TAROTKAARTEN
De meest gebruikte methode om aan cold reading te doen, is kaarten – meestal tarotkaarten – leggen. Het heeft niet veel zin dat ik je hier vermoei met een omstandige en gedetailleerde uitleg over het tarotsysteem. Om de simpele reden dat er niet één systeem bestaat. Op het internet of in boeken vind je ongetwijfeld een tarotmethode die zogezegd officieel is, maar in de praktijk bestaan er ontelbare manieren om kaarten te lezen.
Ten eerste bestaan er Chinese, Egyptische, Europese en wellicht nog andere soorten waarzeggerskaarten. In het Nederlands zijn de kaarten van Madame Lenormand (genoemd naar een Franse waarzegster uit de achttiende-negentiende eeuw) minstens zo populair als de ‘echte’ tarotkaarten.
Ten tweede ontwikkelt elk medium gaandeweg zijn eigen manier om de kaarten te interpreteren. Zoals zo vaak in het paranormale milieu, volstaat het om een klok te horen luiden. De klepel wordt niet eens gezocht. Wat dat betreft, pleit ik zelf ook volmondig schuldig. Toen ik gevraagd werd om op de Gentse Feesten als waarzegger op te treden, heb ik me proberen te verdiepen in tarot. Maar dat heb ik al snel opgegeven. Grote arcaden, kleine arcaden … pfff. Het is nogal complex, met patronen en kruisen en weet ik wat allemaal. Nee, daar wilde ik geen energie aan verspillen. Dus hanteerde Tony Chakra, mijn alias als kaartenlegger, zijn eigen systeem. Voor zover er van een systeem sprake is…
Om te illustreren hoeveel vrijheid er bestaat in de kaartleesbranche, wil ik je dit verbijsterende voorbeeld uit mijn persoonlijke ervaring niet onthouden.
Zoals zo vaak in het paranormale milieu, volstaat het om een klok te horen luiden. De klepel wordt niet eens gezocht.
Na een opvoering op de Gentse Feesten gaat een Nederlandse vrouw de confrontatie met mij aan. Ze beweert dat ik pure nonsens verkoop. Niet omdat ze geen sikkepit gelooft van paranormale fenomenen (in dat geval had ik haar gefeliciteerd), maar wel hierom:
Vrouw: ‘Ik doe zelf aan kaartlezen en het systeem dat u gebruikt, heb ik nog nooit gezien. Het kan niet dat u daarmee de toekomst kunt voorspellen.’
Ik: ‘Mevrouw, tarotkaarten zijn als een paar schoenen. Je trekt ze aan en ze passen zich aan je voeten aan tot ze als gegoten zitten. Ik weet best dat ik een controversieel systeem gebruik, maar voor mij persoonlijk werkt het perfect.’
Vrouw: ‘Ach zo. Oké dan.’
Om maar aan te tonen dat veel paragnosten al even goedgelovig zijn als hun arme cliënten!
‘Publiek is als paddenstoelen’
In de kennismaking met cold reading legde ik al uit hoe belangrijk het is om in het begin van een sessie uit te pakken met je eigen adelbrieven én die van het systeem. Om mezelf te verheerlijken, bedacht ik een leuk – al zeg ik het zelf – en efficiënt plannetje. Als Tony Chakra vroeg ik mijn cliënten om mij na afloop van de sessie een score te geven. Ze mochten die noteren op een bordje dat aan de deur van mijn caravan hing. In alle bescheidenheid: ik kreeg nooit minder dan 7 op 10. Zo sloeg ik twee vliegen in één klap: het bordje lokte niet alleen mensen naar binnen, ze waren bovendien vooraf al overtuigd van mijn kunnen.
Voor ik aan de sessie zelf begon, zette ik bovendien een boompje op over tarot zelf. Hoe het systeem was ontstaan in de Balkan en dankzij zijn succes door zigeuners is verspreid over heel Europa. Vandaar dat het in Amerika minder bekend is… Achttien karaat bullshit!
Want de 78 tarotkaarten zoals we ze nu kennen, zijn vermoedelijk in Noord-Italië ontstaan als een aangepaste versie van het gewone kaartspel met 52 kaarten. Het werd ook lang gespeeld als een onschuldig kaartspel. Pas in de achttiende eeuw zouden mensen begonnen zijn er de toekomst mee te voorspellen, omdat een Fransman had geschreven dat de kaarten ‘geheimen van de Egyptenaren’ zouden bevatten. Over de precieze herkomst en de ontwikkeling van tarot bestaan trouwens verschillende versies. Maar dat speelt geen enkele rol.
Mijn punt is dat eender welke gewichtige uitleg volstaat om het systeem een vleugje ernst te geven. Ik hecht geen enkel belang aan de waarde van die kaarten, maar dat hoeft de cliënt niet te weten! Of om een beroemde theorie uit de bedrijfswereld te parafraseren: ‘Your audience is like mushrooms. You have to keep them in the dark and feed them shit.’
Verzinsels troef!
Voor alle duidelijkheid: ik gebruik de tarotkaarten zelf ook. Niet omdat ze me in staat stellen tot paranormale activiteit – die boodschap had je wellicht al begrepen – maar omdat ze zo gemaakt zijn dat mijn cliënt dat wel makkelijker gelooft. Tarotkaarten behandelen namelijk ongeveer dezelfde thema’s die bij cold reading aan bod moeten komen: afscheid, rijkdom, verdriet, afgunst, liefde, ambitie…
Als Tony Chakra laat ik het lot beslissen. Ik laat de cliënt gewoon negen kaarten kiezen: drie voor het verleden, drie voor het heden en drie voor de toekomst. Dat kunnen er evengoed tien per categorie zijn, zo houd je nog meer openingen vrij voor zijsprongetjes en uitwegen. Met slechts negen kaarten is de uitdaging volgens mij groter: je moet nog meer een beroep doen op je fantasie en voortdurend associaties maken om je richting ‘waarheid’ te lullen.
‘Your audience is like mushrooms. You have to keep them in the dark and feed them shit.’
Wat ik wel doe, is de kaart die de dood symboliseert uit het spel verwijderen. Zo vermijd ik dat al te negatieve herinneringen worden opgeroepen. Een sessie moet een positieve gebeurtenis blijven, remember? De kaart die weduwe/weduwnaar symboliseert, gebruik ik wel, omdat die kan worden geïnterpreteerd als ‘afscheid’ in het algemeen: verhuizen, van baan veranderen, een relatie verbreken of een ontmoeting met een echte weduwe of weduwnaar. Voor De Laatste Show somde ik die verschillende opties op voor mijn cliënte, die de kaart in kwestie had gekozen. Strikt genomen was geen enkele optie echt van toepassing, maar de vrouw vertelde spontaan dat ze onlangs had besloten een volledig nieuw leven te beginnen.
Zo zie je maar: van ‘weduwe’ naar ‘een nieuwe start’. Met tarotkaarten kun je op elk moment elke kant op. En als je geluk hebt, interpreteert de cliënt zelf met je mee en helpt hij of zij je alsnog op een interessant spoor.
Hoewel ik preventief de ‘dood’ uit mijn tarotkaarten verwijder, is het me één keer overkomen dat een cliënte volledig over haar toeren raakte. Misschien niet toevallig door de ‘weduwe’-kaart.
Ik had nog niets anders gedaan dan de volgende drie kaarten omdraaien: weduwe, afscheid en rijkdom. En nog voor ik één woord kon uitbrengen, begon het meisje voor me te huilen.
‘Het spijt me. Ik ben hier binnengekomen in de overtuiging dat het allemaal lariekoek is. Ik geloof normaal niks van waarzeggerij. Maar nu ik die kaarten zie liggen… Mijn vader is twee weken geleden gestorven en heeft me veel geld nagelaten.’
Dat meisje wist verdomd goed dat ik deel uitmaakte van een theaterproject, en toch begon ze al te huilen nog voor ik iets had gezegd. Zoals ik al zei: met een beetje geluk kun je zelfs de grootste scepticus aan het twijfelen brengen. (Al is het woord ‘geluk’ in dit voorbeeld een beetje misplaatst.)
Als ik in de huid van Tony Chakra kruip, dan doe ik dat voor de lol. Het publiek weet dat het mijn waarzeggerij met een korreltje zout moet nemen, want de sessies maken deel uit van een entertainend, humoristisch geheel. En dát is waar de mensen voor betalen. Nooit zal ik geld vragen in ruil voor de lezing of de voorspelling op zich. In Gent vroeg ik bijvoorbeeld 5 euro, en dat geld ging rechtstreeks naar de organisatie.
De ‘echte’ paragnosten deinzen er echter niet voor terug om 30, 40, zelfs 50 euro te vragen voor een hoop bedrieglijk gewauwel. En daar trek ik met plezier tegen van leer.
‘Ik hoef me niet te bewijzen’
Begin 2010 werd ik geïnterviewd voor de website van Grenswetenschap, die allerlei fenomenen bestudeert met een open mind, en de verschillende mogelijkheden openlaat. Mij wordt gevraagd: ‘Wat kan u doen wankelen in uw antihouding?’
De parapsychologie is zowat de enige sector waar we alle beweringen klakkeloos moeten aannemen, alleen maar omdat zij het zeggen.
Ik antwoord: ‘Mij iets tonen waardoor ik van mijn stoel val, wat ik op geen enkele manier kan verklaren. Dan ben ik zelfs bereid om in mijn blote gat over straat te lopen, bij wijze van boetedoening.’
Wat later word ik benaderd door iemand die de uitdaging aangaat.
Zij: ‘Ik wil graag eens uw kaarten leggen, want zo interpreteer ik de energie die ik aanvoel.’
Eerlijkheidshalve, als ‘ingewijden’ onder elkaar, vertrouwt ze me nog het volgende toe.
‘In principe heb ik die kaarten niet eens nodig, want ik voel de energie zo ook wel aan. Die kaarten gebruik ik nu eenmaal omdat de mensen waar willen voor hun geld.’
Ik antwoord dat ik de confrontatie aandurf.
Ik: ‘Op enkele voorwaarden. Ik kom niet alleen. We komen met zijn vijven en u legt de kaarten van vijf verschillende mensen, in willekeurige volgorde. En aangezien u energie aanvoelt, zult u er niks op tegen hebben als er tussen ons een lakentje hangt. Want als kleren de energie niet tegenhouden, dan zal een lakentje dat ook niet doen, nietwaar?’
Zij kan namelijk niet beweren dat ze zonder voorkennis mijn kaarten kan lezen. Ik vertel overal wie ik ben en wat ik doe.
Zij: ‘Als het zo zit, als u er een spektakel van wilt maken, dan hoeft het voor mij niet meer. Ik hoef mij tegenover niemand te bewijzen.’
Die houding vind ik dus wraakroepend. Ze vragen er geld voor, ze verdienen er schatten mee over de rug van argeloze mensen, dus moeten ze op zijn minst kunnen bewijzen dat ze kunnen wat ze beweren te kunnen.
Maar daar wringt dus de schoen. Zodra je omstandigheden creëert waarin je kunt controleren of er echt van paranormale gaven sprake is, lukt het plots niet meer of krabbelt de zelfverklaarde paragnost terug.
De parapsychologie is zowat de enige sector waar we alle beweringen klakkeloos moeten aannemen, alleen maar omdat zij het zeggen.
‘Waarom is het zo?’
‘Omdat ik het zeg.’
Punt uit.