La Rambla
Goochelaars, muzikanten, straatartiesten, portretschilders, mimespelers en vooral levende beelden. Kunstenaars met uiteenlopende talenten bevolken La Rambla op ieder uur van de dag. Toeristen drentelen er langs de stalletjes met loten, bloemen, vogeltjes en natuurlijk souvenirs, waaronder de onvermijdelijke blauwrode Barça-attributen. Of ze beschouwen het kleurrijke geheel vanaf een van de talrijke terrasjes, een café con leche of cerveza onder handbereik. Maar niet alleen buitenlanders worden aangetrokken door dé flaneerpromenade van Barcelona. Vooral in het weekend borrelt de metro een geweldige stroom mensen op. Gezinnen uit alle hoeken van de stad komen dan naar La Rambla om rustig te slenteren en te genieten. Van bovenaf, vanaf de Plaça de Catalunya, lijkt de met zonlicht bespikkelde boulevard dan op een ondoordringbare zee van mensenhoofden onder de schitterende platanen.
Als je ergens de gejaagde polsslag van de stad kunt voelen, is het op de Plaça de Catalunya. Boven de grond komen drukke verkeersaders bij elkaar, eronder liggen een groot metro- en treinstation en een toeristenbureau. Je zou hier bovendien daadwerkelijk in het hart van de stad staan: de centraal op het plein gelegen ster symboliseert dat.
Op het plein staan interessante sculpturen, waaronder een kopie
van La Deessa van Josep Clarà, een sleutelwerk van het
noucentisme (
p. 31). Het beeld van president
Macià werd gemaakt door Josep M. Subirachs ( pp.
194–195).
Op de hoek met de Carrer Pelai, een aardige winkelstraat, ligt Café Zürich. Het gebouw is een kopie van zijn voorganger, dat een legendarisch trefpunt was van kunstenaars en schrijvers. Hoewel die status grotendeels verloren is gegaan, is het nog altijd een intrigerende ontmoetingsplaats voor een vaste clientèle én de toeristen. Het café is geïntegreerd in het winkelcentrum El Triangle aan de Plaça de Catalunya. Liefhebbers van shoppen komen hier (met onder andere FNAC en Habitat), en uiteraard in het beroemde warenhuis El Corte Inglés aan de andere zijde van het plein, uitgebreid aan hun trekken.
La Rambla
Klik op een van de volgende deelkaarten voor een vergroting: linksboven en rechtsboven.
Wie drinkt van het water uit de Font de Canaleta, zal altijd in Barcelona blijven terugkeren. Deze 19de-eeuwse gietijzeren fontein is de naamgever van het eerste gedeelte van La Rambla, gezien vanaf de Plaça de Catalunya. Van oudsher is het hier het rustigst; er staan alleen een paar krantenkiosken. Al sinds de 19de eeuw worden er voor een paar peseta’s stoeltjes verhuurd, waarop de inwoners van Barcelona plaatsnemen om naar de voorbijtrekkende mensen te kijken of om een krantje te lezen. Dit was het hoogste en eenzaamste gedeelte van de stad, waar zich in de schaduw van de muren het uitschot verzamelde – bedelaars, misdadigers, dobbelaars, prostituees.
De eerste Boadas leerde cocktails mengen in La Habana op Cuba. Zijn nazaten houden die kunst in ere in bar Boadas, op de hoek van de Carrer Tallers.
Rambla dels ocells (Rambla van de vogels) wordt de Rambla dels Estudis ook wel genoemd, vanwege de kraampjes met vogels die er te vinden zijn. Vroeger stond hier de Estudi General, de Universiteit van Barcelona. Aangezien dit een verzamelplaats van subversieve elementen was, liet Filips V na de inname van de stad in 1714 de universiteit verplaatsen.
Op nummer 121 bevindt zich de Farmàcia Masó, een apotheek die in 1850 haar deuren opende en een schitterende gevel in noucentische stijl heeft.
Palau Moja staat op Rambla 118, waar in de 14de eeuw een stadspoort was. Het is een gebouw dat tussen 1774 en 1790 werd opgericht volgens de strakke regels van het neoclassicisme. Tegenwoordig is er een gedeelte van de Generalitat gevestigd, terwijl een ruimte aan de Carrer de Portaferrissa wordt gebruikt als Sala d’Exposicions met tijdelijke tentoonstellingen.
PALAU MOJA/SALA D’EXPOSICIONS. Geopend: di.–za. 11–20, zo. 11–15
uur.
Het uit 1880 daterende gebouw van de Tabacos de Filipinas (nr. 109) bood eens onderdak aan een voornaam handelshuis. Het werd opgericht onder leiding van Josep Oriol i Mestres, ook de architect van het verderop gelegen Teatre del Liceu.
De Betlém-kerk was ooit de mooiste barokke kerk van Barcelona, maar al wat rest zijn foto’s, want in 1936, bij het uitbreken van de burgeroorlog, werd de kerk geheel door brand verwoest. Alleen de façade en het weelderig vormgegeven portaal aan de Carrer del Carme hebben ongeschonden de brand doorstaan.
Reial Acadèmia de Ciències i Arts
Josep Domènech i Estapa is de architect van de in 1883 verrezen Reial Acadèmia de Ciències i Arts (nr. 115). Tegenwoordig biedt het modernistische gebouw onder meer onderdak aan het Polioramatheater. Op de gevel bevindt zich een klok die la hora oficial, ‘de officiële tijd’, beweert aan te geven. In de koepels bovenop was oorspronkelijk een sterrenwacht gehuisvest.
De Rambla de Sant Josep heeft als bijnaam Rambla de les flors, ‘Rambla van de bloemen’, vanwege de bloemenstalletjes. Reeds in de 18de eeuw streken hier vrouwen neer die bloemen, vis en groente verkochten. Toen de iets verderop gelegen markt La Boqueria in 1860 gereedkwam, bleven alleen de bloemenverkoopsters over. De romantische burgerij hield van deze Rambla. Hier maakten de fatjes de cliëntèle en de floristas het hof. De laatsten hadden de reputatie mooie dames te zijn. Zelfs beroemde intellectuelen dongen naar hun hand, zoals de schilder Ramón Casas en de filosoof Serra Húnter.
Sommige moderne, glazen bloemenstallen komen van de tekentafel van architect Tonet Sunyer.
Palau de la Virreina
Opdrachtgever voor het Palau de la Virreina, het ‘Paleis van de onderkoningin’ (nr. 99) was don Manuel Amat i Junyent, vicekoning van Peru. Hij stond bekend om zijn turbulente liefdesleven in Zuid-Amerika. Toen hij terugkeerde naar Barcelona, wilde hij zijn neef laten trouwen met de adellijke dame Fivaller, die teruggetrokken leefde in een klooster. Op de huwelijksdag kwam de neef echter niet opdagen. Beschaamd zei don Manuel dat als hij niet zo oud was, hij wel om haar hand zou vragen. Ze antwoordde dat de kloostermuren nog ouder waren en haar ook niet stoorden, en ze accepteerde zijn aanbod. Kort na de huwelijksplechtigheid overleed de ex-vicekoning, en het paleis heette voortaan naar de vicekoningin: la virreina.
Het gebouw verrees tussen 1772 en 1778 naar een gedetailleerd ontwerp dat de onderkoning zelf in Peru uitdacht. De architect Josep Ausich zorgde ervoor dat het ontwerp aan de realiteit van Barcelona werd aangepast en had de supervisie over de werkzaamheden. Hij contracteerde de beeldhouwer Carles Grau voor de decoratie van de façade. Grau is tevens verantwoordelijk voor de dubbele trap van het interieur en de ornamentele motieven van de centrale patio. De façade is een classicistisch werkstuk, waar veel barokke invloed in te herkennen is. Vanaf de straat zijn uitkijktorens te zien, karakteristiek voor de Barcelonese herenhuizen uit deze tijd. Interieur en patio kun je bezichtigen, want het paleis is eigendom van de gemeente en ingericht als expositieruimte voor wisselende tentoonstellingen. In de porticus op de begane grond huisden nog in de jaren zeventig schrijvers die in opdracht van analfabeten brieven schreven. Nu is er rechts van de ingang een informatiecentrum van de gemeente gevestigd, waar je onder meer uitgebreide programma’s van theaters en muziekzalen kunt krijgen en kaartjes voor voorstellingen kunt kopen.
PALAU DE LA VIRREINA/INSTITUT DE CULTURA DE BARCELONA. Geopend:
di.–za. 11–21, zo. 11–15 uur.
Naast het Palau de la Virreina (nr. 97) trekt de aardige modernistische gevel van Casa Beethoven de aandacht. Deze winkel met bladmuziek en liedteksten – klassiek en modern – werd in 1880 gesticht.
Palau Nou de la Rambla
Moderne architectuur is er ook: op nr. 94 het
Palau Nou de la Rambla, een ontwerp van MBM ( pp.
15–16) uit 1992. De
opening die in de moderne gevel is uitgespaard, biedt een
verrassende blik op de eeuwenoude toren van de Santa María del
Pi.
La Boqueria
Een van de grootste attracties van de Rambla is La Boqueria (nr. 95) ofwel de Mercat de Sant Josep. In Barcelona zijn meer dan 40 voedselmarkten. Een groot aantal daarvan is net als de Boqueria in het laatste kwart van de 19de eeuw overdekt volgens de toen revolutionaire principes van het ‘ingenieursbouwen’: met behulp van een minimum aan materiaal – in dit geval ijzer en glas – werd een maximum aan ruimte overkapt. De Boqueria is de grootste en interessantste voedselmarkt van Barcelona. De naam is waarschijnlijk afkomstig van het Catalaanse woord boc, dat ‘bok’ betekent.
In de Boqueria begint het leven al bij zonsopgang, als de verkopers, van wie velen boeren van buiten de stad zijn, hun koopwaar uitstallen. ’s Avonds nodigen de lichtjes, de geuren en het gedruis de bezoeker nog steeds uit om binnen te komen.
Op het gebied van voedsel is er werkelijk alles te vinden, in uiteenlopende prijsklassen. De kwaliteit van de producten wordt door de inwoners van Barcelona algemeen geroemd. De markt typeert zich door zijn uiteenlopende bezoekers: rijk en arm, toeristen, chefs van nabijgelegen restaurants enzovoort. Een wandeling dwars door de Boqueria is een plezier voor de zintuigen en geeft een goed beeld van de verscheidenheid van de opbrengst van de Catalaanse landbouw en visserij.
Tip: ga ’s ochtends vroeg. Dan zijn er nog weinig toeristen en kun je je ochtendkoffie drinken tussen marktkooplieden en bezoekers die al aan iets sterkers toe zijn.
LA BOQUERIA, www.boqueria.info. Geopend tot ca.
21 uur.
Ongeveer halverwege tussen Boqueria en Liceu ligt het kleurrijke plaveisel dat werd ontworpen door Joan Miró. Het prachtige modernistische Antigua Casa Figueras, waarin patisserie Escribà nu allerlei heerlijks verkoopt, vind je op nr. 83. Op nr. 77 zie je nog een modernistisch meesterwerkje, de voormalige Farmacia Genové uit 1911, een ontwerp van Enric Sagnier. Nu zit er een tapasbar/restaurant.
Gietijzeren paraplu’s en draken versieren Casa Bruno Quadros (nr. 82), dat in een eclectische, oriëntaalse stijl werd gebouwd door de modernistische architect Josep Vilaseca. Hoewel het in het laatste decennium van de 19de eeuw werd opgericht, toen de modernistische architectuur in zwang was, wijkt het huis qua stijl duidelijk af van de andere bouwwerken van Vilaseca en zijn tijdgenoten.
Een van de belangrijkste operahuizen van de wereld, El Liceu, staat aan de Rambla dels Caputxins, het drukste en levendigste stukje van de Rambla. Dit is de Rambla om te kijken en bekeken te worden. Dat was al zo in het midden van de 19de eeuw, toen nieuwigheden als rieten stoeltjes en gasverlichting het tot ’s avonds laat een veilige en gezellige ontmoetingsplek voor de rijken van de stad maakten. Voor die tijd bevond zich hier de grootste concentratie religieuze gebouwen van de Rambla. Zo is een muur van de feestzaal van Hotel Orient op nr. 45–47 een restant van een 17de-eeuws klooster, bevat het belendende perceel op nummer 43 resten van een 18de-eeuws klooster, en ligt de Plaça Reial op de plek waar eens een klooster stond.
Gran Teatre del Liceu
Het Gran Teatre del Liceu is een muziektempel waar de groten uit de operawereld voor het voetlicht komen. Een felle brand leek daar in januari 1994 een einde aan te maken, want eigenlijk bleef alleen de voorgevel overeind. Dankzij een gift van de Europese Commissie en sponsoring van het bedrijfsleven konden de reconstructie en uitbreiding echter onmiddellijk beginnen; de architecten waren Solà-Morales, Fabré en Dilme. In het theaterseizoen 1999–2000 begon het Liceu aan de herovering van zijn vooraanstaande plaats in de internationale muziekwereld.
LICEU, www.liceubarcelona.com.
Begeleide rondleidingen: dag. 9.30 (ook backstage) en 10 uur.
Onbegeleide bezichtiging: 11.30, 12, 12.30 en 13 uur.
Cafè de l’Òpera
Tegenover het theater ligt het leukste café van de Rambla, Cafè de l’Òpera. Na de Tweede Wereldoorlog was het een trefpunt van acteurs, schrijvers, dichters, modeontwerpers, cineasten enzovoort. Tegenwoordig komen er jong en oud, rijk en arm, buitenlander en autochtoon. In het lokaal is een deel van de originele wandschilderingen bewaard gebleven; op de spiegels zie je operafiguren.
Plaça Reial
Even uitblazen op de oogstrelende Plaça Reial
is altijd leuk, maar op zondagmorgen is het er extra levendig
vanwege een grote postzegelen muntenmarkt, een van de oudste
van Europa (1890). Wat architectuur betreft is het een van de
mooiste pleinen van de stad. Voor het ontwerp werd een prijsvraag
uitgeschreven, die door Francesc Daniel Molina i Casamajó werd
gewonnen. De aanleg volgde tussen 1848 en 1859. Straatmeubilair en
beplanting van het plein zijn regelmatig veranderd. Let vooral op
de fontein met de drie gratiën en de twee lantaarns: zij werden
door een jeugdige Gaudí (
pp. 183–185) ontworpen.
De Herboristeria del Rei is een kruidenwinkeltje op de hoek van de Carrer del Vidre, dat in 1823 zijn deuren opende en sindsdien weinig aan modernisering heeft gedaan.
Teatre Principal
Waar je nu het Teatre Principal (nr. 27) ziet, stond al in 1597 een houten gebouw. In 1788 werd dit vervangen door een nieuw complex. Per koninklijk decreet had het theater het alleenrecht op voorstellingen, een situatie die voortduurde tot de komst van het Liceu. Met de populariteit was het toen gauw gedaan. Om vanaf het midden van de 19de eeuw de concurrentie van het Liceu en andere nieuwe theaters het hoofd te bieden, voorzag men het gebouw in 1866 van een monumentale façade, maar sindsdien raakte het Teatre Principal in verval. Maar onlangs werd het theater toch weer opgeknapt en worden er concerten en musicals geprogrammeerd.
Ertegenover staat een monument uit 1907 voor de toneelschrijver Frederic Soler ‘Pitarra’.
Universitat Pompeu Fabra
Op nr. 30–32 staat een gedeelte van de Universitat Pompeu Fabra (zie ook p. 120), een zelfstandige universiteit. De faculteiten bevinden zich gedeeltelijk in het oude hotel Falcón op nr. 30 en gedeeltelijk in de nieuwbouw. Het geheel is een ontwerp uit 1992 van Josep Benedito en Jaume Llobet. Het bas-reliëf uit 1993 in de entree stelt Pompeu Fabra (1868–1948) voor, een taalkundige die de Catalaanse grammatica beschreef en een woordenboek samenstelde.
Een 17de-eeuws gebouw dat oorspronkelijk fraterhuis was van de ongeschoeide augustijnen, werd later het Santa Mònica-klooster. Het werd verbouwd door de architecten Helio Piñón en Albert Viaplana tot het Centre d’Art Santa Mònica, een groot centrum voor tijdelijke tentoonstellingen. Met fijn terras én een Punt d’Informació Cultural, dat wil zeggen dat je hier een stortvloed aan folders kunt vinden om optimaal van cultureel Barcelona te genieten.
CENTRE D’ART SANTA MÒNICA, www.centredartsantamonica.net.
Geopend: di–za. 11–20, zo. 11–15 uur.
PUNT D’INFORMACIÓ CULTURAL. Geopend: ma.–vr. 9.30–14, 15.30–19.30, za. 10–14 uur.
Casa March de Reus
Op nr. 8 staat Casa March de Reus, dat rond 1780 werd opgericht in opdracht van de handelaar March, die uit Reus kwam. Het was een van de eerste gebouwen aan de Rambla, nadat het laatste stuk muur dat tot de verderop gelegen Drassanes liep in 1775 was neergehaald. Tegenwoordig is hier het Departament de Cultura van de Generalitat gevestigd.
Museu de Cera
Superman lijkt elk moment van het wassenbeeldenmuseum af te kunnen dalen. Dit museum, vooral een aanrader voor kinderen, is gevestigd in een marmeren gebouw van Elies Rogent uit 1882. Het huisvest meer dan 300 figuren uit de grote en kleine geschiedenis en er is een spannende griezelafdeling. Erg leuk is het restaurant dat erbij hoort en waar salades en broodjes worden geserveerd: El Bosc de les Fades. Het is vormgegeven als een echt sprookjesbos met zo veel waanzinnige details dat een kind, en trouwens ook een volwassene, er niet uitgekeken raakt.
MUSEU DE CERA, Passatge de Banca, entreekaartjes kopen bij de
kiosk op de Rambla, www.museocerabcn.com. Geopend
ma.–vr. 10–13.30 en 16–19.30, za.–zo. 10–20 uur; in de zomer dag.
10–20 uur.
Aan het einde van de Ramblas rijst Colón (Columbus op zijn Spaans) op. Hij wijst naar zee. Dit populaire gedenkteken werd in de 19de eeuw opgericht ter ere van de komst van Columbus naar Barcelona na zijn ontdekking van de Nieuwe Wereld. Aan de oprichting ging een prijsvraag vooraf, die werd gewonnen door de ingenieur Gaietà Buïgas i Monravà.
Het monument bestaat uit een stenen sokkel die een monumentale gietijzeren zuil draagt. Deze eindigt in een kroon waarin een bronzen bol is gevat. Hierop staat Columbus. De totale hoogte is 60 m, waarvan Columbus 7,5 m voor zijn rekening neemt. Zowel sokkel als zuil is hol, wat het mogelijk maakt met een lift naar de uitkijkpost in de bol op te stijgen, als je tenminste geen claustrofobie hebt. Mooi uitzicht!
COLUMBUSMONUMENT, Portal de la Pau z/n; mei–okt. dag. 9–20 en
nov.–apr. dag. 10–18.30 uur.
El Raval
Klik op een van de volgende deelkaarten voor een vergroting: linksboven, rechtsboven, linksonder en rechtsonder.