Tien

Madame Malisorf weigerde een extra dag per week les te geven. Celine en zij hadden drie dagen later een gesprek - de allereerste les na het recital.
‘Nee,’ zei madame Malisorf. ‘Het was gedeeltelijk mijn schuld omdat ik haar overhaast heb. Ik had er nooit mee in moeten toestemmen haar sur les pointes te laten dansen. Ik had naar mijn eigen instinct moeten luisteren. Janet moet zelf ontdekken wat haar capaciteiten zijn, haar mogelijkheden. Talent is net als water. Als je de obstructies uit de weg ruimt, stijgt het vanzelf tot het hoogste niveau.’
‘Dat is niet waar, madame Malisorf,’ verklaarde Celine. ‘Wij moeten haar grenzen bepalen. Wij moeten haar capaciteiten vaststellen. Ze zal zich niet voldoende inspannen als we haar geen duwtje geven. Daar heeft ze de innerlijke discipline niet voor.’
Madame Malisorf keek naar me terwijl ik bezig was met de warming-up naast Dimitri, die tot dusver nog niets gezegd had over mijn optreden tijdens het recital.
‘Je moet voorzichtig zijn. Je zou kunnen maken dat ze haar belangstelling en liefde voor de schoonheid en vaardigheid verliest, Celine. Als je een atleet te veel traint, begint hij of zij achteruit te gaan, de spieren en vaardigheid verslappen.’
‘Dat risico zullen we nemen. Verdubbel haar trainingstijd. Geld speelt geen rol,’ hield Celine vol.
‘Geld is voor mij nooit een overweging geweest en zal dat ook nooit zijn,’ snauwde madame Malisorf, met trots achteruit
getrokken schouders en opgeheven hoofd.
Celine leek te verschrompelen in haar stoel.
‘Dat weet ik, madame. Ik bedoelde alleen -’
‘Als ik de lerares van dat meisje moet zijn, Celine, heb ik de leiding. Ik bepaal hoeveel lessen ze krijgt en wanneer. Meer is niet altijd beter. Wat beter is, is meer kwaliteit halen uit hetgeen je hebt. Als jij er anders over denkt -’
‘Nee, nee, u hebt gelijk,’ zei Celine snel. ‘Natuurlijk hebt u gelijk, madame Malisorf. Ik was alleen zo teleurgesteld laatst en ik weet dat u dat ook was.’
‘Integendeel,’ zei ze. Celine hief haar hoofd op. Zelfs ik stopte even met mijn oefeningen en keek naar haar.
‘O, nee?’ vroeg Celine sceptisch.
‘Nee. Ik was blij te zien dat het kind meteen overeind kwam en probeerde door te gaan. Dat is doorzettingsvermogen. Dat komt hier vandaan,’ zei ze met de palm van haar hand op haar hart.
‘Ja,’ zei Celine, met een blik op mij. ‘Natuurlijk hebt u weer gelijk, madame. Ik ben zo dankbaar dat we u hebben.’
‘Laten we dan niet de tijd verspillen die we hebben, Celine.’ Madame Malisorf maakte met een polsbeweging een eind aan het gesprek en kwam naar Dimitri en mij toe, en de les begon.
Het was een goede les. Zelfs ik had het gevoel dat ik meer presteerde dan gewoonlijk. De enige keer dat madame Malisorf het recital noemde was toen ze zinspeelde op mijn werk sur les pointes. De rest van de les liet ze Dimitri me een serie oefeningen doen en gaf me toen een complimentje.
Maar niets scheen Celines bezorgdheid weg te kunnen nemen. Ze zat somber in haar stoel toen de les voorbij was en toen Dimitri en madame Malisorf weg waren, reed Celine naar me toe om te zeggen dat ze dacht dat madame Malisorf zich vergiste.
‘Ze wil gewoon haar eigen vrije tijd niet opgeven,’ zei Celine weerbarstig. ‘In ballet is meer beter. Als het geen obsessie van je is, zul je nooit succes hebben. Het moet eisen stellen aan je lichaam en je ziel. Ik zal in de weekends met je oefenen,’ ging ze verder. ‘We beginnen zaterdag.’
‘Maar zaterdag ben ik jarig en Sanford zei dat we een feest zouden geven. Ik heb een paar van mijn klasgenoten uitgenodigd,’ klaagde ik.
‘O, Sanford plant een feest voor je, hè?’ De blik in haar ogen verkilde me. ‘Nou, dat feest duurt toch zeker niet de hele dag? We oefenen ‘s morgens, en dan kun je ‘s middags je feest geven, als je zo nodig moet,’ zei ze. Toen draaide ze haar stoel om en reed weg.
Sinds het recital was Celines houding jegens mij veranderd. Ze was ongeduldiger, hatelijker, kritischer. Ze was vaker alleen en zat soms gewoon uit het raam te staren. En telkens als ik het over Sanford had, kneep ze haar ogen samen en keek naar me alsof ze probeerde in mijn binnenste te kijken, te zien wat ik dacht en voelde. Eén keer vond ik haar zelfs weggedoken in een hoek, de schaduw als een deken over haar uitgespreid. Ze staarde naar het portret van haarzelf in balletkostuum.
Als ik mijn bezorgdheid uitte tegen Sanford, zei hij alleen maar dat ik haar tijd moest geven. Ik zei niet dat ik dacht dat Celine zich van streek maakte over de tijd die hij en ik met elkaar doorbrachten, omdat ik bang was dat hij me dan zou gaan vermijden, om bij Celine in de gratie te blijven.
‘Ze heeft haar ups en downs,’ legde hij uit. ‘Alles is zo snel gegaan, dat ze tijd nodig heeft om zich aan te passen.’
Hij en ik maakten een van onze wandelingen door de tuin, naar het meer. Het waren die bijzondere momenten - met een papa die van me hield en voor me zorgde - die alle martelende uren in de studio de moeite waard maakten.
‘Ik heb plannen gemaakt voor je verjaardagsfeest,’ zei Sanford, toen we aan de oever van het meer stonden, ‘We houden een barbecue, met hotdogs en hamburgers, en steaks voor de volwassenen.’
‘Wie komen er?’ vroeg ik, in de hoop dat hij mijn nieuwe grootouders zou noemen.
‘Een paar mensen van de fabriek die je hebt leren kennen, mevrouw Williams van Peabody, madame Malisorf natuurlijk en ja,’ ging hij snel verder, mijn gedachten lezend, ‘Celines ouders en Daniël komen ook langs. Hoeveel mensen heb jij uitgenodigd?’
‘Tien,’ zei ik.
‘Mooi. We hebben een leuk feest gepland. Denk eraan, niemand mag de roeiboot gebruiken zonder dat er een volwassene bij is, oké?’
Ik knikte. Dit was het meest opwindende in mijn leven, opwindender nog dan het recital. Ik had nog nooit een echt verjaardagsfeest gehad. De enige keer dat ik een verjaardagstaart had gehad, was het tegelijk voor mij en twee andere kinderen in het weeshuis. Het moeten delen deed afbreuk aan het bijzondere en feestelijke ervan. Een verjaardag is niets bijzonders als je geen familie hebt die je helpt hem te vieren, geen moeder die zich dingen herinnert uit de tijd toen je opgroeide, en geen papa, die je die speciale zoen geeft en zegt: ‘Mijn kleine meisje wordt groot. Straks kijkt ze naar een ander in plaats van naar mij.’ Eindelijk zou ik een feest krijgen dat echt helemaal van mij zou zijn, en een groot feest op de koop toe!
Ik vertelde Sanford dat Celine wilde dat ik de ochtend van mijn verjaardag zou oefenen, en hij kneep verontrust zijn ogen samen. Later aan tafel begon hij erover en Celine keek naar mij, alsof ze me verweet dat ik haar had verraden.
‘Is ze bij jou komen uithuilen?’ vroeg ze. ‘Hoe komt het dat jij plotseling haar ridder op het witte paard bent geworden?’
‘O, kom nou, Celine. Ze zei het terloops toen ik haar vertelde over de plannen voor haar feest. Ik dacht dat we ‘s morgens met z’n allen de zitkamer konden versieren en -’
‘Maar, Sanford, wat verwachtte je dat ik zou doen? Op een ladder klimmen en ballons ophangen?’ vroeg ze minachtend.
‘Nee, natuurlijk niet. Ik dacht alleen...’ Ik kon merken dat hij verzwakte.
‘Er zijn geen vakanties, geen vrije dagen, geen tijd om te vergeten wat je bestemming is, Janet,’ zei ze, weer naar mij kijkend.
‘Ik weet het. Ik beklaagde me niet,’ zei ik. Ik wilde niet ondankbaar lijken.
Ze staarde me even aan. Het was een harde blik, vol teleurstelling. Ik moest mijn ogen neerslaan.
‘Ik weet dat je een jong meisje bent, maar als balletdanseres treed je een wereld binnen die van je eist dat je sneller volwassen wordt, Janet,’ ging ze verder. ‘Het zal je sterker maken voor alles in het leven. Dat beloof ik je.’
Ik keek op, en ze glimlachte.
‘Je hebt zo snel zo veel bereikt. Nog niet zo lang geleden was je een verloren kind in dat weeshuis. Nu heb je een naam en talent. Je zult iemand worden. Laat me niet in de steek,’ zei ze. De zachte, smekende toon in haar stem verbaasde me.
‘O, dat zal ik niet doen, moeder.’ Hoe kon ze bang zijn dat ik haar in de steek zou laten?
‘Goed. Goed. Dan is het geregeld. We werken in de ochtend en daarna kun je van je feest genieten. Mildred zal de zitkamer versieren,’ zei ze tegen Sanford.
‘Ik zou graag willen helpen.’
‘Ja, dat dacht ik wel,’ zei Celine, en ik kon zien dat ze hem opnam zoals ze mij vaak deed, trachtend in zijn brein te dringen.
Celine was een strengere lerares dan madame Malisorf. Op de ochtend van mijn verjaardag wachtte ze ongeduldig op me in de studio. Ik was op weg naar de studio toen Mildred me riep dat er telefoon voor me was. Een van de meisjes van school, Betty Lowe, praatte over mijn feest en de vijf jongens die ik had uitgenodigd. Ze zei dat iedereen wist dat Josh Brown mij zo aardig vond. Mijn gesprek duurde langer dan ik dacht en Celine was geërgerd toen ik vijf minuten te laat bij haar in de studio kwam.
‘Wat heb ik je gezegd over tijd en het belang ervan voor je balletoefeningen, Janet? Ik dacht dat je dat had begrepen,’ snauwde ze, zodra ik binnenkwam.
‘Het spijt me,’ zei ik. Voordat ik uitleg kon geven, stuurde ze me naar de barre.
Ik probeerde het, maar ik kon me niet concentreren. Ik dacht steeds weer aan mijn feest, aan iedereen die zich er mooi voor aankleedde, en aan de muziek en het eten. Ik wist gewoon dat dit feest ervoor zou zorgen dat de kinderen die ik had uitgenodigd me eindelijk in hun groep zouden toelaten. Ik dacht niet dat ik nog iets moest doen om indruk te maken op Josh, maar voor alle zekerheid zou ik mijn mooiste jurk aantrekken.
Al die gedachten tolden door mijn hoofd. Automatisch deed ik mijn oefeningen. Celine reed in haar rolstoel naar me toe tot ze slechts centimeters van me verwijderd was, en begon mijn houding en tempo te bekritiseren.
‘Je kwam op de verkeerde plaats neer,’ zei ze. ‘Nee, niet zo snel. Luister naar de muziek. Je kwam te hard neer! Je ploft niet op de grond als een olifant, je zweeft als een vlinder. Ontspan je knieën. Nee. Stop!’ schreeuwde ze en bedekte haar gezicht met haar handen.
‘Het spijt me,’ zei ik, toen ze bleef zwijgen. ‘Ik doe mijn best.’
‘Je doet helemaal niet je best. Je bent er niet bij met je gedachten. Ik wou dat Sanford nooit dat verjaardagsfeest had verzonnen,’ mompelde ze. Haar normaal zo mooie mond was vertrokken, haar ogen fonkelden van een innerlijke woede die maakte dat ik mijn hoofd afwendde. ‘Oké,’ zei ze ten slotte. ‘We halen het later wel in. Ga je maar aankleden voor je feest. Ik weet wanneer ik een verloren strijd voer. Geloof me, dat doe ik,’ voegde ze er verbitterd aan toe.
Ik verontschuldigde me weer, maar zodra ik haar in de studio had achtergelaten en de deur uit was, holde ik door het huis, de trap op, naar mijn kamer. Ik wilde een nieuw kapsel uitproberen en ik had nog steeds niet besloten welke jurk ik aan zou trekken. Ik wilde ook mijn nagels lakken. Toen mijn eerste gasten arriveerden, was ik nog steeds bezig me op te tutten en Sanford moest naar mijn kamer komen om me te zeggen dat het tijd was om beneden te komen en de mensen te begroeten.
De cadeaus lagen opgestapeld als kerstgeschenken onder een boom. Mildred had heliumballonnen aan het plafond geplakt met verschillende kleuren lint eraan bungelend. Op de ramen en muren waren verjaardagsdecoraties aangebracht, en het eten was zo goed en overvloedig, dat ik mevrouw Williams zich hardop hoorde afvragen wat Sanford en Celine wel niet voor een bruiloft zouden doen.
Een bruiloft? dacht ik. Zou ik een beroemde ballerina worden en met een andere beroemde danser trouwen? Zou ik met een rijke zakenman als Sanford trouwen? Zou ik naar de universiteit gaan en een knappe jongeman ontmoeten? Het was of mijn leven hier de sleutel was van een schatkist vol fantasieën, fantasieën die werkelijkheid zouden kunnen worden!
Mijn nieuwe grootouders waren de laatsten die arriveerden. Ik hoorde Celine naar Daniël informeren en zag dat haar moeders gezicht vertrok.
‘Wie weet waar hij is?’ kermde ze. ‘Daarom zijn we zo laat. Hij zou ons rijden.’
‘Gefeliciteerd,’ zei mijn grootvader, toen hij me dichtbij hem zag staan. Hij was degene die me mijn cadeau overhandigde.
‘Ja, gefeliciteerd,’ zei mijn grootmoeder hem na. Ze wierp me slechts een vluchtige blik toe en begon toen een gesprek met een paar van de gasten. Mijn grootvader begon een discussie met Sanford en ik keerde terug naar mijn vriendenkring. We dansten en dronken punch en aten. Josh hield me het grootste deel van de tijd gezelschap, maar plotseling vroeg ook Billy Ross me ten dans.
Later sneed ik de reusachtige taart aan. Ik moest de kaarsjes uitblazen en iedereen zong Happy Birthday voor me, behalve mijn grootmoeder, die met een somber, ongelukkig gezicht voor zich uit staarde. Terwijl we taart aten maakte ik de pakjes open en iedereen riep ‘Oh’ en ‘Ah’ bij het zien van de mooie kleren, de haardroger, de juwelen. Mijn grootouders hadden een paar leren handschoenen voor me gekocht, die minstens twee maten te groot waren.
Ik vond het vreselijk jammer dat er een eind kwam aan het feest. Josh bleef achter en herinnerde me eraan dat ik hem beloofd had hem ons meer te laten zien. Ik vertelde Sanford waar we naartoe gingen en we liepen naar buiten. Het was nogal kil en bewolkt. Ik droeg mijn nieuwe leren jack, dat Sanford en Celine voor me hadden gekocht.
‘Wat een geweldig huis,’ zei Josh. ‘Het is twee keer zo groot als dat van ons. En al dat land, ik zou hier mijn eigen honkbal- veld kunnen hebben,’ ging hij verder. ‘Je boft.’
‘Ja, ik bof,’ zei ik. We stonden op de top van de heuvel en keken naar het meer.
‘Ik ben blij dat je op onze school bent gekomen,’ zei Josh. ‘Anders zou ik je waarschijnlijk nooit hebben leren kennen.’
‘Nee,’ zei ik, en dacht aan de plaats waar ik vandaan kwam. Ik kwam bijna in de verleiding hem de waarheid te vertellen. Hij was zo aardig, maar ik was bang dat hij, zodra hij het woord wees hoorde, zich zou terugtrekken en net doen of hij me nooit gekend had.
‘Kunnen we een eindje gaan roeien?’ vroeg hij, toen hij de boot op de kant zag liggen.
‘Mijn vader wil niet dat ik er met de boot op uit ga zonder dat er een volwassene bij is. Ik kan niet zwemmen,’ bekende ik.
‘Echt niet? Hoe komt dat?’
Ik haalde mijn schouders op.
‘Ik heb het gewoon nooit geleerd.’
Hij kneep zijn ogen halfdicht en zijn wenkbrauwen raakten elkaar bijna. Toen lachte hij.
‘Misschien kan ik het je van de zomer leren.’
‘Graag,’ zei ik.
‘Ik heb je nog niet eens een verjaardagszoen gegeven,’ zei hij.
Ik verroerde me niet en hij boog zich langzaam naar me toe. Ik sloot mijn ogen en daar, op de top van de heuvel achter mijn nieuwe huis, werd ik voor het eerst op mijn mond gekust. Het duurde niet lang. Ik voelde niet eens een kleine elektrische schok, maar ik vond het de verrukkelijkste kus ter wereld, beter dan ik ooit op de televisie of in een film had gezien. Het warme gevoel dat erop volgde bleef even hangen in mijn hart en zakte toen weg in mijn geheugen, waar het voor eeuwig en altijd zou blijven.
‘Janet!’ We draaiden ons om en zagen dat Sanford ons wenkte. ‘Josh’ vader is hier om hem te halen.’
‘Oké,’ riep ik terug, en we gingen op weg naar het huis. Josh pakte mijn hand. Geen van beiden zeiden we iets. We lieten elkaar los voor we om het huis heen liepen om zijn vader te begroeten, die me feliciteerde met mijn verjaardag.
‘Zie je op school,’ zei Josh. Ik wilde dat ik hem een afscheidszoen kon geven, maar hij keek verlegen en stapte haastig bij zijn vader in de auto. Enkele ogenblikken later zwaaide hij goedendag, en mijn feest was voorbij. Ik voelde me net als wanneer we een speciaal, heerlijk dessert kregen in het weeshuis. Als het op was, wilde ik blijven genieten van de laatste hapjes.
Ik ging weer naar binnen. Mildred was bezig op te ruimen, maar ze leek zich niets aan te trekken van het extra werk, en toen ik aanbood haar te helpen, lachte ze en zei dat ik me geen zorgen moest maken. Ik wilde juist naar boven gaan om mijn feestjurk uit te trekken, toen ik stemmen hoorde in de eetkamer.
Mijn grootouders waren er nog en dronken koffie en zaten te praten met Celine.
Ik wilde ze niet storen, en bleef aarzelend bij de deur staan, juist toen ik op het punt stond naar binnen te gaan om ze wat beter te leren kennen, hoorde ik mijn grootmoeder zeggen: ‘Ze zal altijd een vreemde voor me blijven, Celine. Ze is niet van ons bloed, en bloed is het voornaamste in een familie.’
‘Dat is belachelijk, moeder, en bovendien maak ik me geen zorgen over familie. Ik wil niet zomaar een dochter. Ik wil een ballerina.’ Mijn hart zonk in mijn schoenen. Wat bedoelde ze daarmee?
‘Des te meer reden om te twijfelen aan wat je doet, Celine. Ik heb het meisje op het recital gezien. Waarom geloof je in godsnaam dat ze iets bijzonders heeft?’
‘Dat heeft ze,’ hield Celine vol.
‘Nou, dan weet ze dat goed te verbergen,’ zei mijn grootmoeder. ‘Waar is ze trouwens? Je zou denken dat ze toch wel enig respect zou tonen. Ik heb de tijd genomen om hier te komen.’
Ik besloot dat als mijn wachtwoord te beschouwen en ging naar binnen.
‘Hallo,’ zei ik, met trillende stem. Mijn maag was van streek door Celines woorden. ‘Bedankt voor uw cadeau, grootmoeder, grootvader.’ Mijn grootvader knikte en glimlachte. Mijn grootmoeders mondhoek verstrakte.
‘We moeten weg,’ zei ze. ‘Je broer is een constante zorg voor me,’ ging ze verder, met een blik op Celine. ‘Ik ben bang dat hij uiteindelijk met een van die sletjes zal trouwen en ons een dezer dagen allemaal te schande zal maken.’ Met die woorden stond ze op.
‘Het is je eigen schuld,’ zei Celine. ‘Je hebt hem verwend.’
‘Ik heb hem niet verwend. Je vader heeft hem verwend,’ zei ze beschuldigend.
‘Hij komt wel op zijn pootjes terecht,’ zei Sanford. ‘Hij moet zijn wilde haren kwijt.’
‘O, ja?’ zei mijn grootmoeder. ‘En wanneer denk je dat hij die haren kwijt is?’
Sanford lachte en bracht hen naar de deur. Mijn grootvader gaf me een klopje op mijn hoofd toen ze weggingen en mompelde iets van: ‘Nog heel veel gelukkige jaren.’
Ik bleef achter met Celine, die somber in haar stoel zat.
‘Bedankt voor het feest,’ zei ik. Ze keek op alsof ze nu pas besefte dat ik nog in de kamer was.
‘Waar was je?’
‘Ik heb Josh het meer laten zien,’ zei ik.
Ze reed met haaar stoel rond de tafel en kwam op me af.
‘Je moet voorzichtig zijn met jongens,’ begon ze.
Ik glimlachte. Ik was net dertien geworden.
‘Ik weet wat je denkt. Je denkt dat je tijd genoeg hebt om te denken aan romantiek, maar geloof me, die heb je niet. Jij niet. Jij bent bijzonder. Ik wil niet dat je een hersenverweking krijgt van een of andere malle liefdesgeschiedenis. Dat leidt af, en vanmorgen heb je gezien wat er gebeurt als je je laat afleiden.’
Ze kwam dichterbij tot we elkaar in de ogen keken.
‘Seks verbruikt je creatieve energie,’ legde ze uit. ‘Toen ik nog danste en de top van mijn ontwikkeling bereikte, weigerde ik elk seksueel contact met Sanford. Lange tijd sliepen we zelfs in aparte slaapkamers.’
Ik zei niets en bewoog me niet. Ik geloof dat ik zelfs niet met mijn ogen knipperde.
‘Ik had veel jongens achter me aan, vooral toen ik zo oud was als jij,’ ging ze verder. ‘Maar ik had geen tijd om te verspillen aan schoolmeisjesachtige verliefdheden. Die heb jij ook niet, dus moedig dat niet aan.’ Ze begon weg te rijden, maar hield toen weer stil. ‘Morgen,’ zei ze, ‘zullen we proberen vandaag in te halen.’
Ze liet me staan en ik keek haar na. ‘Vandaag inhalen?’ Ze deed het voorkomen of mijn verjaardag en mijn verjaardagsfeest alleen maar ongemak waren.
Ik had een grootmoeder die me eigenlijk niet wilde en een moeder die me alleen maar wilde om de ballerina te worden die zij niet kon zijn.
Mee, Josh, dacht ik, ik bof niet zo erg als jij denkt.
Buiten verduisterde de lucht. Het begon te regenen en de druppels tegen de ramen sloegen leken op hemelse tranen.