***

Emily nam de laatste slok cognac en stond met enige moeite uit de leunstoel op. Toen Dayton in de kamer was teruggekeerd, hield ze haar glas omhoog. 'Ik heb er nog een nodig.'

Dayton nam haar glas aan en liep naar de woonkamer om haar glas te vullen. Emily keek hem na en zei toen, zonder haar echtgenoot aan te kijken, tegen Graeme: 'Het spijt me dat ik niet heb gebeld.'

'Dat is niet erg. Hoe is het met Janie?'

'Prima,' zei Emily. 'Ik was van plan om te bellen.'

'Ik zei toch dat het niet erg was.'

Emily knikte en voelde zich leeg vanbinnen. 'Ik dacht dat je boos zou zijn.'

'Helemaal niet.'

'Heb je me gemist?'

Graeme maakte een gebaar met zijn hand, alsof de vraag onbelangrijk was. 'Wat een domme vraag. Je weet dat ik zonder jou niets ben. Gisteren wilde ik gaan wandelen, maar ik kon zelfs mijn tennisschoenen niet vinden.'

'Schoenen,' mompelde Emily hoofdschuddend.

Dayton kwam weer terug. De hoeveelheid cognac in het glas leek minder dan de vorige keer. Emily nam het glas aan en dronk het in één teug leeg. Ze negeerde het branderige gevoel van de alcohol in haar keel. Ze gaf Dayton het glas terug en draaide zich om. Ze veegde langs haar ogen, maar het was te laat. Ze wist dat hij haar tranen had gezien.

'Ze doet het alleen maar om me te straffen,' zei Emily. 'Voor haar is het een spelletje.'

'Misschien gaat het meer om Tommy dan om jou. Zelfs na al die jaren.'

'Tommy,' zei ze bitter.

'Emily, hij was haar vader,' bracht Dayton haar in herinnering. 'Ze was acht jaar en haar papa kon geen kwaad bij haar doen.'

'Ja, iedereen hield van Tommy,' zei Emily. 'En ik was altijd de heks. Niemand heeft ooit begrepen wat hij ons heeft aangedaan.'

'Ik wel,' zei Dayton.

Emily pakte zijn hand. 'Ja, dat weet ik. En bedankt dat je vanavond hierheen wilde komen. Ik denk dat ik het zonder jou niet gered zou hebben.'

Graeme stond op. 'Ik zal je naar de deur brengen, Dayton,' zei hij met iets van beleefdheid in zijn stem. 'Ik zal me ervan overtuigen dat de pers je niet zal lastigvallen.'

Toen de twee mannen de veranda verlieten, viel het op dat Dayton een stuk kleiner was dan de grotere man. Emily zag ze gaan, ze luisterde naar hun voetstappen, hoorde het lawaai van de menigte buiten toen de voordeur openging. Vervolgens, na het sluiten van de voordeur, weer de doodse stilte van het huis.

Ze was alleen.

Zelfs in Graemes aanwezigheid voelde ze zich nu alleen.

Hij zei altijd de juiste woorden, hij behandelde haar goed en gaf haar alle vrijheid om haar eigen leven te leiden. Maar hij deed niet alsof er nog enige passie tussen hen bestond. Ze vroeg zich af of hij ooit wel iets voor haar gevoeld had. Ze had met opzet niet uit St. Louis gebeld. Ze had hem boos willen laten worden, wilde dat hij zo naar haar verlangde dat hij zelf zou bellen. Als hij haar had gebeld, als hij haar had gemist, als hij naar haar had geschreeuwd, had ze tenminste nog iets van emotie bij hem gezien.

Maar hij had haar niet nodig. Behalve wanneer hij zijn schoenen niet kon vinden.

En toen kwam ze thuis en merkte ze dat Rachel weg was. Jarenlang had ze dat al verwacht en had ze zich afgevraagd wanneer haar dochter een briefje zou achterlaten met de boodschap dat ze was weggelopen. Soms had ze dat wel eens gehoopt, zodat er een einde aan de vijandschap zou komen en zij weer rust in haar leven zou hebben. Maar nu het echt was gebeurd, had ze nooit gedacht dat ze zich zo leeg zou voelen. Ze kon alleen nog maar aan de gemiste kan- sen denken die hen van elkaar scheidden. Ze had voor zichzelf allang geaccepteerd dat Rachel nooit zou beseffen hoeveel Emily van haar hield, ondanks het venijn dat het meisje al die jaren in haar richting had gespuid. Zelfs toen had ze geprobeerd niet meer van haar te houden, lukte dat niet.

Weg.

Maar als ze nu eens niet was weggelopen? Als ze net als dat andere meisje gewoon van de straat was geplukt?

'Waar ben je, lieverd?' zei ze.

Emily hoorde geluiden in de hal toen de deur werd geopend en Graeme terugkeerde. Ze wilde hem nu niet zien. Ze kon het even niet hebben, haar vervreemding van Graeme en haar verdriet over Rachel. Emily stond vlug op en liep vlug door de keuken naar de achtertrap. Ze hoorde Graeme in de hobbykamer terugkeren. In gedachten zag zij hem rondkijken en beseffen dat ze weg was. Emily dacht niet dat hij haar achterna zou komen, en dat deed hij ook niet. Ze hoorde nauwelijks het tikken van de toetsen, toen hij aan zijn bureau was gaan zitten om met de computer te werken. Vlug liep ze de trap op naar de eerste verdieping.

Vanavond wilde ze niet in hun slaapkamer slapen. Maar ook dat zou hij niet merken.

Emily ging naar Rachels kamer. Ze rook dat er vreemden waren geweest, de zweterige geur van agenten die deze avond Rachels bureau en kast hadden doorzocht. Eerlijk gezegd was de kamer zelf vreemd terrein voor haar, want ze kwam er bijna nooit als Rachel thuis was. Het was het privé-domein van haar dochter, en zeker Emily mocht er niet komen.

De kamer was grotendeels kaal. Er hingen geen posters aan de zachtgeel geverfde wanden. Haar vuile kleren lagen op een stapel in de hoek, gedeeltelijk naast en gedeeltelijk in een witte mand. Schoolboeken, waarvan sommige opengeslagen, lagen in een slordige stapel op het bureau. Gekreukelde vellen papier met Rachels handschrift staken tussen de bladzijden. Alleen haar bed was zorgvuldig opgemaakt - het enige deel van de kamer dat het dienstmeisje mocht aanraken.

Emily ging op bed liggen, ze trok haar benen op en sloeg haar armen om haar bovenlichaam. Ze zag de foto, die liefdevol op het nachtkastje van haar dochter stond. Het was een foto van Rachel in de armen van haar vader. Emily stak een hand uit en legde de foto om, zodat ze er niet meer naar hoefde te kijken.

Maar toen ze weer naar het nachtkastje keek, besefte ze dat ze niet zo makkelijk aan het verleden kon ontsnappen. Vlak naast de radiowekker zat een roze speelgoedvarken op zijn achterpoten. Hij droeg een zwarte, plastic zonnebril. Een souvenir van de Minnesota State Fair.

Negen jaar geleden, en nog steeds liet Rachel hem bij haar bed staan.

'Tommy,' zuchtte Emily.

Tommy tilde Rachel op zijn schouders. Nu ze groter was dan alle mensen om haar heen, staarde Rachel met open mond van verbazing naar al die mensen die schouder aan schouder in de volgepakte straat stonden. Het waren tienduizenden mensen, een zweterige, krioelende massa in de brandende zon van de vochtige augustus- avond.

'Het is fantastisch, papa!' riep Rachel.

'Heb ik het niet gezegd?' zei Tommy. 'Is het niet geweldig?' Hij tilde Rachel hoog in de lucht, draaide haar in het rond en zette haar met een grote boog weer op de grond.

'Gaan we nu naar de kermis?' vroeg Rachel zangerig.

Emily ?noest even lachen. Volgens haar was dat het laatste wat Tommy wilde. De hele dag had ze gezien hoe Tommy en Rachel tekeer waren gegaan op de markt. Tommy had alles gegeten, gebakken kaasstengels als popcorn, die hij wegspoelde met grote plastic bekers ijskoud bier. Hij at maïskroketten, varkenskoteletten, gebakken uitjes, in boter gebakken maïskolven, gebakken ravioli en steeds weer zakjes met minidonuts. Maar nu zou hij op de kermis last krijgen van brandend maagzuur. Maar Tommy zei nooit nee tegen Rachel.

Tegen de tijd dat ze de kermis bereikten, was die helverlicht. De duisternis had de kermis in een sprookjesland veranderd, met een schreeuwende mensenmassa en gezichten die de kleuren van een regenboog kregen als de attracties over hun hoofd flitsten. Rachel wilde overal in. Het maakte niet uit hoe snel de attractie ging, of hoe hoog, of hoeveel keer ze ondersteboven hing zodat haar haren onder haar hoofd hingen. Ze nam Tommy mee naar de brandende hoepel, die in cirkels ronddraaide, daarna naar de enorme schom- mei, vervolgens naar de octopus, toen de waterval en de tornado. Emily vond bet diep in haar hart wel leuk dat Tommy steeds groener begon te zien.

Het kostte bijna twee uur om de ene helft van de attracties af te werken. Voordat ze aan de tweede helft begonnen, bleven ze even bij de honkbalwedstrijd staan. De eigenaar was een slonzige lawaaischopper in duivelskostuum. Op zijn kostuum zat een button vastgepind met de tekst: 'Welkom in de hel.' Hij glimlachte, zodat er twee chocolabruine voortanden zichtbaar werden, en hij nodigde Tommy uit om het ook eens te proberen.

'Als je drie honken hebt bereikt, win je de hoofdprijs,' zei hij.

'Wat is de hoofdprijs?' vroeg Rachel.

De duivel wees naar een grote speelgoedbeer, dik en zacht en bijna even groot als Rachel. De ogen van het meisje werden groter. Ze hing aan Tommy's arm en keek hem smekend aan. 'Kun je die voor me winnen, papa?'

'Dat kan ik vast en zeker.'

De duivel overhandigde Tommy drie honkballen. Tommy stopte er twee in zijn rechterhand en maakte aanstalten om met zijn linkerhand te gooien.

'Je bent dronken, Tommy,' waarschuwde Emily hem. 'En je ziet er slecht uit.'

Tommy gooide de eerste bal, precies in het midden van een van de stenen borden. Het bord brak in stukken, die tussen het afval van de kraam vielen. De bal sloeg met een klap tegen de aluminium achterwand.

'Goed zo, papa! Goed zo!'

Tommy grinnikte. Hij gooide de tweede bal en met veel lawaai ging het tweede bord aan stukken.

'Nog één, papa, en dan heb je gewonnen!' riep Rachel.

'Ruim maar een plekje op je bed in voor die beer, schat,' zei Tommy tegen haar.

Hij maakte aanstalten om voor de derde maal te gooien en strekte zijn stevige arm naar achteren. De mensen achter hem wachtten gespannen af. Ze verwachtten nog een klap en hoopten dat er weer een bord aan stukken zou vliegen.

In plaats daarvan viel de bal uit Tommy's hand, stuiterde op de balie en belandde met een doffe klap op de grond. De duivel lachte. De mensen om de kraam kreunden van teleurstelling. Tommy zakte door zijn knieën en schreeuwend van de pijn greep hij naar zijn arm. Zijn gezicht was vertrokken en werd vuurrood.

Emily zei het eerste dat in haar hoofd opkwam. Meteen had ze er spijt van. 'Verdomme, Tommy, je hebt in geen jaren een honkbal gegooid. Wat probeerde je in vredesnaam te bewijzen?'

Rachel keek haar moeder woedend aan. Tommy beet zo hard op zijn lip dat het bloed er uitsprong en over zijn kin liep. Rachel wreef het weg met haar hand.

'Het spijt me, lieverd,' zei Tommy tegen Rachel.

De oude man achter de balie lachte nog steeds en zwaaide naar Tommy. 'Vergeet je prijs niet.' Hij hield een klein speelgoedvarken met een zwarte zonnebril omhoog en gooide hem naar Tommy.

Enigszins verlegen gaf Tommy hem aan Rachel, maar die hield het speelgoedvarken vast alsof hij nog mooier was dan de hoofdprijs. 'Ik vind hem mooi, papa,' zei ze. Toen hij zich bukte, kuste ze hem zachtjes op zijn lip.

Het was alsof een mes door Emily's hart werd gestoken. Ze was jaloers en dat vond ze verschrikkelijk.

'Volgens mij is het tijd om naar huis te gaan,' zei ze.

Maar Rachel had andere plannen. Toen ze slenterend de kraam achter zich lieten, stonden ze opeens voor een attractie die bekendstond als de schietstoel. Het was een ronde, stalen stoel die als een steen uit een slinger werd weggeschoten. De stoel bevatte twee gillende passagiers. Een microfoon in die stoel zorgde ervoor dat hun hysterisch gegil over het hele kermisterrein te horen was.

'Wauw!' zei Rachel zachtjes. 'Denkt u dat ik daar in mag?'

Emily onderbrak hen. 'Volgens mij is dat geen goed idee, Rachel. Je vader voelt zich niet goed, bovendien ben je nog veel te jong voor die attractie.'

'Volgens mij ben je niet te jong,' zei Tommy. 'En ik voel me prima.'

'Kom, Tommy, doe niet zo dwaas,' zei Emily.

Tommy knipoogde naar zijn dochter. 'Wat doen we, Rachel?'

Rachel keek haar moeder aan en zei met haar poeslieve meisjesstem: 'Kreng, kreng, kreng!'

Emily was stomverbaasd. Ze trok aan Tommy's arm en fluisterde in zijn oor. 'Heb jij haar geleerd dat tegen mij te zeggen. Ben je gek?'

'Shit, Emily, het is gewoon een grapje.'

'Oké, ga maar in dat verdomde ding,' siste ze. Ze baatte zichzelf om haar reactie naar Tommy.

Hij deed alsof hij geschokt was. 'Mama heeft gevloekt.'

Rachel hield Tommy's hand triomfantelijk vast. Ze liepen samen naar de attractie, en toen keek Rachel om. Ze riep alsof het een fantastische grap was: 'Fuck you, mama.'

Emily deed twee stappen in haar richting, ze wilde uithalen om haar een klap te geven. Ze wilde zo graag een klap in het gezicht van haar dochter geven. Maar ze verstijfde en hield zich in. Ze begon te snikken. Ze zag ze beiden weglopen. Ze besteedden geen enkele aandacht aan het feit dat ze stond te huilen en zo de aandacht van de omstanders trok. Ze veegde de tranen van baar wangen. Vervolgens zocht ze haar weg door de menigte naar de plek waar men een goed zicht had op de schietstoel. Ze zou doen wat ze de hele dag al had gedaan. Ze zou hen toejuichen. De echtgenoot die haar als een insect beschouwde, en de dochter die hij had geleerd haar te haten.

Toen ze Rachel en Tommy in de schietstoel vastbonden, werden ze in het licht van een schijnwerper gezet, zodat Emily duidelijk hun gezichten kon zien.

Rachel straalde en was zoals altijd helemaal niet bang.

Maar Tommy was bleek, zijn gezicht spienvit en het zweet droop van zijn voorhoofd.

Een verschrikkelijk voorgevoel nam bezit van Emily toen ze besefte dat Tommy's conditie niets met de kermis of met de verrekte spier in zijn arm te maken had. In plaats daarvan had het allemaal te maken met zijn vader, die op 37-jarige leeftijd dood was neergevallen, en zijn grootvader die pas 30 jaar oud was toen hij dood in elkaar was gezakt.

Vraag me niet om volwassen te worden, Emily, had hij ooit in een sombere bui tegen haar gezegd.

'Wacht!' schreeuwde Emily, maar niemand hoorde haar.

De helverlichte avond veranderde in een waas. Het lawaai van de muziek en stemmen dreunde in haar hoofd. Flitsende lampen vlogen razendsnel rond. Ze rook verbrande olie, genoeg om haar te laten stikken.

'Hij heeft een hartaanval!' gilde ze zo luid als ze kon.

De mensen in haar buurt begonnen te lachen. Het was een grap. Het was leuk.

Ping. De kabel werd losgelaten. De schietstoel vloog als een pijl omhoog. De hele stellage ratelde en trilde. Door de microfoon in de stoel hoorde men het opgewonden gegil van Rachel. Haar opwinding over het feit dat ze even gewichtsloos in de ruimte hing, was bijna seksueel. Haar giechelende lach golfde over de menigte.

Maar Tommy zei geen woord.

Op en neer ging de stoel. Als een duvel in een doosje ging hij hortend en stotend op en neer. Het duurde nauwelijks dertig seconden, maar die duurden een eeuwigheid. Toen hoorde Emily dat de mensen in haar buurt begonnen te mompelen. Ze zag de mensen naar iets wijzen. Rachel was opgehouden met gillen.

Emily kon haar echtgenoot nu duidelijk zien. Zijn hoofd hing opzij. Zijn ogen waren naar boven gedraaid en leken nu precies twee hardgekookte eieren, en zijn tong hing slap uit zijn mond. Rachel zag het ook en begon te gillen.

'Papa. Wakker worden, papa.'

Emily klom over het hek waarachter de toeschouwers moesten blijven staan. De medewerkers van de attractie slaagden erin de stoel te grijpen en naar de grond te trekken. Terwijl ze Rachels gordel los?naakten rende Emily naar hen toe. Rachel klemde zich aan haar vader vast en huilde hysterisch. Ze maakten de gordel van Tommy ook los, maar die gleed gewoon van zijn plaats en belandde als een slordige hoop op de grond. Rachel liet hem niet los en riep zijn naam.

Emily wist dat ze op dat moment een mijlpaal in haar leven passeerde. Een deel van haar onderbewustzijn geloofde dat het een weg naar een betere toekomst was. Want in veel opzichten was het makkelijker om met een dode Tommy te leven dan met een levende. Zij was het die altijd een vaste baan had en de rekeningen betaalde. De daaropvolgende jaren slaagde ze er langzaam maar zeker in om uit de schulden te geraken.

Maar het belangrijkste was dat in de gedachten van haar dochter Tommy nooit gestorven was. Hij werd een vast deel van haar herinneringen.

Het begon de dag na de kermis, toen ze in zwijgend verdriet naar Duluth terugreden. De tranen op Rachels wangen waren opgedroogd en waren met verbazingwekkende snelheid in boosaardigheid veranderd. Op een zeker moment tijdens hun rit op de snelweg wendde het meisje zich tot Emily. Ze keek haar met ijskoude ogen aan en zei met verschrikkelijke nadruk: 'Het is jouw schuld.'

Emily probeerde het uit te leggen. Ze probeerde Rachel over Tommy's zwakke hart te vertellen, maar Rachel wilde er niets van horen.

'Papa heeft altijd gezegd dat als hij zou sterven jij de oorzaak van zijn dood zou zijn,' zei ze.

En zo was de oorlog begonnen.

Emily, in Rachels bed, pakte het gekke speelgoedvarken.

'O, lieverd,' zei ze. 'Wat heb ik toch gedaan dat je me zo haat? Hoe kan ik het ooit weer goedmaken?'