Ontdek de mysteries (Antwoorden)

1. Waar. Deze streek werd hun geleverd door de Kampenaren, die hiermee het gezegde ‘met gelijke munt betalen’ nieuwe inhoud gaven. Ze betaalden de Zwollenaren voor hun dure kerkklok met al het kleingeld dat ze konden vinden.

2. Gruwelijk, maar waar. In deze ketel werd in 1434 nog een muntmeester uit Batenburg gebraden, omdat hij duiten van slecht gehalte had uitgegeven.

3. Niet waar. Het was een walvisrib en dat was algemeen bekend. Tegenwoordig wordt het stuk been nog in de plaatselijke Oudheidkamer bewaard. Het bot is voorzien van een Latijnse inscriptie, die vermeldt: welke wonderlijke zaken Neptunus voor de dag brengt. laten wij met verwondering de reusachtige zeemonsters op onze kusten aanschouwen.

4. Waar. In het verhaal ‘De hellehond rond Enschede’ wordt hier verder op ingegaan.

5. Niet waar. Derk met de Beer heeft een heel andere oorsprong. Die Beer, dat was een enorm groot varken, en Derk was vermoedelijk de Germaanse god Fro, die op een everzwijn met gouden borstels door het luchtruim reed. Hij waart rond in de kerstnacht en neemt dan alles mee wat niet op zijn plaats staat, zoals ploegen of eggen die nog op de akkers staan, kruiwagens die niet binnen stonden en bonenstaken die bleven slingeren.

6. Waar. Er gaat zelfs een grappig verhaal over het gerecht. Een kok uit Kampen moest eens een steur bereiden voor een hooggeplaatst persoon. Hij ving het dier drie dagen vooraf en liet het beestje met een belletje weer vrij, zodat hij het drie dagen later weer kon vangen en de meest verse vis zou serveren. De vis werd nooit meer teruggezien...

7. Waar. A. Buter heeft het in zijn Volksverhalen uit Overijssel (1981) over ‘minzieke juffers’, en ik – heel onrespectvol – zelfs over ‘geile juffers’. Overdreven? Lees het zelf in ‘De geile juffers bij Goor’.

8. Waar. Goud was er inderdaad, maar de zaken gingen niet zoals gepland. De enige die er uiteindelijk rijker van geworden is, is de waard van het goudzoekerskoffiehuis. Lees hiervoor het verhaal ‘Goudkoorts bij Nijverdal’.

9. Niet waar. De naam heeft niets met de kleur zwart te maken, maar met zwet, wat grens betekent. In oude documenten wordt de rivier ook wel Ons Water genoemd of het water dat gaat naar de zee. Het Zwarte Water was van groot belang voor de ontwikkeling van de Hanzestad Zwolle.

10. Nee, dit is niet waar, althans niet voor Plechelmus.

Dit verhaal gaat wel over Margaretha van de Engelen uit het Noord-Brabantse Oirschot. Ze overleed op 5 februari 1658. Drie dagen later zwol ze op en begon haar lichaam een olieachtige substantie te lekken. Het vocht werd opgevangen in flesjes. Pelgrims stroomden toe en bij haar graf en met de olie werden vele wonderen verricht. Na haar dood wilde ze ‘branden voor het altaar van Jezus’. De olie werd in de godslamp van het altaar in Blyendaal gegoten, de lamp die dag en nacht voor het altaar brandt, en Margaretha’s hartenwens ging in vervulling. Ze brandde voor het altaar tot 1701, het jaar waarin het klooster gesloten werd.