? Misschien heb je gelijk, maar toch heeft ze wel iets waardoor ze enig medeleven verdient. Ze heeft bijvoorbeeld een ongelukkige liefde gekend. Dat is duidelijk genoeg. Haar hart was ongetwijfeld gebroken - tijdelijk althans.'

'Heb jij ooit weleens een ongelukkige liefde gehad, Dors?' vroeg Seldon.

Dors dacht even na, zei toen: 'Niet echt. Ik ben te druk met mijn werk bezig om een gebroken hart op te lopen.'

'Ik dacht al zoiets.'

'Waarom vroeg je het dan?'

'Ik zou me vergist kunnen hebben.'

'En jij dan?'

Seldon voelde zich ongemakkelijk bij die vraag. 'Eigenlijk wel, ja. Ik heb er de tijd voor genomen. Flinke barsten in elk geval.'

'Ik dacht al zoiets.'

'Waarom vroeg jij het dan?'

'Niet omdat ik dacht dat ik me zou kunnen vergissen, dat beloof ik je. Ik wilde alleen maar zien of je zou liegen. Dat deed je niet en daar ben ik blij om.'

Er viel even een stilte en toen zei Seldon: 'Vijf dagen zijn voorbijgegaan en er is niets gebeurd.'

'Behalve dan dat we goed behandeld zijn, Hari.'

'Als dieren konden denken, zouden ze denken dat ze goed behandeld werden terwijl ze alleen maar worden vetgemest voor de slacht.'

'Ik geef toe dat ze het Imperium vetmest voor de slacht.'

'Maar wanneer?'

'Als ze klaar is, neem ik aan.'

'Ze heeft zitten opscheppen dat ze de hele omwenteling in een dag zou kunnen voltrekken en ik kreeg de indruk dat ze iedere willekeurige dag bedoelde.'

'Zelfs al kon ze dat, dan zou ze er toch zeker van willen zijn dat ze de Imperiale reactie kon verminken en dat kost misschien wel tijd.'

'Hoeveel tijd? Ze wil die reactie verminken door mij te gebruiken, maar ze doet daar geen pogingen toe. Er is niets wat erop wijst dat ze bezig is mijn naam te vestigen. Waar ik ook heen ga in Wye, ik word nergens herkend. Er komen geen Wyaanse menigten samen om me toe te juichen. Er is niets op het holonieuws.'

Dors glimlachte. 'Je zou bijna gaan denken dat je je gekrenkt voelt omdat je niet beroemd wordt gemaakt. Je bent naïef, Hari. Of geen historicus, maar dat is hetzelfde. Ik denk dat je beter tevreden kunt zijn over het feit dat psychohistorie een historicus van je maakt, dan over het feit dat de psychohistorie het Imperium zou kunnen redden. Als alle mensen hun geschiedenis kenden, zouden ze misschien eindelijk ophouden steeds maar weer dezelfde stomme fouten te maken.'

'In welk opzicht ben ik naïef?' vroeg Seldon. Hij trok zijn kin op en keek uit de hoogte op Dors neer.

'Wees niet beledigd, Hari. Ik vind het een van je aantrekkelijke kanten.'

'Dat weet ik. Het roept je moederinstinct wakker en je bent aangenomen om op mij te passen. Maar in welk opzicht ben ik naïef?'

'Omdat je denkt dat Rashelle zou proberen om door middel van propaganda de bevolking van het Imperium zover te krijgen dat ze jou als profeet gaan zien. Ze zou op die manier niets bereiken. Kwadriljoenen mensen zijn moeilijk snel op gang te krijgen. Er is sociale en psychologische inertie, evenals fysieke inertie. En bovendien zou ze op die manier Demerzel alarmeren.'

'Wat doet ze dan?'

'Ik vermoed dat de informatie over jou - aangedikt en opgesmukt natuurlijk - naar een cruciaal clubje wordt doorgespeeld. Het gaat naar die Onderkoningen van sectoren, die admiralen van vloten, die invloedrijke mensen waarvan zij denkt dat ze het goed met haar voorhebben - of die een hekel hebben aan de Keizer. Als een stuk of honderd daarvan haar bijspringen zal dat de Loyalisten net lang genoeg in verwarring houden om Rashelle de Eerste gelegenheid te geven haar Nieuwe Orde stevig genoeg op te bouwen om iedere mogelijke weerstand de kop in te drukken. Dat is denk ik hoe ze ongeveer redeneert.'

'En we hebben nog niets gehoord van Hummin.'

'Ik weet zeker dat hij toch iets aan het proberen is. Dit is te belangrijk om te negeren.'

'Heb je de mogelijkheid overwogen dat hij dood is?'

'Dat is een mogelijkheid, maar ik denk het niet. Als dat zo was zou ik het horen.'

'Hier?'

'Zelfs hier.'

Seldon trok zijn wenkbrauwen op, maar zei niets.

Raych kwam aan het eind van de middag terug, blij en opgewonden, met beschrijvingen van apen en Bakariaanse demoires en hij bepaalde de hele maaltijd lang het gesprek.

Pas na het eten, toen ze zich in hun eigen vertrekken hadden teruggetrokken, kreeg Dors de gelegenheid om te zeggen: 'Nou, vertel me nu maar eens wat er gebeurd is met mevrouw de Burgemeester, Raych. Vertel me alles wat ze gedaan of gezegd heeft waarvan je denkt dat wij het moeten weten.'

'Eén ding,' zei Raych en hij begon te stralen. 'Daarom was ze ook niet bij het eten, wed ik.'

'Wat was er dan?'

'De dierentuin was gesloten behalve voor ons, moet je weten. We waren met een heleboel - Rashelle en ik en allerlei kerels in uniformen en dames in sjieke kleren en zo. Aan het eind kwam die vent in uniform - een andere vent, die er eerst niet bij was - aanzetten, en hij zei heel zacht iets tegen Rashelle en die gebaarde naar de andere mensen dat die zich niet mochten bewegen en dat deden ze niet. En ze liep een eindje weg met die nieuwe vent, zodat ze met hem kon praten en niemand het kon horen. Alleen ik deed net of ik niks doorhad en bleef naar alle verschillende kooien kijken en ging zo'n beetje bij Rashelle in de buurt staan zodat ik alles kon horen.

'Ze zei: "Hoe durven ze?" alsof ze heel kwaad was. En die vent in uniform, hij was hartstikke zenuwachtig - ik keek alleen maar even heel snel want ik deed net of ik naar de dieren aan het kijken was - dus ik kon ze meestal alleen maar horen. Hij zei dat iemand - ik herinner me de naam niet maar het was een generaal of zo. Hij zei dat die generaal zei dat de officieren trouw hadden gezweerd aan de pa van Rashelle...'

'Niet gezweerd maar gezworen,' zei Dors. 'Ga door.'

'Gezwoord dan, en ze waren zenuwachtig omdat ze een dame moesten gehoorzamen. Hij zei dat ze de oude man wilden, of als die ziek was dan moest hij een andere vent uitzoeken om Burgemeester te worden, niet een dame.'

'Niet een dame? Weet je dat zeker?'

'Dat zei die. Hij fluisterde het zo'n beetje. Hij was zo zenuwachtig en Rashelle was zo kwaad dat ze bijna niet kon praten. Ze zei: "Zijn kop zal rollen. Morgen moeten ze me trouw zweren en wie het weigert zal reden genoeg hebben om er binnen een uur spijt van te hebben." Dat is precies wat ze zei. Ze wilde meteen terug en iedereen moest mee en we zijn allemaal mee teruggegaan en ze heeft de hele tijd geen woord tegen me gezegd. Ze zat daar maar kwaad te wezen en gemeen voor zich uit te kijken.'

'Goed,' zei Dors. 'Zeg hier verder tegen niemand een woord over, Raych.'

'Tuurlijk niet. Is het wat je wou?'

'Precies wat ik wilde. Je hebt het goed gedaan, Raych. Ga nu maar naar je kamer en vergeet het allemaal. Denk er maar niet meer aan.'

Toen hij weg was wendde Dors zich tot Seldon en zei: 'Dit is zeer interessant. Dochters hebben vaders opgevolgd... of moeders, nu we het er toch over hebben... en zijn al ik weet niet hoe vaak Burgemeester geweest of een ander hoog iets. Er zijn zelfs regerende Keizerinnen geweest, zoals je ongetwijfeld weet, en ik kan me niet herinneren dat er ooit in de Imperiale geschiedenis moeilijk is gedaan over het dienen onder een vrouw. Ik vraag me toch ten zeerste af waarom iets dergelijks zich nu in Wye zou voordoen.'

'Waarom niet?' zei Seldon. 'We zijn nog maar pas in Mycogen geweest en daar krijgen vrouwen geen greintje respect en is het onmogelijk voor ze om wat voor positie dan ook te bekleden hoger dan huisvrouw.'

'Ja, natuurlijk, maar dat is een uitzondering. Er zijn andere plaatsen waar vrouwen het voor het zeggen hebben. Maar meestal zijn regering en macht niet aan één geslacht voorbehouden geweest. Als er meer mannen zijn die hoge posities bekleden is dat meestal omdat vrouwen meer gebonden zijn - biologisch - aan kinderen.' 'Maar hoe is de situatie in Wye?'

'Gelijk verdeeld, voor zover ik weet. Rashelle heeft niet geaarzeld om het Burgemeesterschap op zich te nemen en ik denk ook niet dat oude Mannix geaarzeld heeft of hij het wel aan haar over zou doen. En ze was verbaasd en woedend toen ze mannelijke tegenstand op haar weg vond. Ze kan het niet verwacht hebben.'

'Je bent er duidelijk blij mee,' zei Seldon. 'Waarom?' 'Domweg omdat het zo onnatuurlijk is dat het wel een list van iemand moet zijn en ik denk dat die iemand Hummin is.

'Denk je dat?' vroeg Seldon peinzend.

'Ja zeker,' zei Dors.

'Zal ik jou eens wat vertellen?' vroeg Seldon. 'Ik ook.'