Inleiding

Binnenkort komt je kind ter wereld. Of het is pas geboren. Laten we het gelijk maar een naam geven: Bas of Laura. Eten, wassen en verschonen nemen je behoorlijk in beslag, vaak ook midden in de nacht. Natuurlijk weet je dat door die lichamelijke verzorging van Bas of Laura heen een psychologische ontwikkeling loopt. Opeens zegt Laura ‘Amam’ en je vraagt je af of ze daar ‘Mama’ mee bedoelt. En als Bas zijn eerste wankele losse pasjes zet, kijk je na of alles wel veilig is in huis.

Door Bas’ en Laura’s psychologische ontwikkeling nemen sommige van je verzorgingstaken dus af, terwijl andere erbij komen. Dat neemt niet weg dat die ontwikkeling juist door de zorgen van alledag voor een groot deel aan je voorbij gaat.¬

Het doel dat ik mezelf met het schrijven van dit boekje heb gesteld is: je eenvoudige handvatten geven om de stapjes uit de psychologische ontwikkeling van je kind zichtbaar te maken.

Vaak schatten ouders hun kind te hoog in en dat kan allerlei misverstanden en teleurstellingen met zich meebrengen. Zo denk je misschien dat Bas je al met een paar weken helemaal als moeder of als vader accepteert wanneer hij door je wiegeliedje rustig in slaap valt. Hij reageert echter niet zozeer op jou als persoon maar op je stem, op het ritme van het liedje en op het wiegen.

Of je wilt Laura een onvergetelijke eerste verjaardag geven door al je vrienden en vriendinnen uit te nodigen. Als het bezoek weer weg is, is ze onuitstaanbaar. Je vraagt je misschien af of ze nu al een beetje verwend is of geen dankbaarheid kent: je hebt je dagenlang uitgesloofd en ze heeft zoveel cadeautjes gekregen. Rond haar eerste verjaardag kan Laura haar aandacht echter nog maar op een ding tegelijk richten: al die visite was veel te veel voor haar. En cadeautjes zeggen haar nog helemaal niets, het scheuren aan de verpakking vond ze veel leuker dan wat erin zat.

Een veel voorkomende bron van bezorgdheid is het volgende. Er wordt bijvoorbeeld gezegd dat kinderen rond acht maanden gaan kruipen, maar Bas maakt daar zelfs rond zijn eerste verjaardag nog geen aanstalten toe. Hoe reageer je op de kloof tussen het tijdstip waarop je kind wat gaat doen, en het tijdstip waarop het geacht wordt dat te doen? Met dit boekje wil ik eraan bijdragen dat dit soort misverstanden, teleurstellingen en onnodige bezorgdheid je zo veel mogelijk bespaard blijven. En wel door je te laten zien wat de stappen in de psychologische ontwikkeling van je kind zijn. Daardoor kun je plaatsen waarom Bas of Laura tot bepaalde dingen al wel in staat is en waarom tot andere nog niet.¬

De in dit boek aangeboden proefjes en waarnemingen moeten gedaan worden als je kind goed wakker is, niet huilt en geen honger heeft. Neem er rustig de tijd voor en houd het speels. Ongetwijfeld inspireren sommige proefjes je tot spelletjes waar jullie samen volop van zullen genieten. Als je je waarnemingen bovendien in een schrift bijhoudt, hebben jij en je kind, als het eenmaal kan lezen, daar later een leuke herinnering aan.

Zelf ben ik heel benieuwd naar opvallende waarnemingen die je bij je kind hebt gedaan. Je kunt ze me toesturen via Stichting Histos: Hembrugstraat 169,1013 XD Amsterdam. De psychologische ontwikkeling tussen geboorte en anderhalf jaar bestaat uit zes fasen. We houden 1, 4, 8, 12 en 15 maanden als overgangen aan. Zo gaan kinderen gemiddeld rond 8 maanden kruipen en zich aan hun ouders hechten. Dat betekent echter niet dat jouw kind dat ook vanaf 8 maanden allebei gaat doen. Bas kruipt misschien al met 5 maanden en hecht zich pas met 11 maanden, terwijl het bij Laura juist andersom is. Waar het om gaat is, dat er ten aanzien van bewegen, zich hechten en andere ontwikkelingsgebieden fasen zijn en dat je kind die in een vaste volgorde doorloopt. Bijvoorbeeld: kruipen, aan jouw hand lopen en los lopen. De spreiding in de overgangstijden verandert niets aan die vaste volgorde. Ook in biologisch opzicht zijn er grote verschillen, bijvoorbeeld in het krijgen van tandjes, wat gemiddeld rond 6 maanden begint. Sommige kinderen hebben echter al bij hun geboorte een of meer tandjes, terwijl ze bij andere pas rond anderhalf jaar doorkomen. Als er in biologisch opzicht al zulke grote verschillen zijn tussen kinderen onderling, dan is het dus niet vreemd dat dat ook in psychologisch opzicht zo is. In verband met die spreiding is het aan te raden het hoofdstuk over de volgende fase al enige tijd voor die 1,4, 8, 12 en 15 maanden door te lezen. Dan volg je de psychologische ontwikkeling op de voet. Zo is het boekje ook geschreven: op de psychologische groei van je kind. Vandaar de titel Op de groei.

Veel plezier met de proefjes en veel opheldering door je waarnemingen!

Ewald Vervaet♦