2

FBI-hoofdkwartier, Washington, D.C. 

Dinsdag, 9.14 uur

Steeds als speciaal agent Dana Scully zich in de krochten van het fbi- hoofdkwartier waagde en haar partner Fox Mulder opzocht, had ze het gevoel dat ze iets onwettigs deed ... of op zijn minst iets onverstandigs. Ze herinnerde zich de eerste keer dat ze hier in Mulders privé-heiligdom was. Hij was toen nog jong, een kersverse agent die om onverklaarbare redenen op de x-dossiers was gezet. 'Hier zit alleen het uitschot van de FBI,' had hij gezegd toen hij zich voorstelde. In die tijd had agent Mulder gedacht dat zij voor de hogere regionen van het Bureau spioneerde, want die keurden zijn hartstochtelijke belangstelling voor onverklaarde verschijnselen af.

Scully en Mulder werkten nu drie jaar samen. Ze hadden tientallen zaken onderzocht en vaker op eikaars hulp moeten vertrouwen dan ze konden tellen. Mulders geloof in het bovennatuurlijke en buitenaardse was ongeschokt, terwijl Scully nog even hardnekkig rationele verklarin­gen bleef zoeken. Ze waren het vaak niet met eikaars conclusies eens, maar werkten als partners uitstekend samen.

Scully bezocht het smalle kantoor van haar partner vaak, en de ontmoe­digende rommel daar stond op haar netvlies gegrift. Ze wist precies wat haar te wachten stond, en ook die ochtend werd ze niet teleurgesteld. Overal in zijn kantoor zwierven restanten van zijn eigenaardige onder­zoeken: videobanden, dna-bepalingen, medische anamneses, close-up- foto's van pokkenlittekens op verschrompelde huid, vage kiekjes met zogenaamde bewijzen voor vliegende schotels. Een brok verwrongen metaal, naar het scheen afkomstig van een neergestort ruimtevaartuig dat in Wisconsin was gevonden, lag op een plank. Een tiental onop­geloste mysteries lag in open mappen te wachten tot ze te ruste werden gelegd in de onopvallende, zwarte archiefkasten die Mulders bestaans­reden waren: de x-dossiers.

Ze klopte op het kozijn van de open deur, liep naar binnen en haalde een hand door haar roodgouden haar. 'Ik weet niet of ik zo vroeg op de ochtend tegen deze chaos bestand ben, Mulder,' zei ze. Mulder draaide zich om in zijn stoel, spuwde een zonnebloempit uit en stond op. 'Je moet wat meer zoete cornflakes eten,' zei hij. 'Dan krijg je genoeg energie om bestand te zijn tegen álles.' Hij grijnsde. Ze voelde zich nooit prettig als hij zo grijnsde, want dat betekende meestal dat hij een nieuwe of onorthodoxe theorie op het oog had ... een theorie die zij waarschijnlijk onderuit moest halen. Ze zag zijn bureau bezaaid liggen met archeologische geschriften, boe­ken over oude mythologie en gedetailleerde kaarten van Midden- Amerika. Ze probeerde alle ingrediënten bliksemsnel in elkaar te pas­sen, want ze zou zich moeten schrap zetten voor wat haar partner als nieuw onderzoek ging voorstellen.

'Kijk hier eens naar, Scully,' zei hij. Hij stak haar iets toe dat zo groot was als zijn vuist. Het was een boterig glanzende, lichtgroene steen met heel verfijnd snijwerk erop. 'Je mag drie keer raden.' Ze pakte de zware steen aan en hield hem in haar handen. Het opper­vlak was zo glad gepolijst dat het wel geolied leek. Het snijwerk toonde de afbeelding van een kronkelend, slangachtig dier, een soort adder met grote, misplaatste veren. Kromme, naaldscherpe giftanden staken uit de bek en gaven het dier een woeste aanblik. De maker was een meester in zijn vak, en het ontwerp voegde zich naadloos naar de onregelmatige vorm van het stuk steen. Ze liet haar vingertop langs een van de groeven glijden en vroeg zich af aan wat voor soort proef Mulder haar onderwierp. 'Wat is het volgens jou?' vroeg hij.

'Ik geef het op.' Ze bekeek het voorwerp opnieuw aandachtig, maar het bleef een mysterie. 'Kerstboomversiering?' 'Op geen stukken na.'

'Oké,' zei ze, de vraag nu serieus nemend. 'De steensoort herken ik wel, geloof ik. Jade, hè?'

'Heel goed, Scully. Ik wist niet dat ze op de medische faculteit ook mi­neralogie gaven.'

'Ik wist evenmin dat mineralogie in het cursuspakket gedragspsycholo­gie zat,' riposteerde ze. Toen wijdde ze haar aandacht weer aan de steen. 'Zo te zien is hij heel oud. Is het soms een soort mythologische figuur? Aan de boeken op je bureau te zien, zou het best iets van de ... azteken kunnen zijn.'

'Nee, van de maya's,' zei hij. 'De deskundigen schatten de ouderdom op zo'n vijftienhonderd jaar. De maya's vereerden jade. Voor hen was die

steen heilig en ze gebruikten hem alleen voor hun allerkostbaarste voorwerpen.'

'Net zo waardevol als goud?' vroeg Scully om tijd te rekken. Ze vroeg zich af waar hij naartoe wilde.

'Veel waardevoller. De maya's plachten hem rond hun lendenen te dragen als geneesmiddel tegen kolieken en andere aandoeningen. Ze legden zelfs een stuk jade in de mond van hun dode edellieden, omdat ze dachten dat de steen als hart kon dienen in hun leven na de dood.'

'Over harten van steen gesproken.' Ze draaide het stuk in haar hand om. 'Er is duidelijk veel moeite en geduld aan het snijwerk besteed.' Mulder knikte en schoof een van de boeken opzij, zodat hij een elle­boog op het bureau kon zetten. 'En het moet voor de snijders een hele uitdaging zijn geweest. Jadeïet is uitzonderlijk hard en dicht, en voor de makers was hun traditionele gereedschap van obsidiaan en vuur­steen dus onbruikbaar.' Hij stak zijn hand uit en tikte met een nagel op het snijwerk in haar handen. 'In plaats daarvan gebruikten ze schuur­poeders en tientallen wegwerpgereedschappen - houten zagen, benen boren, touwen die ze voortdurend over het oppervlak trokken totdat groefjes waren uitgesleten. Toen hebben ze het hele stuk jade met kale- bas- of rietvezels gepolijst. Het moet een heel werk zijn geweest.' 'Oké, Mulder, het is dus geen beeldje dat iemand voor de lol uit een stuk hout snijdt. Iemand heeft het doelbewust gemaakt. In dat geval neem ik aan dat de afbeelding een bijzondere betekenis heeft. Een slang met veren. Vereerden de maya's slangen?' 'Nee,' zei hij. 'Niet echt. Je ziet natuurlijk dat het geen gewone slang is. Het is een beroemde mythologische figuur, die verband houdt met de god Quetzalcoatl. Zo noemden de azteken hem. Bij de maya's heette hij Kukulkán en was hij een god met grote wijsheid. Volgens sommigen heeft Kukulkán de maya's het gebruik van kalenders en de astronomie geleerd.'

Hij bood haar een zonnebloempit aan. Ze schudde haar hoofd, en hij stopte hem dus maar in zijn eigen mond.

'De berekeningen van de priester-astronomen bij de maya's waren zo nauwkeurig dat de accuratesse van hun "primitieve" kalenders pas in deze eeuw overtroffen is. Ze maakten zelfs toestellen van in elkaar grijpende tandwielen om kalenderberekeningen te maken op basis van overlappende cycli van 52 jaar. Die Kukulkán moet een uitmuntende leraar zijn geweest... of anders wist hij iets dat de mensen niet wisten. Ook hun wiskundige prestaties waren buitengewoon. In feite waren ze zelfs de enige oude beschaving die ooit het begrip nul heeft bedacht.

Voor het evenwicht op je bankrekening is dat natuurlijk van groot be­lang.'

'Niet voor de mijne,' zei ze.

Scully vond met enige moeite een plek om te zitten, namelijk door een doos weg te schuiven die vol gipsafdrukken van enorme voetsporen zat. Ze wierp er een blik op, maar besloot geen risico's te nemen en er niet naar te vragen.

'Dat is allemaal heel interessant, Mulder,' zei ze, 'maar wat heeft een vijf­tienhonderd jaar oud brok jade in de vorm van een gevederde slang met een van je zaken te maken? Hebben mensen soms gevederde slangen in hun achtertuin gezien? Heb je soms een afwijking in onze kalender ge­vonden die alleen aan de hand van oud mayasnijwerk te verklaren is?' Ze gaf hem het stuk jade terug, en hij legde het met zorg op zijn hand­boeken over Midden-Amerika.

'In normale omstandigheden zou het niets met een van onze zaken te maken hebben,' zei hij, 'maar dit bijzondere stuk snijwerk is kort ge­leden in beslag genomen aan de grens van de Mexicaanse staat Quintana Roo in Yucatán. Volgens de gearresteerde handelaar is het stuk afkomstig van een archeologische opgraving diep in het oerwoud, namelijk van een ruïne die Xitaclán heet. Volgens de officiële Mexicaanse rapporten zijn in die streek op een onverklaarbare manier tientallen mensen verdwenen, en dat is al decennialang zo. En omdat het gebied zo primitief en afgelegen is, mag je ervan uitgaan dat nog veel meer gevallen nooit gedocumenteerd zijn.'

'Ik zie nog steeds het verband niet, Mulder.' Wachtend kruiste ze non­chalant haar benen.

'De meeste mensen die daar wonen, komen er niet in de buurt. Ze zeg­gen dat die plek vervloekt is, of heilig ... dat hangt van je vertaling af. Hun legenden vertellen over gevederde slangen, over de god Kukulkán en over verdwaalde geesten van ceremoniële mensenoffers waarvan het bloed de tempelstenen heeft bevlekt.'

Scully verschoof op haar oude, door de overheid uitgereikte stoel. 'Ik betwijfel of het Bureau overweegt om ons een oude maya vloek te laten onderzoeken.'

'Er zit meer achter dan dat.' Zijn ogen begonnen te glanzen. 'Een stel Amerikaanse archeologen onder auspiciën van de universiteit van Californië in San Diego was in Xitaclán net aan opgravingen begonnen. Volgens de eerste berichten is die vindplaats ongerept en de sleutel tot veel geheimen van de mayageschiedenis. Xitaclán zou het eerste groot­schalige bouwwerk kunnen zijn waaraan hun beschaving zich gewaagd heeft. En heel bepaald is er veel geofferd.'

Hij glimlachte alsof hij een genadeslag uitdeelde. 'Bij mijn eerste chemische analyses van het voorwerp bleken een paar interessante anomalieën, een eigenaardige kristalstructuur, onidentificeerbare on­zuiverheden die inhouden dat het materiaal niet uit Yucatán in de buurt van de ruïne komt...'

Ze concentreerde zich op de zachtgroene kleur van de steen. 'Denk je dat het ding uit de ruimte komt?'

Hij haalde zijn schouders op en veegde een stapel vochtige zonne­bloemschilletjes zijn prullenbak in, hoewel er per ongeluk een heel stel bleef liggen. 'Dat stel archeologen is een week geleden spoorloos ver­dwenen. Geen sos, geen spoor van problemen. Jij en ik gaan ze zoeken.' 'Maar Mulder, is dat geen zaak voor de Mexicaanse autoriteiten?' Mulder zei: 'Bovendien ben ik gisteren gebeld door de vader van Cassandra Rubicon, de jonge vrouw die de universiteitsexpeditie leidde. Haar vader blijkt zelf een heel bekende archeoloog te zijn. Hij heeft een paar mensen gebeld en contact opgenomen met het FBI-kantoor in San Diego. Daar hoorden ze dingen als "oeroude vloek" en "mayaruïnes" en speelden de kwestie naar mij door.' Scully beantwoordde zijn blik en hij trok zijn wenkbrauwen op. 'Vanmiddag heb ik een gesprek met Skinner, en jij en ik gaan morgen met Vladimir Rubicon praten. Hij is hier in Washington.'

Scully wierp een blik op het jaden beeldje, op de mythologieboeken en toen op de gefascineerde uitdrukking op Mulders gezicht. 'Het heeft zeker geen zin als ik probeer om je de zaak uit je hoofd te praten?' 'Geen enkele,' zei hij.

'Nou ja, ik heb altijd al graag naar Mexico gewild, geloof ik,' antwoord­de ze.

Onderdirecteur Skinner zat aan zijn bureau en tikte ritueel op de netjes uitgetypte formulieren die voor hem lagen. Hij stond niet op toen Mulder het kantoor inkwam.

Meestal is dat een slecht teken, dacht Mulder. Aan de andere kant had Skinner hem al zo vaak op het verkeerde been gezet dat het zinloos was om te willen voorspellen wat hij van plan was.

De kalende man was hetzij een heel goede vriend, hetzij de ergste soort vijand. Skinner wist dingen, maar gaf die informatie alleen aan Mulder door als hij dat van belang vond.

Op dit moment moest Mulder bij hem in de gunst zien te blijven. Hij en Scully moesten naar Yucatán.

Skinner keek hem door zijn metalen brilletje aan. 'Ik weet niet of u beseft hoe gevoelig de kwestie ligt die u aansnijdt, agent Mulder.'

Mulder stond in de houding voor het bureau van zijn meerdere. Hij hield zijn blik neutraal en bekeek de ingelijste foto's van de president en de minister van Justitie aan de muur. 'Ik ben van plan me uiterst discreet op te stellen, meneer.'

Skinner knikte, waaruit bleek dat hij dat al overwogen had. 'Zorg daar­voor. Wat het Bureau betreft gaat het om een belangrijke zaak rond ver­miste personen, en mogelijkerwijze zijn misdrijven jegens Amerikaanse staatsburgers gepleegd. Ik heb voor u en agent Scully de status ge­regeld van politie attaché voor operaties in het buitenland vanuit de Amerikaanse ambassade in Mexico-Stad.' Hij stak een vinger omhoog. 'Maar houd voor ogen hoe kwetsbaar de situatie is, gezien de huidige politieke en economische spanningen. De Mexicaanse overheid reageert altijd heel geprikkeld op Amerikaanse ambtenaren die op haar grond­gebied doordringen. Ik hoef u niet te herinneren aan het aantal DEA- agenten dat door drugsbaronnen in Midden-Amerika vermoord is. Het gebied waar u naartoe gaat, in de staat Quintana Roo, is op dit moment een politieke broeikas. De plaatselijke regering is bijzonder kwetsbaar vanwege een gewelddadige afscheidingsbeweging, die dank­zij een nog onbekende wapenleverancier nog steeds aan kracht wint.' 'Acht u het mogelijk dat de archeologen het slachtoffer van politieke onrust zijn geworden?' vroeg Mulder.

'Dat lijkt me waarschijnlijker dan een oude maya vloek,' zei Skinner. 'Of wilde u dat soms niet opperen?'

'Misschien wel, misschien niet,' zei Mulder. 'We moeten alle mogelijk­heden nagaan.'

Skinner pakte een paar reisvergunningen en onkostenformulieren. Hij stak ze over het bureau en Mulder pakte ze aan. Hij zag dat alle handtekeningen er al stonden.

'Ik verwacht dat u zich strikt aan het protocol zult houden, agent Mulder,' zei Skinner. 'En ik wil er geen enkele twijfel over laten bestaan dat u niet van de regels dient af te wijken.' 'Jawel, meneer.'

'Als u een hooggeplaatst iemand tegen u in het harnas jaagt, zult u zich niet alleen tegenover de FBI moeten verantwoorden; dan bemoeit ook het ministerie van Buitenlandse Zaken zich ermee. Tenzij u zich natuur­lijk eerst in een Mexicaanse gevangenis laat gooien.' 'Ik zal mijn best doen om dat te vermijden, meneer.' Mulder pakte de formulieren en stak ze onder zijn arm.

'Nog één ding, agent Mulder,' zei Skinner met een ondoorgrondelijke blik in zijn ogen. 'Ik wens u een goede reis.'