22 De heks van Rotterdam

I n de zestiende en zeventiende eeuw spoelde een golf van angst over Europa. De macht van de duivel zou zodanig zijn toegenomen dat hij nu werkelijk overal op kon duiken. Hij oefende zijn kwaad voornamelijk uit via de heksen. En natuurlijk maakten die ook Rotterdam en omgeving onveilig …

Centrum, 1566, door onze verslaggever – Een Rotterdamse vrouw, genaamd Geertgen Jansdochter, werd door haar buren aangeklaagd. De beschuldiging? Ze kon toveren en was dus een heks!

Geertgen werd aangehouden en opgesloten, waarna ze op de pijnbank werd gelegd om haar eens goed aan de tand te voelen. De beul kende zijn vak en ja hoor: de bekentenissen volgden al snel. Zo’n zestien of zeventien jaar geleden had ze de duivel ontmoet en was met hem op stap gegaan. Hij had haar geleerd hoe ze een heksenzalf kon bereiden die ze onder haar oksels moest smeren om te kunnen vliegen. Met die zalf onder haar oksels was ze regelmatig haar schoorsteen uit gevlogen om koers te zetten naar het plaatsje Den Dommel op het eiland Goeree-Overflakkee. Daar ontmoette ze dan nog veel meer heksen, zowel mannen als vrouwen. Samen hadden ze het ’s nachts erg druk, want er moest kwaad verricht worden, in ’s duivels naam natuurlijk. In Den Dommel zorgden ze voor een misoogst en maakten het vee ziek. Daarna vlogen ze naar Zeeland om er een veld met gerst te laten bederven.

Zoals verwacht werd de doodstraf tegen haar geëist. De baljuw wilde haar levend verbranden, maar het liep anders.

Geertgen trok haar bekentenissen in omdat ze die alleen maar had afgelegd uit angst voor de pijn van de martelin

strumenten. Volgens eigen zeggen was ze helemaal verward geweest. De schepenen besloten het vonnis nog wat af te houden en er geleerden bij te halen om advies uit te brengen. De heren beraadslaagden en hun advies moet goed uitgevallen zijn voor Geertgen, want haar straf werd gewijzigd. Ze mocht blijven leven, maar werd voor vijfentwintig jaar uit Rotterdam verbannen.

Eigenlijk vonden de geleerden dat ze onschuldig was, maar ze had in haar bekentenissen zoveel mensen met een smetteloze reputatie van hekserij beschuldigd, dat ze deze straf verdiend had. Over de buren die de onschuldige Geertgen hadden beschuldigd, werd niet gesproken.