Tien
Madame Malisorf weigerde een extra dag per week les te geven.
Celine en zij hadden drie dagen later een gesprek - de allereerste
les na het recital.
‘Nee,’ zei madame Malisorf. ‘Het was gedeeltelijk mijn schuld
omdat ik haar overhaast heb. Ik had er nooit mee in moeten
toestemmen haar sur les pointes te laten dansen. Ik had naar mijn
eigen instinct moeten luisteren. Janet moet zelf ontdekken wat haar
capaciteiten zijn, haar mogelijkheden. Talent is net als water. Als
je de obstructies uit de weg ruimt, stijgt het vanzelf tot het
hoogste niveau.’
‘Dat is niet waar, madame Malisorf,’ verklaarde Celine. ‘Wij
moeten haar grenzen bepalen. Wij moeten haar capaciteiten
vaststellen. Ze zal zich niet voldoende inspannen als we haar geen
duwtje geven. Daar heeft ze de innerlijke discipline niet
voor.’
Madame Malisorf keek naar me terwijl ik bezig was met de
warming-up naast Dimitri, die tot dusver nog niets gezegd had over
mijn optreden tijdens het recital.
‘Je moet voorzichtig zijn. Je zou kunnen maken dat ze haar
belangstelling en liefde voor de schoonheid en vaardigheid
verliest, Celine. Als je een atleet te veel traint, begint hij of
zij achteruit te gaan, de spieren en vaardigheid verslappen.’
‘Dat risico zullen we nemen. Verdubbel haar trainingstijd.
Geld speelt geen rol,’ hield Celine vol.
‘Geld is voor mij nooit een overweging geweest en zal dat ook
nooit zijn,’ snauwde madame Malisorf, met trots achteruit
getrokken schouders en opgeheven hoofd.
Celine leek te verschrompelen in haar stoel.
‘Dat weet ik, madame. Ik bedoelde alleen -’
‘Als ik de lerares van dat meisje moet zijn, Celine, heb ik de
leiding. Ik bepaal hoeveel lessen ze krijgt en wanneer. Meer is
niet altijd beter. Wat beter is, is meer kwaliteit halen uit
hetgeen je hebt. Als jij er anders over denkt -’
‘Nee, nee, u hebt gelijk,’ zei Celine snel. ‘Natuurlijk hebt u
gelijk, madame Malisorf. Ik was alleen zo teleurgesteld laatst en
ik weet dat u dat ook was.’
‘Integendeel,’ zei ze. Celine hief haar hoofd op. Zelfs ik
stopte even met mijn oefeningen en keek naar haar.
‘O, nee?’ vroeg Celine sceptisch.
‘Nee. Ik was blij te zien dat het kind meteen overeind kwam en
probeerde door te gaan. Dat is doorzettingsvermogen. Dat komt hier
vandaan,’ zei ze met de palm van haar hand op haar hart.
‘Ja,’ zei Celine, met een blik op mij. ‘Natuurlijk hebt u weer
gelijk, madame. Ik ben zo dankbaar dat we u hebben.’
‘Laten we dan niet de tijd verspillen die we hebben, Celine.’
Madame Malisorf maakte met een polsbeweging een eind aan het
gesprek en kwam naar Dimitri en mij toe, en de les begon.
Het was een goede les. Zelfs ik had het gevoel dat ik meer
presteerde dan gewoonlijk. De enige keer dat madame Malisorf het
recital noemde was toen ze zinspeelde op mijn werk sur les pointes.
De rest van de les liet ze Dimitri me een serie oefeningen doen en
gaf me toen een complimentje.
Maar niets scheen Celines bezorgdheid weg te kunnen nemen. Ze
zat somber in haar stoel toen de les voorbij was en toen Dimitri en
madame Malisorf weg waren, reed Celine naar me toe om te zeggen dat
ze dacht dat madame Malisorf zich vergiste.
‘Ze wil gewoon haar eigen vrije tijd niet opgeven,’ zei Celine
weerbarstig. ‘In ballet is meer beter. Als het geen obsessie van je
is, zul je nooit succes hebben. Het moet eisen stellen aan je
lichaam en je ziel. Ik zal in de weekends met je oefenen,’ ging ze
verder. ‘We beginnen zaterdag.’
‘Maar zaterdag ben ik jarig en Sanford zei dat we een feest
zouden geven. Ik heb een paar van mijn klasgenoten uitgenodigd,’
klaagde ik.
‘O, Sanford plant een feest voor je, hè?’ De blik in haar ogen
verkilde me. ‘Nou, dat feest duurt toch zeker niet de hele dag? We
oefenen ‘s morgens, en dan kun je ‘s middags je feest geven, als je
zo nodig moet,’ zei ze. Toen draaide ze haar stoel om en reed
weg.
Sinds het recital was Celines houding jegens mij veranderd. Ze
was ongeduldiger, hatelijker, kritischer. Ze was vaker alleen en
zat soms gewoon uit het raam te staren. En telkens als ik het over
Sanford had, kneep ze haar ogen samen en keek naar me alsof ze
probeerde in mijn binnenste te kijken, te zien wat ik dacht en
voelde. Eén keer vond ik haar zelfs weggedoken in een hoek, de
schaduw als een deken over haar uitgespreid. Ze staarde naar het
portret van haarzelf in balletkostuum.
Als ik mijn bezorgdheid uitte tegen Sanford, zei hij alleen
maar dat ik haar tijd moest geven. Ik zei niet dat ik dacht dat
Celine zich van streek maakte over de tijd die hij en ik met elkaar
doorbrachten, omdat ik bang was dat hij me dan zou gaan vermijden,
om bij Celine in de gratie te blijven.
‘Ze heeft haar ups en downs,’ legde hij uit. ‘Alles is zo snel
gegaan, dat ze tijd nodig heeft om zich aan te passen.’
Hij en ik maakten een van onze wandelingen door de tuin, naar
het meer. Het waren die bijzondere momenten - met een papa die van
me hield en voor me zorgde - die alle martelende uren in de studio
de moeite waard maakten.
‘Ik heb plannen gemaakt voor je verjaardagsfeest,’ zei
Sanford, toen we aan de oever van het meer stonden, ‘We houden een
barbecue, met hotdogs en hamburgers, en steaks voor de
volwassenen.’
‘Wie komen er?’ vroeg ik, in de hoop dat hij mijn nieuwe
grootouders zou noemen.
‘Een paar mensen van de fabriek die je hebt leren kennen,
mevrouw Williams van Peabody, madame Malisorf natuurlijk en ja,’
ging hij snel verder, mijn gedachten lezend, ‘Celines ouders en
Daniël komen ook langs. Hoeveel mensen heb jij uitgenodigd?’
‘Tien,’ zei ik.
‘Mooi. We hebben een leuk feest gepland. Denk eraan, niemand
mag de roeiboot gebruiken zonder dat er een volwassene bij is,
oké?’
Ik knikte. Dit was het meest opwindende in mijn leven,
opwindender nog dan het recital. Ik had nog nooit een echt
verjaardagsfeest gehad. De enige keer dat ik een verjaardagstaart
had gehad, was het tegelijk voor mij en twee andere kinderen in het
weeshuis. Het moeten delen deed afbreuk aan het bijzondere en
feestelijke ervan. Een verjaardag is niets bijzonders als je geen
familie hebt die je helpt hem te vieren, geen moeder die zich
dingen herinnert uit de tijd toen je opgroeide, en geen papa, die
je die speciale zoen geeft en zegt: ‘Mijn kleine meisje wordt
groot. Straks kijkt ze naar een ander in plaats van naar mij.’
Eindelijk zou ik een feest krijgen dat echt helemaal van mij zou
zijn, en een groot feest op de koop toe!
Ik vertelde Sanford dat Celine wilde dat ik de ochtend van
mijn verjaardag zou oefenen, en hij kneep verontrust zijn ogen
samen. Later aan tafel begon hij erover en Celine keek naar mij,
alsof ze me verweet dat ik haar had verraden.
‘Is ze bij jou komen uithuilen?’ vroeg ze. ‘Hoe komt het dat
jij plotseling haar ridder op het witte paard bent geworden?’
‘O, kom nou, Celine. Ze zei het terloops toen ik haar vertelde
over de plannen voor haar feest. Ik dacht dat we ‘s morgens met z’n
allen de zitkamer konden versieren en -’
‘Maar, Sanford, wat verwachtte je dat ik zou doen? Op een
ladder klimmen en ballons ophangen?’ vroeg ze minachtend.
‘Nee, natuurlijk niet. Ik dacht alleen...’ Ik kon merken dat
hij verzwakte.
‘Er zijn geen vakanties, geen vrije dagen, geen tijd om te
vergeten wat je bestemming is, Janet,’ zei ze, weer naar mij
kijkend.
‘Ik weet het. Ik beklaagde me niet,’ zei ik. Ik wilde niet
ondankbaar lijken.
Ze staarde me even aan. Het was een harde blik, vol
teleurstelling. Ik moest mijn ogen neerslaan.
‘Ik weet dat je een jong meisje bent, maar als balletdanseres
treed je een wereld binnen die van je eist dat je sneller volwassen
wordt, Janet,’ ging ze verder. ‘Het zal je sterker maken voor alles
in het leven. Dat beloof ik je.’
Ik keek op, en ze glimlachte.
‘Je hebt zo snel zo veel bereikt. Nog niet zo lang geleden was
je een verloren kind in dat weeshuis. Nu heb je een naam en talent.
Je zult iemand worden. Laat me niet in de steek,’ zei ze. De
zachte, smekende toon in haar stem verbaasde me.
‘O, dat zal ik niet doen, moeder.’ Hoe kon ze bang zijn dat ik
haar in de steek zou laten?
‘Goed. Goed. Dan is het geregeld. We werken in de ochtend en
daarna kun je van je feest genieten. Mildred zal de zitkamer
versieren,’ zei ze tegen Sanford.
‘Ik zou graag willen helpen.’
‘Ja, dat dacht ik wel,’ zei Celine, en ik kon zien dat ze hem
opnam zoals ze mij vaak deed, trachtend in zijn brein te
dringen.
Celine was een strengere lerares dan madame Malisorf. Op de
ochtend van mijn verjaardag wachtte ze ongeduldig op me in de
studio. Ik was op weg naar de studio toen Mildred me riep dat er
telefoon voor me was. Een van de meisjes van school, Betty Lowe,
praatte over mijn feest en de vijf jongens die ik had uitgenodigd.
Ze zei dat iedereen wist dat Josh Brown mij zo aardig vond. Mijn
gesprek duurde langer dan ik dacht en Celine was geërgerd toen ik
vijf minuten te laat bij haar in de studio kwam.
‘Wat heb ik je gezegd over tijd en het belang ervan voor je
balletoefeningen, Janet? Ik dacht dat je dat had begrepen,’ snauwde
ze, zodra ik binnenkwam.
‘Het spijt me,’ zei ik. Voordat ik uitleg kon geven, stuurde
ze me naar de barre.
Ik probeerde het, maar ik kon me niet concentreren. Ik dacht
steeds weer aan mijn feest, aan iedereen die zich er mooi voor
aankleedde, en aan de muziek en het eten. Ik wist gewoon dat dit
feest ervoor zou zorgen dat de kinderen die ik had uitgenodigd me
eindelijk in hun groep zouden toelaten. Ik dacht niet dat ik nog
iets moest doen om indruk te maken op Josh, maar voor alle
zekerheid zou ik mijn mooiste jurk aantrekken.
Al die gedachten tolden door mijn hoofd. Automatisch deed ik
mijn oefeningen. Celine reed in haar rolstoel naar me toe tot ze
slechts centimeters van me verwijderd was, en begon mijn houding en
tempo te bekritiseren.
‘Je kwam op de verkeerde plaats neer,’ zei ze. ‘Nee, niet zo
snel. Luister naar de muziek. Je kwam te hard neer! Je ploft niet
op de grond als een olifant, je zweeft als een vlinder. Ontspan je
knieën. Nee. Stop!’ schreeuwde ze en bedekte haar gezicht met haar
handen.
‘Het spijt me,’ zei ik, toen ze bleef zwijgen. ‘Ik doe mijn
best.’
‘Je doet helemaal niet je best. Je bent er niet bij met je
gedachten. Ik wou dat Sanford nooit dat verjaardagsfeest had
verzonnen,’ mompelde ze. Haar normaal zo mooie mond was vertrokken,
haar ogen fonkelden van een innerlijke woede die maakte dat ik mijn
hoofd afwendde. ‘Oké,’ zei ze ten slotte. ‘We halen het later wel
in. Ga je maar aankleden voor je feest. Ik weet wanneer ik een
verloren strijd voer. Geloof me, dat doe ik,’ voegde ze er
verbitterd aan toe.
Ik verontschuldigde me weer, maar zodra ik haar in de studio
had achtergelaten en de deur uit was, holde ik door het huis, de
trap op, naar mijn kamer. Ik wilde een nieuw kapsel uitproberen en
ik had nog steeds niet besloten welke jurk ik aan zou trekken. Ik
wilde ook mijn nagels lakken. Toen mijn eerste gasten arriveerden,
was ik nog steeds bezig me op te tutten en Sanford moest naar mijn
kamer komen om me te zeggen dat het tijd was om beneden te komen en
de mensen te begroeten.
De cadeaus lagen opgestapeld als kerstgeschenken onder een
boom. Mildred had heliumballonnen aan het plafond geplakt met
verschillende kleuren lint eraan bungelend. Op de ramen en muren
waren verjaardagsdecoraties aangebracht, en het eten was zo goed en
overvloedig, dat ik mevrouw Williams zich hardop hoorde afvragen
wat Sanford en Celine wel niet voor een bruiloft zouden doen.
Een bruiloft? dacht ik. Zou ik een beroemde ballerina worden
en met een andere beroemde danser trouwen? Zou ik met een rijke
zakenman als Sanford trouwen? Zou ik naar de universiteit gaan en
een knappe jongeman ontmoeten? Het was of mijn leven hier de
sleutel was van een schatkist vol fantasieën, fantasieën die
werkelijkheid zouden kunnen worden!
Mijn nieuwe grootouders waren de laatsten die arriveerden. Ik
hoorde Celine naar Daniël informeren en zag dat haar moeders
gezicht vertrok.
‘Wie weet waar hij is?’ kermde ze. ‘Daarom zijn we zo laat.
Hij zou ons rijden.’
‘Gefeliciteerd,’ zei mijn grootvader, toen hij me dichtbij hem
zag staan. Hij was degene die me mijn cadeau overhandigde.
‘Ja, gefeliciteerd,’ zei mijn grootmoeder hem na. Ze wierp me
slechts een vluchtige blik toe en begon toen een gesprek met een
paar van de gasten. Mijn grootvader begon een discussie met Sanford
en ik keerde terug naar mijn vriendenkring. We dansten en dronken
punch en aten. Josh hield me het grootste deel van de tijd
gezelschap, maar plotseling vroeg ook Billy Ross me ten dans.
Later sneed ik de reusachtige taart aan. Ik moest de kaarsjes
uitblazen en iedereen zong Happy Birthday voor me, behalve mijn
grootmoeder, die met een somber, ongelukkig gezicht voor zich uit
staarde. Terwijl we taart aten maakte ik de pakjes open en iedereen
riep ‘Oh’ en ‘Ah’ bij het zien van de mooie kleren, de haardroger,
de juwelen. Mijn grootouders hadden een paar leren handschoenen
voor me gekocht, die minstens twee maten te groot waren.
Ik vond het vreselijk jammer dat er een eind kwam aan het
feest. Josh bleef achter en herinnerde me eraan dat ik hem beloofd
had hem ons meer te laten zien. Ik vertelde Sanford waar we naartoe
gingen en we liepen naar buiten. Het was nogal kil en bewolkt. Ik
droeg mijn nieuwe leren jack, dat Sanford en Celine voor me hadden
gekocht.
‘Wat een geweldig huis,’ zei Josh. ‘Het is twee keer zo groot
als dat van ons. En al dat land, ik zou hier mijn eigen honkbal-
veld kunnen hebben,’ ging hij verder. ‘Je boft.’
‘Ja, ik bof,’ zei ik. We stonden op de top van de heuvel en
keken naar het meer.
‘Ik ben blij dat je op onze school bent gekomen,’ zei Josh.
‘Anders zou ik je waarschijnlijk nooit hebben leren kennen.’
‘Nee,’ zei ik, en dacht aan de plaats waar ik vandaan kwam. Ik
kwam bijna in de verleiding hem de waarheid te vertellen. Hij was
zo aardig, maar ik was bang dat hij, zodra hij het woord wees
hoorde, zich zou terugtrekken en net doen of hij me nooit gekend
had.
‘Kunnen we een eindje gaan roeien?’ vroeg hij, toen hij de
boot op de kant zag liggen.
‘Mijn vader wil niet dat ik er met de boot op uit ga zonder
dat er een volwassene bij is. Ik kan niet zwemmen,’ bekende
ik.
‘Echt niet? Hoe komt dat?’
Ik haalde mijn schouders op.
‘Ik heb het gewoon nooit geleerd.’
Hij kneep zijn ogen halfdicht en zijn wenkbrauwen raakten
elkaar bijna. Toen lachte hij.
‘Misschien kan ik het je van de zomer leren.’
‘Graag,’ zei ik.
‘Ik heb je nog niet eens een verjaardagszoen gegeven,’ zei
hij.
Ik verroerde me niet en hij boog zich langzaam naar me toe. Ik
sloot mijn ogen en daar, op de top van de heuvel achter mijn nieuwe
huis, werd ik voor het eerst op mijn mond gekust. Het duurde niet
lang. Ik voelde niet eens een kleine elektrische schok, maar ik
vond het de verrukkelijkste kus ter wereld, beter dan ik ooit op de
televisie of in een film had gezien. Het warme gevoel dat erop
volgde bleef even hangen in mijn hart en zakte toen weg in mijn
geheugen, waar het voor eeuwig en altijd zou blijven.
‘Janet!’ We draaiden ons om en zagen dat Sanford ons wenkte.
‘Josh’ vader is hier om hem te halen.’
‘Oké,’ riep ik terug, en we gingen op weg naar het huis. Josh
pakte mijn hand. Geen van beiden zeiden we iets. We lieten elkaar
los voor we om het huis heen liepen om zijn vader te begroeten, die
me feliciteerde met mijn verjaardag.
‘Zie je op school,’ zei Josh. Ik wilde dat ik hem een
afscheidszoen kon geven, maar hij keek verlegen en stapte haastig
bij zijn vader in de auto. Enkele ogenblikken later zwaaide hij
goedendag, en mijn feest was voorbij. Ik voelde me net als wanneer
we een speciaal, heerlijk dessert kregen in het weeshuis. Als het
op was, wilde ik blijven genieten van de laatste hapjes.
Ik ging weer naar binnen. Mildred was bezig op te ruimen, maar
ze leek zich niets aan te trekken van het extra werk, en toen ik
aanbood haar te helpen, lachte ze en zei dat ik me geen zorgen
moest maken. Ik wilde juist naar boven gaan om mijn feestjurk uit
te trekken, toen ik stemmen hoorde in de eetkamer.
Mijn grootouders waren er nog en dronken koffie en zaten te
praten met Celine.
Ik wilde ze niet storen, en bleef aarzelend bij de deur staan,
juist toen ik op het punt stond naar binnen te gaan om ze wat beter
te leren kennen, hoorde ik mijn grootmoeder zeggen: ‘Ze zal altijd
een vreemde voor me blijven, Celine. Ze is niet van ons bloed, en
bloed is het voornaamste in een familie.’
‘Dat is belachelijk, moeder, en bovendien maak ik me geen
zorgen over familie. Ik wil niet zomaar een dochter. Ik wil een
ballerina.’ Mijn hart zonk in mijn schoenen. Wat bedoelde ze
daarmee?
‘Des te meer reden om te twijfelen aan wat je doet, Celine. Ik
heb het meisje op het recital gezien. Waarom geloof je in godsnaam
dat ze iets bijzonders heeft?’
‘Dat heeft ze,’ hield Celine vol.
‘Nou, dan weet ze dat goed te verbergen,’ zei mijn
grootmoeder. ‘Waar is ze trouwens? Je zou denken dat ze toch wel
enig respect zou tonen. Ik heb de tijd genomen om hier te
komen.’
Ik besloot dat als mijn wachtwoord te beschouwen en ging naar
binnen.
‘Hallo,’ zei ik, met trillende stem. Mijn maag was van streek
door Celines woorden. ‘Bedankt voor uw cadeau, grootmoeder,
grootvader.’ Mijn grootvader knikte en glimlachte. Mijn
grootmoeders mondhoek verstrakte.
‘We moeten weg,’ zei ze. ‘Je broer is een constante zorg voor
me,’ ging ze verder, met een blik op Celine. ‘Ik ben bang dat hij
uiteindelijk met een van die sletjes zal trouwen en ons een dezer
dagen allemaal te schande zal maken.’ Met die woorden stond ze
op.
‘Het is je eigen schuld,’ zei Celine. ‘Je hebt hem
verwend.’
‘Ik heb hem niet verwend. Je vader heeft hem verwend,’ zei ze
beschuldigend.
‘Hij komt wel op zijn pootjes terecht,’ zei Sanford. ‘Hij moet
zijn wilde haren kwijt.’
‘O, ja?’ zei mijn grootmoeder. ‘En wanneer denk je dat hij die
haren kwijt is?’
Sanford lachte en bracht hen naar de deur. Mijn grootvader gaf
me een klopje op mijn hoofd toen ze weggingen en mompelde iets van:
‘Nog heel veel gelukkige jaren.’
Ik bleef achter met Celine, die somber in haar stoel
zat.
‘Bedankt voor het feest,’ zei ik. Ze keek op alsof ze nu pas
besefte dat ik nog in de kamer was.
‘Waar was je?’
‘Ik heb Josh het meer laten zien,’ zei ik.
Ze reed met haaar stoel rond de tafel en kwam op me af.
‘Je moet voorzichtig zijn met jongens,’ begon ze.
Ik glimlachte. Ik was net dertien geworden.
‘Ik weet wat je denkt. Je denkt dat je tijd genoeg hebt om te
denken aan romantiek, maar geloof me, die heb je niet. Jij niet.
Jij bent bijzonder. Ik wil niet dat je een hersenverweking krijgt
van een of andere malle liefdesgeschiedenis. Dat leidt af, en
vanmorgen heb je gezien wat er gebeurt als je je laat
afleiden.’
Ze kwam dichterbij tot we elkaar in de ogen keken.
‘Seks verbruikt je creatieve energie,’ legde ze uit. ‘Toen ik
nog danste en de top van mijn ontwikkeling bereikte, weigerde ik
elk seksueel contact met Sanford. Lange tijd sliepen we zelfs in
aparte slaapkamers.’
Ik zei niets en bewoog me niet. Ik geloof dat ik zelfs niet
met mijn ogen knipperde.
‘Ik had veel jongens achter me aan, vooral toen ik zo oud was
als jij,’ ging ze verder. ‘Maar ik had geen tijd om te verspillen
aan schoolmeisjesachtige verliefdheden. Die heb jij ook niet, dus
moedig dat niet aan.’ Ze begon weg te rijden, maar hield toen weer
stil. ‘Morgen,’ zei ze, ‘zullen we proberen vandaag in te
halen.’
Ze liet me staan en ik keek haar na. ‘Vandaag inhalen?’ Ze
deed het voorkomen of mijn verjaardag en mijn verjaardagsfeest
alleen maar ongemak waren.
Ik had een grootmoeder die me eigenlijk niet wilde en een
moeder die me alleen maar wilde om de ballerina te worden die zij
niet kon zijn.
Mee, Josh, dacht ik, ik bof niet zo erg als jij denkt.
Buiten verduisterde de lucht. Het begon te regenen en de
druppels tegen de ramen sloegen leken op hemelse tranen.