Ervaringen rond het sterfbed
Gered
Een oudere vrouw heeft haar man en zoon verloren. Ruim 10 jaar geleden al. Er is geen familie meer. Ze is erg alleen, ze vindt dat ze niets meer heeft om voor te leven. Ze vraagt de huisarts wat mogelijkheden zijn. Of ze van hem wat kan krijgen voor de eeuwige slaap. De huisarts durft niet mee te werken.
De vrouw gaat op een ijskoude dag naar zee. Tegen het vallen van de avond neemt ze wijn en slaaptabletten. En loopt ze het water in. Ze wordt gevonden door een late wandelaar, meer dood dan levend. Maar ze wordt gereanimeerd en in een ziekenhuis opgenomen. Wanneer ze eruit komt besluit ze haar redder een bos bloemen te brengen. Hij woont in een prachtige flat vlak bij de duinen, op de 12e verdieping.
Ze wordt hartelijk ontvangen en drinkt een borreltje met hem.
Als het donker is geworden vertrekt ze.
En springt van zijn flat.
Levenslang
Een doodzieke man lijdt aan kanker. Hij is terminaal en wordt uit het ziekenhuis ontslagen om thuis te sterven. De huisarts is een goede vriend. Hij heeft altijd goed voor de man en zijn familie gezorgd. Zijn patiënt wil het leven verlaten en vraagt onzeker of het wel mag. Of hij al ver genoeg heen is. Tot zijn vreugde beaamt de huisarts dat. Hij zal een tweede arts vragen te komen om de zaak te beoordelen zoals de regels eisen. De tweede arts komt na twee dagen. Het is mooi weer. De zieke ligt beneden in de woonkamer, bij de openslaande tuindeuren. De dochter, een volwassen vrouw, zit samen met haar moeder in de tuin als haar zieke vader het gesprek voert met de tweede arts.
Deze arts vraagt: “Meneer, als u nu uw vrouw en dochter zo ziet zitten, bent u dan al bereid te sterven en hen in de steek te laten?”
De patiënt was goed voorbereid, had zijn tekst klaar. “Ja” was zijn antwoord. De volgende dag kwam de huisarts om hem uit zijn lijden te verlossen.
De dochter lijdt tot op de dag van vandaag. Ze heeft nooit begrepen dat haar vader op deze chantabele vraag wel zo moest antwoorden.
De dokter gaf haar vader de dood, maar haar levenslang.
Onkundige art
Een doodzieke vrouw is terminaal verklaard. Ze heeft kanker met uitzaaiingen en ze lijdt pijn, veel pijn.
Ze wil graag euthanasie. De arts gaat het gesprek aan en is het ermee eens. Hij ziet in dat het lijden ondraaglijk en uitzichtloos is. Na drie gesprekken is hij tot de conclusie gekomen dat hij wil helpen.
Aan alle voorwaarden wordt voldaan. De datum is geprikt. Omdat de arts maar twee dagen per week in de praktijk werkt, wordt een datum eind volgende week gereserveerd.
Op de dag dat het gaat gebeuren moet de zieke vrouw vooraf een infuus krijgen. Voor het geval het drankje dat de arts wil geven niet afdoende is. De arts prikt, maar krijgt de naald niet in de magere arm van de vrouw. De euthanasie wordt uitgesteld, want zonder een back up van een infuus wil de arts er niet aan beginnen.
Een artsencongres in Washington, een korte vakantie en een griep later, komt de arts weer aan het bed van de nog ziekere vrouw. En weer lukt het niet het infuus in te brengen. De arts belt de ambulance. De heren van 112 komen bij de vrouw en haar familie binnen, beoordelen de situatie en begrijpen het verzoek van de huisarts om een infuus aan te brengen. Maar zij stellen dat zij dat ter wille van een euthanasie niet mogen doen.
Dan grijpt de familie in. Van uitstel kan nu geen sprake meer zijn. 112 besluit te helpen als zij de pijn en angst in de ogen van de stervende vrouw zien. Ze zijn uit barmhartigheid bereid het risico te nemen van het overtreden van de regels. Het infuus is in no time geplaatst.
Diezelfde middag sterft de vrouw door het drinken van het drankje.
Kinderen
Een oude man, vader van 3 kinderen, is op. Hij kan niets meer zelfstandig, zit in een rolstoel en is bijna blind. Hij was directeur van een grote onderneming. Las veel, reisde veel. Nu is zijn leven een zware last geworden.
Zijn vrouw is overleden. Thuiszorg is er onvoldoende en de kinderen wonen te ver weg om hem dagelijks te helpen. Vader moet voor verzorging naar een verpleeghuis. Hij weet dat hij er nooit meer uit zal komen. Hij wil dood. Maar het oordeel van de arts is duidelijk. De oude man lijdt onvoldoende en krijgt geen hulp om te sterven.
De kinderen kunnen het niet aanzien. Ze willen vader helpen. Via buitenlandse contacten kunnen ze aan slaapmiddelen en pijnstillers komen.
Net voor de opname in het verpleeghuis komen ze bij hun vader bijeen. Omringd door kaarsen en mooie muziek drinkt de oude man het papje dat de kinderen van de middelen hebben gemaakt. Handen ineen, wachtend op het laatste ogenblik. Vader gaat overgeven, strijdt er tegen en vecht tot hij niet meer kan. Dan valt hij oververmoeid in slaap. Hij wordt wakker in het verpleeghuis.
Na een paar weken regelt één van de kinderen weekendverlof.
Vader krijgt een herkansing, maar nu met antibraak middelen. Weer de kaarsen, weer de muziek, de handen ineen.
Vader komt waar hij zo graag wilde zijn.
De kinderen zijn er nog niet. Nog lang niet.
Examen
Een man lijdt aan kanker. Hij heeft erg veel pijn. Zijn vrouw en kinderen doen wat ze kunnen. De huisarts ook. Hij komt een aantal keren per week langs om te kijken wat hij nog kan doen voor zijn patiënt.
De man is zo zwak dat hij bijna geen bezoek meer wil ontvangen, behalve één goede vriend. Met hem bespreekt hij zijn wens om te sterven en hoe moeilijk het is om zijn vrouw en kinderen in de steek te laten. Hij kan niet meer, hij heeft zoveel pijn, maar hij voelt zo veel verantwoordelijkheid naar zijn vrouw en kinderen toe dat hij zijn doodswens niet met hen durft te bespreken.
De vriend neemt die taak op zich. De familie reageert begrijpend en is het erover eens dat het de beslissing van de zieke zelf moet zijn. Zij zijn bereid hem los te laten, zij zullen hem laten gaan. Met verdriet, maar met liefde en begrip.
De vriend vertelt hoe de procedure zal zijn. De huisarts moet gevraagd worden te helpen. Die zal dat pas doen als een tweede arts is geconsulteerd. En dat is een belangrijk gesprek. Hij oefent dat gesprek met zijn zieke vriend. Hij zegt hem niet te eisend te zijn, maar ook niet te bescheiden. De zieke moet duidelijk zijn, blijk geven van een goede inschatting van zijn uitzichtloze situatie. Ondanks de bizarre toestand hebben beide heren wel schik in het rollenspel dat ze spelen. De gezonde speelt de zieke, de zieke de arts. Dan omgekeerd. Totdat de zieke is geslaagd.
Daags erna komt de huisarts weer en kaart de man, in het bijzijn van zijn vrouw, het verzoek om euthanasie aan. Zijn vrouw ondersteunt hem. De arts vraagt een tweede arts te komen om de toestand te beoordelen. De zieke man slaagt met vlag en wimpel.
Vrouw en kinderen denken met warme gevoelens terug aan het afscheid, aan de laatste momenten.
Sterven van verdriet
Oma zit voor haar raam, ze zingt de hele dag. Ze is een blije demente vrouw. Met een luier en een rammelaar. Opa lijdt. Hij verzorgt zijn vrouw zo goed als hij kan. Hij weigert haar over te dragen aan een instelling. Hij heeft gelukkig wat geld om verpleeghulp in te huren. Het oude stel heeft, toen ze nog gezond waren gesproken over het levenseinde en afgesproken dat ze helder en goed oud zouden worden. Bij ernstige gebreken, lichamelijk of geestelijk, zou de dood moeten komen.
Ze hebben dat destijds uitvoerig met de huisarts besproken. Die begreep en respecteerde hun wens.
Af en toe is Oma even bij de les. Ze huilt en smeekt de dood haar te komen halen. Ze beseft in die korte tijd volledig wat er aan de hand is. Ze schrijft een brief aan de arts. Voordat die af is vliegen de gedachten alweer naar andere werelden. Ze is te laat, de huisarts helpt niet.
Opa vraagt zijn kinderen te helpen bij de verzorging. Dagen, weken, maanden staan zij hun vader en moeder bij. Onmachtig en eindeloos verdrietig.
Op een nacht staat Oma op. Ze wil naar de winkels toe. Een nieuwe jurk kopen voor de nieuwe concertserie. Fluweel. Blauw. Rood, lekker, haring, kinderwagen. Opa brengt haar weer naar bed. Omarmt haar, overlaadt haar met kusjes. Wurgt haar. En sterft bijna van verdriet. Bijna.
Zo alleen
Een vrouw, alleen wonend met haar hondje, krijgt te horen dat ze een slopende ziekte heeft die haar geleidelijk zal verlammen. Ze loopt elke dag met het dier. Regelt, als het lopen niet meer gaat, een rolstoel die ze zelf handmatig voortduwt. Daarna een stoel met motor. Dan een uitlaatservice voor het hondje omdat ze zelf de deur niet meer uitkan.
Haar arts vindt niet dat ze lijdt, althans nog niet genoeg om stappen te ondernemen.
Nog even doorzetten.
De vrouw belt haar hondenfokker en vertelt blij dat ze op vakantie mag.
Een paar weken... Het is niet duidelijk hoe lang ze precies weg zal blijven. Mag het hondje even terug naar het vertouwde nest? De fokker haalt het hondje op.
De vrouw slikt al haar opgespaarde medicijnen. Ze glijdt uit haar stoel, valt, gilt, schreeuwt en komt worstelend het dodenrijk binnen. Alleen, moederziel alleen.
Vrij?
Man, getrouwd, geen kinderen. Maar wel MS. Hij kan nog net wat lichaamsdelen bewegen. Hij is afgekeurd voor werk, afgekeurd voor de dood. Hele lange dagen, kijkend naar voorbij razend verkeer, uitkijkend naar de thuiskomst van zijn vrouw.
Speurend op internet naar wat helpen kan. Hij vindt geen middelen, alleen raad.
En die volgt hij op. Zijn vrouw ondersteunt hem met alle liefde. Ze zit erbij en kijkt naar haar man als hij na een laatste kus een plastic zak over zijn hoofd trekt om naar een andere wereld te vertrekken. Zij bindt de zak met een lint dicht. Door het plastic kijken ze elkaar aan. Hij krijgt het benauwd, zij leest de angst in zijn blik. Hij probeert zijn armen naar zijn hoofd te brengen, het lijkt erop of hij de zak van zich af wil rukken. Hij schudt met zijn lichaam, hij maakt paniekerige bewegingen, hij lijkt te roepen. Zij doet wat ze hem heeft beloofd, met pijn in haar hart. Ze houdt zijn armen stevig vast, ze omstrengeld hem met al haar kracht. Ze roept hoeveel ze van hem houdt, minuten lang. De tranen lopen over haar wangen. Na wat een eindeloze tijd lijkt te zijn, verslapt zijn greep op het leven. Zijn strijd is gestreden.
Die van haar niet. Zij komt terecht in een verhoorkamer op het politie bureau, nadat de arts een onnatuurlijke dood heeft vastgesteld. De vrouw wordt verdacht van hulp bij zelfdoding. Ze is ontzettend verdrietig maar trots op haar man. Zij meent in de verhoorkamer op enig moment de hand van haar man te voelen.
Na tien uur wordt zij vrijgelaten, nou ja, vrijgelaten...
Klaar
Een weduwe van ver in de tachtig werd na dagen in haar eigen urine en ontlasting te hebben gelegen, gevonden op haar toilet. Ze werd gewassen, opgewarmd en in bed gelegd. Vervolgens kwam de huisarts. Hij voelde een gezwel in de onderbuik en wilde zijn patiënte voor nader onderzoek opnemen in een ziekenhuis.
De vrouw weigerde. Ze wist dat ze ernstig ziek was omdat ze al geruime tijd bloedingen had en al vaker was gevallen. Ze voelde haar dood nabij komen en was daar blij om. Ze vroeg haar kinderen de euthanasieverklaring te pakken die ze lang geleden had opgesteld. Ze verlangde de verlossende spuit.
De huisarts wilde daar in dit stadium niet over praten. Er moest eerst een diagnose worden gesteld in een ziekenhuis. De papieren gingen weer terug in de la.
De kinderen besloten hun moeder thuis te verzorgen en geen onderzoek te laten verrichten. Het ging snel bergafwaarts met de oude dame. Ze kreeg pijn. Haar kinderen mochten van de huisarts morfine spuiten, ondanks het feit dat niemand van hen ooit een injectie had gegeven. De morfine hielp niet. De moeder leed steeds meer, ze kon niets meer. Ze volhardde in haar wens te sterven. Elk bezoek van de huisarts vroeg zij om de dood en elke keer kreeg ze nul op request.
Op een avond spoot de zoon alle morfine die er was in zijn moeder. De andere kinderen omringden haar liefdevol. Na enige tijd ontspande het zieke lichaam. Langzaam raakte de moeder van de wereld. Maar dood ging ze niet.
Eén van haar dochters belde diep in de nacht de huisarts. Ze wist dat hij dienst had. Ze huilde aan de telefoon, smeekte om hulp. Alle morfine was opgespoten maar hun moeder ging niet dood. Als de dokter niet kwam met de verlossende injectie zouden de kinderen haar door verstikking om het leven brengen.
Een uur later was de dokter er. De injectiespuit kwam kant en klaar uit zijn binnenzak. Hij stelde één voorwaarde: de kinderen moesten hem de volgende ochtend voor het spreekuur begon, bellen zodat hij zelf de dood kon vaststellen.
Natuurlijk.
De kinderen zaten de rest van de nacht aan het bed van hun moeder, liefkoosden haar, hielden haar vast. Bij het eerste licht werd stokte haar adem. Ze bewoog nog heel even, alsof ze wilde zwaaien. Toen bewoog het gordijn en werd alles stil.
Huisarts
Een gepensioneerde huisarts, ooit een grote en oersterke man werd steeds ouder en gammeler. Hij viel regelmatig om, kon nog amper zien en besloot dat het genoeg was geweest en dat zijn leven voorbij was. Hij had ervan genoten en hij had gedaan wat hij graag wilde doen. Maar hij wilde niet vegeterend zijn laatste dagen ondergaan.
Hij wist dat geen van zijn collega’s hem wilde helpen met sterven. Ze woonden in een streng gereformeerd dorp waar euthanasie uit den boze was. Omdat hij uit het artsenregister was uitgeschreven kon hij geen medicijnen meer voorschrijven. Maar hij had in de loop der tijd allerlei middelen opgespaard en zou de komende nacht de dodelijke dosis innemen. Zijn vrouw had hij er niet in gekend om haar te beschermen tegen eventuele verdenking van hulp bij zelfdoding.
De volgende morgen werd hij wakker met een enorme hoofdpijn. De poging was mislukt. Zijn vrouw maakte zich zorgen om hem en belde de huisarts uit het dorp. Hij schreef pijnstillers voor.
Een week later ondernam de oude arts een tweede poging.
Alleen, moederziel alleen. En weer kwam hij bij.
Toen besloot hij een collega uit een ander deel van het land in vertrouwen te nemen. Hij vertelde hem van zijn twee mislukte pogingen zichzelf te doden. De collega zegde zijn oudere collega toe te helpen en kwam diezelfde avond nog op bezoek.
Na een goed glas wijn zei de collega tegen de echtgenote dat hij haar oude man wel een middel zou geven dat zou zorgen voor een rustige nacht. De echtgenote was hem daarvoor erg dankbaar en sliep die nacht rustig in.