De ‘ware’ Jezus in de islam

De in de islam gebruikelijke naam Issa (ISA) voor Jezus stamt van het Syrische Yeshu en werd gelijkgesteld met Musa (= Mozes). De uitvoerige verhalen over de profeet Issa in de Koran waren waarschijnlijk in hoofdzaak bedoeld om het ‘vervormde en vertrokken beeld van de geschriften van zijn aanhangers’ recht te zetten. Jezus geldt als de laatste grote profeet van Israël, die ook de voorloper van Mohammed is en zelfs de komst van ‘de grootste aller profeten’ zou hebben voorspeld: ‘Nog veel heb Ik u te zeggen, maar gij kunt het thans niet dragen; doch wanneer Hij komt, de Geest der waarheid, zal Hij u de weg wijzen tot de volle waarheid; want Hij zal niet uit Zichzelf spreken, maar al wat Hij hoort, zal Hij spreken en de toekomst zal Hij u verkondigen. Hij zal Mij verheerlijken, want Hij zal het uit het mijne nemen en het u verkondigen.’ (Joh. 16:12-14)

Omdat Mohammed zichzelf als de beloofde ‘geest van de waarheid’ beschouwde, zag hij het als zijn taak Jezus’ leer volgens zijn eigen mening te interpreteren en de – door de zogenaamde dood aan het kruis – vervloekte volledig te rehabiliteren. Van de smadelijke kruisdood verlost, was Jezus nu toch welkom als wegbereider van Mohammed; maar: ‘De messias, de zoon van Maria, was nu een gezondene; zeker, andere gezondenen (van zijn aard) zijn hem voorgegaan.’ (Koran V. 79)

Over de zendingstaak van Jezus staat het volgende in de Koran: ‘En waarlijk, wij (= Allah) gaven Mozes het boek en lieten gezondenen in zijn voetspoor volgen; en Jezus, de zoon van Maria, gaven wij duidelijke tekenen en sterkten hem met de geest der heiligheid.’ (Koran II. 81)

De islam verzet zich er heel duidelijk tegen dat Jezus als mens gelijktijdig ook geheel God zou zijn geweest: ‘O volk van de schrift, overschrijdt de grenzen niet in uw geloof en spreek van God niets dan de waarheid. Waarlijk, de messias, Jezus, de zoon van Maria, was slechts een gezondene van God en (een vervulling) van zijn woord dat hij neerzond tot Maria, en een genade van hem. Gelooft dus aan God en aan zijn gezondenen, en spreekt niet “(Het zijn er) drie”. Onthoudt u daarvan, het zal beter voor u zijn. Waarlijk, God is een enige God. Het is verre van zijn heiligheid, dat hij een zoon zou hebben.’ (Koran IV. 169)

En ergens anders: ‘... Zij praten hen na, die voor hen ongelovig waren. Gods vloek over hen! Wat zijn ze misleid! Ze hebben hun schriftgeleerden en monniken ter harte genomen en dus ook de messias, de zoon van Maria. En toch was hen geboden alleen de enige God te aanbidden. Er is geen God dan hij. Hij is te heilig voor wat zij hem toevoegen.’ (Koran IX. 30 en 31)

Ondubbelzinnig is de uitspraak in de Koran dat Jezus niet aan het kruis gestorven is en dat de joden bedrogen zijn: ‘En omdat ze ongelovig waren en tegen Maria een ernstige leugen uitspraken; en omdat ze zeiden: “We hebben de messias, Jezus, de zoon van Maria, de gezondene van God, gedood;” — terwijl ze hem toch neersloegen noch kruisigden, maar hij moest hen slechts lijken (als een gekruisigde); — ... (daarom vervloekten wij hen), en ziet, degenen die het in deze zaak oneens zijn, zijn er waarlijk over in twijfel; ze hebben er geen kennis van, doch volgen een vermoeden; en ze doodden hem niet in werkelijkheid. Eerder heeft God hem tot zichzelf genomen, en God is machtig, wijs.’

Het Arabische woord voor kruisiging betekent hier: dood aan het kruis; dus alleen aan het kruis genageld zonder werkelijk dood te zijn, is hier uitdrukkelijk niet bedoeld. Bovendien schijnt ten tijde van het schrijven van de Koran bij de joden nog onzekerheid te hebben bestaan of Jezus nu werkelijk aan het kruis gestorven is of niet. Ook de vraag waarheen Jezus na de kruisiging ging, laat de Koran niet onbeantwoord: ‘En wij (God) maakten de zoon van Maria en zijn moeder tot een teken en gaven hen toevlucht op een hoogte, op een veilige plaats met water van stromende bronnen.’ (Koran XXIII. 52)

Het is verbazend hoe goed de beschrijving van dit toevluchtsoord op Kashmir past. Volgens een andere vertaling wordt de plaats op de bergen zelfs ‘een groen dal’ genoemd.

Naar de mening van Mirza Ghulam (Moslimstichter van de sekte van Ahmediyas, in 1835 in India geboren) bevestigt de Koran de waarheid dat Jezus van de dood aan het kruis gered werd en daardoor voor een vervloekte dood, die hem onwaardig geweest zou zijn, gespaard werd. De evangeliën bevestigen het overleven aan het kruis in zoverre dat Jezus zelf verwijst naar de gelijkenis met Jona, die in de buik van de walvis ook niet dood geweest was voor hij opnieuw verscheen. Als Jezus echter dood in het graf gelegen zou hebben, waar bleef dan de gelijkenis tussen beide gevallen? (’Want gelijk Jona drie dagen en drie nachten in de buik van het zeemonster was, zo zal de Zoon des mensen in het hart der aarde zijn, drie dagen en drie nachten.’ Matt. 12:40) In de overwinning van de kruisigingsmarteling zien de Ahmediyas ook de vervulling van de profetieën uit het Oude Testament; er staat immers bij de profeet Jesaja: ‘... Wanneer hij zichzelf ten schuldoffer gesteld zal hebben, zal hij nakomelingen zien en een lang leven hebben en het voornemen des Heren zal door zijn hand voortgang hebben.’(Jes. 53:10) Inderdaad is er bij Jesaja nergens sprake van, dat de beloofde godsdienaar zal moeten sterven.

Maar ook de profetieën in Psalm 34 zeggen er niets over, dat de messias gedood wordt: ‘Talrijk zijn de rampen van de rechtvaardige, maar uit die alle redt hem de Here.’ (Ps. 34:20) Dus was het waarschijnlijk door God gepland dat de uitverkoren dienaar des Heren niet door de kruisdood te schande zou worden gemaakt. Volgens de Arabische idee kan een mens slechts vervloekt zijn als hij zich in de grond van zijn hart van God afwendt, ‘zwart wordt’, als de liefde Gods hem ontbreekt, hij voor eeuwig van de barmhartigheid Gods beroofd is en van alle kennis van God ontdaan; hij dus als Satan met het vergif van de misleiding vervuld is en geen straal van het licht van de liefde hem meer bereikt en hij zich van elke betrekking met God afwendt en met wrok, haat en vijandschap tegenover God vervuld is, zodat God zijn vijand wordt en zich vol afschuw van hem afwendt. Mirza Ghulam meent dat de christenen zich waarschijnlijk niet geheel bewust geweest zijn van de betekenis van een ‘aan het hout vervloekte’, anders hadden ze dit attribuut nooit voor de rechtvaardige Jezus in hun leer kunnen opnemen.