31.
We vermaakten ons uitstekend bij Yorin FM. Ik was
het niet eens met dat gezwabber in beleid en deed wel een paar
pogingen om daar iets aan te doen, maar nog niemand was door de
muur Jensen/Feller heen gebroken. En dat zou mij ook niet
lukken.
Helaas heb ik de fout gemaakt daaraan een schrijven naar Fons van
Westerloo te wijden. Dat werd geloof ik gezien als een naaistreek,
want het ging achter de rug van Jensen om. Het was meer bedoeld als
een uiting van grote bezorgdheid dan als een couppoging. Ik mocht
er beleefdheidshalve wel een keer met de RTL-baas over praten, maar
die had volgens mij zijn buik allang vol van dat geklooi bij die
radio.
‘Ik dacht altijd dat je met draaien van wat Top 40-plaatjes bij
jullie al een heel end was, maar daarbij blijkt nog een boel te
komen kijken.’
De geruchten werden dan ook steeds sterker dat de zender zou worden
verkocht. Een zeer hoge boom binnen de RTL-organisatie vertelde mij
in vertrouwen dat mijn vermoeden juist was.
‘Rob, we hebben het opgegeven, er is officieel sein tot verkoop
gegeven aan een bank. Vertel het niemand. Als het uitkomt, gaat
mijn kop d’r af, maar het is onafwendbaar.’
‘Waarom vertel je me dit?’ vroeg ik hem.
‘Ik heb te veel respect voor jou als radiomaker en mag je als mens
heel graag om je zo te laten behandelen. Ik wil dat jij, voordat je
marktwaarde keldert zodra uitlekt dat we worden verkocht, je heil
elders zoekt en dan nog een goede onderhandelingspositie hebt.’
Ik hield inderdaad mijn mond en lichtte alleen Fred en mijn
vriendin in. Het had verder weinig consequenties voor het
programma. Ik bleef alleen wat vaker thuis bij een lichte
verkoudheid. Deze situatie duurde zeker een halfjaar.
De laatste maanden werd het wat zwaarder. Toen werd officieel
duidelijk dat het over was.
Mensen die ooit zo’n procedure hebben meegemaakt, weten precies in
wat voor vacuüm een bedrijf dan wordt gezogen. Er ontstond een
verlammende onzekerheid op de werkvloer. Niemand van de organisatie
deed nog uitspraken, want dat bracht de verkoop in gevaar. Als
medewerker verkeerde je totaal in het luchtledige. Overal
debiteerden mensen galgenhumor in de trant van Yor-in wordt Yor-out
FM.
Iedereen vermengde halve waarheden en roddels met de vermeende
waarheid: ‘Ik heb gehoord dat we op zeker worden verkocht aan Lex
Harding en Ruud Hendriks.’ De volgende wist
weer met stelligheid te melden dat er een doorstart in afgeslankte
vorm zou komen.
‘Volgens mij gaat Yorin met non-stop muziek verder,’ meende iemand
te hebben opgevangen. Elk denkbaar scenario passeerde de revue.
Ook RTL FM wist niet of het zwaard van Damocles hun boven het hoofd
hing. Mochten zij wel blijven bestaan? Elke bijeenkomst met het
personeel begon te lijken op zo’n vakbondsvergadering die je zo
vaak ziet op het NOS Journaal.
Niemand wist dat ik intussen stiekem het initiatief had genomen om
Yorin FM te kopen. Ik verdiende dan wel ‘aardig’, maar was bij
lange na niet kapitaalkrachtig genoeg om een zinkend schip te
redden. Omdat ik nog steeds een goed contact had met Reinout en
zijn kornuiten van het zeer succesvolle Eyeworks, besloot ik te
checken of zij niet voor suikeroompje wilden spelen in het kader
van mijn ambitieuze radioplannen.
Het filiaal Earworks kon wat mij betreft worden geopend. Zonder al
te zeer in technische details te treden had ik twee formats in
gedachten. Een zender met alleen ‘volkse’ muziek, waarop ik dan
zelf onmogelijk presentator zou kunnen zijn of een zogenaamde
‘kwali-popzender’, een soort kruising tussen Radio 2 en Arrow
Classic Rock (die toen alleen nog op de AM en kabel zaten).
Bij Eyeworks zagen ze wel wat in de plannen en Reinout besloot in
mijn aanwezigheid direct de bank te bellen.
‘Wij willen meebieden op die frequentie van Yorin. Kunnen jullie de
papieren sturen?’
Hij begon meteen hardop te rekenen over kosten, baten,
investeringen, procenten, reclamemarkt percentages en de winstmarge
binnen vier jaar. Ik zat er weer bij te kijken als een peuter in
een seksshop. Opwindend vond ik het wel, maar ik kon niet helemaal
volgen over wat voor speelgoed die grote jongens nu eigenlijk
spraken.
‘Stenders, maak jij even snel een goed businessplan?’ snerpte
Reinout. Nu ik eenmaal zover was, durfde ik niet te zeggen dat ik
dat echt niet kon. ‘Ja, geen probleem,’ hoorde ik mezelf liegen.
Oerlemans kan knap intimiderend zijn en met zijn enorme aangeboren
zakelijk talent vergeet hij wel eens dat er ook poppetjes zijn die
helemaal niks snappen van de beursindex.
Dat mooie, financieel degelijk onderbouwde voorstel maakte Eyeworks
dus gewoon zelf, terwijl de besprekingen met de bank in
sneltreinvaart doorgingen. Op een haar na misten we de laatste
ronde. SBS kwam er werkelijk last minute bij en bood naar verluidt
meer dan alle andere kandidaten bij elkaar opgeteld. Dat was een
enorme teleurstelling.
De bekendmaking van dit nieuws aan het
personeel van Yorin FM geschiedde in de kantine van RTL. De
doodsklok werd geluid door Fons van Westerloo, die er wel
optimistisch aan toevoegde dat de nieuwe eigenaar zo goed als al
het personeel zou overnemen.
Daarmee kon ik leven. Dat vond ik naar omstandigheden een fair deal
en ik besloot met het Stenders Vroeg Op-team een teken van
positief, pril leven te geven aan onze nieuwe eigenaren.
We stalen de apparatuur en een bus van Yorin FM en stonden zonder
dat iemand van RTL of SBS ervan afwist de volgende dag om zes uur
in de ochtend voor het gebouw van de aanstaande bazen een
uitzending te verzorgen. Gehuld met spandoeken waarop stond:
‘Hallo, wij zijn jullie nieuwe collegaatjes.’
Voor de livemuziek hadden we onze ontdekking Stevie Ann meegenomen.
Met haar waren we echt aan het leuren. Die vonden we zo goed dat
elke gelegenheid te baat werd genomen om haar acte de présence te
laten geven. Steeds met hetzelfde resultaat. Open monden en niet
zelden een biggelend traantje uit de ooghoek van de toeschouwers
waren telkens haar dankbare deel.
Gedurende twee aaneengesloten weken hadden we haar in de studio
ontvangen. We namen haar ook mee naar de huiskamers van luisteraars
waar regelmatig onze uitzendingen vandaan kwamen. Of ze in een
bouwkeet stond te zingen of op de Vierdaagse, of zoals nu voor het
SBS-gebouw; overal maakte ze direct fans voor het leven.
Het album en de bijbehorende single liepen helaas nog niet echt
goed. Hoe beperkt de macht van de radio was, bleek weer eens
pijnlijk toen ze zo’n maand of drie later ook een week bij Giel
Beelen mocht langskomen. Ook toen kwam er weinig beweging in de
verkoop. Tot ze op voorspraak van diezelfde dj gedurende anderhalve
minuut haar kunsten mocht vertonen bij De wereld draait
door. Twee dagen later stond ze op nummer 1 in de
albumlijsten.
Het was duidelijk dat de radio zijn dominante rol bij het maken van
hits aan het verliezen was.
In de bus voor het SBS-gebouw kon het hoge kader tot genoegen met
haar kennismaken. Ze moesten zich ook een slijmlied van Dikeb laten
welgevallen, maar zelfs dát beïnvloedde de stemming niet negatief
(hij verbouwde Abba’s SOS tot SBS).
De hoge SBS-baas Patrick Tillieux was enorm getroffen door onze
actie. Op een latere bijeenkomst in het RTL-gebouw liet hij ten
overstaan van al zijn nieuwe personeel weten zeer aangenaam verrast
te zijn geweest door ons welkomstoffensief. Dit was precies de
sfeer die hij het nieuwe Yorin FM wilde laten ademen. Geen vuiltje
aan de lucht dus, leek het.Stenders Vroeg Op zou het
resterende contractjaar minimaal afmaken. Ook
een later privégesprek met Tillieux bracht mij niet op een ander
standpunt.
Eindelijk was er weer licht in de duisternis. We stopten met
consolideren en er werd hard gewerkt aan nieuwe ideeën. Totdat ik
werd opgeschrikt door het alarmerende bericht dat we visite gingen
krijgen van weer zo’n gezellige onderzoeker. Eerder in dit boek
vertelde ik al over mijn altijd voortreffelijke verhouding met dit
soort mensen. Slechts één van de drie cijferneukers die ik in mijn
carrière tegenkwam, heb ik overleefd. Niet helemaal toevallig dat
degene die mij gewoon liet ademen een Nederlander was.
Ik mocht me weer eens bij zo’n levend telraam vervoegen en moest me
net als een jaartje of acht geleden allerlei beledigingen laten
welgevallen. Ik deed veel te weinig aan interactie (het hele
programma hing goddomme aan elkaar van de interactie), natuurlijk
was ook nu mijn tone of voice totaal fout, en mijn teksten
tussen de muziek door deugden evenmin. Aangezien ik hieruit
concludeerde dat de Grieks/Australische wetenschapper onze taal
sprak, besloot ik het Engels te laten voor wat het was en verder
met hem in het Nederlands te communiceren. Als je tot zo’n
evaluatie in staat bent, moet je toch het Nederlands machtig
zijn.
Hij keek me wat moeilijk aan, waarschijnlijk vanwege mijn verkeerde
tone of voice op dat moment, want verstaan deed hij me niet.
Nee, hij sprak onze taal niet, maar hij had al zoveel radiostations
gehoord en in de markt gezet dat hij op basis van klankkleur heel
goed kon bepalen of het allemaal wel klopte.
Ietwat gesterkt door mijn eerdere bevindingen bij 3FM, was ik niet
voor één gat te vangen en informeerde nadrukkelijk of het programma
zelf al was onderzocht, en of de luisteraars dat ook allemaal
vonden. Dat leek me toch de hamvraag.
Nee, maar dat was ook niet nodig, oreerde hij verder. Voor het
station zoals hij het in gedachten had, paste het niet. Sterker
nog, ook iemand als Edwin Evers zou niet welkom zijn bij die nieuwe
zender.
Nou ben ik uiterst traditioneel als het gaat om de koning van de
ochtendradio. Ik denk dat je calculator god op zijn blote knieën
bedankt als Edwin bij jou de ochtendshow wil doen. Er is geen
mainstream zender in Nederland die hem zou weigeren, maar deze
wijsgeer zou hem op basis van het vertoonde spel uit de selectie
zetten.
‘Wat voor zender moet het dan worden?’ vroeg ik voorzichtig.
‘Een moderne hitradio met niet meer dan 150 verschillende
platentitels.’
Een snelle rekensom leert dat je binnen een uurtje of negen alle
liedjes uit je bestand hebt gehad en dat je ze daarna dus
uitentreuren moet herhalen. Nou, ik kon niet
wachten tot ik aan de slag mocht bij dit uitdagende
radiostation.
‘Dit is het lucky format dat overal ter wereld binnen no
time het marktaandeel verdubbelde.’
Het leek me volstrekt onmogelijk en ik wilde er mijn hele
jaarsalaris om verwedden dat Caz!, zoals de zender uiteindelijk zou
gaan heten, zelfs drastisch zou zakken en pas na een klein jaar een
beetje zou opkrabbelen, maar bij lange na niet het gemiddelde van
Yorin zou halen. Helaas wilde het rekenwonder niets van die
weddenschap weten. Maar ik zou dubbel en dwars gelijk krijgen: de
zender die bij de eerste gesprekken al kenbaar maakte dat hij in
tegenstelling tot RTL wél een lange adem zou hebben en er zeker
drie jaar in zou investeren, verkocht het station een jaar later
al. Totaal geflopt. Het werd gekocht door Arrow Classic Rock, die
binnen drie maanden met hun eigenzinnige format het marktaandeel
inderdaad verdubbelde.
Na dit geestdodende gesprek ging ik zeer terneergeslagen naar mijn
team en vertelde dat we het niet zouden overleven. Kijk in de Vegte
vond me te negatief en wilde wachten op de nog aan te stellen
directeur. Dat werd voormalig BNN-voorzitter Gerard Timmer. Hem was
ik in mijn publieke tijd al een paar keer tegengekomen als
tegenstander van de ochtendshow. Die mening was ongewijzigd, bleek
tijdens een oriënterend gesprek dat ik met hem had. Ik verkeerde in
goed gezelschap, want hij wilde Giel Beelen destijds ook niet
hebben voor BNN.
‘Rob, ik heb een hele hoge pet op van jou als programmamaker, maar
je bent totaal ongeschikt voor de ochtend. Het is te donker, te
cynisch, het kent te weinig structuur, je raakt de mensen niet. Ik
zie veel meer in een music driven programma voor je op een
ander tijdstip.’
Op mijn vraag of ik met 150 titels wel music driven kon zijn,
antwoordde hij resoluut: ‘Ja, ik geef toe dat er wel enige spanning
tussen zit, maar het zou moeten kunnen.’
‘Zou ik dan zelf nog iets kunnen uitkiezen?’
‘Nee, dat kan echt niet, Rob, we moeten één lijn trekken.’
‘Ook niet één liedje per programma?’
‘Nee, echt niet, sorry.’
Ik wilde nog wel weten of hij niet te veel zijn eigen smaak als
referentiekader gebruikte, maar die suggestie wees hij zonder een
spoor van twijfel van de hand: ‘Je moet weten dat je talent daar
niet ligt.’
Toen ik voor de zoveelste keer werd afgeserveerd als
ochtendpresentator ben ik het maar gaan geloven. Als zoveel mensen
– al zijn het maar radiobazen – dat zeggen, dan zal het wel zo
zijn. Het radiostation was verder ook te oninteressant om voor te
werken. De eerder opgevoerde Robert Feller
werd als klap op de vuurpijl ook hier weer de programmaleider en ik
keek niet bepaald uit naar een gezagsverhouding met hem. Een
radiostation met maar een handjevol hits en een erg strakke
kaderdiscipline: het was helemaal zijn droomstation.
Ik hakte de knoop door. Met de vrijheidsclausule van mijn
driejarige overeenkomst in de hand besloot ik niet mee te gaan naar
Caz!. Zelfs niet om dat zo goed passende music driven programma te
gaan maken.
Jeroen Kijk in de Vegte, volgens Timmer wél zeer geschikt voor de
ochtendshow, kreeg het programma. En stak geen poot meer uit om
Stenders Vroeg Op te redden. ‘Je moet je niet zo tegen dit
soort zaken verzetten, dat heeft geen zin. Je kunt beter proberen
je energie in iets positiefs te steken en kijken waar je kansen dan
wel liggen.’
Ik kan heel slecht tegen deze holle Ratelband-retoriek. Daarvan
gaat zelfs mijn van nature slecht ter been zijnde haar
rechtovereind staan. Hoe kinderachtig ook, ik meld toch graag even
dat het programma dik flopte. Het raakte de mensen niet echt,
zullen we maar zeggen.
Jelmer bleef bij Jeroen en zou zich later vervoegen bij mijn
3FM-team, Audrey werd journaliste/columniste en Fred ging
freelancen.
Wederom een baan en een illusie armer beluisterde ik thuis, zoals
je in het eerste hoofdstuk hebt gelezen, de laatste uitzending van
‘mijn programma’ op Yorin FM. Toen er bij mij, mijmerend op mijn
balkon, een glimlach doorbrak, wist ik nog niet wat een geweldig
jaar ik tegemoet zou gaan.