Het delven

Onder leiding van een opzichter uit Hilversum, die in het café Budde in pension was, werd door zo’n 25 arbeiders met de werkzaamheden begonnen.

Deze arbeiders verdienden toen een loon van 7 gulden per week, wat voor grondwerkers in die tijd geen slecht loon was.

Het werk bestond eruit dat men eerst begon een loopgraaf te graven (later groef men trechtervormige putten) van ongeveer 12 meter diepte.

Van de verschillende lagen grond werd een deel afgegraven en in zakjes gedaan, terwijl ook verschillende stenen die men vond, aan een grondig onderzoek werden onderworpen en werden fijngestampt in een grote ijzeren pot.

Deze monsters werden dan per trein verzonden naar een laboratorium.

Expediteurs reden de zakjes van 5 tot 10 kilo met goede Nijverdalse grond erin naar het station, waar de trein aan het verdere transport naar Amsterdam begon.

Expediteur E.J.H. Hemmink was een van de mensen die de zakjes aarde vervoerde.

Hij haalde de zakjes af bij Budde. ‘Dat was wel een sensatie.

Je ontmoette er een hoop vreemde mensen die hun neus overal in staken, wijsneuzen waren het.’

En wat deed de Nijverdalse bevolking, behalve het rusteloos doorberichten van de wildste geruchten?

Van zes tot zes op de fabriek. Want eigenlijk ging het hele gedoe om dat malle goud een beetje langs hen heen.

Wat had je eraan? Wie had er van Klondyke gehoord, wie wist van de historische goudhonger van de Spanjaarden in Zuid-Afrika?

Laat Nijverdal gewoon Nijverdal blijven, een nijver dorp met een nijvere bevolking.

Intussen wachtten de heren Hompes en Frank in steeds stijgende spanning op de uitslag van het monsteronderzoek. Daarvan zou afhangen of ze ermee doorgingen of dat ze van verder risico nemen afzagen.

Iets van die spanning sloeg over op de arbeiders.

De heer Budde hoopte maar dat het bericht gunstig zou zijn.

En dat was het; het geluk lachte hen toe.

De roem van Nijverdal als aanstaande goudstad was ook doorgedrongen tot de minister. En ook ministers zijn nuchtere mensen. Goud in Nijverdal? Ach kom, moet de minister gedacht hebben.

De bewindsman vaardigde een orde uit om die grond dan maar eens van overheidswege te laten onderzoeken.

Dr. S. Hoogewerff, hoogleraar aan de Polytechnische School in Delft, kreeg de leiding over het onderzoek. Nu zou het weleens deskundig gebeuren.

Voor de heren Hompes en Frank leek er echter geen vuiltje aan de lucht. Hun onderzoek had immers een behoorlijk goudgehalte aangewezen?