13 Monstergolven op de Noordzee

‘De gespannen spieren van Neptunus’, noemden zeelui vroeger wel de golven van de zeven zeeën. Meestal wonnen de zeelui het gevecht met de zeegod, maar soms spande hij zijn spieren zó krachtig dat reuzengolven opdoken die sindsdien het schrikbeeld van de scheepvaart zijn geweest. In oude logboeken en scheepsjournalen komen ze net zo vaak voor als zeemonsters, meerminnen en spookschepen als de Vliegende Hollander .

1 november 2006, boven Schiermonnikoog, door onze verslaggever – ’s Ochtends vroeg registreerde de meetboei Schiermonnikoog-Noord een golf van 19,80 meter. Deze monstergolf was de hoogste golf die ooit in het Nederlandse deel van de Noordzee was gemeten. Boven Schiermonnikoog is een golfhoogte van hoger dan 11 meter al een zeldzaamheid, maar toch was dit niet de eerste keer dat een dergelijke golf in de relatief ondiepe Noordzee werd gemeten.

Op 1 januari 1998 registreerde het Draupner-olieplatform een 26 meter hoge golf, te midden van gemiddelde golven van ‘slechts’ 10 tot 12 meter hoog. Dat dit geen meetfout was, bleek door de schade die werd vastgesteld aan een hooggelegen platform.

En in maart 1980 werd het booreiland Alexander Kielland in het Duitse deel van de Noordzee getroffen door een monstergolf. Een peiler brak af, waarna nagenoeg het hele platform in de golven verdween. Er kwamen 124 mensen om.

De hoogste normále golven die ooit officieel zijn gemeten, variëren van slechts maximaal 3,5 meter in de Baltische Zee tot 12 meter op de oceanen. En toch leren rampen zoals
die van het Draupner-olieplatform dat er van tijd tot tijd
nog hogere golven opduiken met recordhoogten van zo’n 30 meter. In het verleden werden dit soort berichten vaak als overdrijving afgedaan. Maar nieuw onderzoek bewijst de zeldzame samenloop van omstandigheden die leiden tot de dodelijke monstergolven.

Het wateroppervlak kan een volledig normale deining hebben met golven van maximaal drie meter hoog en dan kan er plotseling één exemplaar van 30 meter hoog tussen zitten. Ze hebben slechts een kort moment van ongelooflijke vernietigingskracht en verdwijnen dan weer even plotseling als ze zijn gekomen. De monstergolven hebben dus niet alleen ongelooflijk vernietigende krachten, maar ze zijn ook nog eens volkomen onvoorspelbaar. Zo’n reuzengolf is voor schepen een volledig onverwachte confrontatie met een ondoordringbare muur van water. Daarom zijn deze golven levensgevaarlijk. Steekt u nog rustig de Noordzee over?

Omdat de meting van 1 november 2006 zo uniek was, besloot Rijkswaterstaat de boei te onderzoeken. Hoewel de bol onbeschadigd leek, hield de dienst vol dat de gegevens onjuist waren. Wat er precies fout was gegaan, werd niet toegelicht. Het was echter wel heel opvallend, dat een nieuwe boei op vrijdag 13 januari 2006 omstreeks halfvijf ’s ochtends weer een bijzonder hoge golf mat. Deze keer was de golf ‘slechts’ zo’n 15 meter.