7 Spoken rond het Solse Gat

W e lazen zojuist dat de heidense god uit het Bleekemeer was vertrokken, waarnaartoe is onbekend. Zou het niet even verderop naar het Solse Gat kunnen zijn? Het is bekend dat hier vroeger ‘heidense’ rituelen werden uitgevoerd. Een optimist heeft er ooit een klooster gebouwd, mogelijk om de heidense praktijken een halt toe te roepen, maar dit had desastreuze gevolgen.

het Sprielderbos, tot op de dag van vandaag, door Marieke van Uden – In het Veluwse Sprielderbos tussen Putten, Garderen en het dorpje Drie trekt een groot gat in de bodem met erin een klein poeltje de aandacht. Volgens de legende zou op deze plek, die het Solse Gat wordt genoemd, ooit een klooster hebben gestaan dat omgeven werd door een brede gracht. Het klooster werd bewoond door monniken die stuk voor stuk hun ziel aan de duivel hadden verkocht. Hun nachten waren gevuld met dans, liederen en gevloek. Emmers wijn en overvloedige maaltijden deelden zij met heksen en spoken uit de omgeving.

Op een stormachtige kerstnacht kwam er voorgoed een einde aan de heidense taferelen van de monniken. Dorpelingen hoorden midden in deze beangstigende nacht een plotselinge, hevige donderslag. De volgende ochtend bleek het hele klooster te zijn verdwenen. Op de plek waar het klooster stond, was een diepe kuil ontstaan. Het was alsof de aarde zich had geopend om deze bron van verdorvenheid in één keer op te slokken. Sinds die avond verschijnen de geesten van de monniken elke nacht rond het Solse Gat, nog altijd op zoek naar hun verzonken klooster. Bij het eerste daglicht verdwijnen de geesten en keert de rust terug op deze geheimzinnige plek.

De vraag is natuurlijk of er waarheid schuilt achter dit mysterieuze verhaal. Er zijn aannemelijke verklaringen voor soortgelijke kuilen of gaten in bossen. Zo zou het Solse Gat een pingoruïne kunnen zijn (een gat dat vaak in een ijstijd

ontstaat door een brok smeltend ijs) of een stuifkuil (een valleivorm die ontstaat door zandverstuivingen). Toch zou er in de zesde, zevende en achtste eeuw daadwerkelijk een klooster op de plaats van het Solse Gat hebben gestaan. Waarschijnlijk is de fundering van dat klooster verzonken, de rest was al door mensenhanden afgebroken.

De plek van het Solse Gat heeft altijd een grote aantrekkingskracht op mensen gehad. Germaanse stammen brachten er hun offers aan de zonnegod Sol, waar de plek waarschijnlijk zijn naam aan dankt. Magiërs zouden er bijeengekomen zijn, de eerste christenen zouden er een kapelletje gesticht hebben, in de middeleeuwen werd het een uitwijkplaats en vergaderplaats voor omwonenden en later sloegen zigeuners er hun kamp op. Het is dus niet zo vreemd dat deze plek een bron werd voor sage- en legendevorming.

Nog steeds trekt het Solse Gat veel bezoekers. Vanaf een nabijgelegen recreatiepark is het maar een klein stukje lopen door het bos. Mijn vrouw ging er vroeger met haar familie wandelen en kan er nog altijd huiveringwekkende verhalen over vertellen.