Meneer Goldsmiths verbazing

Het is buitengewoon verbijsterend, hoe kan men zoiets bevatten? Als leerkracht is het een van je ergste nachtmerries. Het is vooral de volslagen verspilling die me zo ontzettend somber stemt. In onze positie hebben we soms de mogelijkheid om dingen te voorzien, om hypothesen te stellen en accurate voorspellingen over onze leerlingen te doen. Maar dit! Dit is zoiets dat enkel ergens anders gebeurt. Ik had helemaal geen idee, er waren geen voortekenen. Zelfs als ik tot in de diepe uithoeken van mijn eigen bewustzijn afdaal, wat ik herhaaldelijk heb gedaan, is er geen hint, geen waarschuwing, geen aanwijzing waarop ik mijn vinger zou kunnen leggen of die ergens op zou kunnen wijzen. Niets. Het doet me de validiteit van ons beroep in twijfel trekken. Het stemt tot nadenken hoe gekwalificeerd men voor dit beroep eigenlijk is of kan zijn. Ik kan u verzekeren dat ik mezelf steeds opnieuw in twijfel heb getrokken in deze zaak. Ik ben geschokt, om u de waarheid te zeggen.

Ik moet toegeven dat Clem niet laaiend enthousiast was over het idee om naar het noorden te verhuizen. Wie zou er wel enthousiast van worden op zulk een delicate leeftijd? Hij moest zijn vrienden achterlaten, zijn school en in zekere zin ook zijn cultuur. Er is heel wat vastberadenheid en sterke wil nodig om op die leeftijd zo’n drastische verandering aan te kunnen. Maar begrijpt u me niet verkeerd, het was niet zo dat hij er bang voor was. Hij is een jongeman met heel wat Wanderlust en leergierig-heid. Ik herinner me een gesprek over de op handen zijnde verhuizing, waarbij ik hem openlijk aanmoedigde om zijn nieuwe leven in Glasgow te zien als een soort van antropologisch avontuur. Ik streefde ernaar om hem zijn aversie te laten onderdrukken. Ik vond dat dit advies, als u er met die term naar wilt verwijzen, integraal onderdeel was van mijn positie. Ik veronderstel dat ik op vele manieren heb gefaald in mijn opzet. Ik heb mijn prognose herhaaldelijk vervloekt.

Oh, zeker, zeker. Een modelleerling. Een modelleerling. Hij had, net als veel van mijn andere leerlingen, een indrukwekkende honger naar kennis. Hij verslond boeken, alle soorten literatuur. Net zoals veel jongens van zijn leeftijd had hij een duidelijke voorkeur voor het werk van dichters van de zogenaamde beatgeneratie, maar hij beperkte zich niet tot deze stroming. Hij benaderde hun werk met hartstocht. En opmerkelijk genoeg maakte hij daarbij niet de fout die veel anderen altijd maakten, namelijk alleen maar de loftrompet steken over de gedichten of de dichters. Hij respecteerde hun werk, absoluut, maar hij was ook scherpzinnig genoeg om zichzelf voldoende te distantiëren zodat hij er met een kritische blik naar kon kijken. Hij kon perfect verwoorden waarom hij een bepaald boek of gedicht al dan niet goed vond.

Oh, mijn excuses. Op het bureau slaan is een onuitstaanbare gewoonte die ik gedurende de jaren heb ontwikkeld. Het leidde al tot heel wat hilariteit tijdens veel van mijn lessen. Hoe kan ik echter verwachten dat mijn leerlingen gepassioneerd raken als ik dat zelf niet ben? Gelukkig voor mijn vrouw kan ik u meedelen dat deze gewoonte niet in de huiselijke omgeving tot uiting komt. Passie is belangrijk. Toch is er een wezenlijk verschil tussen passie en… nou ja, passie. Een belangrijke dichotomie. Vergeef me mijn onsamenhangendheid.

Hij was een zegen om les aan te geven. Een zegen. Altijd een vurige participant tijdens de les, steeds actief en consequent in zijn optreden.

Het is allemaal niet te bevatten hè?

Als ik tracht een verklaring te vinden, kan ik enkel veronderstellen dat te veel van mijn lessen misschien te mannelijk waren, te agressief, te veel testosteron. Ik refereer hier aan de schrijvers en de literatuur die we bestudeerden. Ik heb mezelf daarom de vraag gesteld: hebben wij, heb ik, onwillekeurig het vrouwelijke geobjectiveerd en daardoor mannelijke moed en controle verheerlijkt? Als dit het geval is, dan erken en accepteer ik ten volle de verantwoordelijkheid. Mea culpa, zoals men zegt. Men zou zich trouwens op een meer filosofisch niveau kunnen afvragen of iemand van nature slecht kan zijn. Of is het een kwestie van nature & nurture? Dat is iets om je over te bezinnen, denk ik. Hoe is het gesteld met ons onderwijssysteem? Met onze professionele integriteit? Natuurlijk ben ik geen expert op het gebied van het onderwijssysteem in Schotland, maar ik ben nog steeds verbaasd over hoe dit kon gebeuren. Eigenlijk meer geschokt en bedroefd dan verbaasd. Het is een verspilling van toekomstige hoop en ambitie. Bedroefd inderdaad.