Proloog

‘Er worden meer koersen verloren dan gewonnen.’

Het is de dag waarop Nederland voorgoed zijn onschuld verliest, concluderen achteraf politici, columnisten en commentatoren.

Het is de dag waarop de filmwereld in Amsterdam cineast Theo van Gogh verliest en de wielerwereld in het Noord-Hollandse Bergen oud-coureur Gerrie Knetemann.

Het is 2 november 2004, Allerzielen, de dag waarop katholieken traditioneel hun overledenen herdenken. Dat de Amsterdamse begraafplaats Zorgvlied ‘s middags om half drie open huis houdt, is dan ook geen toeval.

∗

Een van de eerste persberichten ‘s-ochtends:

‘Filmmaker Theo van Gogh (47) is in de Linnaeusstraat in Amsterdam doodgeschoten. De verdachte is kort na de moord opgepakt. Het gaat om een 26-jarige man met een Nederlands en Marokkaans paspoort. Van Gogh is gevonden met een brief op zijn lichaam. Die werd met een mes in zijn borst vastgestoken. Het zou gaan om een brief met Arabische teksten. De cineast zat op zijn fiets toen hij door de dader werd ingehaald en beschoten. Van Gogh liet ter hoogte van het Stadsdeelkantoor Oost zijn fiets vallen en wist nog even te ontkomen en de overkant van de straat te bereiken. Daar heeft de dader weer geschoten en ook gestoken waarna Van Gogh in elkaar zakte en aan zijn verwondingen overleed.’

∗

Een van de eerste persberichten in de vooravond:

‘Oud-wielrenner Gerrie Knetemann is dinsdag op 53-jarige leeftijd overleden. Volgens een woordvoerder van de wielerunie KNWU is een hartstilstand de doodsoorzaak.

Het gebeurde toen hij met drie vrienden in Bergen (NH) een tocht op de mountainbike maakte. Knetemann was sinds beginjaren negentig bondscoach van de profs bij de KNWU.

Knetemann kreeg de hartstilstand toen hij was afgestapt, omdat zijn ketting van de tandwielen was gelopen. Terwijl hij de fiets wilde repareren, begaf zijn hart het.

Als renner begon Knetemann in 1968, in 1973 werd de Amsterdammer professional. Knetemann won in zijn loopbaan onder meer de wereldtitel, de Amstel Gold Race, tien etappes in de Ronde van Frankrijk en Parijs-Nice. Knetemann, die als renner bekend stond om zijn grappen en grollen, nam in september 1989 afscheid.’*

* Voor de juiste doodsoorzaak en de omstandigheden zie hoofdstuk 11.

De moord op Theo van Gogh is de volgende dag uitgebreid voorpaginanieuws, ook in het buitenland. Wereldnieuws dat de berichtgeving over Gerrie Knetemann naar de sportpagina’s verdrijft. Maar ook diens dood blijft in het (Europese) buitenland niet zonder weerklank.

In Frankrijk: Le cyclisme vient de perdre un de ses grands champions, en la personne du Néerlandais Gerrie Knetemann, qui laisse derrière lui, à 53 ans seulement, un palmarès prestigieux fort de 130 victoires. Son talent s’est exprimé des années 70 à 80, notamment au sprint mais aussi dans les contre-la-montre courts, ce qui lui à valu 10 victoires d’étapes au Tour de France (dont un prologue) entre 1975 et 1982. Il s’est illustré dans la classique de son pays, 1’Amstel Gold Race, qu’il à remporté deux fois, dans son Tour national, ou encore dans des courses par étapes d’une semaine telles que Paris-Nice, le Tour Med, ou les Quatre Jours de Dunkerque. Mais c’est en 1978 que le coureur à lunettes à connu la consécration, en devenant Champion du monde sur le circuit du Nürburgring, devant Francesco Moser et Jorgen Marcussen.

In Duitsland: Radsport-Idol Gerrie Knetemann aus den Niederlanden ist einem Herzschlag erlegen. Der 53 Jahre alte Weltmeister von 1978 sackte bei einer Radtour mit Freunden in Bergen in der Provinz Nordholland tot zusammen, teilte der Niederlandische Radsportverband KNWU mit. ‘Kneet’, einer der beliebtesten niederlandischen Radprofis, betreute zuletzt die Strassenfahrer als Nationaltrainer. Bei den Weltmeisterschaften 1978 auf dem Nürburgring holte Knetemann den Titel.

In Engeland: Dutchman Gerrie Knetemann, the world road race champion in 1978, has died of a heart attack aged just 53. Knetemann died while out riding a bike with friends at Bergen in the north west of the Netherlands. His career spanned 15 years (1974-1989) which saw him win 10 stages in the Tour de France and he was regarded as one of the finest classics riders in the world, winning the Amstel Gold Race twice and Paris-Nice.

In Spanje: El ex ciclista holandés Gerrie Knetemann faUeció la tarde de ayer a los 53 anos victima de un infarto mientras esquiaba. Actual seleccionador holandés, Knetemann perteneció al histórico equipo holandés Ti-Raleigh de Peter Post, en el que era uno de los lideres junto a Jan Raas. Con anterioridad corrió en el Gan-Mercier francés.

In Italië: Stroncato da un infarto a soli 53 anni. È morto cosi 1’olandese Gerrie Knetemann; nato ad Amsterdam, professionista dal 1974 al 1989, aveva vinto il titolo mondiale su strada nel 1978, beffando sul circuito del Nürburgring in Germania Francesco Moser. Considerato come uno dei migliori corridori delle classiche in linea negli anni 70-80, aveva vinto anche dieci tappe del Tour de France tra il ‘75 e 1’ ‘82, vestendo per 8 giorni complessivi la maglia gialla (2 nel 1978,1 nel 1979,1 nel 1980 e 4 nel 1981).

In Denemarken: Den tidligere verdensmester i linjelob, hollaïnderen Gerrie Knetemann, er tirsdag dod af et hjerteslag. Han blev 53 ar. If0lge hollandsk tv faldt Knetemann om, da han var ude pa en traeningstur nasr byen Bergen i det nordlige Holland. Knetemann gjorde straks efter sin debut som professionel opmasrksom pa sit talent, da han i 1974 vandt Amstel Gold Race, og det helt store resultat naede han fire ar senere, da han vandt verdensmesterskabet, der blev k0rt pa racerbanen Nürburgring.

In Estland: Hollandlasest 1978 aastameestegrupisöidumaailma-meister Gerrie Knetemann suri teisipaeval südamerabanduse tagajarjel. 53-aastane Knetemann sai südamerabanduse kui ta kolme söbraga magijalgratastega söitis. ‘Tegemist on suure kaotusega’, sönas Rabobanki klubi rattur Michael Boogerd. ‘Ta oli veel liiga noor ja samas suureparane treener ning sober.’

In Noorwegen: Den nederlandske sykkellegenden Gerrie Knetemann er d0d, 53 ar gammel. Knetemann dede plutselig tirsdag 2 november mens han var ute og syklet terrengsykkel, og fïkk hjertestans mens han var i ferd med a ordne et mekanisk problem pa sykkelen sin.

Knetemann begynte a sykle i 1968, og allerede i 1973 fïkk han sin fbrste proffkontrakt. Han kJ0rte som proffrytter helt frem til 1989, og tok totalt 129 seire gjennom karrieren. Blant annet vant han VM i 1978, Paris-Nice, Belgia Rundt, Dunkirk Firedagers, De Panne Driedaagse, to ganger i Amstel Gold Race, fïre ganger Nederland Rundt, ti etapper og sju lagtempoer i Tour de France, og tre ganger i Tour Méditerranéen.