Wilde strepen oranje
Ik mag met een groepje minder of meer Bekende Nederlanders een dag schilderen voor het goede doel onder leiding van kunstschilder Gerdine Duijsens. De kunstwerken die wij gaan maken zullen later geveild worden. Er staan witte doeken klaar, er lopen visagistes, fotografen en er is zelfs een cameraploeg. In de uitnodiging was gevraagd of ik, in verband met de foto, kleding wilde meenemen die bij het schilderij zou passen….. Hoezo creatieve vrijheid? Ik had mij het uur zwoegen voor de spiegel kunnen besparen, want we krijgen een lange plastic kliederjas aan en we kunnen beginnen.
‘Pak je kwast, doe je ogen dicht en zet intuïtief een vorm op het doek. Niet te veel nadenken…..’
Braaf doe ik wat er gezegd wordt. Ik sluit mijn ogen, hef mijn kwast boven het schilderslinnen en wacht op goddelijke inspiratie voor mijn eerste streken. Maar nergens een stem of lichtflits. Geen enkel beeld verschijnt er op mijn innerlijk netvlies. Er rent alleen een paniekerig vrouwtje in mijn hoofd langs grote donkere lege zalen dat schreeuwt: ‘Een idee, snel, heeft iemand hier een idee?!’ Ik sta als bevroren. O, wat ben ik toch een gruwelijke angsthaas. Smeer nou wat op dat doek, doos! Je leven hangt er niet van af. Stiekem kijk ik door mijn oogharen om me heen. Mijn medekunstschilders-voor-een-dag zijn beslist dapperder. Hun kwasten dansen al over het doek. Ik ben jaloers op hun onbevangenheid.
Een paar weken geleden heb ik met de buurkindjes op de stoep gekrijt. Met prachtige dikke stompen krijt. Dat is nog eens wat anders dan de afgebroken stukken bloempot waar ik het vroeger mee moest doen. De kleintjes krasten zonder nadenken kleur na kleur dwars over de stoeptegels. Een jongetje gebruikte alleen oranje. ‘Moet je niet ook met die andere kleuren?’ Nee hoor, hij vond oranje gewoon mooi. Toen ik later over die stoep naar de sportschool liep en mijn eigen dooie, brave clichés van een vlinder en een clown naast die wilde strepen oranje zag, schoten de tranen me bijna in de ogen. Ik ben ergens onderweg te veel gaan nadenken. Heb mijn spontaniteit uit angst voor de eerste fout aan banden gelegd. Maar het heeft nooit mijn verlangen naar wilde oranje strepen kunnen doven. Tijd voor een doorbraak!
Ik sluit mijn ogen weer. Dit keer geen vlinder of clown, nee, pure hartstocht. Ik stuur mijn faalangst terug in zijn hok en haal uit met mijn kwast. Hopla! Als ik mijn ogen weer opendoe, schiet ik van de zenuwen in de lach. Alsof een slak met gele diarree over het blauw heeft gelopen. Een camera zoomt in op mijn artistieke onvermogen. Help! Ik heb er spijt van. Mag ik het weggooien? Maar weggooien mag niet van Gerdine. Gewoon doorwerken, het toeval gebruiken en je kwasten niet te nat, dan kun je alles weer overschilderen. Veel lagen over elkaar is juist mooi. Het zweet staat op mijn voorhoofd als ik verf moet gaan mengen. Zonde, zonde, zonde, denk ik als ik begin te roeren, maar roeren zal ik. Gebruik het toeval. Dus begin ik maar met de poepbruine kleur waar ik paars had willen mengen. En maak ik maar een boek van de vlek die een meer in de bergen had moeten worden. Dapper sla ik me door duizend blokkades heen.
En elke keer als ik vastloop, is daar de hand van de meester. Ze wisselt kwasten voor me, laat zien hoe je een paletmes kunt gebruiken. Ze doet een beetje rood bij mijn blauw,brengt diepte aan waar het plat bleef en het belangrijkste: ze bezweert mijn faalangst.
Mijn zelfsabotage verdwijnt en ik geef me over aan het werken. Ik merk de camera’s niet meer, hoor de mensen niet meer en vergeet de tijd.
Als de taxi me om drie uur komt halen om naar het theater te gaan, word ik snel met mijn schilderij op de foto gezet. En met moeite laat ik mijn werkstukje achter. Ook al ben ik hartstikke moe, moet mijn werkdag nog beginnen en staan we vast in twaalf kilometer file: ik zit als een stuiterballetje zo blij achter in de auto op weg naar Zutphen. Niet te veel denken en het toeval gebruiken…..’s Avonds speel ik mijn voorstelling met een ongekende vrijheid. Ik heb weer een beetje van mijn wilde oranje strepen teruggevonden.