25 De behekste nonnen in Weert

In de middeleeuwen werd er in de Europese kloosters een streng regime ingevoerd van vasten, zelfkastijdingen en aderlatingen. Latere verslapping van deze discipline leidde vaak tot golven van hysterie die vele kloosters overspoelden in de vorm van godslasteringen, aanvallen van razernij en naakte danspartijen: symptomen die als een bewijs van duivelse bezetenheid werden beschouwd. Dit was ook het geval in het klooster van de Witte Vrouwen in Weert.

Weert, lang geleden, door Josien Stehouwer – Het moet tijdens de vasten geweest zijn dat een van de nonnen van Weert van iemand drie pond zout had geleend. Een paar dagen voor Pasen bracht ze het weer terug, maar om niet zuinig te lijken gaf ze twee keer zoveel: zes pond.

Dat had ze beter niet kunnen doen. Hoe het zo kon komen – zou het zijn omdat zes het getal van de duivel is? – dat weet niemand, maar men zegt dat dít de aanleiding was van een serie vreemde gebeurtenissen.

Het begon toen de nonnen in hun slaapzaal kleine witte kogeltjes vonden, ter grootte van een erwt en zoutachtig van smaak. Ze aten er niet van, want niemand wist wat het was. Niet lang daarna begonnen er nonnen ziek te worden, althans: dat dacht men, want door het hele klooster klonk ’snacht pijnlijk gekerm. Maar als er iemand op het geluid afging om de zieke te helpen, bleek er niets aan de hand.

Wat ook erg vervelend was, was een andere kwestie. Hoewel het niet hoort, moet het op deze plaats toch maar gezegd, want ach, eigenlijk is het natuurlijk heel menselijk.

Als de nonnen gingen plassen, verdween ineens de po als sneeuw voor de zon, zodat alles over de vloer liep, of misschien nog wel erger: het bed in.

Tot dat moment waren de gebeurtenissen in het klooster van Weert slechts vreemd en ongemakkelijk te noemen. Als er toen een specialist, een duiveluitdrijver bijvoorbeeld, was ingeschakeld, dan was het vast ook niet erger geworden. Hij had de abdes kunnen doen inzien dat hier iets ernstigs aan de hand was: hier waren demonen aan het werk.

Ja, een duiveluitdrijver... alleen die had toen nog iets aan de situatie kunnen veranderen vóór het echt uit de hand liep. Het duurde namelijk niet lang voor de gebeurtenissen omsloegen van ‘ongemakkelijk’ naar ronduit gewelddadig.

Op een nacht lagen de nonnen in bed te fluisteren over de vreemde gebeurtenissen in het klooster, toen één opeens heel hard begon te lachen. De zusters begrepen niet wat er aan de hand was, tot ze het zelf ook voelden: ze werden door onzichtbare handen onder hun voeten gekieteld. Al snel lag de hele slaapzaal slap van het lachen. Ze zagen er echt geen kwaad in, tot er een harde bonk klonk en een gil van pijn – en nog een – en nog een... De kietelende handen hadden enkele van de zusters hard aan hun benen uit het bed getrokken, zodat ze met hun hoofd op de koude plavuizen vielen. Het lachen verging iedereen toen er een langgerekte gil in de nacht weerklonk. Kaarsen werden aangestoken, en zo vond men een van de zusters, met duizenden blauwe plekken op haar lichaam, waar ze door demonen was geknepen. De non was dood, want sommige van de vingers hadden zo hard geknepen dat er hele lappen vlees van haar lichaam waren gescheurd...

Na zes weken begon ook het braken. Dan gaven de nonnen een plas inktzwart vocht op, hoewel ze sinds het begin van het vasten zo goed als niets gegeten hadden. Dat vocht was zo bitter en scherp, dat het hun lippen verbrandde.

Dit moet het moment geweest zijn dat er niet alleen sprake was van demonische bezoekjes, maar van echte bezetenheid. De onzichtbare demonen haalden niet alleen streken uit in het klooster, maar namen toen zelfs bezit van de lichamen van de nonnen. De nachtelijke bezoekjes bleven. In het donker werden er armen omgedraaid en zelfs hoofden gekeerd zodat het gezicht aan de achterkant stond. Er werden nonnen tot twee meter boven de vloer getild en weer neergekwakt.

Zo duurde de situatie drie jaar voort.

Natuurlijk moest het niet te veel opvallen dat de nonnen bezeten waren. De demonen lieten de nonnen brieven naar huis sturen, waaruit bleek dat er niets aan de hand was en de gestorven nonnen kregen allemaal een keurige begrafenis. Eén keer werd het bijna ontdekt. De abdis was op een dag met gravin Margaretha van Horn in gesprek, toen ze zó hard in haar heupen werd geknepen, dat ze het uitschreeuwde van pijn. Men droeg haar naar bed, onderzocht de plek waar ze pijn had en zag dat ze helemaal onder de blauwe plekken zat. Maar niemand wist waardoor dit kwam.

De zusters leefden in constante angst en de abdes zat met haar handen in het haar.

Tot ze op een goede dag een manier zag om de helse beproeving te stoppen. Op een onbewaakt moment had ze familie en bekenden per brief uitgenodigd voor een etentje in het klooster. De demonen waren woedend, maar ze konden haar niet straffen. Hoe vreemd zou het zijn als de gastvrouw zelf die avond niet aanwezig was... Daarom deden ze alles om ontdekking te voorkomen. Ze lieten de zusters het klooster opruimen, braken voor één nacht geen nekken meer en onthieven de nonnen voor de avond van het diner van hun braken.

Maar duivels zijn duivels... Zo’n diner, waar iedereen keurig rechtop zit en zijn best doet niet te morsen, dat is een te mooie gelegenheid om geen kattenkwaad uit te halen. Nauwelijks zaten allen aan tafel, of meerdere van de bezoekers vlogen ruggelings van tafel op de grond. Een van de zusters werd omhooggetrokken en, hoezeer iedereen haar ook vasthield, de lucht in geworpen om daarna met een smak dood op de grond te vallen. Even later liepen er nonnen als kleine kinderen op de knieën door de zaal, terwijl anderen als apen in de gordijnen klommen.

Zo kwam het geheim uit en werden de nonnen gered.

Het klooster waar dit alles gebeurde stond in de Maasstraat en heette ‘Maria Wijngaart’.

Er vond in Frankrijk een reeks soortgelijke incidenten plaats, in 1611 in een klooster te Aix, in 1634 te Loudun en in 1647 te Louviers. Daar kon men de situatie alleen met martelingen en de brandstapel onder controle krijgen...