Cathleen en Tammy
trouwen met Merril

In december was mijn semester afgelopen en vrijdagavond laat kwam ik thuis. Ik was doodmoe en was blij te horen dat Merril pas zaterdag zou terugkeren uit Page. De volgende ochtend hoorde ik dat Merril en Barbara in de loop van de nacht waren thuisgekomen. Toen ik ze die ochtend in Merrils kantoor zag, zaten ze er koffie te drinken en te praten. Hun koffers stonden gepakt. Ze zouden naar Salt Lake City gaan.

Merrils vrouw Ruth was ook bij hen. Het bevreemdde mij dat ze Ruth mee wilden nemen. Zij en Barbara waren zussen, maar ze waren elkaars rivalen. Ik was achterdochtig maar stelde geen vragen. Het was een opluchting om ze weg te zien rijden en te beseffen dat ik het weekend voor mijzelf – of liever, mijzelf en iets van veertien kinderen – had. Merril had intussen vierendertig kinderen, maar de anderen waren ouder, of ze waren het weekend weg. Ik had de leiding over het huishouden, maar dat was nog steeds ontspannend omdat er geen gespannen sfeer in huis was – in ieder geval niet in de vorm van ruzies tussen de volwassenen. Ik wist dat Merrils dochters van zijn afwezigheid zouden profiteren en, in plaats van hun taken te doen, naar het volleybalveld zouden gaan om met de jongens te hangen. Ze wisten dat ik ze niet zou verklikken.

Faunita, de andere vrouw die niet mee had gemogen, was een kluizenaarster. Ze had tien kinderen, maar vijf daarvan waren volwassen en het huis uit. Ze sliep de hele dag en wanneer ze ’s nachts wakker was keek ze televisie, of naar enkele van haar honderden opgenomen video’s. Ze was dol op films van Shirley Temple en John Wayne. Merril had allang geen interesse meer in haar. Hij behandelde haar nooit als zijn vrouw en ze hadden ook nooit meer seks samen. Dat vertelde ze openlijk aan iedereen die het maar horen wilde.

Ik besteedde het grootste gedeelte van de dag aan het doen van de was, en dat was een traag proces omdat we een ouderwetse industriële wasmachine hadden die alleen maar waste en niet spoelde of centrifugeerde. Ik moest elke lading eruit halen, uitspoelen, in de centrifuge stoppen en aan de lijn te drogen hangen. Het was enorm arbeidsintensief. We hadden wel een wasautomaat, maar daar ging met de enorme hoeveelheid kleren die gewassen moest worden, veel te veel tijd in zitten.

Nadat ik de was aan de lijn had hangen, haalde ik achtereenvolgens de stofzuiger, de dweil en de stofdoek door het huis. De peuters liepen achter me aan. Ik hield van koken en verheugde me erop een lekker maal te kunnen koken en om koekjes voor de kinderen te kunnen bakken. Door de week, wanneer Merrils dochters voor het eten zorgden, aten we alleen maar dingen die binnen enkele minuten in elkaar geflanst konden worden – grote schalen pasta, of rijst met rozijnen, kaneel, suiker en melk. Vlees aten we nauwelijks - het werd vooral gebruikt als smaakmaker voor sauzen en jus. De voedingswaarde van ons eten was meer dan treurig. Ik beloofde de kinderen dat we na het eten popcorn zouden maken. En het leek me heerlijk om die avond tijdig in bed te kunnen liggen.

Net voordat ik naar de keuken wilde gaan ging de telefoon. Merril klonk zenuwachtig en kortaf. Ik schrok een beetje, want ik had hem nog nooit zo tegen mij horen praten. Hij vertelde dat ze nog niet goed en wel in Salt Lake City gearriveerd waren toen de nieuwe profeet, Rulon Jeffs, hem had weggestuurd om een van de vrouwen Cathleen – van de vorige profeet te halen, omdat hij met haar moest trouwen.

Rulon Jeffs was de opvolger van profeet Leroy Johnson die we ‘oom Roy’ hadden genoemd. Hij was drie weken eerder – op 25 november 1986 – overleden. Hij was erg geliefd binnen de gemeenschap waar hij sinds 1954 de leider van was geweest.

Oom Roy had iets van veertien vrouwen achtergelaten van wie Cathleen de jongste was. Ze had donker haar en groene ogen en was slank en aantrekkelijk. Ik vermoedde dat Merril een relatie met haar zou willen beginnen waardoor hij mogelijk geen interesse meer voor mij zou hebben. Hoewel ik niet met hem had willen trouwen en ook niet van hem hield – ik mocht hem niet eens – geloofde ik nog steeds in de leringen van de FLDS en wilde ik me er ook aan houden. Ik was er nog steeds van overtuigd dat Merril de openbaring was die de profeet voor mij had ontvangen en dat hij de man was van wie ik geacht werd te houden, van wie ik kinderen zou moeten baren en die ik moest dienen.

De enige manier waarop ik mijzelf binnen mijn huwelijk zou kunnen handhaven was ervoor te zorgen dat Merril in mij geïnteresseerd bleef. Binnen de FLDS was het voor een vrouw onmogelijk om haar man te kiezen, en ze kon, wanneer haar huwelijk verkeerd uitpakte, ook niet scheiden. Het enige wat ik – en elke vrouw binnen een polygaam huwelijk – mijn man te bieden had was seks. Op een vrouw die niet langer seksueel aantrekkelijk is voor haar man rust een doem.

Een getrouwde vrouw krijgt een positie toegewezen – het is niet iets wat ze kan verdienen. Iedereen weet dat een vrouw die in seksueel opzicht door haar man wordt begeerd meer waard is dan zijn andere vrouwen. Dit is enorm belangrijk, want voor een vrouw is haar seksuele macht bepalend voor de manier waarop ze door de andere vrouwen wordt behandeld en door haar stiefkinderen wordt gerespecteerd. Dat betekent tegelijkertijd dat haar seksleven niet iets intiems is waar alleen zij en haar partner slechts van op de hoogte zijn. Bij ons wist iedereen wanneer jij in de gunst stond, en iedereen sprak erover wie wel en wie niet met haar man sliep.

Een vrouw met een hoge seksuele status heeft macht over de vrouwen met een mindere status. Dat betekent dat haar man meer aandacht zal besteden aan haar klachten en dat hij bereid is de vrouwen met wie ze een conflict heeft, te straffen. De wetenschap dat je man voor je opkomt is voor elke vrouw een belangrijk wapen.

Vaak is het hebben van seksuele macht ook voldoende om te worden vrijgesteld van lichamelijke arbeid of andere verplichtingen binnen de familie. De vrouw in kwestie kan ervoor zorgen dat de vrouwen aan wie ze een hekel heeft of wier seksuele concurrentie ze vreest, de meest onaangename klussen krijgen toebedeeld en gedwongen worden om harder te werken dan wie dan ook binnen de familie.

Een vrouw die niet langer seksueel aantrekkelijk wordt gevonden door haar man bevindt zich op gevaarlijk terrein. Het gebeurt niet zelden dat ze door de dominante vrouw tot persoonlijke slavin wordt gemaakt. Ze heeft geen enkel recht van klagen over eventuele tekortkomingen of misbruik binnen de familie. Het is eerder regel dan uitzondering dat de seksueel populaire vrouwen de kinderen van de minder invloedrijke vrouwen voor hun karretje spannen en ze belonen voor het verraden van hun eigen biologische moeder. Het is een kwestie van pure wraak.

Elk lid van een polygame familie weet wie de invloedrijke vrouwen zijn. Wanneer een nieuwe vrouw haar intrede doet binnen de familie moet ze als eerste proberen om in seksueel opzicht bij hem in de gunst te komen. Uitzonderingen daargelaten, veranderen de meeste mannen om de zoveel tijd van favoriete vrouw en blijven ze geen enkele vrouw hun hele leven trouw.

Voor een vrouw die seksueel niet gewaardeerd wordt kan het moeilijk zijn om kinderen te krijgen, en dit heeft vérstrekkende gevolgen voor haar toekomst. Zonder kinderen – al zijn het er maar een paar – heeft een vrouw op de lange termijn weinig waarde voor haar man, en dat betekent weer dat ze nauwelijks enige invloed binnen de familie heeft. Kinderen zijn de verzekeringspolis van een vrouw. Zelfs wanneer haar man een nieuwe en jongere vrouw neemt, kan een vrouw die een schare beeldschone kinderen voor hem heeft gebaard altijd rekenen op zijn respect en een zekere status binnen de familie.

Het nieuws dat Merril met Cathleen trouwde deed me onmiddellijk vrezen dat ik nooit moeder zou worden. In de zeven maanden van ons huwelijk had Merril regelmatig met me geslapen en ik was niet zwanger geworden. Er was geen magie tussen ons. Onze seks was altijd even onpersoonlijk en ongevoelig. Merril vond het nooit nodig om zijn lange ondergoed uit te trekken, en ik hield het mijne ook aan. Het was onveranderlijk volkomen donker in de slaapkamer. In mijn zeventienjarige huwelijk heeft Merril me maar een paar keer naakt gezien, terwijl hij zich in al die tijd nooit helemaal voor mij heeft uitgekleed.

Hij kwam altijd pas heel laat naar mijn kamer wanneer ik al sliep, en dan ging hij boven op me liggen. De seks was plichtmatig – zonder ook maar een greintje hartstocht of intimiteit. Ik dacht dat het kwam doordat Merril mij niet aantrekkelijk vond. Het feit dat hij al zo snel na ons huwelijk met Cathleen trouwde, was alleen maar een bevestiging van mijn onaantrekkelijkheid.

Na afloop van het telefoontje met Merril ging ik op de stoep zitten en staarde met nietsziende ogen naar de muur. Ik voelde me even overdonderd en machteloos als toen ik midden in de nacht uit bed was gehaald en van mijn vader te horen had gekregen dat ik met Merril zou trouwen. Opnieuw leek mijn leven op een dood spoor te zijn beland. Het enige geluk waar ik op kon rekenen was het krijgen van kinderen.

Ik wist dat Merril loog toen hij zei dat hij voor zijn vertrek naar Salt Lake City niets van het huwelijk had geweten. Natuurlijk had hij het geweten. Nu begreep ik ook waarom Barbara die ochtend zo gespannen en van streek was geweest. Zij moest eveneens van het aanstaande huwelijk op de hoogte zijn geweest, en het verschrikkelijk hebben gevonden dat haar man alweer een nieuwe vrouw nam. Ze had een enorme invloed op Merril, maar niet voldoende om een streep door zijn plannen te kunnen halen. Ruth was te onstabiel om achterdocht te kunnen koesteren. Ze had gewoon niet in de gaten wat er aan de hand was.

Binnen de FLDS was het de gewoonte dat de vrouwen van een man getuige waren van zijn andere huwelijken. Dit werd de Wet van Sarah genoemd, naar Abrahams vrouw die haar slavin, Hagar, aan haar man gaf nadat was gebleken dat ze zelf niet zwanger kon raken. De aanwezigheid van de andere vrouwen is een manier om te laten zien – of althans, om de indruk te wekken – dat ze bereid zijn hun man met een andere vrouw te delen.

Het trouwen met een vrouw die de vrouw van de voormalige profeet is geweest staat garant voor extra prestige. Het is voor de gemeenschap een teken dat de profeet na zijn dood een goddelijke openbaring heeft gezonden over degene met wie zijn vrouw moet trouwen. Dat een profeet van God – zelfs eentje die is overleden – voldoende waardering voor een man heeft om hem een van zijn vrouwen te geven, is een teken dat het wel een heel bijzondere man moet zijn.

Wat steeds duidelijker werd was de zucht naar macht van Merril en zijn neef Truman Barlow. Ze wisten dat ze hun prestige en status binnen de FLDS konden vergroten door na oom Roys dood snel met een aantal van zijn vrouwen te trouwen.

Oom Roy had tweeëndertig jaar aan het hoofd van de gemeenschap gestaan. Zijn stiefzoons predikten dat hij onsterfelijk was. Volgens hen zou hij aanwezig zijn bij de wederkomst van Christus wanneer hij de sleutels aan de priesterschap zou overdragen. Oom Roy had een betere greep op de realiteit. Hij had mijn vader verteld dat hij zou sterven en dat alle mensen moesten sterven omdat dat deel uitmaakte van het aardse proces. En het bleek al snel dat oom Roy gelijk had gehad. Na zijn dood werd de sekte overgenomen door Rulon Jeffs. Op dat moment was hij de enige die daarvoor in aanmerking kwam, want hij was de enige apostel die niet geëxcommuniceerd was.

Merril en Truman waren niet gek. Door een in allerijl georganiseerd huwelijk met enkele van oom Roys weduwen zouden ze automatisch in aanmerking komen voor sleutelposities binnen de hiërarchische structuur van de FLDS – immers, uit de huwelijken zou duidelijk blijken dat oom Roy niemand zozeer vertrouwde en liefhad als juist deze mannen. Als ze maar snel genoeg waren zouden de vrouwen nog in shock zijn en geen kans hebben gehad om erover na te denken met wie ze zouden willen trouwen. Alsof hun wensen er ook maar iets toe deden!

Een weduwe van de profeet mag in de regel niet hertrouwen onder de status van haar man. Dat betekent dat ze doorgaans wordt uitgehuwelijkt aan de nieuwe profeet. Deze traditie gaat terug op Joseph Smith, de oprichter van de mormoonse kerk. Bij zijn dood liet hij een groot aantal jonge vrouwen achter. Zij die bereid waren de wil van God te gehoorzamen werden uitgehuwelijkt aan de nieuwe profeet Brigham Young.

Oom Roy was er faliekant op tegen geweest dat een zoon met een van zijn vaders vrouwen zou trouwen. Wanneer een van zijn zonen de sekte zou hebben overgenomen, zouden Merril en Truman het recht hebben gehad om oom Roys vrouwen te trouwen. Maar oom Roys opvolger, Rulon Jeffs, was geen familie van hem. Jeffs was zo nieuw dat hij nog niet eens aan de weduwen van zijn voorganger had gedacht. Het feit dat Merril, die oom Roys neef was geweest, en Truman, zijn stiefzoon, met Roys vrouwen trouwden was in strijd met de regels.

Het duurde niet lang voor ik erachter kwam dat Merril en Truman bij hun aankomst in Salt Lake City rechtstreeks naar het huis van oom Roy waren gegaan, de vrouwen hadden gehaald met wie ze wilden trouwen, en hen naar de nieuwe profeet hadden gebracht. Ze zeiden tegen oom Rulon dat de weduwen met hen wilden trouwen, hetgeen niet waar was. Truman was oom Roys rechterhand geweest en hij verklaarde dat hij eiste dat deze huwelijken voltrokken zouden worden. Door zijn nauwe band met oom Roy beschikte hij over zoveel geloofwaardigheid dat Rulon Jeffs zijn toestemming gaf.

Merril had door de telefoon gezegd dat hij wilde dat ik de volgende dag naar Salt Lake City zou komen. Hij zei dat hij al met mijn vader had gesproken, en dat pap me zou brengen. Ik zei dat ik geen zin had om te gaan.

Merril explodeerde en zei dat ik geen enkel recht had om zijn wensen te negeren. ‘Wat wil je, je eigen zin doorzetten of in harmonie zijn met je man? Lijkt het je niet logisch om mij te gehoorzamen? Of ben je soms vergeten dat je van mij bent? Ik kan niet toestaan dat je mijn wensen negeert. Doe je dat toch, dan zul je daar een hoge prijs voor moeten betalen. Neem maar rustig van me aan dat je veel beter bij mij in de gunst kunt blijven.’ Na een poosje kalmeerde hij wat, en deed hij ineens alsof het een enorme gunst van hem, mijn liefhebbende echtgenoot, was om mij bij de voltrekking van zijn meest recente huwelijk te betrekken. Hij zei dat hij zich kon voorstellen dat ik, als gehoorzame echtgenote, maar wat graag zou willen komen om hem dat plezier te doen. Het voelde alsof hij de ketenen waarmee ik aan hem vastzat strakker aantrok. Ik realiseerde me ook dat het, als ik niet naar Salt Lake City zou gaan, zou lijken alsof ik kwaad was op mijn man omdat hij met een andere vrouw was getrouwd. Een van de grootste zonden die een vrouw binnen de FLDS kan begaan, is zich verzetten tegen de wil van de profeet die haar man een nieuwe vrouw heeft gegeven. Alleen al met de indruk wekken dat ik niet blij was met de nieuwe vrouw, zou ik ernstig in de problemen kunnen komen.

Na Merrils uitbarsting aan de telefoon wilde ik nooit meer iets met hem te maken hebben. Ik kon me op dat moment dan ook niet voorstellen dat we ooit samen kinderen zouden krijgen.

Het was gedaan met de rust, en van mijn plannen om lekker ontspannen alleen thuis te zijn, kwam nu dus niets meer terecht.

Merrils dochters kwamen thuis op het moment dat ik met de kleine kinderen aan tafel wilde. We hadden soep en broodjes die ik had gebakken. Bakblikken vol koekjes stonden klaar om de oven in te gaan. Ze zagen hoe schoon alles was, en al het wasgoed dat aan de lijn hing te drogen. Een aantal van hen zei dat ik zo te zien door God geïnspireerd was en dat er binnenkort waarschijnlijk iets heel fijns zou gebeuren.

Toen ze hoorden dat hun vader een vijfde vrouw had genomen, waren ze opgetogen. De wereld was hun gunstig gezind. Ze hadden een ontzettende hekel aan Barbara’s terreurbewind, en het zat er dik in dat daar nu een eind aan was gekomen. Met dit nieuwe huwelijk zou het machtsevenwicht wel weer eens naar hun kant toe door kunnen slaan. Aan mij hadden ze niets, want het enige wat ik deed was hun relatie met hun vader verstoren.

Ze lieten me duidelijk weten dat ze wisten dat hun vader niet verliefd op mij was. Ik kwam uit een totaal onbelangrijke familie. Ze betreurden het dat hun vader gedwongen was geweest om zo’n onbeduidend wezen als ik te trouwen. Ik maakte deel uit van hun leven maar had geen enkele positieve invloed op hun bestaan uitgeoefend. Een weduwe van de overleden profeet was een vrouw met macht en aanzien. Het kon bijna niet anders dan dat zij een wezenlijk verschil uit zou maken in huis. Ze konden hun pret niet op bij het vooruitzicht hoe Barbara zou lijden onder het feit dat ze vervangen werd door een vrouw die jonger, mooier en machtiger was dan zij! De meisjes haatten Barbara niet alleen omdat ze zo gemeen was, maar ook omdat ze Merrils aandacht voor zich opeiste waardoor hun moeders Ruth en Faunita totaal in vergetelheid waren geraakt. Het was heel goed denkbaar dat Cathleen het einde van Barbara’s oppergezag zou betekenen.

Terwijl ik zo naar het geklets van Merrils dochters zat te luisteren, begon ik anders over de situatie te denken. Merril was een stuk ouder dan mijn vader en ik had altijd geweten dat de kans op een echte relatie tussen ons zo goed als nihil was. Diep in mijn hart had ik eigenlijk altijd geweten dat liefde geen plaats zou hebben in mijn leven. Dat was een verdriet waar ik al veel en vaak over had nagedacht.

Het idee dat ik nu misschien altijd kinderloos zou blijven, maakte me echter wanhopig. Hoewel, aan de andere kant was ik er niet eens zo zeker van dat ik in deze liefdeloze omgeving wel kinderen zou willen hebben. Als Merril volledig door zijn nieuwe vrouw in beslag werd genomen, zou ik ’s avonds rustig kunnen slapen en de zekerheid hebben dat ik nooit meer wakker zou worden van zijn stijve, klamme lijf boven op het mijne. Zijn beledigingen zouden minder vernederend zijn als ik niet ook seks met hem had. Ik zou me van nu af aan kunnen concentreren op mijn studie en op mijn werk als lerares. Dat was het beste waar ik op zou kunnen hopen.

Merrils dochters waren opgetogen over wat naar alle waarschijnlijkheid mijn troonopvolging zou zijn. Ik zou op dezelfde hoop worden geschoven als hun moeders, de vrouwen die niet langer in de gunst stonden.

Die zondagochtend maakten mijn vader en ik de vijfurige rit naar Salt Lake City. Merril had tegen mijn vader gezegd dat hij me niet naar het hotel moest brengen. We zouden elkaar ergens voor de lunch ontmoeten. Na het eten liet mijn vader Merril en mij alleen. Merril keek me aan en vertelde me dat hij zaterdagavond met nog een andere vrouw was getrouwd.

Hij vertelde dat hij net weer terug was geweest in het hotel, toen hij een telefoontje van oom Rulon had gekregen die hem zei dat hij met Tammy, nog een van oom Roys weduwen, moest trouwen. Hij deed alsof dat tweede huwelijk ook totaal onverwacht was gekomen.

Niet lang daarna hoorde ik hoe het in werkelijkheid was gegaan. Merril was van plan geweest om tijdens een en dezelfde ceremonie met Tammy en Cathleen te trouwen. Maar Tammy had zich verzet en had geweigerd naar Salt Lake City te komen. Die zaterdagochtend trouwde hij met Cathleen, maar ondertussen bleef hij Tammy onder druk zetten om alsnog te gehoorzamen.

Ik hoorde dat Tammy na het overlijden van oom Roy naar haar vader was gegaan en gevraagd had of ze met een bisschop van de FLDS mocht trouwen die in Canada woonde. De Canadese gemeenschap van de FLDS was aanmerkelijk kleiner dan onze gemeenschap in Colorado City. Het aantal leden bedroeg nog geen duizend. Het was begonnen met een klein groepje bekeerlingen die zich van de grote mormoonse kerk hadden afgesplitst om volgens het principe van polygamie te kunnen blijven leven.

Tammy was verliefd geweest op de Canadese bisschop. Wanneer hij vanuit Canada bij oom Roy op bezoek kwam, bleef hij ’s avonds vaak tot laat met haar zitten praten. Tammy’s vader mocht hem helemaal niet. Hij verbood haar aan een huwelijk met de man te denken en zei dat er in Colorado City een goede man was die voor haar bestemd was en met wie ze het werk van God zou volbrengen. Tammy was woedend. Ze was tien jaar met oom Roy getrouwd geweest en had, op haar achtentwintigste, nog nooit seks gehad, laat staan dat ze kinderen zou hebben. Als ze toch tot in de eeuwigheid met de profeet was getrouwd, waarom kon ze nu dan niet gelukkig zijn met de man van haar dromen?

Uiteindelijk bezweek Tammy onder de druk, werd ze naar Salt Lake City gebracht en zaterdagavond laat met Merril in de echt verbonden. Hoewel ze gestudeerd had en lerares was, was ze de kunst om voor zichzelf op te komen nooit meester geworden. Ze was een echte praatjesmaakster en klaagde vaak over dingen die anderen totaal onverschillig lieten, maar daarnaast was ze ook iemand die graag bij anderen in het gevlei kwam.

Ik was volkomen door het nieuws overdonderd en zei niet veel. Merril nam me mee terug naar het hotel. Barbara stapte op hoge poten rond en probeerde de indruk te wekken dat ze de situatie volledig in de hand had. Ruth balanceerde op het randje van een zenuwinzinking. Ze zat voortdurend heftig met haar ogen te knipperen en leek niet in staat haar blik ergens op gericht te houden. Wanneer ze sprak sloeg ze voornamelijk wartaal uit en haar kin beefde. Toen ik binnenkwam omhelsde ze me en zei met een dikke tong: ‘Het is een zegen voor ons allemaal dat onze man de eer te beurt is gevallen om twee nieuwe vrouwen te mogen trouwen.’ Het was echter duidelijk dat ze geen woord meende van wat ze zei.

Cathleen zat in haar eentje op het bed. Haar ogen waren rood en opgezet van het huilen. De sfeer in de kamer was om te snijden.

Ik was achttien en Cathleen was iets van twintig. Ik wist precies hoe ze zich voelde.

Merril kondigde aan dat hij voor zaken weg moest, en hij en Barbara verlieten de kamer. Ik bleef achter met de puinhopen van zijn huwelijken.

Ik zei een paar vriendelijke woorden tegen Cathleen en ze kwam onmiddellijk los. Ze vertelde me dat ze geen enkele waarschuwing had gehad dat ze met Merril zou moeten trouwen. Het bevel was zomaar uit de lucht komen vallen. Ze hadden haar verteld dat alle vrouwen van oom Roy aan twee mannen uitgehuwelijkt zouden worden. De overleden profeet had gewild dat zijn familie zo veel mogelijk bij elkaar bleef. Truman was haar oom, dus met hem kon ze niet trouwen. En daarmee was alleen Merril nog maar over.

Ze had geen toestemming gekregen om haar vader te bellen of om een andere oplossing te bedenken. Ze vertelde dat ze tegen iedereen die het horen wilde bij herhaling had gezegd dat ze niet met Merril Jessop wilde trouwen. Maar ze kreeg te horen dat haar gevoelens niet belangrijk waren, dat het enige wat telde de wil van haar overleden man was. Cathleen was naar haar kamer gevlucht en had aan een stuk door zitten huilen tot Merril haar voor de trouwplechtigheid was komen halen.

Cathleen was rechtstreeks naar het huis van de profeet gebracht waar ze door Rulon Jeffs met Merril in de echt werd verbonden. Cathleen was kapot van verdriet.

Merril en Barbara kwamen even later terug en stelden voor om met zijn allen te gaan eten. Na afloop keerden we terug naar het hotel en Merril zei dat ik naar zijn kamer moest komen. Ik dacht dat Cathleen op haar huwelijksnacht met hem had geslapen en dat hij haar nu niet wilde omdat ze zo van streek was. Achteraf hoorde ik dat hij helemaal niet met haar naar bed was geweest. Kennelijk was Barbara zo over haar toeren geweest van zijn huwelijk met Cathleen, dat Merril de nacht met haar had doorgebracht.

Ik hoopte dat Cathleen en ik vriendinnen zouden kunnen worden. We zaten alle twee gevangen in een bizarre en ongezonde wereld. Als ik kon zou ik proberen haar te helpen. Misschien dat we, als we vriendschap zouden sluiten, manieren zouden kunnen vinden om elkaar te helpen en Merrils onderdrukking te overleven.

Zondagavond wilde Merril met mij naar bed. Zoals altijd gaf ik hem zijn zin en werkte ik het ritueel met hem af.

Na thuiskomst uit Salt Lake City bleek meer dan ooit dat ons huishouden absoluut niet functioneerde. Merrils huis in Colorado City was eenvoudigweg te klein voor zijn zes vrouwen.

Cathleen en Tammy waren nog niet met hun nieuwe man naar bed geweest. Tammy was woedend, maar Cathleen had het gevoel dat haar gebeden waren verhoord. Ze had tot de overleden profeet gebeden en hem gesmeekt haar uit deze rampzalige situatie te verlossen. Ze hoopte dat ze, als haar huwelijk seksloos bleef, de kans zou krijgen om het nietig te laten verklaren.

Tammy kwam niet met ons mee naar Colorado City, maar ze keerde terug naar het huis van oom Roy. Ik was met de andere vrouwen in Merrils kantoor toen Tammy belde om te vragen wanneer ze kon komen om haar nieuwe familie te ontmoeten. Merril zei dat ze tot de volgende ochtend zou moeten wachten. Toen wendde hij zich tot mij en zei: ‘Carolyn, ik wil dat Cathleen bij jou op de kamer slaapt totdat ik een andere kamer in huis voor haar vrij heb kunnen maken.’

Het voelde onuitsprekelijk vreemd om mijn bed met iemand te moeten delen, vooral omdat die iemand de nieuwste vrouw van mijn man was. Cathleen was zo gefrustreerd en zo van streek dat ze amper kon praten.

Het was binnen onze cultuur hoogst ongebruikelijk dat een man zijn nieuwe echtgenote negeerde. De eerste vrouw was meestal onbemind, en het was normaal dat ze mishandeld en genegeerd werd. De meeste mannen waren ervan overtuigd dat ze een overvloed aan vrouwen zouden krijgen, dus ze deden niet echt hun best voor hun eerste huwelijk. Meestal waren het pas de latere vrouwen, de vrouwen die uitgehuwelijkt werden aan mannen die twee keer zo oud waren als zij, die meer gewaardeerd en beter behandeld werden door hun man.

Tammy had Merril bij oom Roy thuis getracht te verleiden, en hij had zich totaal ongevoelig betoond. Na enkele dagen kwam ze naar ons huis en eiste een kamer. Merril had Cathleen een slaapkamer van een van zijn zoons gegeven en had de jongste jongens hun intrek laten nemen in de kamers waar hun oudere broers al zaten. Tammy nam de kamer van een van Merrils dochters, en dat betekende dat vijf dochters nu samen op een kamer moesten slapen.

Voor ik terugkeerde naar college hielp ik Cathleen met het verhuizen van een deel van haar meubels van het huis van oom Roy naar het onze. Bij het binnengaan van haar oude huis barstte ze in luid snikken uit. De andere vrouwen omhelsden haar en probeerden haar te troosten, maar ze was te zeer over haar toeren om getroost te kunnen worden. Haar hele leven was op een absoluut dieptepunt beland.

In oom Roys huis liet ze een ruime, prachtige slaapkamer en een eigen badkamer achter. Bij ons thuis had ze een kamer die amper groot genoeg was om plaats te bieden aan haar meubels en naaimachine. En daarbij moest ze de vier badkamers delen met tientallen kinderen en Merrils andere vrouwen.

Cathleen was gedwongen geweest om, zonder dat haar vader daarvan in kennis was gesteld, met Merril te trouwen. Toen hij had ontdekt wat er was gebeurd, was hij woedend geweest, maar hij had er niets aan kunnen veranderen. Wanneer een huwelijk eenmaal is ingezegend door de profeet kan het niet meer ontbonden worden.

Het was Cathleen zelf die me uit de doeken deed dat ze wist dat dit huwelijk niet door een openbaring van God ingegeven was. Het was het resultaat van een door haar oom Truman in werking gezet machtsspel. Ze probeerde te bidden en de moed niet te verliezen, in de hoop dat God haar een weg zou wijzen om uit dit huwelijk te ontsnappen.

Cathleen was met oom Roy getrouwd toen zij zeventien, en oom Roy zesennegentig was. Ze vertelde dat ze nooit seks hadden gehad, maar dat hij haar veel en vaak had gekust en had gezegd dat hij de liefde met haar wilde bedrijven. Ze beschouwde het als een eer hem te mogen dienen. Hoewel ze als jongste vrouw veel moest schoonmaken in huis, was het zo’n geordend huishouden dat het in de verste verte niet leek op de slavenarbeid waar ze bij Merril thuis toe veroordeeld werd.

Omdat Merril en Barbara naar Page vertrokken, was Cathleen de enige geestelijk volwaardige volwassene die thuis achterbleef om voor achtentwintig kinderen te zorgen. Ik zat de hele week in Cedar, Faunita sliep overdag en Ruth werd met de dag gestoorder.

Ruths aanvallen werden steeds angstaanjagender. Na het dubbele huwelijk begon ze de schoenen in haar kast water te geven en ze als planten te behandelen. Ze trok haar kleren achterstevoren aan en danste, voor de toekijkende en lachende kinderen, met borden in haar armen door de keuken. Wanneer Ruth goed was had ze een prachtige stem, maar tijdens een aanval kon ze ondraaglijk vals zingen. We wisten altijd dat er een aanval op komst was wanneer ze bij het zingen geen toon kon houden. Dan sloot ze zichzelf op in haar kamer en zong het ene lied na het andere.

Cathleen stond elke ochtend om vijf uur op. Toen ze met oom Roy was getrouwd had hij haar gevraagd om zo vroeg op te staan. Voor haar gevoel ging er een religieuze betekenis van uit, en was het iets wat ze de rest van haar leven moest blijven volhouden. Dat betekende dat ze om vijf uur begon met de kinderen te wassen en aan te kleden voor school, en het ontbijt te maken. Daarna besteedde ze de rest van de dag aan het schoonmaken van ons huis dat dermate uitpuilde van de mensen dat het eigenlijk altijd smerig was. Wanneer Merril naar huis belde, deden zijn dochters alsof zij al het werk deden en alsof alles op rolletjes liep.

Toen ik het volgende weekend thuis was, vertelde Cathleen dat ze de telefoon uit de hand van een van de dochters had gerukt en had gezegd: ‘Merril, het huis is één grote bende. Ik snap niet waarom je je dochters vraagt hoe het hier is. Sinds je vertrek zijn ze geen van allen thuis geweest.’

Merril had haar een uitbrander gegeven. ‘Cathleen, je hoeft je geen zorgen te maken. Mijn dochters zijn de situatie volledig de baas. Aangezien jij het nieuwste familielid bent zul je van hen moeten leren hoe ik wil dat alles in zijn werk gaat.’

Ze had zich niet kunnen beheersen. ‘Ik sta elke ochtend om vijf uur op,’ had ze uitgeroepen. ‘Ik zorg ervoor dat de kinderen naar school komen, ik kook, doe voor iedereen de was en probeer een huis schoon te houden dat niet schoon wil blijven. Ik heb van mijn leven nog nooit zo hard gewerkt.’ Merril suggereerde dat ze zich mogelijk beter zou voelen nadat ze een dutje had gedaan en dat ze moest oppassen met wat ze hem vertelde. Cathleen zei dat Ruth niet eens in staat was om voor haar baby te zorgen. Merril zei dat hij wist dat ze zich niet zo goed voelde en dat hij daar een oplossing voor zou zoeken.

Na twee dagen in ons huis had Cathleen het niet meer. Merril zou de volgende dag thuiskomen, en dat was ook de dag dat Tammy officieel haar intrek bij ons zou nemen. Het enige waar ze het over kon hebben was dat ze hoopte dat ze Merril nu eindelijk zover zou kunnen krijgen dat hij met haar wilde slapen.

Toen Merril terug was zocht Cathleen hem op in zijn kantoor. Ze werd gevolgd door twee van de peuters. Ze ging zitten, en de kleintjes klommen prompt op haar schoot. Ruth voegde zich bij hen – haar ogen schoten heen en weer en haar kin trilde. Merril deed alsof ze lucht voor hem was. Ze trok haar schoenen uit en begon aan de onderkant van haar voeten te ruiken, en daarna stond ze op en trok een van Merrils jasjes aan.

Cathleen vond de manier waarop Merril Ruth negeerde onuitsprekelijk pijnlijk. Hoe was het mogelijk dat een man van God zijn vrouw zich op deze manier liet gedragen? Binnen de FLDS gaat men ervanuit dat geesteszieken bewoond worden door boze geesten. Cathleen begreep niet waarom Merril een vrouw die van een boze geest was bezeten vrij in huis rond liet lopen, en waarom hij het goedvond dat ze de kinderen met haar bizarre gedrag aan het schrikken maakte.

Arme Cathleen – een vrouw die met een profeet van God getrouwd was geweest, en die nu getrouwd was met een man die volkomen goddeloos leek en die er geen bezwaar tegen had dat een besmette vrouw openlijk contact had met zijn kinderen.

Het zou nog erger worden. Merril bleef Ruth net zo lang negeren tot ze haar toevlucht tot haar laatste redmiddel nam. Ze zei dat ze zwanger was en Merril feliciteerde haar.

‘Maar de baby is niet van jou.’

Stilte.

Ruth stond op het punt een doodzonde te bekennen – overspel. Cathleen realiseerde zich dat dit de oorzaak moest zijn van het feit dat een boze geest bezit van haar had genomen.

Merril keek haar aan en zei kalm: ‘Ruth, als je zwanger bent dan is het mijn kind.’

‘Ik geef je de verzekering dat het kind in mijn buik niet van jou kan zijn, want het is van God.’

Merril zei dat alle kinderen van God waren.

‘Ik ben waardig genoeg bevonden om het kind van Jezus Christus te dragen. Hij heeft me bezocht en ik ben zwanger van zijn kind,’ zei ze, op een vreemde, tranceachtige toon.

Cathleen hield het niet langer uit in Merrils kantoor. Overspel, en dan nog wel met Jezus Christus! Zoveel goddeloosheid was ongehoord! De duivel in persoon had bezit genomen van Ruths lichaam. Cathleen ontvluchtte de kamer.

Ruths moeder was geestesziek geweest, en op grond daarvan had haar vader toestemming gekregen om een andere vrouw te zoeken – hetgeen zijn kans op het hemelse koninkrijk was geweest. Op de zeldzame momenten dat Ruth voldoende bij zinnen was om een normaal gesprek te kunnen voeren, gaf ze te kennen dat ze haar geestesziekte als een offer voor God beschouwde. Door de ziekte van haar moeder had haar vader het pad tot de hemelse glorie kunnen bewandelen. Tijdens haar aanvallen had ze de meest vreemde fantasieën – als het kind in haar buik niet van Jezus Christus was, dan was het wel van Joseph Smith of van God.

Toen ik met Tammy, die ik had helpen verhuizen, thuiskwam en Ruth in de keuken zag, realiseerde ik me onmiddellijk dat ze er nog nooit zo erg aan toe was geweest. Ze huilde omdat een van de kinderen een paar sokken op de vloer had laten liggen. Wat me vooral angstig maakte was dat ik aanvoelde dat ze op het randje balanceerde van zichzelf letsel toe te brengen.

Ze liep stampvoetend naar haar kamer. Ik volgde haar en vond haar op haar knieën terwijl ze God snikkend om genade smeekte.

‘Ruth, gaat het?’

‘Nee.’ Ze keek me met nietsziende ogen aan. ‘Ik heb al de hele week niet kunnen slapen, en zelfs wanneer ik ga liggen om het te proberen lukt het me nog niet.’ Ze sprak langzaam en haar woorden kwamen hortend en stotend over haar lippen.

Ik knielde naast haar, sloeg mijn armen om haar heen en hielp haar opstaan. Ik liet haar op een stoel plaatsnemen, legde een deken over haar benen en bood aan om een kop thee voor haar te halen. Even later was ik terug en zette de kop warme pepermuntthee naast haar stoel.

Toen ging ik op zoek naar Merril. Merril zat, omringd door zijn aanbiddende tienerdochters, in zijn kantoor. Ze lachten en giechelden. Ik bleef bij de deur staan totdat Merril me zag.

‘Ah, daar hebben we mijn Carolee. Hoe is het vanavond met jou?’ Carolee was Merrils troetelnaampje voor mij, waar ik van begin af aan een hekel aan had. Maar het was beter dan dat hij me per ongeluk aansprak met de naam van een van zijn dochters.

Ik keek hem aan en zei. ‘Met mij gaat het uitstekend, maar dat kan niet van al je vrouwen worden gezegd.’

‘Maakt mijn lieftallige vrouw Carolee zich zorgen? En waarover mag dat zijn?’

‘Merril, heb je Ruth gezien?’

‘Ja, ze was net nog boven en heeft een praatje met me gemaakt.’

‘Dan zou je moeten weten dat ze zwaar ziek is en dat iemand iets voor haar zou moeten doen. Ik heb haar beneden gevonden waar ze zat te huilen en over haar hele lichaam trilde.’

Hij wuifde mijn woorden weg. ‘Dank je voor je bezorgdheid, Carolee, ik zal eraan denken.’

Ik keerde terug naar haar kamer, maar ze was verdwenen. De thee stond onaangeroerd op de plek waar ik hem had neergezet.

Vrijwel op hetzelfde moment hoorde ik geschreeuw in de keuken. Ruth was bezig om alle mogelijke voorwerpen kapot te smijten. ‘Ik zal de duivel uit jullie rammen, ook al zal ik jullie daarvoor moeten breken.’

Een paar van de jongste kinderen keken naar haar en lachten.

Toen ze even ophield vroeg ik zachtjes: ‘Ruth, denk je dat je de duivel intussen uit de glazen en borden hebt verdreven?’

Ze leek even tot de realiteit terug te keren. ‘Ja, ik denk dat ik straks maar verderga met de duivel uit de resterende borden te jagen.’

Ik zei dat ze haar thee niet had opgedronken, maar ze meende dat ze dat wel had gedaan. Ik stelde voor om samen met haar terug te gaan naar haar kamer. Ze zou de thee door een rietje kunnen drinken. Ik bood aan een half boterhammetje voor haar te maken. Het duurde eindeloos om haar te laten drinken en eten, maar twee uur later had ze alles ten slotte op. Daarna masseerde ik haar schouders tot ik het idee had dat ze sliep.

De volgende ochtend stond ik samen met Cathleen om vijf uur op. Ze vertelde me hoe afschuwelijk de afgelopen paar dagen waren geweest en hoe ontzet ze was over de manier waarop Merril op Ruths ziekte reageerde. ‘De manier waarop ik word behandeld is volkomen onaanvaardbaar,’ zei ze. ‘En ik accepteer het niet. Oom Roy en zijn andere vrouwen behandelden mij altijd alsof ik hun prinsesje was. Ik ben prinses van een profeet van God geweest en ik weiger me als minder te laten behandelen door een stelletje nullen.’

Ik hoorde haar verhalen aan. ‘De kleuters hier in huis hebben geen moeder die bereid is voor hen te zorgen. Het enige wat Barbara doet is Merril elke minuut van de dag in de gaten houden. Ruth houdt niet van haar kinderen, want als ze dat wel deed zou ze zichzelf nooit laten bewonen door boze geesten. En Faunita komt alleen ’s nachts maar van haar kamer wanneer iedereen slaapt.’

Wat zachter vervolgde Cathleen: ‘Ik werd op een nacht wakker en hoorde Faunita dingen in het rond smijten. Ik ben opgestaan en heb onder aan de trap staan luisteren. Ze sprak tegen zichzelf en beklaagde zich over Merril. Volgens mij haat ze hem.’ Ik vertelde haar dat ik wist dat Merril en Faunita een nogal problematische relatie hadden.

Samen maakten we het ontbijt klaar voor de familie – stapels toast, liters jus d’orange en een enorme pan roereieren. Ik bracht een bordje eten naar Ruths kamer.

Ik trof Ruth met Merrils dochter Merrilyn aan. Ze was van mijn leeftijd – de vroegere nuss die een paar jaar eerder via de puntenslijper met de leraar had geflirt – en ze zag er doodmoe uit. Ze had de opdracht gekregen om de hele nacht bij haar moeder te waken, en ze trok een gezicht toen ik binnenkwam. Ik vroeg haar of ze wilde kijken of ze haar moeder een beetje kon laten eten. ‘Ik weet heus wel hoe ik voor mijn moeder moet zorgen,’ beet ze mij toe. ‘Dat heb ik mijn hele leven al gedaan.’ Toen ik me omdraaide en weg wilde gaan, zag ik dat ze haar tong naar me uitstak.

In de keuken had Cathleen intussen alle kleuters en peuters aan tafel gezet. Terwijl ze aten kamde ze hun haren. Ze trok er onnodig hard aan om alle knopen en klitten eruit te krijgen. Ik had niet verwacht dat ze zo gemeen zou zijn, en schrok er een beetje van. Ik zag dat Millie, een gevoelig meisje van vier, als volgende aan de beurt was, en vroeg het kleintje om mee te komen naar mijn kamer naast de keuken, waar ik zorgvuldig om haar zo min mogelijk pijn te doen, haar haartjes borstelde.

We keerden terug naar de keuken op het moment dat ook Merrils tienerdochters binnenkwamen. Ze hadden de pest in omdat ze een van hun kamers aan Cathleen en Tammy hadden moeten afstaan. Ze hadden dolgraag nieuwe moeders willen hebben in de hoop dat er een eind aan Barbara’s schrikbewind zou komen, maar intussen was hun duidelijk geworden dat er ook een schaduwzijde aan het verhaal zat. Tammy probeerde voortdurend de aandacht van hun vader te trekken. Het huis was stampvol. Maar het ergste was nog wel dat Barbara nog steeds in staat was Merrils aandacht vast te houden. Met drie vrouwen die in de coulissen stonden te wachten, hadden ze zelfs nog minder contact met hun vader dan voorheen.

Merril liep langs de keuken nadat hij opnieuw met Barbara had geslapen. Hij stuurde een van zijn kinderen naar me toe met de boodschap dat ik hem koffie in zijn kantoor moest brengen. Toen ik terugkwam zat Tammy met een rood hoofd van woede in de keuken.

Ik vroeg Cathleen wat er aan de hand was. ‘Ze weet het,’ zei ze.

‘Wat weet ze?’

‘Ze weet dat Merril ook niet met mij slaapt. Hij slaapt alleen maar met jou en Barbara.’

Ik was geschokt, en bekende Cathleen dat ik had aangenomen dat ze op haar huwelijksnacht met hem naar bed was geweest.

‘Nee. Ik ben intussen een week met hem getrouwd en hij heeft me met nog geen vinger aangeraakt.’

Tammy had Merril de afgelopen dagen iets minder achternagezeten omdat ze dacht dat hij met Cathleen sliep. Maar nu ze de waarheid wist vloog ze de trap op naar Merrils kantoor. Uit nieuwsgierigheid naar wat er zou gebeuren, volgde ik haar.

Barbara was bij Merril. Tammy ging naar binnen en zei: ‘Ik heb begrepen dat sommige mannen wanneer ze een nieuwe vrouw trouwen, niets van die nieuwe vrouw willen weten en aan hun oude vrouw blijven plakken.’ Merril schoot in de lach.

Barbara bemoeide zich ermee: ‘Vader, het is misschien een goed idee om samen met Tammy en mij een ritje te gaan maken om naar het werk te kijken. Misschien dat Tammy wat meer over haar man te weten wil komen in plaats van dat jij naar haar tirades moet luisteren.’

Ik maakte dat ik het kantoor uit kwam, want ik voelde er absoluut niets voor om de hele dag met hen drieën in de auto te moeten zitten en naar Merrils preken over al zijn liefdadigheidswerk te moeten luisteren. Toen ze die avond thuiskwamen zei Barbara dat ze hadden besloten dat Ruth naar Hildale moest om zich door tante Lydia een vitamine-B12-injectie te laten geven.

Dit was bespottelijk. Ruth had een week lang amper geslapen of gegeten. Ze had serieuze medische behandeling nodig, en geen vitamine-injectie. Barbara ging op zoek naar haar halfzus en vond haar huilend aan tafel. ‘Ruth, ik wil dat je onmiddellijk met mij meekomt. Merril heeft schoon genoeg van die onzin van jou. We gaan naar Hildale voor een B12-injectie en dan moet het afgelopen zijn met al dit gejammer. Hou op met je zo aan te stellen en zorg liever dat je man wat aan je heeft.’ Hildale was de kliniek waar we onze baby’s ter wereld brachten. Tante Lydia was de vrouw van de bisschop en ze werkte als verpleegster en vroedvrouw. Ze had geen titel, maar op grond van haar jarenlange ervaring was ze een betrouwbare kracht die verantwoordelijk was voor de meeste eenvoudige medische behandelingen binnen de gemeenschap.

‘Laat me met rust!’ krijste Ruth terug. ‘Ik ga nergens naartoe met jou. Je bent opgeblazen van trots en je bent bezeten van de duivel.’

‘Ruth, je bent je man ongehoorzaam en dit moet onmiddellijk afgelopen zijn. Dat beveel ik je. Als je mij ongehoorzaam bent dan ben je het hoofd van de priesterschap ongehoorzaam en zal God je niet kunnen helpen.’ Barbara greep Ruth bij de arm.

Waar Ruth de kracht vandaan haalde weet ik niet, maar ze duwde Barbara met een flinke zet van zich af. Vervolgens greep ze haar bij de keel en begon hem dicht te knijpen. Ze duwde Barbara met haar rug tegen het fornuis, en naar achteren, tot ze er bijna op kwam te liggen. ‘Ik vermoord je. Je verdient de dood voor wat je mij hebt aangedaan.’ Ruth was buiten zichzelf van woede.

Het lukte Barbara zich van haar bezeten zus te bevrijden. ‘Ga Merril waarschuwen!’ schreeuwde ze, voor Ruth haar opnieuw wist te overmeesteren.

Ik rende naar buiten naar de auto en bonsde op het raampje. Merril zag meteen dat er iets ernstigs aan de hand was en opende het portier. Ik schreeuwde alleen maar: ‘Je moet zo snel mogelijk naar beneden.’ Ik klonk zo angstig dat hij naar de keuken vloog alsof zijn eigen leven ervanaf hing.

Tegen de tijd dat hij de keuken bereikte had Ruth zich al huilend in haar kamer teruggetrokken. En Barbara was naar haar kamer gegaan. Angstige kinderen stonden huilend op een kluitje, in het verste hoekje van de badkamer naast de keuken.

Merril vloog Ruths kamer in en ging tegen haar tekeer. Zijn woorden werden overstemd door haar luide snikken. Ineens voelde ik me verschrikkelijk duizelig en kon ik amper op mijn benen blijven staan. Een van Merrils tienerdochters kwam haastig naar de keuken gelopen, en bij het zien van de huilende kleintjes keek ze me geschrokken aan en vroeg: ‘Wat is er gebeurd? Wat is er aan de hand?’

Ik keek haar met nietsziende ogen aan. Wat had ik moeten zeggen? Ik heb net gezien hoe je moeder je tante probeerde te wurgen? Ik schudde mijn hoofd en liep weg. Iemand anders moest het haar maar vertellen. Ik was te uitgeput.

Barbara en Merril sliepen die nacht opnieuw samen. Cathleen en Tammy bleven buitengesloten. De spanning bleef oplopen.