31.

We vermaakten ons uitstekend bij Yorin FM. Ik was het niet eens met dat gezwabber in beleid en deed wel een paar pogingen om daar iets aan te doen, maar nog niemand was door de muur Jensen/Feller heen gebroken. En dat zou mij ook niet lukken.
Helaas heb ik de fout gemaakt daaraan een schrijven naar Fons van Westerloo te wijden. Dat werd geloof ik gezien als een naaistreek, want het ging achter de rug van Jensen om. Het was meer bedoeld als een uiting van grote bezorgdheid dan als een couppoging. Ik mocht er beleefdheidshalve wel een keer met de RTL-baas over praten, maar die had volgens mij zijn buik allang vol van dat geklooi bij die radio.
‘Ik dacht altijd dat je met draaien van wat Top 40-plaatjes bij jullie al een heel end was, maar daarbij blijkt nog een boel te komen kijken.’
De geruchten werden dan ook steeds sterker dat de zender zou worden verkocht. Een zeer hoge boom binnen de RTL-organisatie vertelde mij in vertrouwen dat mijn vermoeden juist was.
‘Rob, we hebben het opgegeven, er is officieel sein tot verkoop gegeven aan een bank. Vertel het niemand. Als het uitkomt, gaat mijn kop d’r af, maar het is onafwendbaar.’
‘Waarom vertel je me dit?’ vroeg ik hem.
‘Ik heb te veel respect voor jou als radiomaker en mag je als mens heel graag om je zo te laten behandelen. Ik wil dat jij, voordat je marktwaarde keldert zodra uitlekt dat we worden verkocht, je heil elders zoekt en dan nog een goede onderhandelingspositie hebt.’
Ik hield inderdaad mijn mond en lichtte alleen Fred en mijn vriendin in. Het had verder weinig consequenties voor het programma. Ik bleef alleen wat vaker thuis bij een lichte verkoudheid. Deze situatie duurde zeker een halfjaar.
De laatste maanden werd het wat zwaarder. Toen werd officieel duidelijk dat het over was.
Mensen die ooit zo’n procedure hebben meegemaakt, weten precies in wat voor vacuüm een bedrijf dan wordt gezogen. Er ontstond een verlammende onzekerheid op de werkvloer. Niemand van de organisatie deed nog uitspraken, want dat bracht de verkoop in gevaar. Als medewerker verkeerde je totaal in het luchtledige. Overal debiteerden mensen galgenhumor in de trant van Yor-in wordt Yor-out FM.
Iedereen vermengde halve waarheden en roddels met de vermeende waarheid: ‘Ik heb gehoord dat we op zeker worden verkocht aan Lex Harding en Ruud Hendriks.’ De volgende wist weer met stelligheid te melden dat er een doorstart in afgeslankte vorm zou komen.
‘Volgens mij gaat Yorin met non-stop muziek verder,’ meende iemand te hebben opgevangen. Elk denkbaar scenario passeerde de revue.
Ook RTL FM wist niet of het zwaard van Damocles hun boven het hoofd hing. Mochten zij wel blijven bestaan? Elke bijeenkomst met het personeel begon te lijken op zo’n vakbondsvergadering die je zo vaak ziet op het NOS Journaal.
Niemand wist dat ik intussen stiekem het initiatief had genomen om Yorin FM te kopen. Ik verdiende dan wel ‘aardig’, maar was bij lange na niet kapitaalkrachtig genoeg om een zinkend schip te redden. Omdat ik nog steeds een goed contact had met Reinout en zijn kornuiten van het zeer succesvolle Eyeworks, besloot ik te checken of zij niet voor suikeroompje wilden spelen in het kader van mijn ambitieuze radioplannen.
Het filiaal Earworks kon wat mij betreft worden geopend. Zonder al te zeer in technische details te treden had ik twee formats in gedachten. Een zender met alleen ‘volkse’ muziek, waarop ik dan zelf onmogelijk presentator zou kunnen zijn of een zogenaamde ‘kwali-popzender’, een soort kruising tussen Radio 2 en Arrow Classic Rock (die toen alleen nog op de AM en kabel zaten).
Bij Eyeworks zagen ze wel wat in de plannen en Reinout besloot in mijn aanwezigheid direct de bank te bellen.
‘Wij willen meebieden op die frequentie van Yorin. Kunnen jullie de papieren sturen?’
Hij begon meteen hardop te rekenen over kosten, baten, investeringen, procenten, reclamemarkt percentages en de winstmarge binnen vier jaar. Ik zat er weer bij te kijken als een peuter in een seksshop. Opwindend vond ik het wel, maar ik kon niet helemaal volgen over wat voor speelgoed die grote jongens nu eigenlijk spraken.
‘Stenders, maak jij even snel een goed businessplan?’ snerpte Reinout. Nu ik eenmaal zover was, durfde ik niet te zeggen dat ik dat echt niet kon. ‘Ja, geen probleem,’ hoorde ik mezelf liegen. Oerlemans kan knap intimiderend zijn en met zijn enorme aangeboren zakelijk talent vergeet hij wel eens dat er ook poppetjes zijn die helemaal niks snappen van de beursindex.
Dat mooie, financieel degelijk onderbouwde voorstel maakte Eyeworks dus gewoon zelf, terwijl de besprekingen met de bank in sneltreinvaart doorgingen. Op een haar na misten we de laatste ronde. SBS kwam er werkelijk last minute bij en bood naar verluidt meer dan alle andere kandidaten bij elkaar opgeteld. Dat was een enorme teleurstelling.
De bekendmaking van dit nieuws aan het personeel van Yorin FM geschiedde in de kantine van RTL. De doodsklok werd geluid door Fons van Westerloo, die er wel optimistisch aan toevoegde dat de nieuwe eigenaar zo goed als al het personeel zou overnemen.
Daarmee kon ik leven. Dat vond ik naar omstandigheden een fair deal en ik besloot met het Stenders Vroeg Op-team een teken van positief, pril leven te geven aan onze nieuwe eigenaren.
We stalen de apparatuur en een bus van Yorin FM en stonden zonder dat iemand van RTL of SBS ervan afwist de volgende dag om zes uur in de ochtend voor het gebouw van de aanstaande bazen een uitzending te verzorgen. Gehuld met spandoeken waarop stond: ‘Hallo, wij zijn jullie nieuwe collegaatjes.’
Voor de livemuziek hadden we onze ontdekking Stevie Ann meegenomen. Met haar waren we echt aan het leuren. Die vonden we zo goed dat elke gelegenheid te baat werd genomen om haar acte de présence te laten geven. Steeds met hetzelfde resultaat. Open monden en niet zelden een biggelend traantje uit de ooghoek van de toeschouwers waren telkens haar dankbare deel.
Gedurende twee aaneengesloten weken hadden we haar in de studio ontvangen. We namen haar ook mee naar de huiskamers van luisteraars waar regelmatig onze uitzendingen vandaan kwamen. Of ze in een bouwkeet stond te zingen of op de Vierdaagse, of zoals nu voor het SBS-gebouw; overal maakte ze direct fans voor het leven.
Het album en de bijbehorende single liepen helaas nog niet echt goed. Hoe beperkt de macht van de radio was, bleek weer eens pijnlijk toen ze zo’n maand of drie later ook een week bij Giel Beelen mocht langskomen. Ook toen kwam er weinig beweging in de verkoop. Tot ze op voorspraak van diezelfde dj gedurende anderhalve minuut haar kunsten mocht vertonen bij De wereld draait door. Twee dagen later stond ze op nummer 1 in de albumlijsten.
Het was duidelijk dat de radio zijn dominante rol bij het maken van hits aan het verliezen was.
In de bus voor het SBS-gebouw kon het hoge kader tot genoegen met haar kennismaken. Ze moesten zich ook een slijmlied van Dikeb laten welgevallen, maar zelfs dát beïnvloedde de stemming niet negatief (hij verbouwde Abba’s SOS tot SBS).
De hoge SBS-baas Patrick Tillieux was enorm getroffen door onze actie. Op een latere bijeenkomst in het RTL-gebouw liet hij ten overstaan van al zijn nieuwe personeel weten zeer aangenaam verrast te zijn geweest door ons welkomstoffensief. Dit was precies de sfeer die hij het nieuwe Yorin FM wilde laten ademen. Geen vuiltje aan de lucht dus, leek het.Stenders Vroeg Op zou het resterende contractjaar minimaal afmaken. Ook een later privégesprek met Tillieux bracht mij niet op een ander standpunt.
Eindelijk was er weer licht in de duisternis. We stopten met consolideren en er werd hard gewerkt aan nieuwe ideeën. Totdat ik werd opgeschrikt door het alarmerende bericht dat we visite gingen krijgen van weer zo’n gezellige onderzoeker. Eerder in dit boek vertelde ik al over mijn altijd voortreffelijke verhouding met dit soort mensen. Slechts één van de drie cijferneukers die ik in mijn carrière tegenkwam, heb ik overleefd. Niet helemaal toevallig dat degene die mij gewoon liet ademen een Nederlander was.
Ik mocht me weer eens bij zo’n levend telraam vervoegen en moest me net als een jaartje of acht geleden allerlei beledigingen laten welgevallen. Ik deed veel te weinig aan interactie (het hele programma hing goddomme aan elkaar van de interactie), natuurlijk was ook nu mijn tone of voice totaal fout, en mijn teksten tussen de muziek door deugden evenmin. Aangezien ik hieruit concludeerde dat de Grieks/Australische wetenschapper onze taal sprak, besloot ik het Engels te laten voor wat het was en verder met hem in het Nederlands te communiceren. Als je tot zo’n evaluatie in staat bent, moet je toch het Nederlands machtig zijn.
Hij keek me wat moeilijk aan, waarschijnlijk vanwege mijn verkeerde tone of voice op dat moment, want verstaan deed hij me niet. Nee, hij sprak onze taal niet, maar hij had al zoveel radiostations gehoord en in de markt gezet dat hij op basis van klankkleur heel goed kon bepalen of het allemaal wel klopte.
Ietwat gesterkt door mijn eerdere bevindingen bij 3FM, was ik niet voor één gat te vangen en informeerde nadrukkelijk of het programma zelf al was onderzocht, en of de luisteraars dat ook allemaal vonden. Dat leek me toch de hamvraag.
Nee, maar dat was ook niet nodig, oreerde hij verder. Voor het station zoals hij het in gedachten had, paste het niet. Sterker nog, ook iemand als Edwin Evers zou niet welkom zijn bij die nieuwe zender.
Nou ben ik uiterst traditioneel als het gaat om de koning van de ochtendradio. Ik denk dat je calculator god op zijn blote knieën bedankt als Edwin bij jou de ochtendshow wil doen. Er is geen mainstream zender in Nederland die hem zou weigeren, maar deze wijsgeer zou hem op basis van het vertoonde spel uit de selectie zetten.
‘Wat voor zender moet het dan worden?’ vroeg ik voorzichtig.
‘Een moderne hitradio met niet meer dan 150 verschillende platentitels.’
Een snelle rekensom leert dat je binnen een uurtje of negen alle liedjes uit je bestand hebt gehad en dat je ze daarna dus uitentreuren moet herhalen. Nou, ik kon niet wachten tot ik aan de slag mocht bij dit uitdagende radiostation.
‘Dit is het lucky format dat overal ter wereld binnen no time het marktaandeel verdubbelde.’
Het leek me volstrekt onmogelijk en ik wilde er mijn hele jaarsalaris om verwedden dat Caz!, zoals de zender uiteindelijk zou gaan heten, zelfs drastisch zou zakken en pas na een klein jaar een beetje zou opkrabbelen, maar bij lange na niet het gemiddelde van Yorin zou halen. Helaas wilde het rekenwonder niets van die weddenschap weten. Maar ik zou dubbel en dwars gelijk krijgen: de zender die bij de eerste gesprekken al kenbaar maakte dat hij in tegenstelling tot RTL wél een lange adem zou hebben en er zeker drie jaar in zou investeren, verkocht het station een jaar later al. Totaal geflopt. Het werd gekocht door Arrow Classic Rock, die binnen drie maanden met hun eigenzinnige format het marktaandeel inderdaad verdubbelde.
Na dit geestdodende gesprek ging ik zeer terneergeslagen naar mijn team en vertelde dat we het niet zouden overleven. Kijk in de Vegte vond me te negatief en wilde wachten op de nog aan te stellen directeur. Dat werd voormalig BNN-voorzitter Gerard Timmer. Hem was ik in mijn publieke tijd al een paar keer tegengekomen als tegenstander van de ochtendshow. Die mening was ongewijzigd, bleek tijdens een oriënterend gesprek dat ik met hem had. Ik verkeerde in goed gezelschap, want hij wilde Giel Beelen destijds ook niet hebben voor BNN.
‘Rob, ik heb een hele hoge pet op van jou als programmamaker, maar je bent totaal ongeschikt voor de ochtend. Het is te donker, te cynisch, het kent te weinig structuur, je raakt de mensen niet. Ik zie veel meer in een music driven programma voor je op een ander tijdstip.’
Op mijn vraag of ik met 150 titels wel music driven kon zijn, antwoordde hij resoluut: ‘Ja, ik geef toe dat er wel enige spanning tussen zit, maar het zou moeten kunnen.’
‘Zou ik dan zelf nog iets kunnen uitkiezen?’
‘Nee, dat kan echt niet, Rob, we moeten één lijn trekken.’
‘Ook niet één liedje per programma?’
‘Nee, echt niet, sorry.’
Ik wilde nog wel weten of hij niet te veel zijn eigen smaak als referentiekader gebruikte, maar die suggestie wees hij zonder een spoor van twijfel van de hand: ‘Je moet weten dat je talent daar niet ligt.’
Toen ik voor de zoveelste keer werd afgeserveerd als ochtendpresentator ben ik het maar gaan geloven. Als zoveel mensen – al zijn het maar radiobazen – dat zeggen, dan zal het wel zo zijn. Het radiostation was verder ook te oninteressant om voor te werken. De eerder opgevoerde Robert Feller werd als klap op de vuurpijl ook hier weer de programmaleider en ik keek niet bepaald uit naar een gezagsverhouding met hem. Een radiostation met maar een handjevol hits en een erg strakke kaderdiscipline: het was helemaal zijn droomstation.
Ik hakte de knoop door. Met de vrijheidsclausule van mijn driejarige overeenkomst in de hand besloot ik niet mee te gaan naar Caz!. Zelfs niet om dat zo goed passende music driven programma te gaan maken.
Jeroen Kijk in de Vegte, volgens Timmer wél zeer geschikt voor de ochtendshow, kreeg het programma. En stak geen poot meer uit om Stenders Vroeg Op te redden. ‘Je moet je niet zo tegen dit soort zaken verzetten, dat heeft geen zin. Je kunt beter proberen je energie in iets positiefs te steken en kijken waar je kansen dan wel liggen.’
Ik kan heel slecht tegen deze holle Ratelband-retoriek. Daarvan gaat zelfs mijn van nature slecht ter been zijnde haar rechtovereind staan. Hoe kinderachtig ook, ik meld toch graag even dat het programma dik flopte. Het raakte de mensen niet echt, zullen we maar zeggen.
Jelmer bleef bij Jeroen en zou zich later vervoegen bij mijn 3FM-team, Audrey werd journaliste/columniste en Fred ging freelancen.
Wederom een baan en een illusie armer beluisterde ik thuis, zoals je in het eerste hoofdstuk hebt gelezen, de laatste uitzending van ‘mijn programma’ op Yorin FM. Toen er bij mij, mijmerend op mijn balkon, een glimlach doorbrak, wist ik nog niet wat een geweldig jaar ik tegemoet zou gaan.