Trondheim mag dan de derde stad van Noorwegen zijn, voor het land zijn deze stad en z’n omgeving in het verleden zeer bepalend geweest. Olav Tryggvason was de koning die een belangrijke wending gaf aan de geschiedenis van Noorwegen. Een groot deel van de bevolking droeg hem op handen. Tot op heden is deze Olav in de stad nog zeer nadrukkelijk aanwezig, en wel op een 18 m hoge zuil op het marktplein. Maar niet alleen deze Olav maakte Trondheim belangrijk; het was Olav Haraldsson die Trondheim tot een nieuw centrum maakte, vooral door zijn dood in 1030. Er gebeurden merkwaardige zaken rond zijn graf. Het leidde tot een pelgrimage uit heel Noord-Europa. Trondheim was de place to be.

Trondheim is de hoofdstad van Sør Trøndelag aan de zuidkant van de Trondheimsfjord. De circa 150.000 inwoners van Trondheim zijn trots op hun stad. Ze beseffen dat ze op historische bodem leven, rijk aan cultuur. In de oudheid heette de stad overigens Nidaros.

Het rijke verleden

Slingerend door de stad

Nidelven is de rivier die slingerend door de stad stroomt. Deze rivier geeft deze stad een apart karakter. Trondheim heeft een oppervlakte van 342 km². De meeste inwoners wonen in de stad zelf, maar vele wonen ook verspreid in de omliggende wijken. Er is vooral veel ruimte. Trondheim is een fietsvriendelijke en sportieve gemeente. Een derde van de inwoners is lid van een sportclub. Ooit kwam er zelfs een fietslift om de hellingen omhoog wat aantrekkelijker te maken voor de fietser met minder kracht. Of om gewoon op een eenvoudige manier omhoog te komen. Deze lift, sykkelheis, die uniek is in de wereld, staat in het verlengde van de oude stadsbrug uit 1681 in de oude wijk Bakklandet. Lopend vanuit het centrum kom je in deze wijk diverse oude huizen en gezellige winkeltjes, restaurants en cafés tegen. Vanaf de brug zijn ook de oude pakhuizen aan de rivier goed te zien. De oudste huizen zijn uit 1700; ze hadden een belangrijke functie in handel, visserij, opslag en transport. Veel houten huizen worden bewaard en gerestaureerd om het markante aanzien van dit stadsdeel en de losse huizen te bewaren. De laatste jaren is een aantal van deze huizen uit de 18de eeuw verloren gegaan door brand. Het stadshart, Midtbyen, ziet er op de plattegrond uit als een echt hart, omgeven door de rivier. Kenmerkend voor Trondheim zijn ook de vele houten huizen, vooral aan de oevers van de Nidelven.

Trondheim
Klik op een van de volgende deelkaarten voor een vergroting: linksboven, rechtsboven, linksonder en rechtsonder.

Stad voor koningen en pelgrims

Harald Hårfagre (865–933) was de eerste koning die hier gekroond werd en Trondheim is nog steeds de plek waar Noorse koningen worden gekroond. Olav Haraldsson was de koning die de Noren wilden hebben. Hij was de man die Noorwegen zou kerstenen. De meesten waren er voor, maar niet iedereen. Dat kostte hem uiteindelijk zijn leven. Hij viel bij Stiklestad in 1030. Aanvankelijk werd hij daar begraven. Toen hij later herbegraven werd in Trondheim, was volgens de overlevering zijn lichaam geheel intact en groeide zijn baard zelfs nog.

Er gebeurde van alles rond zijn graf; zieken die de plek bezochten genazen. Koning Olav werd een heilige. Over het nieuwe graf in Trondheim heen werd in 1070 een kerk gebouwd. Ze werd het grootste middeleeuwse bouwwerk van heel Noord-Europa. Een kerk in gedeeltelijk romaanse en deels gotische stijl. Binnen de Noorse architectuur vormde deze kerk een hoogtepunt. Om te markeren welke koningen en bisschoppen hier waren, is het westelijke front van de kerk uitgevoerd met een groot aantal standbeelden van deze hoogwaardigheidsbekleders.

De domkerk, bekend als Nidarosdomen, had een sterke aantrekkingskracht op velen uit Noord-Europa en later ook van verder weg. De groeiende belangstelling voor een bezoek aan de laatste rustplek van de heilige Olav maakte Nidaros tot de belangrijkste pelgrimsplaats van het noorden van Europa. Deze domkerk is na de St. Pieter in Rome en Santiago de Compostela in Spanje de meest bezochte pelgrimsplaats van Europa. Nog steeds is het mogelijk via de oude pelgrimspaden te lopen en zo dit eindpunt van eeuwenlange pelgrimage te bereiken. De oude route is in 1997 in ere hersteld en geopend ter gelegenheid van het duizendjarig bestaan van de stad.

Het aartsbisschoppelijk paleis, Erkebispegården, is een van de oudste seculiere gebouwen uit het begin van de 12de eeuw. In zijn soort is het een van de best bewaarde gebouwen binnen Europa. Tot 1537 is het voor kerkelijke doeleinden gebruikt, later was het regelmatig in gebruik door Deense gouverneurs. Diverse delen van het gebouw zijn te bezichtigen als museum. Van de kerken van Trondheim is ook de Vår Frue Kirke een bezoek waard.

NIDAROSKATHEDRAAL EN PELGRIMSROUTE.

www.nidarosdomen.no
ERKEBISPEGARDEN, een bezoek aan dit gebouw geeft ook toegang tot de
Nidarosdomen. Geopend: werkdagen 13–16, za. 9–17, zo. 9–14 uur.
www.pilegrim.no.

Klooster en vestingplaats

Munkholmen is een eilandje recht voor de stad in de Trondheimsfjord. Op het eiland werd rond 1100 een klooster gesticht. Benedictijnenmonniken wisselden werk en gebed in een gelijk tempo af. Het klooster brandde in de middeleeuwen drie keer af. Na de reformatie in 1537 was het klooster niet meer in gebruik. Later werd de plek als vesting gebruikt om aanvallende schepen te weren en de stad te beschermen. Deze strategische plaats had ook in de tijd van Napoleon een duidelijke functie. Rond 1816 werden alle vestingen in de provincie Trøndelag gesloten, behalve Munkholmen. Deze werd aangepast aan de tijd met ruimte voor 60 kanonnen en 500 manschappen; klaar voor een effectieve verdediging. Een echte militaire actie heeft er echter nooit plaatsgevonden. Aan het eind van de eeuw speelde de vesting een rol in het uitgaansleven van de inwoners van Trondheim. Pas tijdens de Duitse bezetting kreeg de vesting tijdelijk weer een nieuwe functie. Inmiddels genieten vele inwoners van Trondheim en toeristen weer van deze idyllische plek midden in de Trondheimsfjord. Het is een populaire plek voor recreatie in en aan het water. De restanten van de eigenlijke vesting van Munkholmen zijn nu te bezichtigen. Over de geschiedenis van de scheepvaart is meer te zien in het Trondhjems Sjøfartmuseum, in het oude gebouw Slaveriet uit 1725.

MUNKHOLMEN. Dagelijkse bootverbinding vanaf Ravnkloa 21/5–4/9
10–18 uur; bij goed weer gaan de boten continu heen en weer; normaal
elk kwartier over het hele uur vanaf Munkholmen. Rondleiding in de
vestinggebouwen elk half uur 10.20–17.20 uur.
TRONDHJEMS SJØFARTMUSEUM, Fjordgata 6A. Geopend: 1/6–31/8 10–16 uur.

Tradities en trends

Trøndere, klassiek en modern

Iedere landstreek heeft zijn eigenaardigheden. Trøndelag, waar Trondheim het centrum van is, is in dit opzicht niet anders. Van zichzelf zeggen de inwoners dat ze eigenzinnige maar gezellige mensen zijn, met een bijzonder gevoel voor humor. Ze laten zich niet zo snel imponeren en staan met twee benen op de grond. De Trøndere, zoals inwoners van deze provincie heten, hebben inderdaad iets ongecompliceerds over zich. Rechttoe rechtaan. In het verleden stonden ze ook al zo bekend. En zo zijn ze ook groot geworden als stad.

Jaarlijks is Trondheim eind juli, begin augustus één grote feeststad. Honderden binnen- en buitenlandse artiesten op het gebied van muziek, dans en toneel treden op diverse plaatsen in de stad op. Naast de muzikale en culturele aspecten van deze Olavsfestdagene zijn er ook religieuze elementen, waar de bezoeker kennis mee kan maken op de historische plekken in de stad. Ze herinneren aan de geschiedenis, vooral de intrede van het christendom in Noorwegen. Ook op muzikaal gebied heeft Trondheim een veelzijdig aanbod: bij de openluchtoptredens in Borggården klinken de klanken van rock, pop en folklore. Er is een grote historische markt met diverse demonstraties en muziekuitvoeringen. Trondheim is met deze feesten sinds 2001 onderdeel van de Europese Associatie voor volksfeesten. Door de hang naar het verleden bij veel inwoners van Trondheim en uit de wijde omgeving geven deze tien feestdagen in de zomer altijd een aparte kleur aan deze stad.

Techniek- en wetenschapsstad

Naast de belangrijke rol die Trondheim in het verleden speelde, neemt de stad ook een belangrijke positie in het moderne Noorwegen in. Menig olieplatform ontstond hier op de tekentafels. De stad huisvest de Technische Hogeschool, waar veel aankomende technici en architecten hun opleiding genieten. Er is een uitgebreide staf van wetenschappers die onderzoek verrichten op de meest uiteenlopende gebieden. Trondheim is hét centrum van wetenschappelijk technisch onderzoek. Voorbeelden van inventiviteit en vormgeving zijn te zien in het Trøndelag senter for samtidskunst, het centrum voor hedendaagse kunst.

Ook is er een centrum waar de bezoeker de techniek van nabij kan meemaken, het Vitensenteret. In dit populaire wetenschapscentrum staan meer dan 150 technische vindingen, waarmee van nabij kennis kan worden gemaakt. De bezoeker kan er bijvoorbeeld trachten te concurreren met een industriële robot.

VITENSENTERET, Kongensgate 1. Geopend: ma.–vr. 10–16, za.–zo.
11–17, www.viten.ntnu.no

TRØNDELAG SENTER FOR SAMTIDSKUNST, Fjordgata 11. Geopend:
werkdagen 10–15. do. 10–17, za.–zo. 12–16 uur.
www.samtidskunst.no

Een paleis van hout

Het hoofdgebouw van de universiteit is gevestigd in een statig gebouw uit 1910, gebouwd in zogenaamde Huggensteinstijl in combinatie met gotiek. Het gebouw past daardoor treffend bij de Nidarosdom aan de andere kant van de rivier.

Een ander markant gebouw van Trondheim is Stiftsgården. Dit gebouw uit 1778 was ooit een privéwoning, maar is later door het rijk gekocht en gerestaureerd. Het interieur en de inrichting zijn authentiek. Sinds 1906 is Stiftsgården een officieel koningsverblijf; daarmee vormt dit gebouw het grootste houten paleis van Noord-Europa.

Trondheim is ook rijk aan kunst en cultuur. In het Nordenfjeldske Kunstindustrimuseum is een grote collectie voorwerpen uit een lange periode te bewonderen, van Noorse bodem maar ook daarbuiten. Er is ook een apart kunstmuseum en er zijn vele kunstgaleries.

Interessant is ook Sverreborg, het Trøndelag Folk Museum. In dit museum staan meer dan zestig bouwwerken uit Trondheim en Trøndelag. Een wandeling door het museum is een wandeling door het oude Trondheim uit de 18de en 19de eeuw. Meer oude gebouwen treffen we rond het Ringve Museum, het nationale museum voor muziek en muziekinstrumenten in Noorwegen. Het stijlvolle hoofdgebouw van Ringve Gård herbergt een grote verzameling instrumenten uit de gehele wereld. In dit gebouw met een interieur uit 1880 zijn in de zomer diverse muziekdemonstraties en optredens. Het Museet på Laven, een apart museum op de bovenverdieping, is het gehele jaar door open. Op het landgoed ligt ook een interessante botanische tuin.

TRONDHEIM.
www.trondheim.com en www.visit-trondheim.com
TRONDHEIM KUNSTMUSEUM, Bispegaten 7B. Geopend 1/6–31/8: dag.
10–17; 1/9–31/5 di.–zo. 11–16 uur. www.tkm.museum.no
NORDENFJELDSKE KUNSTINDUSTRIMUSEUM, Munkegaten 3–7. Geopend:
21/8–31/5 di.–za. 10–15, do. 10–17, zo. 12–16; 1/6–20/8 ma.–za.
10–17, zo. 12–17 uur.
www.nkim.museum.no
SPORVEISMUSEET, bij Munkvoll-station. Geopend: 26/6–24/8 do./za./zo.
12–15 uur.

RINGVE MUSEUM. Geopend: 1/6–15/8 dag. 11–18; 16/8–31/5 zo. 12–15
uur, www.ringve.com

Groen, water en ruimte

Trondheim biedt naast de vele historische bezienswaardigheden ook veel natuurschoon, vooral rond het water. Zo is er een mooie wandeling langs de rivier die zo bepalend is voor de stad. Het pad Nidelvstien gaat van Tempe naar de Leirfossene. De route is voor een groot deel ook toegankelijk voor lichamelijk gehandicapten. Het gebied is bijzonder rijk aan vogels. Naast de rivier heeft de omgeving van de Trondheimsfjord vele aantrekkelijke mogelijkheden. Populair is de omgeving van Lade, met de badplaatsen Korsvika, Djupvika, Ringvebukta en Devlebukta. Het speciale pad Ladestien, dat loopt van Ladehammeren naar Rotvoll, voert langs deze plaatsen. In Rotvoll is een cultuurlandschap met diverse mogelijkheden.

In Bymarka loopt ook een groot aantal wandelpaden; bij Rønningen, Grønlia, Elgsethytta, Skistua og Lavollen zijn eetgelegenheden. Ook in Strindamarka zijn diverse paden: met eetgelegenheid bij Estenstadhytta. Voor liefhebbers van planten is het Arboretum in Bymarka interessant. Het ligt iets ten zuiden van Helkanseter. Bij Lavollen is ook een oud cultuurlandschap, waar de oude boerderijen en landerijen bewaard zijn gebleven. Wie een uitzicht vanuit de hoogte wil hebben: Tyholttårnet, radio- en televisietoren van 124 m hoogte met in de top een ronddraaiend restaurant, is een van de meest bezochte plekken van de stad.

TYHOLTTÅRNET, Otto Nielsens vei 4. Geopend: dag. 11.30–23, zo. 12–18 uur.