Epiloog: de verlenging

Zoals voetbaldenken de basis vormt van voetballen, bestaat ook ondernemen, leidinggeven, onderwijzen of zorgverlening primair uit denken. Zonder helder doel geen taken, keuzes of handelingen. Het voetbaldenkmodel is met een vertaalslag toe te passen op alle soorten activiteiten. Of het nu een hobby, beroep, andere sport of het onderhouden van een relatie betreft. Het kunnen richten van de volledige aandacht op datgene wat belangrijk is, is bepalend voor het resultaat van alles wat je doet. Alles wat afleidt van je kerntaak, belemmert je prestatie.

Na mijn carrière als profvoetballer ben ik als ondernemer mijn eigen grenzen gaan opzoeken. Na enkele omzwervingen ben ik tot de ontdekking gekomen, dat mijn kwaliteiten en interesses het best samenkomen in het inspireren en begeleiden van anderen en het samenbrengen van mensen die met elkaar bedrijfsresultaten behalen. In die hoedanigheid maak ik optimaal gebruik van mijn bagage als onderwijzer, topvoetballer en mens. Van mijn niet te stillen honger naar informatie, de ernst waar ik mijn beroep mee uitoefen, de aandacht voor de mensen om mij heen tot de wil om mezelf te ontwikkelen en daardoor ook als ondernemer succesvol te zijn. Ook deze loopbaan vergt veel energie. Door mijn achtergrond als topsporter begrijp ik hoe belangrijk het is om mijn levensstijl aan te passen aan datgene wat mijn opdrachtgevers van mij vragen. Ik stel mezelf voortdurend concrete doelen en ben heel pragmatisch ingesteld, waarbij de nadruk ligt op de procesdoelen. Alles komt stapje voor stapje, beetje bij beetje. Het geven van workshops en seminars komt aan op veel oefening en is ook gebaat bij analyse en evaluatie. De informatie van opdrachtgevers neem ik mee en verwerk ik in mijn verhaal en aanpak. Ook de feedback van deelnemers uit de zaal gebruik ik in vervolgsessies. Daarnaast kijk ik met plezier en professionele interesse naar anderen in mijn vakgebied om van hen te leren. En wat betreft verantwoordelijkheidsgevoel, dat zit diep vanbinnen. Dus met mijn doelcommitment zit het ook wel goed. Wat dat betreft ben ik niets veranderd ten opzichte van mijn spelerstijd.

Toch ben ik in veel aspecten wel veranderd. Bijgeschaafd, bijgestuurd en gegroeid. Ik ben nog steeds een emotioneel mens en dat betekent in veel gevallen dat ik snel geraakt ben. Positief en negatief. Ik heb geleerd de negatieve gedachten te neutraliseren of om te zetten in positieve emoties. Mede gedwongen door de loodzware strijd die ik met mijn vrouw Karen en onze kinderen heb moeten voeren tegen de kanker die haar in bezit nam, heb ik gesleuteld aan mijn denkstrategieën. De wijze waarop zij deze strijd streed is een voorbeeld en inspiratiebron voor de rest van mijn leven. Het zorgt ervoor dat ik onder alle omstandigheden verder kan. Opstaan en weer doorgaan. Ik weet uit eigen ervaring hoe hardnekkig bepaalde vooroordelen in je hoofd zitten, hoe eenvoudig het is om zelfmedelijden toe te staan en hoe logisch het is om anderen jouw falen of verdriet in te wrijven. Het zit allemaal in je eigen hoofd. De manier waarop je hersenen werken, hoe jij gebeurtenissen waarneemt, gedachten creëert, gevoelens toelaat en je uiteindelijk gedraagt lijkt een vaststaand gegeven. Met alle gevolgen van dien. Dit proces heeft voordelen, je kunt namelijk je gedachten zelf beïnvloeden.

Winnen is een woord waarbij iedereen een beeld heeft. Voor de één is dat een bankrekening met veel nullen, voor een voetballer het verslaan van een tegenstander en voor een vader het kijken naar zijn kinderen die stralen van geluk. Anderen zien winnen als het slagen voor een tentamen, het in elkaar zetten van een IKEA-kast of het bereiden van een heerlijke ovenschotel. Voor mij is winnen het maximale uit jezelf halen terwijl je er veel plezier aan beleeft en dat plezier met anderen weet te delen. Winnen raakt aan het woord succes. Het is de lading die je eraan geeft, die bepaalt wat het woord betekent. En daar heb je dus zelf invloed op. Dergelijke inzichten hebben mijn leven veranderd. De manier waarop ik naar de wereld om mij heen en naar mezelf heb leren kijken, deel ik graag met anderen. Vandaar dat ik met dit uitgangspunt als houvast de Elf van Van Breukelen heb opgesteld.

1) Winnen is een keuze

Het is niet toevallig dat dit boek een hoofdstuk bevat met dezelfde titel. Mijn levensmotto is dat succes maakbaar is. Je kunt ervoor kiezen om te willen winnen. In dat geval staan alle keuzes altijd in het teken van dat doel. Als je vervolgens altijd beslissingen neemt met dit doel voor ogen, zal winnen – en dus succes – onderdeel van je leven worden. Gelukkige momenten in je leven kun je ook creëren door leuke, gezellige dingen met partner, je kinderen en vrienden te doen. Mazzel en pech overkomen je. Succes is een relatief begrip en daarom voor iedereen verschillend. Wanneer je het maximale uit je kwaliteiten haalt, en of dat nu Champions League-niveau of de vijfde klasse is, ben je in mijn ogen een winnaar. Winnen kun je in alle aspecten van het leven. Van een ander en van jezelf. Winnaars zijn niet alleen degenen die met een beker in hun handen staan. Je wint in mijn ogen als je datgene bereikt waar je voor staat. René van der Gijp is ook een winnaar. Hij heeft immers bereikt wat hij wilde: een leuk, ontspannen, comfortabel en gezellig leven. Op alle terreinen in het leven zijn overwinningen mogelijk en achter elk succes schuilt een strategie.

Voor mij is winnen overigens iets anders dan ‘scoren’. Winnen is een levensstijl en scoren is het boeken van resultaten. Het is het verschil van lange versus korte termijn. Door alleen te scoren, ben je nog niet aan het winnen. In de huidige resultaatgerichte prestatiemaatschappij zijn we te veel bezig met scoren, maar te weinig met winnen. Kijk naar de politiek: er wordt volop gescoord, maar wordt er op lange termijn als samenleving gewonnen?

Succes is het resultaat van hard werken en het beste in jezelf naar boven halen. Zoals Marco van Basten zei: ‘Klasse dwing je af, dan komt het geluk naar je toe.’ Het voornaamste blijft of je zelf tevreden bent met je prestatie en of je zelf vindt dat je een stap hebt gemaakt. Bekijk winnen om die reden vanuit jezelf en laat het niet afhangen van je tegenstander en omgeving. De volgende uitspraak van Dirk Kuyt sluit hier mooi op aan: ‘Ik kan verliezen, maar ik zal nooit een verloren gevoel hebben, omdat ik er alles aan gedaan heb om te winnen.’

2) Mensen presteren beter als ze lekker in hun vel zitten

Voor mij is het een waarheid als een koe, dat mensen pas het beste in zichzelf naar boven kunnen halen als ze lekker in hun vel zitten. Hier heb je zelf invloed op en dit kun je bij anderen stimuleren. Tijdens lezingen vraag ik aan de mensen in de zaal of zij van mening zijn dat ze beter presteren als zij goed in hun vel zitten. Iedereen knikt instemmend. Vervolgens vraag ik: ‘Zou dat voor een ander ook zo zijn?’ Weer knikt iedereen bevestigend. Waarom zijn we dan zo vaak bezig om onszelf en anderen een slecht gevoel te geven?

Wanneer vraag jij aan je vriend of collega wat zijn club gedaan heeft? Alleen als ze verloren hebben natuurlijk. In Nederland noemen we dat zelfs ‘humor’. Ten koste van een ander scoren. Er zijn veel nare artikelen en berichten over mij geschreven. Onderwerpen die op het persoonlijke vlak liggen en geen verband houden met mijn beroep als voetballer of ondernemer. Dat doet pijn, ook bij mensen in mijn nabije omgeving. Dat raakt mij nog steeds, hoewel ik een uitstekende manier gevonden heb om ermee om te gaan. In feite ligt in onze hele maatschappij de nadruk op het negatieve. We geven elkaar (of onszelf) zelden een compliment of een schouderklopje. Ouders kijken primair naar de slechte cijfers op het rapport van hun kind, in plaats van naar de goede. Help je kind met van een 8 of een verdwaalde 9 een 10 te maken, in plaats van van een 4 een 6. Wat heb je immers aan een zes? Onderzoek wijst uit dat ouders gemiddeld slechts één op de twaalf keer iets positiefs tegen hun kind zeggen. De rest is neutraal of negatief. Leraren corrigeren met een rode pen in plaats van een groene. Terwijl zij snappen dat dit eerder angst inboezemt dan stimuleert. Allemaal voorbeelden dat het negativisme ingebakken zit.

Als je bij mensen de negatieve zaken benoemt, neem je ze mee naar negatieve gedachten en naar een negatief gevoel. Je kunt dus beter uitgaan van hoe iets wél moet en daarin trachten te verbeteren. Ik geloof dat je moet coachen op het ‘gewenste’ beeld. Positief coachen is niet voor niks een sterk in opkomst zijnde coachingsmethode die in topsport en bedrijfsleven snel zijn weg vindt. Het benoemen van elkaars en de eigen kwaliteiten en goede prestaties is iets wat we met z’n allen vaker moeten doen. Als voetbalcoach kan je spelers de opdracht geven om iets positiefs over zichzelf en een ander te zeggen. Ook als werknemer, partner of vriend kan je jezelf tot doel stellen om iemand te complimenteren en het te benoemen als hij iets goeds heeft gedaan of er bijvoorbeeld leuk uitziet.

Als je in staat bent om een andere film in je hoofd af te spelen en een ander gesprek met jezelf te voeren, creëer je een ander gevoel en kan je veel meer genieten en daardoor beter presteren. Je kunt anderen hierbij helpen. Door met oprechte aandacht iemand op andere gedachten te brengen, bijvoorbeeld. Dit is een van de belangrijkste, zo niet de belangrijkste, vaardigheid van een coach of leidinggevende. Oprechte aandacht is dat je goed luistert en interesse in iemand toont. Onderzoek wijst uit dat slechts één op de tien mensen doorvraagt als iemand met ‘Mwah. Gaat wel,’ antwoordt op de vraag hoe het met hem of haar gaat. Dat zegt genoeg.

Je stemming is bepalend voor je emoties en gedrag. Het beïnvloeden van de stemming is dus een waardevolle techniek. Een simpel voorbeeld van hoe je dit kunt doen, is het luisteren naar jouw favoriete muziek, die je terugbrengt in een geweldige belevenis, een positief gevoel. Ik heb een cd in mijn auto liggen waar nummers op staan die me herinneren aan gelukkige momenten. En die zet ik op wanneer ik mij iets minder voel. Bij het beluisteren stijgt mijn energieniveau. Dit zijn positieve ankers. ‘Als je jezelf niet af en toe kietelt, lach je te weinig.’ Die woorden sprak mijn vader ooit tegen mij en raken precies wat ik hier duidelijk wil maken.

==

Hans van Breukelen: ‘Gelukkige momenten kun je creëren, mazzel en pech overkomen je.’