18

Hober Mallow las vermoeid de rapporten door. Twee jaar burgemeesterschap hadden hem wat geduldiger, wat milder gemaakt, maar dat betekende niet dat hij het prettig vond regeringsrapporten te lezen en de afschuwelijke taal waarin ze gesteld waren te ontwarren.

'Hoeveel schepen hebben ze te pakken gekregen?' vroeg Jael. 'Vier in de grond geboord. Over twee andere bestaat geen zekerheid. Alle andere schepen zijn in veiligheid.' 

Mallow gromde wat. 'Het had erger gekund.' 

Er volgde geen reactie. Mallow keek op. 'Is er iets wat je dwars zit?' 

'Ik wou dat Sutt hier was!' 

'O, moet er weer de les gelezen worden?' 

'Nee,' zei Jael, 'maar je bent koppig, Mallow. Je mag dan de buitenlandse situaties tot in alle details geregeld hebben, wat hier, op onze eigen planeet gebeurt, kan je blijkbaar niets schelen.' 

'Dat is toch jouw werk. Waar heb ik je anders minister van Propaganda voor gemaakt?'

'Kennelijk om mij zo gauw mogelijk het graf in te krijgen. Al een jaar lang heb ik je aan je kop gezeurd over de bedreiging van Sutt en zijn Religionisten. Wat hebben jouw plannen voor zin als Sutt je beentje licht?' 

'Geen enkele.' 

'En die speech van je die je gisteravond hield. Je had Sutt net zo goed onmiddellijk zijn zin kunnen geven. Was het echt nodig om zo openlijk te doen?' 

'Je zou het de wind uit de zeilen nemen, kunnen noemen.' 

'Nee,' zei Jael heftig. 'Niet op de manier zoals jij deed. Je beweert alles voorzien te hebben, maar je geeft geen verklaring voor het feit dat je drie jaar lang handel met Korell hebt gedreven terwijl zij de enige waren die er voordeel van hadden. Je geeft de handel op met alle gebieden in de buurt van Korell en je belooft ze dat ze nooit zullen worden aangevallen. Grote Ruimte nog aan toe, Mallow, wat moet ik daarmee!' 

'Niet opzienbarend genoeg, bedoel je?' 

'Nee. Het mist alleen iedere aantrekkelijkheid voor de massa.' 

'Komt op hetzelfde neer.' 

'Ach man, word toch wakker! Je hebt twee alternatieven tot je beschikking: óf je confronteert het publiek met een dynamische buitenlandse politiek - wat je privéplannen ook mogen zijn - óf je sluit een of ander compromis met Sutt.' 

'Goed,' zei Mallow. 'Het eerste is mislukt. Laten we de tweede mogelijkheid proberen. Sutt is zojuist aangekomen.' 

Sutt en Mallow hadden elkaar sinds het proces niet meer ontmoet. 

Sutt ging zitten zonder de ander een hand te geven. 

Mallow bood hem een sigaar aan. 'Heb je bezwaar tegen Jael's aanwezigheid? Hij schijnt oprecht naar een compromis te verlangen. Misschien kan hij bemiddelen als we ons kwaad maken.' 

Sutt haalde zijn schouders op. 'Een compromis zal jou goed van pas komen. Ik herinner mij dat ik je eens vroeg wat je voorwaarden waren. De situatie is nu omgekeerd.'

'Inderdaad.' 

'Dit zijn mijn voorwaarden: je moet ophouden met die stomme politiek van economische omkoperij, en terugkeren tot de beproefde buitenlandse politiek van onze voorouders.' 

'Je bedoelt verovering door middel van missionarissen?' 

'Juist.' 

'Zonder dat geen compromis?' 

'Geen sprake van.' 

'Hmmm.' Mallow stak traag een sigaar op en liet de punt van zijn sigaar gloeien. 'In Hardin's tijd, toen verovering door middel van missionarissen een nieuw en radicaal idee was, waren mannen als jij daar tegen. Nu is het beproefd en goed bevonden en daarom ben je er vóór. Maar goed, vertel jij mij dan maar hoe wij uit de huidige moeilijkheden kunnen komen.' 

'Jouw moeilijkheden zul je bedoelen. Ik heb er niets mee te maken.' 

'Voor mijn part, maar de vraag is nog niet beantwoord.' 

'Er zijn tekenen dat er een groot offensief op handen is. Die zogenaamde non-agressiepolitiek van je kan fataal voor ons worden. Het is een demonstratie van zwakheid en er is niet éen roofvogel in de Periferie die niet aan de aanval zal deelnemen om zijn deel van het karkas op te eisen. Jij zou dat moeten begrijpen. Tenslotte ben je uit Smyrno afkomstig.' 

Mallow legde deze laatste opmerking naast zich neer. 'Goed. Stel dat we Korell verslaan - wat doet het Imperium dan? Het Imperium is tenslotte onze ware vijand.' 

Op Sutt's gezicht verscheen een zure glimlach. 'O nee. Je rapport over je bezoek aan Siwenna liet niets aan duidelijkheid te wensen over. De onderkoning van de Normandische sector heeft belang bij de verdeeldheid in de Periferie, maar dat is niet de hoofdzaak. Hij is echt niet van plan om alles te riskeren voor een expeditie naar de rand van de Galaxis terwijl hij omringd is door vijftig vijandige buren en een keizer tegen wie hij in opstand kan komen. Ik citeer nu je eigen woorden.' 

'O ja, dat zal hij wel als hij denkt dat wij sterk genoeg zijn om gevaarlijk voor hem te worden. En dat zou wel eens het geval kunnen zijn als we Korell vernietigen. Nee, we moeten heel wat voorzichtiger optreden.' 

'Op welke manier bijvoorbeeld ...' 

Mallow leunde terug in zijn stoel. 'Luister, Sutt. Ik heb je niet nodig, maar ik zal je een kans geven en daarom zal ik je vertellen hoe de vork in de steel zit. Daarna kun je met mij meedoen en zitting nemen in een coalitie, óf de martelaar uithangen in de gevangenis.' 

'Die truc heb ik al eerder meegemaakt.' 

'Niet grondig genoeg, Sutt. De juiste tijd daarvoor is nu pas aangebroken. Luister!' 

Mallow's blik vernauwde zich. 'Toen ik de eerste keer op Korell landde, kocht ik de Commandeur om met allerlei snuisterijen die iedere koopvaarder bij zich heeft. Aanvankelijk was dat alleen maar bedoeld om toegang tot de staalgieterijen te verkrijgen, wat gelukte. Later, toen ik het Imperium bezocht, begreep ik pas wat voor wapen ik door die handel tot mijn beschikking had. 

En dat, Sutt, is de Seldon-crisis waarvoor wij ons gesteld zien en zulke crises worden niet opgelost door individuen maar door historische krachten. Toen Seldon onze toekomst uitstippelde, rekende hij niet op historische daden, maar op sociologische en economische krachten. De oplossing van de verschillende crises moet worden gezocht in de krachten die op dat moment ter beschikking staan. Op dit moment is dat: handel.' 

Sutt trok sceptisch zijn wenkbrauwen op en benutte de pauze om zelf aan het woord te komen. 'Ik hoop niet dat ik achterlijk ben, maar je vage betoog werkt niet erg verhelderend.' 

'Dat komt wel,' zei Mallow. 'De macht van de handel is tot dusver onderschat. Men ging ervan uit dat de religie ons machtigste wapen was, maar dat is niet waar. Nee, handel. Handel zonder priesters. Dat is mijn bijdrage tot de situatie. Handel alleen is voldoende. Laten we eenvoudig en zakelijk blijven. Wij zijn in oorlog met Korell en als gevolg daarvan is onze handel met die planeet afgebroken. Maar éen ding moet in het oog worden gehouden: de laatste drie jaar is de economie van Korell steeds meer afhankelijk geworden van de kernenergie die wij geïntroduceerd hebben en die alleen door ons geleverd kan worden. Wat denk je dat er zal gebeuren als die kleine kerngenerators het opgeven en het ene apparaat na het andere ophoudt te functioneren?' 

De kleine huishoudelijke apparaten zullen het eerst aan de beurt zijn. Atoomkeukenmessen zullen niet meer werken; ovens zullen niet meer gebruikt kunnen worden; de wasapparaten zullen uitvallen. En wat zal er dan gebeuren?' 

'Niets,' zei Sutt. 'Helemaal niets. Mensen kunnen in een oorlog heel wat verdragen.' 

'Inderdaad. Dat kunnen ze. Hun zonen zullen een afschuwelijke dood sterven aan boord van stukgeschoten ruimtekruisers. Ze zullen bombardementen kunnen verdragen, ook al betekent dat dat ze van smerig water en brood zullen moeten leven in holen die zich een halve mijl onder de aarde bevinden, maar het is erg moeilijk kleine dingen te moeten ontberen als het vaderlandslievende gevoel dat gepaard gaat met direct oorlogsgeweld ontbreekt. Nee, we zullen ze niet aanvallen. Er zullen geen slachtoffers vallen, geen bombardementen worden uitgevoerd, maar het zal koud zijn in de huizen en de ovens zullen niet te gebruiken zijn en de mensen zullen ontevreden zijn en mopperen.' 

'Wil je daar op gokken? Op opstandige huisvrouwen? Op opstandige slagers en kruideniers die met hun broodmessen zwaaien en kreten slaken zoals: "Geef ons onze super-automatische kern-cleaners terug!"?' 

'Nee,' zei Mallow ongeduldig. 'Dat doe ik niet. Ik verwacht alleen dat er een achtergrond van ontevredenheid zal ontstaan waar belangrijkere figuren later gebruik van zullen maken.'

'En wat zijn dat dan wel voor figuren?' 

'De fabrikanten en industriëlen van Korell. Na twee jaar zullen hun machines stuk voor stuk uitvallen.' 

'Die fabrieken deden het anders ook best voordat jij naar Korell ging, Mallow.' 

'Ja, maar toen maakten ze éen twintigste van de winst die ze maakten nadat wij ze van kernmachines hadden voorzien. Hoe lang denk je dat de Commandeur het vol zal houden als zowel de gewone man als de financiers zich tegen hem keren?' 

'Zolang als hij wil, als hij op het idee komt om nieuwe kem-generators bij het Imperium te bestellen.' 

Mallow begon vrolijk te lachen. 'Je zit er naast, Sutt. Je hebt er niets van begrepen. Het Imperium is niet in staat om iets te vervangen. Het Imperium denkt in termen van planeten, van sterrenstelsels, van hele sectoren van de Galaxis. Hun generatoren zijn gewoonweg te groot; ze zijn even groot van omvang als de manier waarop ze gewend zijn de zaken aan te pakken. Maar wij van de Foundation hebben ons moeten behelpen. Wij hebben nieuwe technieken ontwikkeld, nieuwe werkmethodes, en onze generatoren mochten niet groter zijn dan onze duim om de eenvoudige reden dat wij praktisch geen metalen bezitten. 

Het Imperium met zijn atoomschilden die groot genoeg zijn om een schip, een stad, ja, een hele wereld te beschermen is niet in staat om schilden te fabriceren waarmee een enkel mens zich kan beschermen. Om een stad van licht en warmte te voorzien gebruiken ze machines die zes verdiepingen hoog zijn, terwijl die van ons in deze kamer kunnen en toen ik een van hun specialisten vertelde dat wij generatoren bezitten die niet groter zijn dan een walnoot, stikte hij zowat van verontwaardiging. Ze snappen niet eens meer hoe hun machines werken - machines die al generaties lang in gebruik zijn en die bediend worden door een soort kaste die volslagen hulpeloos zou zijn als ook maar het kleinste onderdeel, zoals een D-buis, onklaar zou raken. 

De hele oorlog is een oorlog tussen twee systemen; tussen het Imperium en de Foundation. Om macht over een wereld te krijgen kopen zij ze om met enorme schepen waarmee oorlog gevoerd kan worden maar die economisch van geen enkel belang zijn. Wij doen het met kleine dingen waarmee geen oorlog gevoerd kan worden, maar die van het grootste belang zijn voor de welvaart en de economie. 

Koningen en Commandeurs zullen oorlogsschepen accepteren en oorlogen voeren. Zover de geschiedenis reikt hebben machthebbers de welvaart van hun onderdanen verkwanseld voor zaken zoals eer en glorie, maar het zijn de kleine dingen van het leven die belangrijk zijn en iemand als Asper Argo zal niet opgewassen zijn tegen de economische depressie die Korell over twee of drie jaar zal overspoelen.' 

Sutt zat bij het raam met zijn rug naar Mallow en Jael gekeerd. Het was bijna avond en aan de hemel schitterden reeds enkele sterren met als achtergrond de lensvormige mist die het Imperium omsloot - het nog steeds machtige Imperium waarmee zij in oorlog waren.

'Nee,' zei Sutt. 'Nee, jij bent niet de man die onze problemen kan oplossen.' 

'Geloof je dan niet dat het waar is wat ik zeg?' 

'Ik bedoel dat ik je niet vertrouw. Je bent mij te glad van tong en te handig. Toen ik dacht dat ik je klem had gezet met dat proces, wist je je er uit te werken en je in de burgemeesterszetel te wurmen. Bij jou is alles dubbele bodem; alles wat je zegt kan op drie manieren uitgelegd worden. Misschien ben je wel een verrader. Misschien hebben ze je tijdens je bezoek aan het Imperium geld en macht beloofd. Misschien is het je bedoeling om de Foundation uit te schakelen na eerst de vijand versterkt te hebben!' 

'Je bedoelt dus dat je geen compromis wilt sluiten?' vroeg Mallow. 

'Ik bedoel dat je moet opdonderen; goedschiks of kwaadschiks!' 

'Ik heb je gewaarschuwd wat het alternatief zou zijn.' 

Jorane Sutt werd rood van nijd. 'En ik waarschuw jou, Hober Mallow van Smyrno. Ik verzeker je dat het hard tegen hard zal gaan als je mij arresteert. Mijn mannen zullen overal de waarheid over je verspreiden en de gewone man van de Foundation zal opstaan tegen zijn vreemde overheerser!' 

Hober Mallow wenkte kalm de twee schildwachten die waren binnengetreden. 'Arresteer hem en neem hem mee,' zei hij. 

'Dit was je laatste kans,' zei Sutt. 

Mallow doofde zonder op te kijken zijn sigaar. 

'Zo,' zei Jael even later. 'Nu heb je een martelaar van hem gemaakt. En wat doen we nu?'

Mallow liet zijn peuk los en keek op. 'Die Sutt is ook niet meer wat hij was,' zei hij. 'Grote Ruimte nog aan toe, wat haat die vent mij!' 

'Dat maakt hem des te gevaarlijker.' 

'Gevaarlijker? Onzin! Hij mist ieder onderscheidingsvermogen.' 

'Je bent veel te zelfverzekerd, Mallow. Je houdt helemaal geen rekening met de mogelijkheid dat er wel eens een opstand zou kunnen uitbreken.' 

'Jij bent veel te zeker van jezelf! Er is geen sprake van dat er een revolutie komt. Ik ben er zeker van dat dit een Seldon-crisis is en ik geloof rotsvast in de historische waarde van zijn oplossingen - zowel intern als extern. Er zijn een paar dingen die ik Sutt niet verteld heb. 

Sutt probeerde de Foundation op dezelfde manier door middel van de religie in zijn macht te krijgen als hij dat met de buitenwerelden had gedaan en dat mislukte. Volgens het Seldon-schema betekent dat dat godsdienst heeft opgehouden een factor van enige betekenis te zijn. De economische politiek pakte beter uit. Zowel Korell als wij trokken profijt van de handelsbetrekkingen en als de Korelliaanse fabrieken ten onder gaan zonder onze handel en de welvaart van de buitenwerelden als gevolg van het economische isolement eveneens te gronde gaan, zal ook onze welvaart verdwijnen. 

Er bestaat geen fabriek, geen handelspost die niet onder mijn beheer staat. Als Sutt succes zou hebben met zijn propaganda dan zal ik er voor zorgen dat het afgelopen is met de welvaart. Als hij er geen succes mee heeft blijft de welvaart bestaan. Om precies dezelfde redenen waarom de Korellianen in opstand zullen komen om hun welvaart te behouden, ben ik er zeker van dat wij er niet tegen in opstand zullen komen.' 

'Je bent dus bezig om een plutocratie te vestigen,' zei Jael. 'Je maakt van de Foundation een land van kooplieden en industriebaronnen. En wat denk je van de toekomst?' 

'Wat kan mij de toekomst schelen,' zei Mallow fel. 'Seldon zal alles wel voorzien hebben. Te zijner tijd zullen er nieuwe crises ontstaan en misschien is geld dan even waardeloos als de religie nu is. Laat mijn opvolgers deze problemen oplossen zoals ik de mijne heb opgelost.'

 

korell: ... Na drie jaar oorlog - een oorlog die de minst bloedige is geweest die ooit is gevoerd, gaf de Republiek Korell zich onvoorwaardelijk over en Hober Mallow nam naast Hari Seldon en Salvor Hardin zijn plaats in in de harten van het volk van de Foundation. 

encyclopedia galactica