4
HULPMIDDELEN
Evenals de meeste religies gebruikt wicca bepaalde voorwerpen voor rituele doeleinden. Deze voorwerpen of attributen roepen de goden aan, bannen negativiteit uit en richten de energie door onze aanraking en onze intentie.
Sommige van de attributen van de heks (de bezem, de ketel en de toverstaf) zijn geworteld in onze folklore. Dankzij de populariteit van volksverhalen en de films van Disney weten miljoenen mensen dat heksen ketels gebruiken om toverdrank te maken en dat een toverstaf het kleurloze mooi kan maken. De meesten weten echter niet wat voor krachtige magie er achter deze hulpmiddelen schuilt, noch hun diepe symboliek en verbondenheid met wicca.
Als je wicca wilt beoefenen, wil je wellicht op zijn minst enkele van deze voorwerpen aanschaffen. Zoek in antiek- en rommelwinkels, ga vlooienmarkten en uitdragerijen af op zoek naar deze schatten. Of zoek naar leveranciers op internet. Dit soort rituele hulpmiddelen is misschien moeilijk te vinden, maar je pogingen ze te bemachtigen zullen welbesteed zijn. Dergelijke voorwerpen zijn niet noodzakelijk voor het beoefenen van wicca. Ze verrijken de rituelen echter wel en symboliseren complexe energieën. De attributen zelf hebben geen enkele kracht dan de kracht die wij ze geven.
Er zijn mensen die zeggen dat we magische attributen moeten gebruiken totdat we ze niet langer nodig hebben. Misschien is het beter ze te gebruiken zolang het voor jou prettig voelt.
Bezem
Heksen gebruiken bezems in hun rituelen en in magie. De bezem is zowel gewijd aan de Godin als aan de God. Daar is niets nieuws aan. Mexico kende voor de tijd van Columbus een soort heksengod, Tlazelteotl, die in afbeeldingen naakt op een bezemsteel reed. De Chinezen vereerden een bezemgodin die ze in tijden van regen aanriepen voor een wolkeloze hemel. Waarschijnlijk vanwege de fallische vorm werd de bezem ook daar een krachtig middel tegen vervloekingen en zwarte magiërs. Wie een bezem over de drempel legde, hield verwensingen buitenshuis en verre van de bewoners. Een bezem onder je hoofdkussen zorgde voor prettige dromen en diende ter bescherming van de slapende.
Europese heksen en bezems zijn één, want het volksgeloof en de religie dichtten beiden magische krachten toe. Men beschuldigde heksen ervan op bezemstelen te vliegen en zag dit als het ‘bewijs’ voor hun duistere kunsten. Een dergelijke daad zou inderdaad bovennatuurlijk zijn en daarom in hun ogen des duivels, in tegenstelling tot de eenvoudige helings- en liefdestovenarij die de heksen in feite uitoefenden. Natuurlijk was dit verhaal verzonnen door de heksenvervolgers. Sommige wicca’s beweren dat bezems werden ‘bereden’ door over de grond te springen, ongeveer zoals bij een stokpaardje van kinderen, om zo de velden vruchtbaar te maken. Anderen geloven dat deze verhalen hun oorsprong vinden in onoordeelkundige verklaringen van astrale projectie. Wicca maakt nog steeds gebruik van de bezem. Een wicca kan een ritueel beginnen door de ruimte (binnen of buiten) licht aan te vegen met de magische bezem. Daarna is het tijd om het altaar in te richten, de hulpmiddelen klaar te leggen en het ritueel te beginnen (zie hoofdstuk 13 ‘Zelf rituelen maken’).
Dit vegen is meer dan fysiek schoonmaken. De haren van de bezem hoeven niet eens de grond te raken. Bij het vegen visualiseert de heks dat de bezem het astrale bouwwerk schoonmaakt dat ontstaat waar mensen leven. Dit maakt de omgeving schoon en zorgt ervoor dat het ritueel soepeler verloopt.
Omdat de bezem verbonden is met schoonmaken, staat de bezem in het teken van het element water. Daarom wordt de bezem ook gebruikt voor allerlei bezweringen die met water te maken hebben. De liefde en het terrein van de (para)psychologie vallen hier ook onder.
Veel heksen verzamelen bezems. Gegeven de grote verscheidenheid en de exotische materialen die men gebruikt voor de fabricage, is het een interessante hobby.
Als je zelf je magische bezem wilt maken, kun je de magische combinatie uitproberen van een stok van een es, takken van een berk en touw van een wilg. De es beschermt, de berk reinigt en de wilg is gewijd aan de Godin.
Natuurlijk kun je in plaats van een bezem de tak van elke boom gebruiken. Dank de boom voor het offer als je de tak afsnijdt en gebruik hiervoor woorden zoals die te vinden zijn in de ‘Kruidengrimoire’ uit het Schaduwboek der staande stenen. Je kunt ook een kleine bezem van dennennaalden gebruiken. Bij huwelijksplechtigheden onder de vroegere Amerikaanse slaven en bij zigeuners sprong het jonge paar vaak ritueel over een bezemsteel om hun verbintenis plechtig te bezegelen. Dit soort huwelijken was tot recente tijden heel gebruikelijk en ook vandaag nog gaan wicca- of heidense huwelijksrituelen vaak gepaard met het springen over een bezemsteel.
Er bestaan veel oude toverspreuken waarin de bezem een rol speelt. In het algemeen is de bezem een reinigend en beschermend hulpmiddel, gebruikt om de ruimte ritueel te reinigen voor magische doeleinden of een huis te beschermen door hem dwars op de drempel te leggen of onder het bed, in de vensterbank of bij de deur.
Bezems die je gebruikt voor magische doeleinden kunnen, net als andere magische voorwerpen, niet ergens anders voor worden gebruikt. Als je besluit een bezem te kopen, probeer dan een ronde te vinden. Op de een of andere manier hebben platte bezems niet hetzelfde effect.
Toverstaf
De toverstaf is een van de belangrijkste magische attributen. De staf is al duizenden jaren in gebruik in magische en religieuze rituelen om aan te roepen. De Godin en de God kunnen verbaal en met de opgeheven staf aangeroepen worden om over het ritueel te waken. Ook kan de staf energie richten, magische symbolen of een cirkel op de grond tekenen of op gevaar wijzen, in balans liggend in de handpalm van een heks. Je kunt er zelfs de toverdrank mee roeren. Volgens sommige wicca’s is de toverstaf verbonden met het element lucht en gewijd aan de goden.

Traditionele houtsoorten voor de toverstaf zijn wilg, vlier, eik, appel, perzik, hazelaar, kers en dergelijke. Sommige wicca’s maken hun staf even lang als de afstand tussen hun elleboogholte en het topje van de wijsvinger, maar nodig is dit niet. Je kunt elk redelijk recht stuk hout gebruiken. Zelfs rondhout uit de houtwinkel werkt goed. Ik heb prachtig uitgesneden en beschilderde toverstokken gezien die van rondhout waren vervaardigd.
Het nieuwetijdsbewustzijn (en de handel die daarop inspeelt) heeft de toverstaf weer in de belangstelling gebracht. Er zijn nu prachtige exemplaren te koop van zilver en met kwartskristal len in allerlei maten en prijsklassen. Deze zijn zeker ook te gebruiken in een wiccaritueel, al heeft een houten staf een langere geschiedenis.
Maak je in het begin geen zorgen over het vinden van de juiste staf. Er zal er een naar je toe komen. Ik heb een tijdje een zoethoutstengel gebruikt en daar goede resultaten mee behaald.
Elke staf die je gebruikt, zal jouw energie en kracht overnemen. Als je een exemplaar zoekt dat goed voelt voor je, zal de staf zeker werken.
Wierookbrander
Een wierookbrander kan een ingewikkelde metalen wierookhouder zijn zoals waar de priester mee zwaait in de katholieke kerk, maar ook een eenvoudige schelp. Een wierookhouder bevat tijdens wiccarituelen de smeulende wierook.
Maak zelf een wierookhouder als je geen geschikte kunt vinden. Elke kop of beker tot de helft gevuld met zand of zout voldoet. Het zand of zout absorbeert de warmte van de houtskool of de wierook en voorkomt dat de beker breekt.Wierookstokjes kun je in het zand steken, wierookpiramides erop zetten. Het gebruik van wierook in een ritueel en in magie is een vak apart. Volg je eigen intuïtie en creativiteit als het ritueel of de spreuk geen speciale wierook voorschrijft en bepaal van daaruit welke soort je gebruikt.
Je kunt wierookstokjes, -piramides of -blokjes gebruiken, maar de meeste wicca’s nemen liever het onbewerkte of verkorrelde materiaal van het soort dat je moet branden op houtskool. Je kunt het kopen in gespecialiseerde winkels.
In ceremoniële magie worden soms ‘geesten’ opgeroepen om in zichtbare vorm vanuit de rook te verschijnen. Hoewel dit niet bij wicca hoort, kun je soms de Godin en de God zien in de krullende en draaiende rook. Zittend naar de rook kijken terwijl je langzaam ademhaalt, kan een betoverende uitwerking hebben en je in een andere staat van bewustzijn brengen. Geen wicca-ritueel binnenshuis is compleet zonder wierook. Buiten kiest men in plaats daarvan vaak voor een open vuur of steekt men wierookstokken in de grond. Daarom is een wierookhouder een belangrijk hulpmiddel voor rituelen die je binnen uitvoert. Voor sommige wicca’s symboliseert de houder het element vuur. De houder staat vaak voor de eventuele afbeeldingen van de goden op het altaar.
Ketel
De ketel is hét attribuut van de heks. De ketel is vanouds een middel om te koken en soep te maken en is omgeven door een traditie van magie en mysterie. De ketel is het reservoir waarin de magische transformatie plaatsvindt. Het is de heilige graal, de heilige bron, de zee van de oerschepping.
Voor het wicca is de ketel een symbool van de Godin, een tastbaar teken van het wezen van vrouwelijkheid en vruchtbaarheid. De ketel symboliseert ook het element water, reïncarnatie, onsterfelijkheid en inspiratie. Keltische verhalen over Kerridwens ketel hebben een sterke invloed gehad op het hedendaagse wicca.

De ketel is binnen een ritueel vaak een aandachtspunt. Bij lenterituelen is de ketel soms gevuld met vers water en bloemen, ’s winters brandt er wellicht een vuurtje in de ketel als symbool van de terugkeer van de warmte en het licht van de zon (de God) uit de ketel (de Godin). Dit sluit aan bij de mythen van het boerenplatteland waarin de God in de winter wordt geboren, in de zomer tot volle wasdom komt en na de laatste oogst sterft (zie hoofdstuk 8 ‘De krachtdagen’).
Ideaal gesproken is de ketel van ijzer en staat hij op een driepoot en loopt hij van boven taps toe. Het kan moeilijk zijn een ketel te vinden, zelfs een kleintje, maar wie goed zoekt, vindt er meestal wel een. Er zijn postorderbedrijven op internet die ze aanbieden, maar dat is een zeldzaamheid. Het kan echter de moeite lonen ze na te pluizen.
Ketels zijn er in maten en soorten van enkele centimeters doorsnee tot monsters van een meter of meer. Ik heb er een paar verzameld, waaronder een oude die ik voor speciale rituelen bewaar.
Als je de ketel vult met water, kan het een hulpmiddel zijn om te staren (zie woordenlijst) door in de inktzwarte diepte te turen. De ketel is ook te gebruiken als kookpot om de beruchte heksendrankjes in klaar te maken, maar bedenk wel dat je een groot vuur en heel veel geduld nodig hebt om vloeistof in een grote ketel aan de kook te krijgen. Tegenwoordig gebruiken de meeste wicca’s hiervoor een gasfornuis en kookpannen. Als je problemen hebt met het vinden van een kookpot, zet dan door. Uiteindelijk zal er eentje te voorschijn komen. Het kan zeker geen kwaad als je de Godin en de God vraagt er eentje jouw richting uit te sturen.
Magisch mes
Het magische mes (of athame) heeft een lange geschiedenis. Wicca gebruikt dit mes niet om te snijden, maar om energie te richten tijdens rituelen en tovenarij. Een mes wordt slechts bij hoge uitzondering gebruikt om het hogere aan te roepen, want het is een wapen om te gebieden en kracht uit te oefenen. We roepen de Godin en de God liever aan dan dat we ze commanderen.
Het mes is vaak bot, meestal tweesnijdend en heeft een donker

of zwart heft. Zwart absorbeert kracht. Als het mes in gebruik is bij een ritueel (zie het Schaduwboek der staande stenen) om energie richting te geven, gaat een (heel klein) deel van deze kracht over op het heft. Deze energie kun je later oproepen. Soms gaat energie uit een wiccaritueel ook over op het lemmet. Verhalen over zwaarden met magische kracht en naam komen veel voor in mythen en sagen, en zwaarden zijn uiteindelijk niets meer dan grote messen.
Sommige wicca’s graveren magische symbolen op hun mes, meestal uit ‘De Sleutel van Salomo’, maar nodig is dit niet. Zoals bij de meeste magische hulpmiddelen wordt het mes krachtiger door gebruik en je aanraking. Kras woorden, symbolen of runen in het heft of lemmet als je daar behoefte toe voelt.
Soms gebruikt een wicca ook een zwaard, daar het alle eigen schappen van het mes heeft. Voor rituelen binnenshuis kan het formaat echter problemen geven.
Vanwege de symboliek van het mes, dat verandering teweegbrengt, associeert men dit voorwerp meestal met het element vuur. De fallische aard verbindt het met de God.
Mes met wit heft
Het mes met een wit heft (soms ook bolline genoemd) is een eenvoudig, praktisch mes om te gebruiken, in tegenstelling tot het puur rituele magische mes. Je kunt er stokken of gewijde kruiden mee snijden, er symbolen in kaarsen, was, klei of hout mee kerven of er touw mee snijden voor magisch gebruik.
Het gewone mes heeft meestal een wit heft om het te onderscheiden van het magische mes.
Sommige wiccatradities stellen dat het witte mes slechts gebruikt mag worden in de magische cirkel. Dat beperkt uiteraard het nut ervan. Het lijkt me dat als je het enkel en alleen voor rituele doeleinden gebruikt (zoals het snijden van bloemen uit de tuin voor op het altaar), je de sacrale functie van het mes voldoende bevestigt en het ook buiten de ‘gewijde ruimte’ mag gebruiken.
Kristallen bol
Kwartskristallen zijn tegenwoordig buitengewoon populair, maar de kristallen bol is een oud magisch hulpmiddel. Hij is zeer duur en kan van twintig tot over de duizend euro kosten, afhankelijk van de grootte. De meeste kristallen bollen die te koop zijn, zijn gemaakt van gelood glas of zelfs van plastic. Je kunt een echt kristallen bol herkennen aan de hoge prijs en aan insluitingen of onregelmatigheden.
Kristal wordt al lang gebruik voor contemplatieve waarzeggerij. De waarzegger staart in de bol totdat er psychische effecten

optreden en beelden, in de geest gezien of daar vanuit geprojecteerd in de diepte van het kristal, de noodzakelijke informatie onthullen.
In een wiccaritueel plaatst men soms de kristallen bol op het altaar om de Godin mee te vertegenwoordigen. De ronde vorm is symbolisch voor de Godin, want alle cirkels en ronde vormen zijn gewijd aan de Godin. De ijskoude temperatuur (nog een manier om het echte bergkristal te onderscheiden) symboliseert de diepten van de zee, het domein van de Godin.
Het kristal is ook te gebruiken om boodschappen van de goden te ontvangen of om energie van een ritueel op te slaan. Sommige wicca’s staren in het kristal om beelden van de Godin of van een vorig leven op te roepen. Het is een magisch object dat raakt aan het hogere. Wees zuinig op je kristallen bol als je er een vindt.
Door de bol van tijd tot tijd aan het maanlicht bloot te stellen of de bol te wrijven met wort (Artemisia vulgaris) vergroot je het vermogen om psychische krachten op te roepen. De kristallen bol kan centraal staan in vollemaanrituelen.
Kelk
De kelk is eenvoudig een ketel op een steel. De kelk symboliseert de Godin en vruchtbaarheid en is verwant aan het element water. Hoewel er water in kan (water is vaak aanwezig op een altaar), kan de kelk ook de rituele drank bevatten die tijdens het ritueel wordt gedronken.
De kelk kan bijna overal van gemaakt zijn: zilver, brons, goud, aardewerk, zeepsteen, albast, kristal en dergelijke.

Pentakel
Het pentakel is een vlak stuk koper, goud, zilver, hout, was of klei waarin bepaalde symbolen zijn gegraveerd. De vijfpuntige ster (pentagram) is het enige symbool dat je nodig hebt. Deze ster is al vele duizenden jaren in gebruik in de magie.
Het pentakel is ‘geleend’ van de ceremoniële magie. In deze oude kunst was het vaak iets wat beschermde, maar het kon ook geesten opwekken. In wicca staat het pentakel voor het element aarde en is het een handig voorwerp om amuletten en dergelijke op te leggen om ze ritueel te wijden. Soms kan het ook de goden en godinnen oproepen.
Opgehangen boven deuren en ramen geeft een pentakel bescherming. Vanwege de associatie met de aarde kan het pentakel geld aantrekken.
Schaduwboek
Het schaduwboek is een wiccawerkboek met invocaties, rituele patronen, toverspreuken, runen, regelgeving over magie enzovoorts. Sommige van deze boeken gaan over van wicca op wicca, meestal bij een initiatie, maar de overgrote meerderheid van dergelijke boeken wordt tegenwoordig door elke wicca zelf samengesteld.
Hecht geen geloof aan de verhalen in de meeste andere wiccaboeken dat één enkel schaduwboek vanuit het grijze verleden is overgeleverd, want elke wiccasekte lijkt te beweren dat alleen hun boek het enige echte originele boek is, en alle boeken zijn verschillend.
Hoewel een schaduwboek tot voor kort altijd handgeschreven was, zijn getypte of zelfs gefotokopieerde boeken tegenwoordig heel algemeen. Sommige wicca’s zetten hun boek zelfs op de computer en maken – zoals een vriend van me het noemde – hun ‘schaduwfloppydisk’.
Neem een blanco boek als je je eigen boek wilt maken. Je kunt zo’n boek in de meeste kantoorboekhandels of kunstwinkels kopen. Als je geen blanco boek kunt vinden, volstaat een boek met gelinieerde bladzijden ook. Schrijf in dit boek of schrift je rituelen, spreuken, invocaties en magische informatie die je zelf hebt samengesteld of ergens anders hebt gevonden en wilt bewaren.
Bedenk dat alle schaduwboeken – inclusief het schaduwboek in deel III – slechts suggesties zijn, geen in steen gebeitelde waarheden. Voel je nooit gebonden aan de woorden. Veel heksen gebruiken ringbanden, sorteren de bladzijden steeds weer anders en halen zo vrij willekeurig informatie uit hun schaduwboek.
Het is een goed idee om je spreuken en rituelen met de hand over te schrijven. Niet alleen weet je dan zeker dat je het hele boek hebt gelezen, het stelt je ook in staat makkelijker te lezen bij kaarslicht. Idealiter ken je alle rituelen uit je hoofd (niets leidt meer af dan in je boek te moeten lezen) of laat je ze spontaan ontstaan. Zorg ervoor dat je kopie bij flakkerend kaarslicht te lezen is als je deze tijdens een ritueel wilt gebruiken.
Klok
De klok, bel of klankschaal is een ritueel hulpmiddel van ongelooflijke ouderdom. Het luiden van een klok maakt trillingen vrij die een krachtig effect hebben. De kracht is afhankelijk van het volume, de toon en het materiaal.
De klok (of bel of klankschaal) is een vrouwelijk symbool en daarom gebruikt men deze vaak om de Godin aan te roepen. Het luiden van de klok weert ook boze geesten of zwarte magie, bedaart stormen en roept goede energie op. Op de plank of in de deuropening beschermt een klok het huis. Soms luidt men de klok of een klankschaal om de verschillende delen van een ritueel aan te geven en het begin of einde van een toverspreuk te markeren.
Elke soort klok, bel of klankschaal is te gebruiken.
Dit zijn enkele van de attributen die gebruikt worden bij wiccarituelen. Als je ermee werkt, raak je bekend met de krachten ervan en leer je hoe je jouw energie erin kunt laten stromen, totdat het gebruik ervan een soort tweede natuur is geworden. Alles bij elkaar krijgen is een probleem, maar je kunt dit zien als een magische test of je interesse in wicca serieus is.
Je kunt elk voorwerp als het eenmaal in je bezit is prepareren voor ritueel gebruik. Als het oud is, dien je het te ontdoen van alle associaties en energieën: je weet niet wie de eigenaar was en evenmin voor welke doeleinden het werd gebruikt.
Het schoonmaken begint met een fysieke schoonmaak met de daarvoor gepaste middelen. Als het een droog en schoon voorwerp is, kun je het een paar dagen begraven (in de aarde of een kom zand of zout). Dit verstrooit de energieën. Je kunt het voorwerp ook in de zee werpen of in een rivier of meer, of zelfs in je eigen badkuip in water dat je gereinigd hebt door er een vleugje zout in te doen.
Ruïneer een stuk goed hout niet door het nat te maken en bederf evenmin de lak van een voorwerp door het in aanraking te brengen met zout. Elk voorwerp heeft zijn eigen vorm van reiniging.
Graaf het voorwerp na enkele dagen weer op en maak het schoon. Het is klaar voor je magie. Als je de watermethode gebruikt, is het goed het voorwerp enkele uren ondergedompeld te houden en dan te drogen. Herhaal dit eventueel totdat het voorwerp schoon, verfrist en als nieuw is.
In deel III staan ceremoniën en in de kruidengrimoire voorbereidingsriten om je attributen te wijden. Ze zijn facultatief. Pas ze toe als je intuïtie je daartoe aanspoort.