15

Ruïnes van Xitaclán 

Zondag, 18.38 uur

Mulder stond naast het offerplateau van kapotte stenen aan de rand van de kalksteenput. Hij staarde omlaag en voelde de diepte wenken. Het rook er zuur en beschimmeld - alsof iets lag te vergaan. Hij vroeg zich af welke geheimen dat duistere water verborg, hoe diep de put was en hoeveel skeletten er in zijn muil lagen.

Een tinteling gleed langs zijn ruggengraat, een broedend onbehagen - maar hij kon de herkomst ervan niet benoemen. De kleurige scha­duwen van de ondergaande zon en het vage, amberkleurige licht wierpen lange schaduwen. Hij meende in' de cenote donkere gestalten als olie te zien rondwentelen en voelde een lichte trilling onder zijn voeten ... een vibratie alsof diep onder de grond machines en generatoren begraven waren. Hij moest aan H.G. Wells' roman The Time Machine denken, waar­in boosaardige Morlocks in onderaardse tunnels zwoegden en machines lieten draaien ... hongerend naar het vlees van oppervlaktebewoners. Het water in de cenote kwam in beweging en begon te schuimen. Plotseling braakte de put luchtbellen uit die allemaal zo groot als ton­nen waren en gas uit de diepten spuwden. 'Wat gebeurt daar?' vroeg Scully.

Mulder deed een stap bij de ongelijkmatige rand vandaan toen de tril­ling onder zijn voeten sterker werd. Hij werd door een stankgolf over­spoeld - zuur en zwavelrijk alsof iemand van duizend rotte eieren een reuzenomelet had gebakken. Kokhalzend kneep hij zijn neus dicht. Scully, die gewend was aan stinkende en rottende kadavers onder de afzichtelijkste omstandigheden van een autopsie, trok hijgend haar neus op.

'Wat een stank!' zei Fernando Aguilar.

'Misschien is dat wel het legendarische lijk van Tezcatlipoca,' opperde Vladimir Rubicon, die zich nergens druk om maakte. 'Die stank is erg genoeg om de helft van een bevolking te doden.' 

Scully rook voorzichtig en schudde haar hoofd. 'Nee, het is zwavel - zwaveldioxide, volgens mij. Een vulkanisch gas.' 'Misschien moeten we er maar een eindje verder uit de buurt over praten,' zei Mulder.

Het viertal haastte zich weer naar de voorkant van de grote piramide. 'Ik heb nog steeds knikkende knieën,' zei Scully. 'Wacht even, dat zijn mijn knieën niet... het is de grond. Het gaat nog steeds door.' Mulder zag de bomen heen en weer zwaaien; de grond bokte en golfde. Achter in zijn hoofd, in het subsonische bereik beneden zijn gehoor­grens, voelde hij een luide, rommelende trilling ... die sterker werd naarmate het ondergrondse gebeuren in kracht toenam. Aguilars persoonlijk uitgezochte indiaanse gidsen stonden naast de half opgezette tenten en praatten rad met elkaar. Een stevig gebouwde man vluchtte het oerwoud in en riep iets achterom naar de anderen. 'Ik vraag me af wat hun moeilijkheid is,' zei Mulder. 'Hebben ze nooit eerder boze goden meegemaakt?'

'Seismische activiteit,' zei Rubicon. Zijn stem klonk misplaatst, analy­tisch. 'Eh ... maar hoe kunnen hier aardbevingen en vulkanisme voor­komen? Het schiereiland Yucatán is een hoog, stabiel kalksteenplateau. Geologisch gezien kan hier onmogelijk vulkanische activiteit bestaan.' Blijkbaar om zijn ongelijk te bewijzen, huiverde de grond alsof iemand met een enorme voorhamer op de aarde sloeg. De brede stenen op het plein golfden. Een groepje dunne mahoniebomen naast een oude tem­pel viel om; de wortels werden als een mat van tentakels vol aarde uit de natte, zanderige grond getrokken.

Een van de oude, half ingestorte voorgevels stortte nu met een explosie van afbrokkelende steenblokken helemaal in. Uit de zijkanten van de trappiramide schoten bakstenen los. Ze kletterden stuiterend en steeds sneller omlaag.

Aan de rand van het oerwoud spleet de zwaar onder druk staande grond als een barstende bloedkorst, en van onder het aardoppervlak sijpelden stinkende gassen omhoog. Mulder greep Scully's arm om te verhinderen dat ze haar evenwicht verloor.

'We kunnen beter uit de buurt van die grote gebouwen blijven,' zei Scully. 'Ze kunnen best instorten en ons begraven.' Samen hielpen ze de oude archeoloog wankelend naar het midden van het open plein, en intussen bleef de grond onder hun voeten zwaaien en schudden. De bomen zwiepten als knarsende tanden heen en weer. Vanaf het punt waar hij stond, zag Mulder de ziggoerat zwaaien als een wolkenkrabber in Chicago tijdens een storm. Hij greep Scully's schouder beet. 'Wacht even!'

Maar toen, voordat de aardbeving op het punt leek om haar hoogtepunt te bereiken, nam het getril af tot zwakke vibraties, die ook een kwestie van Mulders zenuwen en angst geweest hadden kunnen zijn. Rubicon streek zijn sik glad en gaf zijn bevende handen met een nerveus gebaar iets te doen. 'Eh ... ik had misschien wel ongelijk met die seismische stabiliteit,' zei hij.

Aguilar wees naar de half omgevallen tenten en verspreide voorraden. Hun kampplaats lag er leeg en verlaten bij. 'Zo te zien zijn we voorlopig onze helpers kwijt,' zei hij met een asgrauw gezicht. Hij rommelde in zijn vestzakje op zoek naar sigarettenvloei en tabak. 'Morgen zijn ze wel terug, amigos. Het zijn goede werkers. Maar we zullen vanavond ons eigen eten moeten klaarmaken en bijkomen van ons avontuur, hè?' Hij dwong zich tot een lach, die Mulder bepaald een onaangenaam gevoel gaf.

Rubicon vond een onhandige zitplaats op een van de omhoog stekende stenen van het plein. Hij liet zijn hoofd hangen. 'Cassandra had onder andere zoveel belangstelling voor deze streek vanwege de sterk plaatse­lijke en ongewone geologische instabiliteit. Haar eerste liefde was namelijk de geologie. Mijn kleine meisje verzamelde stenen, bekeek hoe ze ontstaan waren - door stolling, metamorfose of afzetting. Ze had een grote verzameling, kende ze allemaal en had op allemaal een etiket geplakt. Maar toen verschoof haar belangstelling naar het graven, niet om de stenen zelf, maar om wat erin verborgen lag - sporen van mense­lijke invloed en geschiedenis tussen lagen afgezet sediment en stof. Ze was heel enthousiast over bepaalde seismische gegevens die ze in deze streek verzameld had, even enthousiast als ze was om de eerste expeditie naar Xitaclán te leiden.'

De oude archeoloog schudde zijn hoofd. 'Maar het lijkt me nog steeds onmogelijk dat hier zo'n gewelddadige activiteit heerst.' Hij gebaarde naar de hoge, centrale piramide. Nog steeds vielen een paar losse steen­tjes langs de overdreven hoge treden omlaag. 'U kunt zíen dat deze streek stabiel is. Als hier vaak seismische trillingen voorkwamen, zou­den deze ruïnes al eeuwen geleden met de grond gelijk zijn gemaakt. Het feit dat Xitaclán nog overeind staat, bewijst onomstotelijk dat deze omgeving uitzonderlijk stabiel is.'

'Daarnet voelde ik me niet erg stabiel, señor,' zei Aguilar, die zich met wijd gespreide voeten nog steeds schrap zette alsof hij verwachtte dat de grond elk moment weer kon schudden en beven. Eindelijk slaagde hij erin om een sigaret te rollen en aan te steken. Mulder ziftte de onsamenhangende informatie die hij in zijn brein had opgeslagen - de enorme hoeveelheid weetjes en feitjes, opgedaan uit de encyclopedieën en rapporten die hij in de loop van de jaren bestu­deerd had. Hij probeerde altijd dingen te onthouden waarin ook maar een zweem van het onverklaarde en geheimzinnige voorkwam. 'De meeste grote vulkanen van Midden-Amerika liggen in de Mexi­caanse hooglanden, precies langs de ruggengraat van het land, maar vulkanen blijven ongewoon. Een ervan, die de Parícutin heet, verscheen plotseling in 1943, midden in een Mexicaans maïsveld dat zo plat was als een tortilla. Een boer was zijn veld aan het ploegen, toen de grond begon te roken en te schudden. Negen jaar lang bleef de vulkaan groei­en en meer dan een miljard ton lava en as uitbraken. Twee hele steden zijn eronder bedolven.'

'Mulder, wil je daarmee zeggen dat gewoon uit het niets een vulkaan ontstond?' vroeg Scully.

Mulder knikte. 'De groei van de Parícutin is gadegeslagen door geolo­gen uit de hele wereld. Binnen de eerste 24 uur had de vulkaan al een askegel van meer dan acht meter hoog gevormd. Acht maanden later was die tot een hoogte van zo'n 500 meter gestegen ... dat ging heel rap. Alles bij elkaar bedolf de Parícutin ongeveer tien vierkante kilo­meter omringend gebied met lava en vulkanische as. De maximumhoog­te passeerde de 3000 meter, en dat is nog maar een halve eeuw geleden. Je weet maar nooit wat er nog meer uit de grond komt.' Hij keek van Scully naar Rubicon en toen naar Aguilar. 'Vannacht slaap ik licht en hou ik me gereed voor een spurt naar het oerwoud zodra onder onze voeten een vulkaan begint uit te barsten.' 'Een uitstekend voorstel, señor,' zei Aguilar, die puffend aan zijn sigaret trok.

Maar Scully keek Mulder bezorgd aan, en hij wist wat ze dacht, want hij maakte zich zorgen over dezelfde vraag. Door welke energiestoot, door welke scherpe naschok was die uitbarsting van vulkanische activiteit rond Xitaclán ontstaan? En waarom uitgerekend nu? Er was hier iets gebeurd. Mulder wist niet of dat iets met de verdwijning van Cassandra Rubicons expeditie te maken had dan wel gewoon toeval was.

Mulder geloofde in veel onwaarschijnlijke dingen ... maar vond het moeilijk om in het toeval te geloven.