In de directe omgeving van de hoofdstad zijn geen hoogtepunten te vinden als de tempels van Angkor Wat, maar wie de tijd heeft kan toch een aantal interessante excursies maken. De tochten geven een aardig beeld van het platteland rond Phnom Penh. Dit gebied wordt nog nauwelijks door buitenlanders bezocht en dat draagt zeker bij aan de charme van deze bestemmingen.

Tonlé Bati, Phnom Tamao en Phnom Chisor

Een bezoek aan de tempel Ta Prohm in Tonlé Bati, de dierentuin van Tamao en de pagode op de top van Phnom Chisor laat zich goed combineren tot een dagtocht.

Tonlé Bati

De twee tempels van Tonlé Bati liggen 33 km ten zuiden van Phnom Penh en een stukje ten westen van nationale hoofdweg nr. 2. De plaats wordt druk bezocht in het weekend, wanneer de welgestelde inwoners van de hoofdstad naar Tonlé Bati trekken voor een picknick aan de oevers van de gelijknamige rivier. Op palen boven het water zijn bamboehutten te huur. Zittend op een vloermat kunt u hapjes en drankjes bestellen bij een van de eetkraampjes. De prijzen zijn pittig – je betaalt vooral voor de locatie– en daarom nemen veel Cambodjanen liever een picknickmand mee.

De tempel van Ta Prohm, op 300 m afstand van de rivier, is gebouwd in opdracht van koning Jayavarman VII (1181–1219), op de plaats waar al in de 6de eeuw een heiligdom moet hebben gestaan. Ta Prohm, gewijd aan zowel Shiva als Boeddha, is het product van de overgangsfase van hindoeïsme naar boeddhisme. De tempel ligt op een ommuurd terrein, met de hoofdingang op het oosten, en bestaat uit een centrale toren van zandsteen en vijf kamers met lingams. Basreliëfs op de buitenmuren tonen gebeurtenissen uit het dagelijks leven of beelden legenden uit, maar om die laatste te doorgronden is een flinke dosis fantasie nodig.

Het tempeltje Yeay Peau ligt op het terrein van Wat Tonlé Bati, een tempelcomplex dat na de verwoestingen van de Rode Khmer is opgebouwd als een religieus themapark, 100 m ten noorden van Ta Prohm. De uit de 12de eeuw daterende tempel is vernoemd naar de moeder van koning Ta Prohm.

TEMPELS. Geopend: dag. 8–16 uur.

Dierentuin van Tamao

Het Phnom Tamao Zoological Park and Wildlife Rescue Centre ligt 10 km ten zuiden van Tonlé Bati, aan het eind van een 6 km lang zandpad. In het weekend houden honderden mensen het stoffige pad een beetje nat, in de hoop wat geld te krijgen van passerende bezoekers. In deze doodarme streek wil niets groeien en de bewoners zijn voor een groot deel op liefdadigheid aangewezen.

Tamao beslaat een uitgestrekt terrein en is eigenlijk meer een safaripark. Het park is in het leven geroepen om zeldzame en bedreigde dieren uit handen van stropers en handelaren te redden. Hoewel de leefomstandigheden van de meeste dieren nog verre van optimaal zijn, is er de laatste jaren sprake van een aanzienlijke verbetering. Steeds meer dieren verruilen hun kooien voor een leven in de (omheinde) vrije natuur. Er zijn plannen om van Tamao een van de grootste dierenparken van Zuidoost-Azië te maken.

De meeste aandacht trekken de tijgers die u in hun natuurlijke habitat kunt observeren. Ze liggen te zonnen op rotsblokken of zoeken de schaduw van het struikgewas op het grote omheinde terrein. Andere hoofdrolspelers zijn de zwarte beren en Maleise zonnebeer. Verder leven er in dit gebied olifanten, apen, krokodillen en inheemse vogelsoorten.

DIERENTUIN. Geopend: dag. 8–16 uur. Vanwege de omvang van het park is een eigen vervoermiddel onontbeerlijk: wie per taxi of motor uit Phnom Penh komt, kan het park op die manier verkennen.

Phnom Chisor

Een afslag 50 km ten zuiden van Phnom Penh leidt van nationale hoofdweg nr. 2 naar de heuvel Phnom Chisor. De twee oude bakstenen torens bij de afslag maakten vroeger deel uit van Prasat Neang Khmau, een tempel uit de 10de eeuw die was gewijd aan Kali, de zwarte godin van de wraak. Na 4 km komt u bij de voet van de heuvel. Van hier gaat een steile trap met meer dan 400 treden via de zuidelijke helling naar een platform op de top van de 100 m hoge heuvel.

Omgeving van Phnom Penh

Naast een moderne boeddhistische tempel staat het hoofdheiligdom, gebouwd tijdens de regering van koning Suryavarman I in het begin van de 11de eeuw. De heuvel stond toen bekend als Suryagiri, Berg van de Zon, en was een van de vier locaties die de grenzen van het rijk afbakenden. De tempel is opgetrokken uit baksteen en lateriet, met kozijnen en deurposten van zandsteen. De houten deuren hebben decoraties met menselijke figuren die op ruggen van varkens staan; de betekenis daarvan is niet duidelijk. Het heiligdom is omringd door de vervallen muren van een galerij. De hoofdingang is gericht op het oosten en in die richting geniet u van een subliem uitzicht over de vlakte, met duidelijk zichtbaar de restanten van de processiegangen Sen Thmol en Sen Ravang en de heilige vijver van Tonlé Om die met z’n drieën vanaf de voet van de heuvel in een rechte lijn naar Angkor wijzen. Vanaf de oostkant van de heuvel voert een pad geleidelijk naar beneden.

Udong

Een bezoek aan de tempels op de heuvel Phnom Udong is een aanrader. Udong was van 1618 tot 1866 hoofdstad van Cambodja, tot koning Norodom zijn residentie naar Phnom Penh verplaatste. Van het koninklijk paleis zijn alleen de fundamenten bewaard gebleven, maar de stoepa’s op de heuvel zijn een interessante bestemming.

Udong ligt 37 km ten noordwesten van de hoofdstad, aan nationale hoofdweg nr. 5. De weg volgt de loop van de rivier de Tonlé Sap. Overal onderweg zie je moskeeën, want de bevolking bestaat voor een groot deel uit islamitische Cham. Ze leven voornamelijk van de visvangst en in de maanden januari en februari hangt er de penetrante geur van prahok, de gefermenteerde vispasta die in de Cambodjaanse keuken onmisbaar is en sterk lijkt op Indische trassie. Uitkijkend over rijstvelden en vijvers met lotusbloemen zijn de stoepa’s op de heuvel van Phnom Udong al van veraf te zien.

Een trap met meer dan 500 treden – met onderweg beschaduwde rustplaatsen – leidt naar de top van Phnom Preah Reach Troap, de ‘Heuvel van de Koninklijke Schat’, zo genoemd omdat de Khmer hier tijdens een inval van de Thai een schatkist zouden hebben begraven. Onder aan de trap ruilen geldwisselaars bankbiljetten om tegen kleine coupures, om uit te delen aan de talrijke bedelaars op weg naar de top.

Boven op de heuvel staan vier stoepa’s. Het eerste bouwwerk dat u ziet, is een moderne pagode met een groot terras en spectaculaire uitzichten over de vlakte met rijstvelden en suikerpalmen. Het gerucht gaat dat na zijn dood de as van koning Sihanouk hier bijgezet zal worden, maar waarschijnlijk kiest de koning als laatste rustplaats voor een stoepa op het terrein van de Zilveren Pagode. Damrei Sam Poan is een overgroeide pagode die in 1623 door koning Preah Bat Chey Cheta is opgericht als grafmonument voor zijn oom en voorganger, koning Soriyopor. De nabijgelegen Tray Troeng is in 1891 gebouwd door koning Norodom om de as van zijn vader Ang Duong (1845–1859) onder te brengen. De stoepa was oorspronkelijk gedecoreerd met gekleurde tegels met bloemmotieven, maar de meeste zijn gestolen en verkocht via de antiekhandel. De toren van de iets lager gelegen Chet Dey Mak Prohm heeft vier gezichten en is kenmerkend voor de Bayon-stijl in de bouwkunst. De pagode doet dienst als graf van koning Monivong (1927–1945), de oom van de huidige koning.

De bergrug volgend komt u bij Prak Neak, een vervallen gebouwtje met een zinken dak. In het tempeltje is het beeld te zien van een zittende boeddha, beschermd door een naga, de mythische slang met de vele hoofden. De Preah Ko, de ‘Pagode van de Smaragden Boeddha’, herbergt ook een zittend boeddhabeeld. In de Preah Ko staat een beeld van de heilige stier Nandi, het rijtuig van de hindoegod Shiva. Ongeveer 100 m verder vindt u de Preah Ath Roes, die in 1911 door koning Sisowath is opgericht om een 11 m hoog beeld van Boeddha te huisvesten. De Rode Khmer hebben de tempel in 1977 opgeblazen en van het gebouw zijn alleen nog restanten van de muren, zuilen en delen van het boeddhabeeld te zien. Vanaf hier leidt een trap naar beneden.

Aan de voet van de heuvel staat een herdenkingsmonument voor de slachtoffers van de Rode Khmer, met botten en schedels die in het begin van de jaren tachtig zijn gevonden in massagraven in de omgeving.

UDONG. Vanaf Psar Thmei in Phnom Penh rijden ieder uur comfortabele bussen naar Udong. De reistijd is een uur. Bij de afslag net voor de stad wachten motortaxi’s op passagiers voor de 3 km lange rit naar de heuvel.