Prev Next

HSP I

HSP II

Zwemles

Steekje los

Popconcert

Koekjesmoeder

Kindertest

Oma Mien

Uitbuiken

Flashback

Kinderfeestje

Idols

Sms-etiquette

Kinderverdriet

Papa-fase

Rookverslaving

101

De hakmaniak

103

Ridders en prinsessen

105

Klep dicht

107

Efteling

109

Vellief

111

Ötzi

113

Roddelpers

115

Sexy moeder

117

Postzegel

119

Opwaartse drukte-opmaak.qxp 07-10-2008 15:35 Pagina 7

Vrouwen zijn gevaarlijk

121

Lijntje met God

123

Vrienden met mezelf

125

Kwetsbare kampioen

127

Televiezie

129

Helder zien

131

Tegenpolen

133

Opwaartse drukte

135

Carbonara

137

Rock-’n-rollator

139

Rust in de hut

141

Opwaartse drukte-opmaak.qxp 07-10-2008 15:35 Pagina 8

Deze bladzijde is met opzet leeg gelaten Opwaartse drukte-opmaak.qxp 07-10-2008 15:35 Pagina 9

Siliconen

Vorige week was heel Engeland in rep en roer: de vijftienjarige Jenna Franklin bleek van haar ouders voor haar zestiende verjaardag siliconenborsten cadeau te krijgen. Ze wilde van haar bescheiden Acupje een ‘gewone’ C-cup laten maken. ‘Ik denk dat deze borstvergroting goed is voor mijn zelfvertrouwen’, zei Jenna. ‘Bovendien wil ik succesvol zijn, en daar helpt een borstvergroting bij. Kijk maar naar Pamela Anderson of Demi Moore.’ Politici, medici en gedragswetenschappers spraken er schande van. Hun geschokte reacties haalden zelfs in Nederland de krant. Zo noemde In de volksmond heet

de psychologe Eileen Bradbury het ‘bijzonder een vrouw met kleine

verontrustend dat kinderen blijkbaar niet

borsten ‘een vrouw

meer wordt geleerd dat zaken als geluk, sucmet twee ruggen’

ces en gevoel voor eigenwaarde niet alleen op uiterlijk zijn gebaseerd.’ Tja. Van wie moeten ze dat leren dan? Toch zeker niet van ons? We leven tenslotte in een maatschappij die tot in het extreme op uiterlijk is gefixeerd. Misschien wordt het hoog tijd dat we de hand eens in eigen boezem steken. In de volksmond heet een vrouw met kleine borsten ‘een vrouw met twee ruggen.’ In de amusementsindustrie heet zij echter ‘een vrouw zonder carrière’. Ooit dacht men dat borstomvang en herseninhoud omgekeerd evenredig waren aan elkaar, maar tegenwoordig lijkt het tegendeel waar: de pop-en filmsterren van nu melken geraffineerd hun implantaten uit, om ze vervolgens weer net zo makkelijk uit hun lichaam te halen. Dat is inderdaad bijzonder verontrustend, maar ook de realiteit. Zo heeft de Amerikaanse Jenny McCarthy, ooit begonnen als Playmate en nu de ster van haar eigen succesvolle co 9

Opwaartse drukte-opmaak.qxp 07-10-2008 15:35 Pagina 10

medy Jenny, onlangs aangekondigd haar siliconen te zullen verwijderen: ‘Ze hebben me heel erg geholpen, maar ik heb ze nu niet meer nodig.’ Ook Pamela Anderson en Demi Moore hebben hun implantaten flink laten verkleinen; ze hadden immers hun doel gediend. Wat zendt dat in hemelsnaam voor boodschap naar de Jenna Franklins van deze wereld? Vul je borsten en vul je zakken – you go, girl! Toch komt nog lang niet iedereen voor haar borstvergroting uit. Zo beweert tieneridool Britney Spears ‘dat haar lichaam nog gewoon volop in ontwikkeling is’. Dat kan je wel zeggen. Ook de enorme borsten van Anna Nicole Smith (voormalig Playmate, Guess-jeansgirl, H&M-postermeisje, actrice én miljardairsweduwe) zouden puur natuur zijn. ‘Mijn borsten zijn zo groot gebleven na de geboorte van mijn zoon’, meende Anna. Helaas weet ik uit ervaring dat zulks geenszins het geval is. Wanneer je stopt met het geven van borstvoeding, lijken je borsten nog het meest op leeggelopen verjaardagsballonnetjes: ze herinneren nog vaag aan iets feestelijks, maar de spanning is eraf. Toen ik zelf nog modellenwerk deed, werden mijn borsten vaak met dubbelzijdig tape vastgeplakt om de gewenste hoogstaande bolling te verkrijgen. Wanneer ik die tape er

’s avonds weer af moest halen, trok ik soms stukjes huid mee. Het was compleet gestoord, maar het modevolkje vond alles beter dan de natuurlijke valling van een vrouwenborst. Tegenwoordig worden de decolletés van de modellen met de computer opgeleukt. En waarom?

Waarvoor? ‘There’s no such thing as natural beauty’, heeft Dolly Parton ooit gezegd. Als we niet uitkijken, krijgt ze nog gelijk ook.

Opwaartse drukte-opmaak.qxp 07-10-2008 15:35 Pagina 11

Kerstballen

Afgelopen week had ik een feestelijke lunch met mijn uitgever om de vijfde druk van mijn boek De geboorte van een moeder te vieren. Overmoedig door het onverwachte succes, vroeg ik met nauwelijks verholen ijdelheid ‘wie er bij de uitgeverij nu eigenlijk de meeste boeken verkoopt’. En wat blijkt? Mijn boekje wordt verpletterend in de schaduw gesteld door de megabestseller Vouwen met theezakjes, waarvan er maar liefst een miljoen over de toonbank zijn gegaan. Kijk, dan weet je meteen weer waar je staat. Geen wonder dat een

Opeens werd me duidelijk waar ik al die zelfop de vijf mensen te gemaakte theezakjeskerstkaarten aan te

kampen heeft met

danken heb, die ik ook dit jaar weer met

serieuze kerststress

tientallen heb gekregen. Niks korte-verhalenbundel, mijn nieuwe boek wordt: Lekkers van Deckers: knutselen met kunstfruit. Fruit is in; de kerstmarkten liggen vol met gewaxt en besuikerd fruit. En wil je een boom met ballen, dan kies je uiteraard voor glinsterende pailletten of Delfts blauw aardewerk, want de donkerblauwe kerstballen van vorig jaar – nee, die kunnen écht niet meer.

De altijd groene dennenboom was ooit het zinnebeeld van de cirkel van het leven. De huidige kerstboom symboliseert naar mijn idee echter steeds meer de vicieuze cirkel van het consumentisme. Want hoe kan een kerstbal nou in of uit zijn? Zoiets kan toch alleen een fabrikant bedenken? Als je echt niet meer weet hoe je een boom op moet zetten, kun je tegenwoordig zelfs een kant-en-klare themaboom kopen, hip opgetuigd door heuse stylisten. Kosten: tussen de twee-en vierduizend gulden. Je kunt jezelf maar gek maken. Geen

Opwaartse drukte-opmaak.qxp 07-10-2008 15:35 Pagina 12

wonder dat een op de vijf mensen te kampen heeft met serieuze kerststress. Gelukkig hadden mijn ouders daar vroeger nog lang geen last van. Mijn vader haalde ieder jaar dezelfde doos met kerstballen van de zolder, waarna mijn moeder ze met zachte handen uit hun beschermende verpakking haalde. Bleek er eentje kapot, dan werd daar echt om getreurd. De bontgekleurde ballen waren door het jarenlange gebruik immers een wezenlijk onderdeel van onze familietraditie geworden. Na de feestdagen werden ze dan ook weer liefdevol tussen de takken uitgehaald en voorzichtig in nieuwe krantenpapiertjes gerold.

De ballen van nu kunnen linea recta naar de glasbak. Zoals een auto in waarde keldert zodra hij uit de garage wordt gereden, zo zakt ook de paillettenbal van hot naar not zodra de klok twaalf uur heeft geslagen. Toch is het niet alleen de koopziekte van onze wegwerpmaatschappij die Kerstmis zijn traditionele gloed ontneemt; de overheid kan er ook wat van. Zo zijn dit jaar alle kerstboomverbrandingen op grond van de Wet Milieubeheer verboden. De oude kerstbomen gaan nu in de versnipperaar en worden daarna gecomposteerd. Gecomposteerd! Kan het erger? Het zal milieutechnisch ongetwijfeld zeer verantwoord zijn, maar met z’n allen rond een vreugdevuur geeft toch nét een ander gevoel dan met z’n allen rond de composthoop. Volgens Jay Leno zal er dit jaar in Washington geen levende kerststal zijn: in de hele stad zijn geen drie wijzen te vinden, om van een maagd nog maar te zwijgen. Dat geldt ook voor Nederland, maar dan met één verschil: ossen en ezels hebben we hier genoeg.

Opwaartse drukte-opmaak.qxp 07-10-2008 15:35 Pagina 13

Herexamen

Ik ben uitgenodigd om samen met Jan Zandbergen van HP De Tijd en Bas van Kleef van de Volkskrant als ‘teamcolumnisten’ deel te nemen aan het VARA-programma Herexamen, waarbij je terugkeert in de schoolbanken. ‘Tjonge,’ fleemde ik tegen de producer, ‘ik ben gevleid dat ik in zulk illuster gezelschap mag verkeren.’ ‘Och,’ antwoordde zij, ‘we hadden nog een vrouw nodig.’ (Wat maar weer eens bewijst: wie naar complimentjes hengelt, wordt meestal met een dooie vis om de oren geslagen.) Nu mijn vijfjarig contract bij Veronica is afgelopen, kan ik eindelijk eens volmondig ja zeggen tegen dit soort uitnodigingen. Voorheen moest ik altijd eerst toestemming vragen aan mijn programmadirecteur. Binnen de televisiewereld is men uit concurrentieoverwegingen nu eenmaal niet zo scheutig met het uitlenen van bekende gezichten. Deze kinStel nu dat ik echt nesinne heeft als treurig resultaat dat op

‘herexamen’ zou mogen

alle zenders steeds maar weer dezelfde

doen, zou ik mijn leven

ce lebber ties worden afgelikt. Maar als dan anders vormgeven?

kleine zelfstandige (lees: werkeloze presentator zonder omroep) heb ik daar geen last meer van. Tegenwoordig kan ik me ongebreideld wentelen in mijn ijdelheid en meedoen aan een publieke kennisquiz. Nu wil het geval dat de opnamen van Herexamen nagenoeg samenvallen met een reünie van mijn middelbare school. Het Canisius College in Nijmegen bestaat 100 jaar en dat gaan ze vieren met een grootscheepse bijeenkomst van alle oud-Canisianen. Zo denk je nooit aan je middelbareschooltijd en zo zit je er weer middenin. Is het alweer vijftien jaar geleden dat ik eindexamen deed? Hoewel ik

Opwaartse drukte-opmaak.qxp 07-10-2008 15:35 Pagina 14

me erg verheug op deze reünie, vraag ik me af of het nu echt leuk is om in de gezichten van je voormalige klasgenootjes te zien hoe oud je zelf bent geworden. Op de website van het Canisius College zie ik allemaal vertrouwde namen voorbijkomen, met daarachter een hele rits bedrijfsleiders, juristen, marketingmanagers en consultants. Beroepen waarvan we vroeger zeiden: dat in ieder geval niet. Het zijn natuurlijk prima banen, maar als eindexamenkandidaat heb je nog de wilde illusie dat je groots en meeslepend gaat leven, om er een paar jaar later achter te komen dat klein en verankerd ook heel leuk kan zijn.

En ik dan? Ik heb mijn vervolgstudie aan de kant gegooid en ben fotomodel geworden. Ook niet bepaald een hemelbestormer. (Tenzij je de hemel natuurlijk ziet als het grote blauwe niks.) Stel nu dat ik echt een ‘herexamen’ zou mogen doen, zou ik mijn leven dan anders vormgeven? Het is verleidelijk om te denken dat ik, met alles wat ik nu weet, andere keuzes zou maken. Maar de gebeurtenissen in je leven grijpen nu eenmaal als tandwieltjes in elkaar. Dat maakt ieder moment onvervangbaar en onomkeerbaar. Ik ben ervan overtuigd dat alles is zoals het moet zijn. Je kiest geen weg, maar je wordt gekozen; misschien omdat je op een bepaald traject nog iets moet leren. Dat doet me denken aan het citaat van Oscar Wilde dat ik in mijn eindexamenjaar voorin mijn agenda had geschreven: ‘Een goede opleiding is prachtig, maar alles wat het waard is om te weten, leer je niet op school.’

Opwaartse drukte-opmaak.qxp 07-10-2008 15:35 Pagina 15

Braadzak

Richard voelt altijd precies aan hoe de vlag erbij hangt, dus voor mijn 32ste verjaardag kreeg ik een weekje kuuroord cadeau. Bij het inchecken in het hotel kregen we als aardigheidje een promotieboekje uit de 19de eeuw mee. Daarin was te lezen dat het thermale water van het Zwitserse Bad Ragaz niet alleen hielp tegen jicht, reuma en huidaandoeningen, maar ook tegen hysterie, zenuwinzinkingen en andere ‘ziekelijke toestanden van het vrouwelijke geslacht’. Toen ik de volgende ochtend voor het eerst op de massagetafel lag, vroeg de masseuse ‘of ik soms een auto-ongeluk had gehad’: mijn hele rug zat vast en al mijn spieren stonden strak. Toen ik antwoordde dat ik in de afgelopen zes maanden een zoontje had gekregen en een boek had geschreven, zei ze: ‘Da’s bijna hetzelfde’. Een nieuwe baby hakt erin, zeker als je hem moet combineren met een power-peuter van 2,5 jaar. Maar ondanks mijn grote behoefte aan een kinderloze adempauze, vond ik het moeilijk om zomaar te niksen. Blijkbaar zijn er meer mensen met dit probleem, want zelfs in een kuuroord word je de hele dag beziggehouden. Ik heb me dan ook behoorlijk moeten inspannen om me te kunnen De masseuse vroeg of

ontspannen. Ontspanning is big business: na

ik soms een auto-

een gesprekje met de ‘relax-therapeute’ had

ongeluk had gehad

ik mijn hele week volgeboekt met de meest

wonderlijke behandelingen. Zo ben ik ingesmeerd met groene algensmurrie, opgewarmd in een plastic braadzak, gescrubd met gestampte druivenpitten en bestraald met esoterische wierook. Het meest opmerkelijke was echter de LaStone-massage, waarbij warme,

Opwaartse drukte-opmaak.qxp 07-10-2008 15:35 Pagina 16

gepolijste lavastenen op mijn chakra’s werden gelegd om zo de energiestroom te openen. Volgens Richard werd echter vooral mijn portemonnee geopend, en daar zou hij wel eens gelijk in kunnen hebben. Maar het kan nog commerciëler. In het buurdorp Maienfeld staat het woonhuis van Heidi, de wereldberoemde creatie van de Maienfeldse schrijfster Johanna Spyri. Volgens de plaquette naast

‘Das Offizielle Heidi Haus’ appelleert het verhaal van het bergmeisje aan onze heimwee naar de natuur, de rust en de vrijheid. Heidi is in harmonie met die Umwelt en daardoor met zichzelf. Dat verklaart ook meteen waarom het invalide stadsmeisje Klara in Heidi’s geliefde bergen weer kon lopen: de gezonde lucht maakt de mens vrij van zijn zelfopgelegde beperkingen. Nu blijkt Heidi met name in Japan immens populair. Ieder jaar zwalken er busladingen vol Japanners door Heidiland, op zoek naar het huis van hun heldin. Niet geheel toevallig zijn deze zelfde Japanners ver afgedwaald van het leven in harmonie met de natuur. Karoshi (dood door overwerk) is niet voor niets een Japans fenomeen. Bovendien is de lucht in Tokio zo vervuild dat het vrouwen zelfs wordt afgeraden om borstvoeding te geven. In Maienfeld komen de Japanse toeristen dan ook vooral om hun hart op te halen aan het vrije bergkind, niet wetende dat het Heidi-huis er speciaal voor hen is neergezet. De plaatselijke VVV heeft gewoon een oude boerderij opgekocht en een paar geiten de tuin ingejaagd. Toegang: tien frank. ‘Wanneer je je eigen commerciële wereld wilt ontvluchten’, zei Richard, ‘stap je maar al te gauw in die van iemand anders.’

Opwaartse drukte-opmaak.qxp 07-10-2008 15:35 Pagina 17

Toetsenbord

De reünie van mijn middelbare school was veel leuker dan ik had verwacht. Mijn vrienden van vroeger hadden wat meer rimpels en wat minder haar, maar verder waren ze als vanouds. Ook de schooltoiletten waren onveranderd. De gele deurtjes vielen nog met precies hetzelfde geluid in het slot: als een echo uit een ver verleden. Bij het handen wassen keek ik in de spiegel waarin ik vijftien jaar geleden voor het laatst gekeken had en zag een ander mens. Terug in de aula werd ik aangeklampt door een volslagen onbekende die stamelde ‘dat hij het zo geweldig vond dat ik altijd mezelf was gebleven.’ ‘Hoe weet jij dat nou?’ vroeg ik, maar dat drong niet tot hem door. ’Jezelf zijn’ is erg in de mode. Maar wanneer ben je jezelf? En wie ben je dan? Volgens mij heeft ieDe psychologische quiz der mens een aantal ’zelven’ die vernoemde mij contactgestoord, anderen door de omstandigheden en

omdat ik geen deurknoppen

meegroeien met de tijd. In de auto

had getekend

terug naar huis zat ik nog wat na te

mijmeren over vijftien jaar ’mezelf zijn’ en wie ik daarbij geworden ben. Hoogste tijd voor een vergelijkend warenonderzoek bij de virtuele psychiater. Op het internet staan tientallen quizjes die na het beantwoorden van een reeks diepzinnige vragen (’Draag je eetbaar ondergoed?’) een heus persoonlijkheidsprofiel uitspugen. Om er even in te komen, begon ik met: ’Welke hond schuilt er in jou?’ Ik bleek een mopshond te zijn: intelligent, grappig en charmant. Hupsakee, die had ik al binnen. Helaas bleek uit ’Wat is je emotionele leeftijd?’ dat mijn gevoelsleven in de puberteit was blijven steken. En bij ’Teken

Opwaartse drukte-opmaak.qxp 07-10-2008 15:35 Pagina 18

uw droomhuis en ontdek wat het zegt over uw persoonlijkheid’

noemden ze mij contactgestoord, omdat ik geen deurknoppen had getekend. Net toen ik met de gordijnen dicht nogal nukkig in mijn contactgestoordheid wilde gaan zitten, las ik op WerkOnline een intrigerend berichtje: het gemiddelde toetsenbord vergaart zo’n twee gram vuil per maand. Dit vuil bestaat hoofdzakelijk uit koekkruimels, broodrestjes en chocoladestukjes, naast nog wat dode insecten, oorsmeer en opgedroogd snot. Wanneer je wilt weten wat er zich onder je toetsenbord heeft verzameld, hoef je het alleen maar op z’n kop te houden en flink te schudden. Ik had het nog niet gelezen of ik zat al te rammelen. En inderdaad: de etensresten vlogen me om de oren, samen met een dood fruitvliegje en allerhande vage ’dingetjes’, herkomst onbekend. (Of er zich ook roos, snot en oorsmeer tussen mijn toetsen bevond, laat ik even in het midden. De roddelbladen lezen immers mee.) Wat wel opviel, was een stuitende hoeveelheid wenkbrauwhaartjes. Wanneer ik zit te schrijven, of beter gezegd: als het weer eens niet wil lukken, ga ik dwangmatig aan mijn wenkbrauwen pulken. En daar liggen ze nu, als stille getuigen van wanhopige momenten. Eigenlijk is het vuil in mijn toetsenbord een betere afspiegeling van mijn karakter dan alle contactgestoorde mopshondjes bij elkaar. Achter mijn computer waan ik me immers onbespied en kan ik ongeremd peuteren en pulken, schransen en schrokken. Toon mij uw toetsenbord en ik zeg u wie u bent.

Opwaartse drukte-opmaak.qxp 07-10-2008 15:35 Pagina 19

Onthaasten

Terwijl de regen neersloeg op mijn autoruiten, zag ik een doorweekte moeder naast me voor het stoplicht staan. Voor op haar fiets zat een kleumend kind, diep weggedoken in een regenjasje. Toen passeerde er een tram, met daarop reclamefoto’s van een hemelsblauwe zee, gouden stranden, bruine lijven en blije kindergezichtjes. Het contrast met de verregende koppen in de tram was surrealistisch groot. Wat wreed, dacht ik, om ons uitgerekend in dit natte voorjaar te bestoken met idyllische plaatjes vol

Reizen is meer dan een

warmte en ‘vitamine V’. Wreed, maar doelstempel in je paspoort; treffend. Dit is de tijd waarop Nederland

het zet ook een

massaal aan het boeken slaat. Maar waar

stempel op je ziel

gaan we naartoe? En wat gaan we doen?

Zomaar een beetje niksen kan immers niet meer. In de afgelopen tien jaar is de horizontale vakantie steeds meer vervangen door de verticale variant. Ontspannen zonnebaden? Zonde van je tijd. Een beetje man (en vrouw) van staal gaat bungeejumpen, tandemspringen, parapenten, heliskieën of diepzeeduiken. Maar inmiddels krijgt ook de (hyper)actieve reiziger last van metaalmoeheid. In het artikel ‘Mondaine onthaaster hoeft niet meer op reis’, schreef Elsevier onlangs dat veel mensen het wel gezien hebben met al die doe-vakanties in verre oorden: ‘Veel vakanties ontaarden in een haastige klopjacht op adrenalinekicks en stempeltjes in het paspoort’. Na zo’n ‘bewijsreis’ kom je nog gestrester terug dan je al ging. En ik kan het weten, want als presentator van het reisprogramma Reisgids Xpedition heb ik een paar jaar geleden het hele adrenalinetraject doorlopen. Ik ben gaan mountainbiken in India, heb met de

Opwaartse drukte-opmaak.qxp 07-10-2008 15:35 Pagina 20

dolfijnen gezwommen in Eilat en ben met een kamelenkaravaan naar een bedoeïenenkamp gereisd. Ik heb mijn rendierrijbewijs gehaald in Fins Lapland, ben met hondensleden over de bevroren meren geraasd en ging op walvisvaart in Nova Scotia. Ik deed het levensgevaarlijke canoeing in de Spaanse Pyreneeën, bezocht een boeddhistisch klooster in de bergen van Ladakh en ging raften in Nieuw-Zeeland. Ook heb ik koeien opgedreven met de cowboys in Arizona, ben met een Dakota naar indianendorpjes in Mexico gevlogen, reed met een 500 cc crossmotor door Turkije en ging met een ultralight vliegtuigje op safari in Afrika. En dat allemaal binnen vier maanden. Als dat nog geen klopjacht is!

Kapót was ik, toen ik weer thuiskwam. En verdrietig. Want reizen is meer dan een stempel in je paspoort; het zet ook een stempel op je ziel. Zo lag ik ’s nachts te denken aan het Mexicaanse meisje, dat zittend op een straathoek nootjes verkocht aan westerse toeristen, die op het dubbeltje dat ze vroeg vijf cent stonden af te dingen. Ook zag ik weer dat Indiase jongetje voor me, dat zich smekend aan me had vastgeklampt: ‘Neem me mee naar jouw land!’ Zo’n kindje hoeft niet op survival, zijn leventje ís survival. Nee, ik heb voorlopig genoeg gezien. Hoewel ik me absoluut geen ‘mondaine onthaaster’ voel, blijf ik van de zomer lekker thuis. Kikkervisjes vangen, dagje naar de dierentuin. Voor blije kindergezichtjes hoef je echt niet naar een hemelsblauwe zee met gouden stranden. Je hoeft er alleen maar te zíjn. Want datgene waar je die hele verre vakantie naar zoekt, vind je meestal pas als je weer thuiskomt.

Opwaartse drukte-opmaak.qxp 07-10-2008 15:35 Pagina 21

Bloot

De geboorte van een moeder ligt alweer een week in de winkel, maar ik kan het nog steeds niet helemaal loslaten. Wat dat betreft lijkt het schrijven van een boek verrassend veel op het krijgen van een kind: maandenlang zit je het groot te kijken, maar als het dan eindelijk tevoorschijn komt, wil je niets liever dan het nog even bij je houden voordat je het moet uitleveren aan de buitenwereld en daarmee onherroepelijk aan de kritiek. (Het klinkt misschien pathetisch, maar ik ga soms stiekem in een boekwinkel kijken hoe mijn boekje erbij ligt. Beetje hoopvol plekje tussen Youp en Giph of weggestopt achter Origami: blaadjes vouwen voor be- Veel interviews

ginners?) Wanneer je een boek publiceert, geef je lijken nog het meest

een groot deel van jezelf bloot. Nu heb ik dat al op de Zaanse

eens gedaan in Playboy, en eerlijk gezegd was dat verhoormethode

veel minder werk en leverde het veel meer op. Toch voelt dit boek veel bloter. Het is wat je noemt de naakte waarheid over zwanger zijn en moeder worden, over mijn angsten en onzekerheden, verdriet en geluk. Daar komt nog bij dat veel zwangerschapskwaaltjes een hoog NOT gehalte hebben: het zijn vrouwenzaken die Normaliter Onder de Tafel blijven. Toch heb ik er recht voor zijn raap over willen schrijven; balancerend op het dunne draadje tussen een vriendinnenboek en een ‘kijkdoos’. Maar openhartigheid maakt kwetsbaar, zeker tegenover journalisten. Alleen Arnon Grunberg en Marek van der Jagt kunnen het zich veroorloven om boeken te verkopen en prijzen te winnen zonder op te komen draven; wij mindere goden zullen alle Koffietijden en Lunch TV’s moeten aangrijpen om ons werkje onder

Opwaartse drukte-opmaak.qxp 07-10-2008 15:35 Pagina 22

de aandacht te brengen. Helaas is het geven van interviews niet een van mijn favoriete bezigheden. Interviews zijn grofweg in drie typen te verdelen: het relatief zeldzame normale interview; het Mieke Telkamp-syndroom (psychoanalytisch waarheen, waarvoor-geneuzel) en de Zaanse verhoormethode (‘Geef nou maar gewoon toe dat je exhibitionistisch bent’). Maar het allerergste is natuurlijk dat je dagenlang over jezelf zit te kakelen. Heel onnatuurlijk is dat, zo’n eenrichtingsgesprek. Benjamin Disraeli heeft eens gezegd dat schrijvers die over hun eigen boeken praten, net zo erg zijn als moeders die over hun eigen kinderen praten. Ik ben benieuwd wat hij had gevonden van een schrijfster die over haar eigen boek praat dat handelt over een moeder die over haar eigen kinderen praat. Niet veel, vrees ik. Dat heeft hij dan gemeen met cabaretier en parttime presentator Dolf Jansen, die tijdens een radio-interview over mijn boek niet veel verder kwam dan: ‘Vertel nog eens hoe groot je borsten werden tijdens je zwangerschap?’ Wat maar weer eens bewijst dat het verschil tussen lollig en lullig precies één letter is. Maar ja, je zult als man maar opgezadeld worden met een vrouwenboek over vruchtwater, voelen, en persen naar je kern. Een ding heb ik wel geleerd in de afgelopen jaren: kritiek moet mogen. Je bepaalt tenslotte zelf hoeveel je van de buitenwereld naar binnen laat. En er is maar één manier om kritiek te vermijden: niets zeggen, niets doen, niets zijn.

Opwaartse drukte-opmaak.qxp 07-10-2008 15:35 Pagina 23

Nette man

Wat me nu toch weer is overkomen! Afgelopen woensdagavond reed ik om een uur of acht met mijn vriendin Nicole op de Singel in Amsterdam, op zoek naar een parkeerplaats. Terwijl ik linksaf wilde slaan op de Amstel, tingelde achter mijn auto een nerveuze fietser die bang was om over het hoofd gezien te worden. Ik heb lang genoeg in Amsterdam gefietst om te weten dat automobilisten vaak ziende blind en horende doof zijn, dus nu ik zelf auto rijd, kijk ik altijd extra uit voor tweewielers. Inmiddels heb ik echter gemerkt dat ook fietsers bepaald geen lieverdjes zijn. Ze negeren ieder Als antwoord

stoplicht of verbodsbord en rijden liefst zonder verlichsloeg hij me ting tegen de rijrichting in. Maar goed, ik sla dus linksaf, vol in mijn

en Nicole ziet opeens rechts van ons een parkeerplaats. gezicht

Nu is een parkeerplaats in Amsterdam even zeldzaam als een oase in de woestijn, dus ik stopte nogal abrupt en deed meteen mijn richtingaanwijzer aan. Weer begon de nerveuze fietser bozig te bellen, terwijl wij gewoon netjes stonden te wachten totdat hij zou zijn gepasseerd.

Tijdens het passeren sloeg hij echter keihard met zijn hand tegen de zijkant van mijn auto. Nu heeft mijn moeder me altijd geleerd dat je van de spullen van een ander af moet blijven, dus ik toeterde naar hem, met een gebaar van: wat flik jij nou? De boze fietser draaide zich om en fietste naar mijn raampje. Het was een magere man van een jaar of 45, met peper-en-zoutkleurig haar, een donkergroene jas met een wit overhemd, een beige broek en een ronde ziekenfondsbril. Onder zijn bagagedrager zat een bruin lederen aktetas. Ik deed mijn raampje omlaag en hij begon meteen te schelden: ‘Jij vuile kut!

Opwaartse drukte-opmaak.qxp 07-10-2008 15:35 Pagina 24

Kun je niet uitkijken?!’ Nu had ik wel terug kunnen schelden, maar dat is niet helemaal mijn stijl. In plaats daarvan zei ik : ‘Gôh meneer, u moet wel vagina zeggen, want u moet wel nette woorden gebruiken hoor!’ Als antwoord sloeg hij me vol in mijn gezicht. Mijn zonnebril vloog uit mijn haar en mijn rechterwenkbrauw begon pijnlijk te gloeien.

Nicole en ik waren met stomheid geslagen. De agressieve fietser ging er als een haas vandoor, richting Stopera. ‘Je hebt geluk dat er geen politie in de buurt is!’ riep ik hem achterna, ‘anders had ik je aangegeven, asociaal!’ ‘Ik zou maar oppassen als ik jou was!’ riep hij terug. Oppassen? Waarvoor? Voor een mager mannetje dat blijkbaar bol staat van de frustratie? In het restaurant hebben Nicole en ik er nog de hele avond over nagepraat. Was het een autohater? Een vrouwenhater? Of gewoon een alleshater? Terwijl mijn wenkbrauw langzaam dik werd en nog nagloeide van de pijn, hielden we het maar op het laatste. De kranten staan vol met opgeklopte berichten over Marokkaanse jongeren die mensen op straat lastigvallen, maar ik ben nog nooit door één allochtoon geschoffeerd. Wél door zo’n zogenaamd nette man, wiens keurige kleren niet veel meer bleken te zijn dan een dun laagje beschaving. En als het stuk verdriet zichzelf herkent in deze beschrijving, dan heb ik nieuws voor hem: er ligt op het politiebureau van Amsterdam nog een fijne aangifte op u te wachten!

Opwaartse drukte-opmaak.qxp 07-10-2008 15:35 Pagina 25

Das Boot

In de zomervakantie word je als ouders geacht ‘iets leuks’ met de kinderen te gaan doen. Nou, dat hebben we geweten. Zo gingen Richard en ik vol goede moed in de striemende regen een dagje met Emma naar het Dolfinarium in Harderwijk. Hoewel de grote dolfijnenshow pas om twee uur begon, stond er om kwart over één al een lange rij voor de overdekte koepel. Omdat rijen nu eenmaal een magische aantrekkingskracht hebben, gingen ook wij maar alvast in de rij staan, want tja, je weet maar nooit. Na drie kwartier doelloos in de motregen te hebben doorgebracht, mochten we eindelijk naar binnen. We zaten nog niet of het licht ging uit en de stem van Neptunus, ‘de Koooning van de Zeeee’, bulderde door de donkere ruimte. Emma’s kleine lijfje schoot meteen in een kramp: ‘Mama, ik ben zo ba-hang!’ snikte het zielige hoopje. Exit Dolfinarium. Terwijl Emma alweer opgewekt aan een milkshake zat te lurken, reden Richard en ik een beetje beteuterd terug naar huis. We hebben het ‘gezellige familie-uitje’ nog niet helemaal onder de knie. Neem nou De Boot. Omdat Richard nu eenmaal niet stil kan zitten, heeft hij tijdens zijn revalidatie een cursus Spaans gevolgd en zijn vaarbewijs gehaald. In zijn enthousiasme

Tot afgrijzen van de

kocht hij meteen een zes jaar oud polyesandere schippers hadden ter motorbootje en sleepte de rest van zijn

we op een haar na onze

gezin mee het water op. Helaas heeft onze

buurman geramd

kleine familie nog lang geen zeebenen.

Emma en Alec zaten een beetje ongelukkig te kijken in hun dikke oranje reddingsvesten, en het duurde niet lang of Emma had haar alarmfluitje ontdekt. Terwijl ik de spartelende kinderen in bedwang

Opwaartse drukte-opmaak.qxp 07-10-2008 15:35 Pagina 26

probeerde te houden, knoopte Richard in zijn eentje de boot los, waarbij het onding natuurlijk steeds hinderlijk van de kant af dreef. We kregen diverse verstoorde blikken over zoveel onbenul, maar uiteindelijk voeren we dan toch schadevrij de haven uit. We waren echter nog niet op het Gooimeer of Alec mikte zijn flesje appelsap overboord. Nu had Richard in zijn praktijklessen uitvoerig de ‘man overboord’-manoeuvre geoefend, maar calamiteiten als ‘fles overboord’ waren helaas niet in het examen opgenomen. Dat was dus brullen geblazen.

Na een uurtje varen, waarin Emma tot vier keer toe op het boordwc’tje was gaan zitten en Alec het had gepresteerd om de diarree te krijgen, besloten Richard en ik terug te gaan naar de haven. Helaas kan Richard nog niet zo goed aanleggen, dus tot afgrijzen van de andere schippers hadden we op een haar na onze buurman geramd. Na drie keer steken kreeg Richard de boot eindelijk op zijn plaats. Inmiddels hadden we zwaar de slappe lach. ‘Toet-toet-boing-boing’, stond Richard achter het stuur te zingen, ‘Peppi en Kokki!’ Nadat Alec nog bijna van de steiger was gevallen, zagen we dat andere bootbezitters hun kinderen in een soort tuigje hadden zitten. Dat was de oplossing! Of gewoon niet meer meenemen natuurlijk. Toen we Emma en Alec eindelijk weer in hun autostoeltjes hadden gegespt, zaten Richard en ik met een bezwete kop na te hijgen van een middagje varen. ‘Leuk hè mam, op het water!’ glunderde Emma van de achterbank. Richard keek me veelbetekenend aan en zei: ‘Maandag gaat de crèche weer open.’

Opwaartse drukte-opmaak.qxp 07-10-2008 15:35 Pagina 27

Auditie

Ik mag weer een auditie doen! Nu schijnt het in de acteurswereld not done te zijn om over audities te praten. Ze zeggen dat het ongeluk brengt, maar ik denk dat het vooral een deel van de mystiek wegneemt. Want hoewel de loopbaan van nagenoeg iedere acteur is opgebouwd uit afwijzingen, is het natuurlijk veel leuker om alleen de successen naar buiten te brengen. ‘De meeste vlinders willen niet meer weten dat ze ooit rupsen zijn geweest’, zegt mijn oma altijd. Daar zal ik geen last van krijgen. Niet omdat ik zo bescheiden ben, maar meer omdat mijn acteercarrière de cocon van de bijrolletjes nu eenmaal nooit heeft doorbroken. Daar kan ik verder niet mee zitten. Wat mij betreft bestaan er geen te

In de meeste scripts die ik

kleine rollen, alleen te grote ego’s.

kreeg aangeboden, werd ik al

Mijn allereerste auditie was voor Re-

na twee pagina’s gewurgd

member, een tweedelige miniserie

door een seksmaniak

voor het Amerikaanse televisiestation NBC. En ziedaar, ik kreeg zowaar een aardige rol. ‘Natuurlijk kan ik motorrijden’, loog ik er vervolgens op los, met als resultaat dat ik midden in een grote rampenscène mijn motor liet afslaan. Alle doden krabbelden weer overeind, het bluswater werd aan de kant geveegd en de hele ontploffing moest opnieuw. Ondanks deze gênante vertoning kreeg ik goede kritieken van de Amerikaanse pers. Met mijn hoofd in de wolken vloog ik naar Los Angeles. ‘Hoe moeilijk kan het zijn?’ dacht ik, niet gehinderd door enige kennis van zaken. Heel moeilijk, weet ik nu. In de meeste scripts die ik kreeg aangeboden, werd ik al na twee pagina’s gewurgd door een seksmaniak. Langzaam begon het tot me door te dringen

Opwaartse drukte-opmaak.qxp 07-10-2008 15:35 Pagina 28

dat ik misschien toch niet de nieuwe Meryl Streep zou worden. Ik ging terug naar Nederland en tekende een vijfjarig contract als presentatrice bij Veronica. Tussen de televisieseizoenen door bleef ik hoopvol castings lopen. Ik kreeg een kleine rol in All Stars, waar ik overigens geen auditie voor heb hoeven doen. Dat was al een meevaller, en de tongzoen met Antonie Kamerling had helemaal een klapper kunnen zijn, ware het niet dat hij tijdens de lunch een broodje tonijnsalade had gegeten. Alles voor de kunst, zullen we maar zeggen.

Kort nadat ik een klein rolletje had veroverd in James Bond, ontmoette ik Arnold Schwarzenegger voor de tweede keer. (Ik heb hem maar niet herinnerd aan onze eerste ‘ontmoeting’ in Milaan, waar ik fungeerde als tafelgarnituur. Hij kon zich mij waarschijnlijk net zo min voor de geest halen als de kleur van de servetten.) ‘Liever een kleine rol in een grote film dan een grote rol in een kleine film’, meende Arnie. En ik moet zeggen: mijn vier scènes in Tomorrow Ne- ver Dies hebben me inderdaad een rits audities opgeleverd. Audities, maar geen rol. Dat moet dan maar op deze nieuwe casting gaan gebeuren. Het is een juweeltje van een bijrol in Soul Assassin, een psychologische thriller met Skeet Ulrich. Helaas wordt ‘mijn’

personage ook dit keer weer om zeep geholpen, maar nu pas op pagina vijftien. Zo zie je maar weer: nog een paar jaar en ik doe mee tot in de pauze.

Opwaartse drukte-opmaak.qxp 07-10-2008 15:35 Pagina 29

De arm

En daar stond ik dan weer, voor de zoveelste keer, Richard uit te zwaaien op Schiphol. Maar dit keer was het anders. Al die jaren dat Richard in Amerika (of in Azië, of in Australië) was om toernooien te spelen, sprong ik ’s ochtends om vijf uur uit mijn bed om op teletekst te kijken of hij had gewonnen. Ook zat ik nachtenlang voor Eurosport, om maar niets van zijn wedstrijden te hoeven missen. Wanneer zijn partijen niet werden uitgezonden, was ik aangewezen op de internetsite van een Oostenrijks wedkantoor, waar voor gokfanaten 24 uur per dag alle sportscores live worden bijgehouden. Daar zat ik dan uren te kijken hoe er af en toe een Er is niemand die

gamestand versprong. Het ergste was 6-6. Dan ik het méér gun

ging ik van ellende maar een kwartiertje op de wc om pijnvrij te

zitten totdat de onzichtbare tiebreak voorbij was. spelen dan Richard

Surrealistisch? Jazeker. Waar gebeurd? Nou en of. Ik móest nu eenmaal weten hoe het met Richard ging. Inmiddels weet ik dat er nog iets ergers is dan de stress van winnen of verliezen, en dat is onzekerheid. Een ‘golfelleboog’ klinkt onschuldig, maar het is een van de meest moeizame operaties om van terug te komen. Dus geen rentree in Los Angeles, geen comeback in Cincinnatti. En ondertussen druppelen er nog steeds brieven binnen van diverse zielenknijpers die schrijven dat het allemaal tussen zijn oren zit, of gebedsgenezers en andere Jomanda’s die menen dat het allemaal tussen zijn chakra’s zit. De enige plek waar het natuurlijk écht zit is in zijn elleboog. Dus daar ging Richard weer, met het vliegtuig naar zijn chirurg in Washington, de tas met tennisrackets hoopvol om de schouders, zijn

Opwaartse drukte-opmaak.qxp 07-10-2008 15:35 Pagina 30

trouwe rackets, al sinds zijn derde levensjaar vergroeid met zijn arm. (Onze dochter Emma is ook drie, maar zij maait dermate ongecoördineerd met haar miniracket in de rondte, dat niemand het kan nalaten om op te merken: da’s een kind van haar moeder.) ‘Het komt wel goed hoor Daf,’ zei Richard toen hij vlak voor de paspoortcontrole de tranen in mijn ogen zag opwellen, ‘er zijn ergere dingen…’

‘Weet ik’, zei ik stoer, terwijl ik snel mijn tranen inslikte. Natuurlijk zijn er ergere dingen. Maar toch. Want hoe je het ook wendt of keert, De Arm laat zijn sporen na in ons kleine gezinnetje. Altijd maar weer één stap vooruit, twee stappen achteruit. Dag na dag. Maand na maand. Er is niemand die ik het méér gun om de laatste jaren van zijn carrière pijnvrij te spelen dan Richard. Of om überhaupt weer te spelen. Maar of het er ooit van komt? En wanneer dan? Dus toen Richard daadwerkelijk door de douane was verdwenen en Emma keihard ‘Da-haaaaag pa-paaaa!’ door de vertrekhal had getoeterd, kwamen dan toch de tranen. Snotterend liep ik met Emma en Alec terug naar de auto. Voorzichtig pakte Emma mijn hand.

‘Mama, wat is er? Heb je au?’ ‘Nee hoor schat’, antwoordde ik, ‘mama is gewoon een beetje verdrietig van binnen.’ Daar moest Emma even over nadenken. Toen zei ze opgewekt: ‘Nou, dan plakken we d’r toch een pleister op?’ Een pleister op je hart. Als dat nou toch eens zou kunnen.

Opwaartse drukte-opmaak.qxp 07-10-2008 15:35 Pagina 31

11 September

Vanaf het moment dat het World Trade Center in New York met twee vliegtuigen werd doorboord, zat ik aan de buis gekluisterd. Dat is in de roerige afgelopen weken zo gebleven. Iedere ochtend kijk ik gespannen naar de nieuwszenders, lees binnen-en buitenlandse kranten op het internet en heb mijn autoradio afgestemd op Nieuwsradio 1. In de jaren dat ik modellenwerk deed, woonde ik op de 11de straat in downtown Manhattan, slechts enkele straten verwijderd van het WTC. En net als iedereen deed ik in mijn eerste vrije weekend het rondje landmarks: het Vrijheidsbeeld, het Empire State Building en de Twin Towers. Het uitzicht vanaf het dak van toren 1 was fenomenaal; heel even had je de illusie dat New York aan je voeten lag. Toen ik de twee torens live op televisie zag instorten, ben ik in tranen uitgebarsten. Al die wanhopige mensen die machteloos uit de kapotte ramen hingen, zwaaiend met hun witte overhemd, luttele minuten voordat 220 verdiepingen van staal, glas en marmer met een donderend geraas in elkaar zakten.

Net zoals mijn ouders destijds een krant hebben bewaard met daarop de eerste maanlanding van de Apollo, zo heb ik nu een aantal voorpagina’s bewaard van de terreurdaden in

Telkens weer stel ik

New York. Dinsdag 11 september 2001 zal de geme dat meisje voor, schiedenis ingaan als een dag die de wereld verdolgelukkig op weg anderde. Een dag die ik later aan mijn kinderen naar Mickey Mouse

wil kunnen laten zien. Een dag waarop een

nieuwe vijand is opgestaan, een vijand zonder gezicht. Er is een grote steen in onze rimpelloze vijver gegooid en ik ben bang dat zelfs de generatie van mijn kinderen daar nog de gevolgen van zal onder 31

Opwaartse drukte-opmaak.qxp 07-10-2008 15:35 Pagina 32

vinden. Wanneer deze column verschijnt, zal de langverwachte Amerikaanse wraakexpeditie Noble Eagle al in volle gang zijn. Ik hoop alleen dat de daadwerkelijke schuldigen zullen worden gestraft voor hun onmenselijke wandaden en dat er niet nog meer onschuldige burgers zullen worden vermalen tussen de molenstenen van botsende culturen, strijdende religies en wereldwijde onverdraagzaamheid. Maar dat zal moeilijk worden. Oorlog gaat per definitie om de grote getallen, waarbij individuen worden geofferd voor het hogere doel.

Toen ik ooit het Vietnam-monument in Washington bezocht en alle namen van de tienduizenden gesneuvelden op de ellenlange muur zag staan, drong de omvang van die oorlog pas goed tot me door. Ook de 3000 doden in New York vormen een ongrijpbaar getal. Totdat er huilende mannen, vrouwen, kinderen of ouders op televisie verschijnen, een foto van hun geliefde op de borst gespeld. Dan houd ik het niet meer droog. Dan pas komen alle individuen achter de kille cijfers naar voren; het onvoorstelbare verdriet om de mensen van wie je zoveel houdt. Neem nou die vrouw die samen met haar vierjarige dochtertje te pletter vloog tegen een van de torens. Ze waren op weg naar een verrassingsvakantie in Disneyland. Het zijn maar twee van de vele, vele doden, maar als moeder van een bijna even oud dochtertje breekt mijn hart bij zo’n intens tragisch familietafereel. Telkens weer stel ik me dat meisje voor, dolgelukkig op weg naar Mickey Mouse. En dan zie ik haar moeder, toen zij zich realiseerde dat het ondenkbare zou gebeuren. En iedere keer moet ik weer huilen.

Opwaartse drukte-opmaak.qxp 07-10-2008 15:35 Pagina 33

Robotmokkels

Als fotomodel verdiende ik een klap geld, maar daarvoor incasseerde ik regelmatig een klap in mijn gezicht. Sommige opdrachtgevers wilden nog wel eens ‘vergeten’ dat ik een persoon was en geen paspop. Zo ben ik ooit na een bedorven lunch bij een brakke Chinees flauwgevallen van de buikpijn. Vlak voordat mijn hoofd de studiovloer zou raken, hoorde ik de styliste nog geïrriteerd zeggen: ‘Kijk je wel uit dat je de kleren niet verkreukelt!’ Terwijl ik brakend op de grond lag, verzuchtte de fotograaf: ‘Het is ook altijd wat met die modellen. Hoogste tijd dat ze worden vervangen door computeranimaties!’ Begin jaren negentig gonsde de modewereld van de naderende virtuele revolutie. De supermodellen

‘Het is ook altijd wat met

waren zo’n verwend en overbetaald

die modellen. Hoogste tijd

clubje geworden, dat ontwerpers naardat ze worden vervangen stig op zoek gingen naar een betaaldoor computeranimaties!’

baar alternatief. Het Amerikaanse

beautyblad Allure kwam als eerste met een cover van een virtueel model. De mooiste gelaatstrekken van alle supermodellen waren samengevoegd tot een gezicht: the ultimate beauty. Het resultaat leek echter meer op the ultimate freak: een kil bijeenraapsel van onderdelen dat maar niet tot leven wilde komen. Zo, dacht ik, dat was dat. Bits en bytes halen het gewoon niet bij vlees en bloed. Maar inmiddels moet ik constateren dat de cyborgs ongemerkt een steeds grotere plaats in ons leven zijn gaan innemen. Het begon een paar jaar geleden met het computervogeltje Tamagotchi, gevolgd door de pratende Furby. Ik houd mijn hart vast voor de dieren in het asiel, zodra de Aibo betaalbaar wordt. Deze katachtige ro 33

Opwaartse drukte-opmaak.qxp 07-10-2008 15:35 Pagina 34

bothond van Sony is het ‘ideale’ huisdier: je kan hem van alles leren en als je even geen zin hebt in het digitale gedribbel, zet je hem gewoon uit. Niks kinderboerderij, echte dieren zijn maar vies. Het begint er echter op te lijken dat ook echte mensen, en dan met name vrouwen, een kwalijke reuk hebben gekregen. Dat ik bij de meeste bedrijven en instanties een pratende computer aan de lijn krijg in plaats van een echte telefoniste, vind ik al irritant. Maar wat te denken van Ananova, de Britse internetnieuwslezeres, die met haar blikkerige stem en houterige mimiek geen enkele ‘levende’ screentest zou doorstaan? Volgens de persberichten vertegenwoordigt Ananova een ‘28-jarige vrouw met een rustige, intelligente uitstraling’. Maar op ananova.com zie ik alleen een Posh Spice-achtig robotmokkel met groen haar. Bizar genoeg is Ananova razend populair als ‘lekkere tv-babe’, net als Lara Croft van het computerspelletje Tomb Raider. Deze vrouwen bestaan niet eens! Nu zijn nieuws en computers nog hardware, maar de virtuele vrouw is ook al doorgedrongen tot de software. Zo probeert Triumph tegenwoordig lingerie te verkopen met een geanimeerd poppetje. Maar lingerie is voor vrouwen niet zomaar een product; het is huidcontact, gevoel en emotie. Dus het laatste waardoor ik me laat inspireren is een computermodel met de turbodijen van Venus Williams en de borsten van Pamela Anderson. In deze wereld van high tech is er volgens mij meer dan ooit behoefte aan high touch: een echt mens met een hartslag en een luisterend oor, en geen cyborg op netspanning met een geluidskaart.

Opwaartse drukte-opmaak.qxp 07-10-2008 15:35 Pagina 35

Migraine

Ik heb migraine. De hele vrouwelijke lijn van mijn moeders kant kreeg rond haar 32ste last van migraine, en tot nu toe dacht ik dat ik de dans zou ontspringen. Niet dus. Volgende week zaterdag word ik 33 en sinds een paar maanden ben ik alsnog in de prijzen gevallen. Voor iemand zoals ik, die haar hele leven nog geen dag hoofdpijn heeft gehad, is het krijgen van migraine een grote schok. De eerste paar keer dat het me overkwam, maakte ik mezelf dan ook wijs dat ik ‘gewoon’ hoofdpijn had. Ik ben tenslotte opgegroeid met het treurige beeld van mijn moeder die

Ik wíl niet met een gezicht

zich iedere maand een of twee dagen

als een uitgewrongen

als een zombie moest terugtrekken in

vaatdoek door het huis

een verduisterde slaapkamer. ‘Dat

strompelen

nooit!’ dacht ik bij mezelf. Maar aangezien migraine voor een groot deel erfelijk is, had ik niks te kiezen. Nadat ik een paar maanden precies om de vier weken een aanval had gehad, kon ik niet meer volhouden dat dit een gewoon geval van hoofdpijn was.

Deze aanvallen volgen steeds hetzelfde patroon: eerst ontstaat er achter mijn linkeroog een vreemd soort pijn, alsof iemand in mijn oogzenuwen knijpt. Binnen no time trekt die knijpende pijn dan over de linkerkant van mijn voorhoofd omhoog, om pas na een uur of acht mijn hoofd aan de achterkant weer te verlaten. Al die tijd is de pijn zó snerpend, dat mij niets anders rest dan met een loeisterke pijnstiller in een (jawel) verduisterde slaapkamer te gaan liggen. Toen ik laatst weer eens voor pampus lag, kwam mijn dochter Emma heel voorzichtig op de rand van het bed zitten. Ze pakte mijn hand

Opwaartse drukte-opmaak.qxp 07-10-2008 15:35 Pagina 36

vast, en zei: ‘Mama, het gaat straks weer over hoor.’ Hoewel ik het natuurlijk heel erg lief vond, werd ik er ook een beetje opstandig van. ‘De geschiedenis herhaalt zich’, dacht ik geïrriteerd. Ik wíl geen lijdende moeder zijn die met een gezicht als een uitgewrongen vaatdoek door het huis strompelt. Ik wíl niet het overbekende ‘mama heeft hoofdpijn’ tegen mijn kinderen hoeven zeggen, zodat ze op kousenvoeten door het huis moeten sluipen. Maar nadat ik het woord ‘migraine’ op het internet had opgezocht en maar liefst 497

(Nederlandse!) sites ontdekte, begreep ik dat ik het nog helemaal niet zo slecht heb getroffen.

Er zijn wel dertien verschillende soorten hoofdpijn, waaronder migraine, clusterhoofdpijn en aangezichtspijn. Een migrainesite voerde de veelzeggende rubriek Hoofdbrekens en Kopzorgen, waarin hoofdpijnlijders hun ervaringen kwijt konden. Hoewel ik mijn hormonaal aangestuurde hoofdpijn ervaar alsof mijn hersenen in een citruspers worden uitgeknepen, blijkt ‘mijn’ migraine een lichte vorm te zijn. Hoera. Zij wordt uitgelokt door mijn menstruatiecyclus en beperkt zich tot één (verschrikkelijk lange) dag per maand. Zeer veel andere migrainepatiënten leveren echter een dagelijkse strijd tegen deze uitputtende hoofdpijn. En waar buitenstaanders al gauw zeggen: ‘Neem maar een paracetamolletje’, worden deze mensen alleen nog maar met paardenmiddelen op de been gehouden. Uit de talloze sites bleek keer op keer dat migrainelijders vaak stuiten op onbegrip. ‘Ach, iedereen heeft wel eens hoofdpijn’, was de meest genoemde opmerking van familie en collega’s. ‘Je kan een ander niet in de kop kijken’, zei mijn vader vroeger tegen ons wanneer mijn moeder weer eens plat lag. En zo is het.

Opwaartse drukte-opmaak.qxp 07-10-2008 15:35 Pagina 37

Asielzoekers

Afgelopen donderdag is Richard 30 jaar geworden en om dat te vieren zijn we met ons kleine gezinnetje een paar dagen naar Parijs gegaan. Dat was even wennen. Want in plaats van romantisch te loun- gen in ons favoriete hotel Costes, zaten we nu tot brakens toe te tollen in de vliegende olifantjes van EuroDisney. Terwijl de kinderen

’s avonds uitgeput in hun bedjes waren gevallen, filosofeerden Richard en ik boven wat bordjes koude friet over het leven. Dertig jaar is een mooie leeftijd. Het is als een grenspaaltje tussen zoeken en vinden, worden en zijn. In het geval van Richard is het ook nog een zilveren jubileum van 25 jaar tennis. Sinds hij als vijfjarig tennistalentje in de districtstraining van de tenVoor Richard is het nog nisbond werd opgenomen, heeft hij zijn

steeds een bijzonder

racket niet meer losgelaten. Dat is hij trouidee dat hij ooit wens nog steeds niet van plan. Ondanks

asielzoeker is geweest

zijn voortslepende elleboogblessure en het

hoogstwaarschijnlijke vooruitzicht op een geweldige baan als toernooidirecteur van het ABN-AMRO-toernooi in Rotterdam, heeft Richard zich nog steeds vastgebeten in zijn rentree. Deze gedrevenheid heeft hij ongetwijfeld van zijn ouders, Petr en Ludmila. Samen met Richards zus Lenka zijn zij in 1970 vanuit het communistische Praag gevlucht naar Rotterdam, waar in 1971 Richard werd geboren. Kort voor zijn vijfde verjaardag werd de vluchtelingenstatus van Richard Petr Stanislav Krajicek officieel omgezet in een Nederlands paspoort. Zijn 30ste verjaardag betekent dan ook tegelijkertijd een kwart eeuw Nederlanderschap. Hoewel Richard zich op en top Nederlander voelt, is het voor hem nog steeds

Opwaartse drukte-opmaak.qxp 07-10-2008 15:35 Pagina 38

een bijzonder idee dat hij ooit asielzoeker is geweest. Door de verhalen van Petr en Ludmila heb ik pas echt begrepen hoe hartverscheurend het is om alles achter te moeten laten wat je lief is. Bovendien werd als straf voor hun vlucht het staatspensioen van Petrs moeder afgenomen en moest Ludmila’s zus zich jarenlang herhaaldelijk bij de militaire politie melden. Desondanks heeft de familie Krajicek, na een onzeker begin in een bungalowtent, haar weg in Nederland gevonden.

Maar de pijn van het verloren vaderland blijft. Dat vertelde mij de Zuid-Soedanese Marina Ajith Manoah, een mooie, goedlachse vrouw die ik mocht interviewen voor de ontroerende programmareeks Uni- cef: Kinderen van Soedan. Jaren geleden ontvluchtte zij het oorlogsgeweld in Zuid-Soedan, een hachelijke onderneming waarbij haar familieleden als bomscherven over alle werelddelen verspreid zijn geraakt. Ze voelt zich ontheemd en onthecht en mist haar moeder, broers en zussen. Hoe dankbaar ze Nederland ook is, toch kan Marina niet wachten op het einde van de oorlog, zodat ze samen met haar man en zoontje Deng kan gaan helpen met de wederopbouw van haar geboortegrond. Unicef steekt met de bouw van gemeenschapshuizen nu al zijn nek uit in het compleet verwoeste Zuid-Soedan. En dus zit Marina sinds het begin van de programmareeks iedere zondag met pijn in het hart te kijken naar haar ‘oude leven’, zoals ze dat zelf noemt.

Natuurlijk wordt het wereldleed niet verholpen met een avondje bomen boven een bord koude friet. Maar wat zou het al helpen wanneer asielzoekers niet meer werden gezien als nummers (‘Dit jaar wéér meer!’), maar als ménsen wier verhalen het waard zijn om gehoord te worden.

Opwaartse drukte-opmaak.qxp 07-10-2008 15:35 Pagina 39

Charlie’s Angels

Vlak voordat ik naar de brugklas ging, verhuisde ik van Nijmegen naar Persingen, het kleinste dorpje van Nederland. Daar ging een hele wereld aan hooizolders en boomhutten voor mij open. De boerenjongens uit de buurt deden wie-kan-er-het-langst-tegen-deschrikdraad-pissen en ik speelde samen met mijn twee buurmeisjes Charlie’s Angels. Daarbij renden we heel kittig met getrokken vingerpistool langs de graansilo’s en de varkensstallen. Het was een soort ongeschreven regel dat ik, omdat ik er later was bijgekomen, nooit de knappe Cheryl Ladd of de nog mooiere Farah Fawcett mocht spelen. Ik moest altijd ‘de lelijke’ zijn. Dat de arme Kate Jackson de slímme Angel was, zoals mijn moeder goeiig stond te pedagoochelen, heeft nooit enige indruk op mijn gekwetste kinderziel gemaakt. Ik heb het al die jaren verdrongen, maar

Heel kittig renden we met

afgelopen week moest ik opeens weer

getrokken vingerpistool

aan mijn Charlie’s Angels-trauma denlangs de graansilo’s en de ken bij het verhaal van Paula Zahn, de

varkensstallen

succesvolle morning news-presentator van CNN. Zahn begon haar tienjarige nieuwscarrière bij CBS, stapte toen over naar Fox, om uiteindelijk naam en faam te verwerven bij CNN in de nasleep van 11 september.

Zahn heeft nu een miljoenencontract bij CNN – en ruzie. Want de promotieafdeling had het gewaagd om haar in een tv-commercial

‘provocerend, superintelligent en ook een beetje sexy’ te noemen. Paula Zahn was diep beledigd, en met haar alle kwaliteitskranten en vele kijkers van CNN. Want hoe dúrfden zij Zahn sexy te noemen? Ze was toch zeker een serieuze vakvrouw! De directie bood ijlings haar

Opwaartse drukte-opmaak.qxp 07-10-2008 15:35 Pagina 40

diepste excuses aan en uiteindelijk liep het allemaal met een sisser af. Toch ben ik er nog een paar dagen over blijven nadenken. Natuurlijk kiezen we niet meer als kleine meisjes de beauty boven de brains, maar zijn we niet een beetje doorgeslagen naar de andere kant? Want hoe onoverkomelijk is het nu eigenlijk om ‘een beetje sexy’ te worden genoemd? Paula Zahn is een aantrekkelijke vrouw, maar blijkbaar mag dat nooit meer uitgesproken worden om haar geloofwaardigheid als serieuze nieuwslezer niet te torpederen. Alsof dat onverzorgde piekhaar Jeroen Pauw ooit in de weg heeft gestaan. Maar ja, dat is een man. Als werkende vrouw moet je nog steeds aan allerlei ongeschreven regels voldoen om mee te mogen spelen. Laatst zei iemand tegen mij: ‘Je kinderboek is leuk, maar die foto op de achterflap is vreselijk. Je lijkt helemaal niet op een kinderboekenschrijfster!’ Als ik de bewuste foto bekijk, zie ik een zwartwitportret van een glimlachende vrouw in een dikke, bruine coltrui. Niks mis mee. En toch ging ik twijfelen. Want hoe ziet een ‘echte’

kinderboekenschrijfster er dan uit? Zijn daar vaste regels voor? Dragen ze soms geen bruine coltruien? Moest ik de volgende keer niet meer glimlachen, maar peinzend in de verte kijken, diep in gedachten verzonken? Maar ik wil helemaal geen bedachte pose aannemen achter een toetsenbord, alleen maar om meer op een schrijfster te lijken. Ik hoop dat ik het ooit nog mag beleven dat het uiterlijk van nieuwspresentatrices, zakenvrouwen, atletes of wie dan ook, niet meer relevant is voor de waarde van hun werk. Tot die tijd heeft Charlie van Charlie’s Angels het misschien nog wel het beste bekeken. Die is gewoon de baas en blijft daarbij onzichtbaar.

Opwaartse drukte-opmaak.qxp 07-10-2008 15:35 Pagina 41

Collecteren

Een tijdje geleden kwam er weer zo’n groepje verwaaide schoolkinderen aan de deur die iets wilden verkopen voor Unicef. Ik weet nog goed hoe ik vroeger zelf door weer en wind met de kinderpostzegels langs de deuren ging. In mijn herinnering regende het altijd. (‘Leven in Nederland is als leven in een autowasserette’, zei een Italiaanse vriend van mij. En gelijk heeft-ie.) Het bestelformulier, dat tevens fungeerde als geldzakje, werd iedere keer weer nat en daarmee onleesbaar. De kinderen van nu lopen nog steeds met zo’n zompig formulier, maar het geldzakje is er niet meer bij. Ik vind het eigenlijk best wrang dat Nederlandse jongeren die komen collecteren voor kinderen in arme, gevaarlijke landen zélf niet eens meer veilig met een zakje geld over straat kunnen. Maar goed, ik kocht een stapel postkaarten en het boek Onze mooiste verhalen, een collectie prachtig geïllustreerde folkloristische sprookjes, verteld door kinderen van Botswana tot Mongolië.

Mijn dochter Emma was echter niet zozeer onder de indruk van de woestijnheksen en de bosgeesten, als wel van een paginagrote foto van drie Indiase zusjes. De lief lachende meisjes staan op blote voeten en dragen oude rokjes met kapotte truitjes. Ik probeerde Emma uit te leggen dat er kindjes zijn die zo weinig Ik viel bijna in de

centjes hebben dat ze geen boterhammetjes

struiken van het

kunnen kopen, laat staan nieuwe kleertjes. Dat lachen, maar Emma

maakte erg veel indruk. Met een serieus snoetwas diep beledigd je bekeek ze de foto nogmaals aandachtig en zei toen: ‘Maar mama, deze kindjes zijn niet verdrietig hoor. Ze lachen toch?’ Tja. Hoe vertel ik haar dat hun blije lach het enige is wat ze

Opwaartse drukte-opmaak.qxp 07-10-2008 15:35 Pagina 42

nog hebben? Hoe valt het te rijmen dat sommige kinderen gelukkiger zijn met weinig dan anderen met veel? Hoe leg ik uit dat ware levensvreugde met geen geld te koop is, terwijl het tóch noodzakelijk is dat wij geld blijven geven aan het goede doel? Dit soort levensvragen moet Emma voor zichzelf leren beantwoorden, maar ze kijkt daarbij wel eerst naar mij. Want kinderen doen niet wat je zégt, kinderen doen wat je dóét.

En dus besloot ik Emma mee te nemen op mijn rondje voor de EuroCollecte. Alec wilde ook graag mee, maar mijn kleine mannetje bukt zich nog voor ieder mooi bloempje en dan duurt zo’n collecte een eeuwigheid. Nadat ik met Emma een paar keer had geoefend op het zinnetje ‘Wij komen voor de EuroCollecte’, liet ik haar bij het eerste huis aanbellen. De deur zwaaide nog niet open of ze stak al trots haar witte emmertje in de lucht: ‘Wij komen voor de euro-gekken!’

Ik viel bijna in de struiken van het lachen, maar Emma was diep beledigd. Ze is als bijna vierjarige in de nuffige fase dat ze liever niet

‘gecorrigeerd’ wordt. ‘Ik zeg het wél goed’, zei ze met haar neusje in de lucht. Maar wat ze ook zei, het had in ieder geval succes. Een uurtje later sleepten we een loodzware emmer vol vakantiemuntjes terug naar huis. ‘Nu hebben alle kindjes genoeg geld voor boterhammetjes, hè mam?’ vroeg Emma fier. En terwijl ze vol verwachting naar me opkeek, dacht ik: sommige dingen kun je inderdaad maar beter niet corrigeren.

Opwaartse drukte-opmaak.qxp 07-10-2008 15:35 Pagina 43

Lowrider

Ik heb me onlangs laten overhalen tot de aanschaf van een lage heupbroek. Het winkelmeisje zei heel olijk: ‘Je kan het nog goed hebben, hoor – op jouw leeftijd’. Toen hadden mijn alarmbellen eigenlijk al moeten gaan rinkelen. Maar nee, ik was liever ziende blind en horende doof. Aangezien ik als thuiswerkende moeder het grootste gedeelte van de week achter de computer zit, is de verleiding groot om dag en nacht in een bultig joggingpak door het huis te sloffen. Het hebben van kleine kinderen en het dragen van mooie kleren staat namelijk haaks op elkaar. Liep ik de eerste jaren vooral met opgedroogde snotkorsten op mijn truien, vandaag de dag is het stift, klei en waterverf. Bovendien heb ik als fulltime schrijver geen kantoor meer om naartoe te gaan en ik heb gemerkt dat de prikkel om je leuk aan te kleden dan wel erg klein wordt. Tót ik vorige week in een uitgelubberde hobbezak de deur opendeed voor een koerier.

‘Gôh’, stamelde hij, ‘jij ziet er in het echt wel héél anders uit!’ Dat was de druppel.

‘Kom op,’ zei ik tegen mezelf, ‘ik ben dan wel moeder geworden, maar ook vrouw gebleven!’ En dus ging ik de stad in op zoek naar een nieuwe garderobe. Na een paar winkels zonk de moed me in de schoenen: álles is tegenwoordig krap, strak en

‘Je kan het nog goed

kort. En die broeken! Er is geen normale broek hebben, hoor’, zei

meer te krijgen; het zijn allemaal van die suhet winkelmeisje, perlage heupbroeken. Lowriders, corrigeerde de

‘op jouw leeftijd’

verkoopster, waardoor ik me helemáál voelde

alsof ik het contact met de jonge generatie voorgoed verloren was. Als ik naar TMF kijk, dan zie ik zo’n Shakira van de megahit When-

Opwaartse drukte-opmaak.qxp 07-10-2008 15:35 Pagina 44

ever, wherever rondhupsen in een lowrider die zó low is, dat ik me afvraag welke natuurwet dat ding omhooghoudt. Bij Jennifer Lopez, die van haar lage jeans ook nog de bovenkant afknipt, begrijp ik al niet hoe zoiets aan haar kont blijft hangen, maar Britney Spears maakt het helemaal bont: die draagt haar ultralage heupbroek met een rijgsluitinkje in het kruis. Iedere keer als ik haar zie dansen, kan ik alleen maar hópen dat ze een dubbel knoopje in dat vetertje heeft gelegd.

Maar ja, er zijn nu eenmaal geen andere broeken meer te koop, dus moeder Deckers ging ook met zo’n idiote jeans naar huis. En ik moet eerlijk zeggen: zolang ik rechtop blijf staan, ziet het er prachtig uit. Maar zodra ik me buk, zie je mijn bilspleet. Nu kunnen de modebladen wel schrijven dat de bilspleet het nieuwe decolleté is, maar bij mij in het dorp denken ze daar heel anders over. Er past ook geen ondergoed onder zo’n broek; dat puilt er aan alle kanten uit. En omdat die broek zo laag onder je heupen hangt, is ieder truitje te kort. Nou ja, als je 18 bent is niks te kort, maar na twee lieftallige kinderen is mijn blote buik geen biljartlaken meer. Nadat ik een uurtje had zitten typen in mijn loeistrakke lowrider, was mijn bloedsomloop dermate afgeknepen, dat ik dacht: weg ermee. Laat Shakira er maar fijn mee door de modder rollen. Ik trek mijn joggingbroek weer aan.

Opwaartse drukte-opmaak.qxp 07-10-2008 15:35 Pagina 45

Doorzetter

Vorige week zag ik die gekke Emile Ratelband in een tv-uitzending voor het Reumafonds als stuntman op een vliegtuigvleugel staan. Nadat hij weer veilig op de grond stond, zei hij een beetje cynisch:

‘Ben ik een domkop of een doorzetter? Nu dit gelukt is, kan ik zeggen: ik ben een doorzetter.’ En voor het eerst in al die jaren dat ik de tsjakka-koning over de buis zie rennen, dacht ik: Emile, het is zo wáár wat je zegt. Het grote publiek beschouwt iemand alleen als een volhouder of een vechter wanneer het ook daadwerkelijk lúkt. Zeker op het gebied van sportieve prestaties is Nederland het land van de fameuze ‘nabeschouwingen’, waarin rokerige mannetjes achteraf orakelen ‘dat ze altijd al hebben geweten

Het publiek beschouwt

dat het niks zou worden’. Richard is nu al

iemand alleen als een

een jaar in de weer met zijn elleboogblesvechter wanneer het sure; twaalf lange, lange maanden waarin

ook daadwerkelijk lúkt

hij iedere dag als een bezetene werkt aan

zijn herstel. Is hij een doorzetter? Of wordt het zo langzamerhand zielig? Vreemd genoeg heeft het antwoord niets met Richards extreme inspanningen te maken, maar alles met het uiteindelijke resultaat. Zo zag ik laatst een prachtige tv-commercial voor de Olympische Winterspelen van 2002 met de Oostenrijkse skireus Hermann Maier, beter bekend als de ‘Herminator’. Dik aangezet met emotionele muziek zag je de Herminator zijn beroemde, ijzingwekkende val maken op de Winterspelen van 1998. Hij sloeg diverse malen over de kop, brak met een noodgang door twee vangnetten heen en eindigde met een enorme dreun in een bergje sneeuw. Daar bleef hij doodstil

Opwaartse drukte-opmaak.qxp 07-10-2008 15:35 Pagina 46

liggen. Ik weet nog dat ik destijds zat te kijken en dacht: o mijn God, die staat nooit meer op. Beneden in het dal zoemden de camera’s genadeloos in op het verschrikte gezicht van zijn vrouw. Er heerste doodse stilte op de piste. Hermann Maier, een boom van een metselaar, winnaar van talloze wereldbekers, werd onverwoestbaar geacht. En nu lag hij daar, bewegingloos. Maar toen was er dat magische moment: de Herminator stond weer op, klaagde over een beetje hoofdpijn en won twee dagen later ‘gewoon’ weer een gouden medaille.

‘Het gaat er niet om hoe vaak je valt’, zei de zalvende Amerikaanse stem in de tv-commercial, ‘het gaat erom hoe vaak je weer opstaat.’

Ik was er even stil van. Wat een mooie, olympische boodschap over doorzettingsvermogen en menselijke veerkracht. Maar een paar dagen nadat ik dit filmpje had gezien, stierf de Franse skister Regine Cavagnoud. Deze wereldkampioene Super-G en favoriete voor het olympische goud had tijdens een trainingsafdaling óók een vreselijke klap gemaakt. Helaas stond zij niet meer op. Met een schedelbreuk, beschadigde longen en een kapotte lever konden de artsen haar leven niet meer redden. Na de dood van Cavagnoud bekeek ik de commercial rond Hermann Maier opeens met andere ogen. Want waarom ben je alleen een doorzetter als je wint? De Herminator heeft gewoon geluk gehad. (De man heeft sowieso negen levens, want afgelopen zomer heeft hij ook al een vreselijk verkeersongeluk overleefd.) Ik durf te wedden dat Regine Cavagnoud óók een vechter was die dolgraag ‘op had willen staan’. Maar het was haar domweg niet gegund.

Opwaartse drukte-opmaak.qxp 07-10-2008 15:35 Pagina 47

Hartsvriendin

Mijn hartsvriendin Nicole ken ik al meer dan achttien jaar. Zij kwam uit Millingen en ik uit Persingen, twee dorpen onder de rook van Nijmegen. Vrouwenvriendschappen zijn iets heel bijzonders; het is bijna een soort huwelijk. Nicole en ik kennen elkaar door en door; we hebben dezelfde smaak, hetzelfde gevoel voor humor. We hoeven maar naar elkaar te kíjken en we weten al genoeg. We dragen dezelfde kleren, eten hetzelfde eten, drinken allebei geen druppel alcohol, roken niet en van partypilletjes moeten we al helemaal niks hebben. Mensen denken vaak dat we zussen

Een bezitterige man

zijn, en eerlijk gezegd voelt het ook zo. Ik heb die je beste vriendin

een leuke broer, maar Nicole is de zus die ik er een bedreiging vindt,

dolgraag bij had willen hebben. Ik heb wel

is zélf een bedreiging

eens een vriendje gehad die haar aanwezigheid bedreigend vond en mij verbood om nog met haar om te gaan. Nu zou ik zeggen: ‘Pardon? Ga jij even lekker buiten spelen, eikel’, maar toen was ik jong, verliefd en bovenal naïef. Want een bezitterige man die je beste vriendin een bedreiging vindt, is zélf een bedreiging. Hij ontkent een groot deel van je eigenheid, van je identiteit, van je verleden. Iemand die je wortels wil kappen, wil gewoon niet dat je tot bloei komt. Hij wil dat je klein blijft, bij hém blijft, makkelijk te hanteren.

Waarom vallen er toch zóveel vrouwen vroeg of laat in de klauwen van een ziekelijk jaloerse man? Zijn er gewoon veel van dit soort foute types, of wordt die overmatige bezitsdrang in het begin verward met ‘echte’ liefde? Nicole liet het er echter niet bij zitten. Ze bleef stug doorgaan met stiekeme kaartjes en clandestiene tele 47

Opwaartse drukte-opmaak.qxp 07-10-2008 15:35 Pagina 48

foontjes, net zolang totdat ik mijzelf uit die heilloze relatie had losgescheurd. Maar een echte vriendin oordeelt niet. Ze zegt niet: ‘Hoe heb je dát nou kunnen doen?’ Ze zegt: ‘Hoe kan ik je helpen?’ Laatst las ik een artikel over vrouwenvriendschappen die plotseling werden verbroken. De geïnterviewde vrouwen zeiden allemaal dat de pijn te vergelijken was met die van een scheiding. Daar kreeg ik kippenvel van. Want met je hartsvriendin verlies je ook een groot deel van jezelf.

Nicole en ik zijn altijd samen naar dezelfde echografiste gegaan om een ‘baby-echo’ te laten maken van onze zwangerschappen. In de auto terug naar huis zaten we dan te fantaseren over het jongetje of meisje dat we net hadden gezien. Tijdens een van die ritten zei Nicole dat het zo bijzonder is dat wij vrouwen met al onze eicellen worden geboren. Wij hebben onze latere kindjes dus eigenlijk altijd al bij ons gehad. En kan het dan toeval zijn dat precies dít eitje is bevrucht waar déze baby uit is gekomen? Want een kind leert je zoveel over jezelf. Ze zijn niet alleen een genetische spiegel, maar ook een reflectie van je ziel. Dat laatste geldt ook voor je hartsvriendin. Kan het toeval zijn dat je in elkaars leven komt? Nicole heeft nu een tweeling gekregen: Mikki en Mara. Ze had al een zoontje, Kai. En als we elkaar zien zitten met al dat grut om ons heen, moeten we iedere keer weer lachen. De wereld verandert, maar de vriendschap blijft.

Opwaartse drukte-opmaak.qxp 07-10-2008 15:35 Pagina 49

Depressief

Vorige week ben ik met Richard en de kinderen een week naar Portugal geweest. Ik was op het lumineuze idee gekomen om mijn bikini dit keer via het internet te bestellen, want het kopen van nieuw ondergoed en zwemkleding blijft een traumatische gebeurtenis. In ieder pashokje hangen van die akelige halogeenlampjes die je lijf zó

genadeloos aanstralen, dat het desintegreert tot een zielig hoopje lillend wit vlees met cellulitis. Bovendien duikt er altijd zo’n montere verkoopdame bij je naar binnen die eigenhandig aan je borsten gaat sjorren, want ja mevrouw, ‘ze moeten wel goed in het cupje hangen’. Nu hangt er bij mij na tweemaal borstvoeding helemaal niks meer goed in het cupje, maar daar heb ik dit keer thuis in alle rust een fijne push-upbikini voor uit kunnen zoeken. Hoewel online winkelen een prima oplossing is Dan duikt er zo’n montere

voor dit soort delicate probleempjes,

verkoopdame bij je naar

blijf ik me afvragen waarom er in pasbinnen die eigenhandig kamers niet wat zachtere lampjes kunaan je borsten gaat sjorren nen worden opgehangen. Bijna alle

vrouwen hebben wel in meer of mindere mate last van bobbelbenen en blubberbillen, maar waarom moet dat nog eens extra worden geaccentueerd met een kil spotje van 1000 watt?

Overigens heeft cellulitis niks te maken met dik-zijn of dun-zijn, maar alles met vrouw-zijn. Net als PMS en persweeën is de sinaasappelhuid een van onze vrouwelijke voorrechten. Maar goed, ik was dus met mijn gezin op weg naar Portugal. Nu ontmoette ik gisteren een bijzonder aardige mevrouw op een feestje die mij vertelde dat ze altijd graag mijn columns las, maar zich tegelijkertijd afvroeg waar 49

Opwaartse drukte-opmaak.qxp 07-10-2008 15:35 Pagina 50

om er toch zoveel uitgekotste spinaziehapjes in voorkwamen. Gaven mijn kinderen echt zoveel over? Het treurige antwoord is: ja. Helaas kan ik alleen maar mijzelf daarvan de schuld geven, want mijn dochter Emma heeft haar wagenziekte van mij georven. Mijn zoon Alec heeft er eigenlijk geen last van, maar als hij de lunch weer eens met een boogje uit zijn zus ziet komen, doet hij van de weeromstuit vrolijk mee. Het zal niemand verbazen dat mijn auto al twee keer professioneel is gereinigd vanbinnen, vanwege de penetrante zure lucht. Nu zijn er wel diverse pilletjes tegen reisziekte, maar daar worden mijn kinderen zo suf van, en dat is nou ook weer niet de bedoeling. In het vliegtuig naar Portugal had ik dan ook mijn gebruikelijke plastic braakbakjes paraat, maar gelukkig had het gewiebel totaal geen invloed op ze. Op mij des te meer, want ik ben bloednerveus in de lucht, en dat gevoel is sinds 11 september niet verbeterd. Thuis had ik van de buurvrouw wat slaappilletjes meegekregen, met de woorden: ‘Als je een halfje neemt, word je niet slaperig maar wel lekker rustig.’ Lekker rustig? Man, ik leek wel de dorpsgek. Ik zat dermate lallend en lispelend in mijn stoel, dat het me niks zou verbazen als ik binnenkort als drankorgel in een van de roddelbladen wordt opgevoerd. Laatst liep ik met een donkere zonnebril door het dorp en toen heette het: ‘Daphne Depressief!’ Ik bedoel maar. En mijn twee bloedjes van kinderen, hebben die zich verder vlekkeloos gedragen? Natuurlijk niet. Terwijl het vliegtuig, afgeladen met Nederlandse toeristen, klaarstond voor vertrek, brulde Emma op vol volume door het gangpad: ‘Mamaaa! Papa heeft een vieze stinkie gelaten!’

Opwaartse drukte-opmaak.qxp 07-10-2008 15:35 Pagina 51

Twintig minuten

Ik kan het zelf nog maar amper geloven, maar het is echt waar: ik ben sinds enkele maanden ijverig aan het fitnessen. Als werkende moeder kom ik bij het combineren van schooltijden, werktijden, crèchetijden en winkelsluitingstijden al adem tekort, dus ik was er altijd van overtuigd dat ik geen verdere bewegingstherapie meer nodig had. Maar ja, de zomer staat voor de deur, dus het werd hoog tijd om weer eens wat aan dit asportieve schrijflijf te gaan doen. Bovendien vond Richard het reuze-irritant om steeds maar weer columns te moeten lezen over zwabberarmen, deukdijen en trilbillen. Maar de belangrijkste reden voor mij om weer te

De klotsende kipfilets

gaan sporten is mijn migraine. Zuurstof

onderaan mijn boven-

schijnt erg goed te zijn voor gekneusde

armen krijgen langzaam

koppen, en door te sporten neem je nu

weer wat ‘tonus’

eenmaal méér zuurstof op. Daarnaast kun

je door te fitnessen beter ‘aarden’, dus de energie uit je hoofd halen en gewoon eens lekker met de rest van je lichaam bezig zijn. En ik moet zeggen, het werkt als een trein.

Twee keer in de week sleep ik me met frisse tegenzin achter Richard aan en doe een parcours van bench-press, lat match, pull-over, erco- lina en roeimachine. Vraag me niet wat het allemaal is; ik heb het voor mezelf vertaald als ‘duwen en trekken’. En jawel, de klotsende kipfilets onderaan mijn bovenarmen krijgen langzaam weer wat ‘tonus’. Maar nog leuker is dat ik al acht weken geen migraineaanval meer heb gehad. Toch heeft het lang geduurd voordat ik mijn psychische sportdrempel had overwonnen. Blijkbaar ben ik niet de enige, want twee weken geleden las ik in de Libelle het artikel: Sporten?

Opwaartse drukte-opmaak.qxp 07-10-2008 15:35 Pagina 52

Mij niet gezien! , waaruit bleek dat veel vrouwen er een pesthekel aan hebben om zich sportief in het zweet te werken. Ze vinden bovendien dat ze met boodschappen sjouwen, traplopen, fietsen, stofzuigen en kinderen optillen al meer dan genoeg punten verdienen voor hun bewegingsrapport. In de top-5 redenen om niet te gaan sporten, stond de opmerking: ‘Ik voel me ongemakkelijk tussen sportievelingen in flitsende pakjes’. Dat was voor mij een feest van herkenning, want dat heb ik nou óók.

De geometrische danspasjes uit de aerobicswereld gaan mij compleet boven de pet. Links-stap-rechts-draai, en ik beweeg alweer de verkeerde kant op, daarbij geringschattend gadegeslagen door zo’n superlenige meid in een felgekleurd lycra stringding. Daarom ben ik een paar jaar geleden maar eens met golfen begonnen; dat doe je tenminste met je eigen onbeholpen zelf. Het is bovendien een soort zenmeditatie, want vóór iedere swing moet je je hoofd helemaal leegmaken, anders zwiepert de bal alle kanten op. (Nu ik er over nadenk: dit is ook dé manier om met kinderen om te gaan: gewoon je hoofd leegmaken, niet op je horloge kijken, nergens anders mee bezig zijn. Anders reageren ze op jóuw stress en stuiteren ze alle kanten op.) Dus je begrijpt, ik ben momenteel helemaal pro-sport. Maar wat lees ik nu in de Libelle? Mensen die hun hele leven hebben gesport, leven maar twintig minuten langer dan degenen die nooit aan sport hebben gedaan! Wat is dat nou voor een miezerig stief kwartiertje? ‘Je moet maar zo denken’, zei Richard, ‘in die twintig minuten heb jij in ieder geval geen hoofdpijn!’

Opwaartse drukte-opmaak.qxp 07-10-2008 15:35 Pagina 53

Vlekkengek

Toen ik mijn kinderen met gezonde blosjes en gebruinde billetjes door de tuin zag rennen, keek ik eens kritisch naar mijn eigen niet al te zomerse lijf. Dankzij al dat binnen werken leek mijn huidskleur nog het meeste op mijn toetsenbord: vaalwit, met een vleugje kantoorgrauw. Daar moest dringend iets aan gebeuren. Maar wat? Ondanks het feit dat alle fotomodellen in de modebladen zo bruin zijn als een eikenhouten tafel, schrijven diezelfde bladen dat zonnebaden écht niet meer kan. Vanwege de ozonlaag, begrijpt u wel. Mijn buurmeisje marineerde zich twintig jaar geleden nog ongegeneerd in de Becel voordat ze ging zonnen, maar die tijd is voorbij. Je witte billen lekker grillen onder het solarium mag ook al niet meer. Te veel uv-a. Er bleef dan ook niets anders over dan de aanschaf van zo’n zelfbruiningscrème. Nu was ik natuurlijk weer te lui om de gebruiksaanwijzing goed te lezen, dus in plaats van een vaalwit toetsenbord ben ik nu de bonte vlekkengek. Ik zit met schilferende knieën (niet goed gescrubd), bruinoranje handpalmen (niet goed gewassen) en chocolade kuiten (niet goed uitgesmeerd).

‘Mama heeft d’r benen geverfd’, zegt Emma tegen iedereen die het maar horen wil. (Ik ontmoette laatst Johan Cruijff op een receptie, en Het Orakel sprak: ‘Kinderen – zodra ze kunnen Je witte billen

praten, zetten ze je voor schut.’ Hoe wáár!) Helaas lekker grillen onder

ben ik niet zo gefortuneerd als Jennifer Lopez, het solarium mag

wier goddelijke lichaam vóór ieder optreden wordt ook al niet meer

bespoten met fijnnevelige, vloeibare make-up. Dit geeft haar die ongelooflijk strakke, glanzende en gebronsde teint. Deze bodyspray paint was overigens een idee van meestervisagist

Opwaartse drukte-opmaak.qxp 07-10-2008 15:35 Pagina 54

Kevyn Aucoin, die 7 mei jongstleden aan een hersentumor is overleden. Hij was pas veertig jaar. Het is een beetje aan Nederland voorbijgegaan, maar Kevyn Aucoin werd algemeen beschouwd als de beste make-upartiest ter wereld. Blader maar eens door zijn boeken The Art of Make-up, Making Faces en Face Forward, absolute juweeltjes van vakmanschap en creatieve inspiratie. Hoewel hij 6000 dollar per dag verdiende met het weergaloos opmaken van de mooiste filmsterren, bleef zijn eigen moeder zijn favoriete model. Omdat Aucoin als gevoelige, homoseksuele jongen op zijn highschool genadeloos was gepest, gaf hij vaak lezingen voor middelbare scholieren waarin hij hen duidelijk probeerde te maken dat zij niet moesten discrimineren op grond van ras, seksuele geaardheid of alles wat een mens anders maakt. ‘Natuurlijk is het leuk om aan je buitenkant te werken,’ zei hij in een interview met Gay Wired, ‘maar alle make-up van de wereld maakt je ziel niet mooier.’ Aucoin had een zwak voor ‘freaks’. Hij werkte graag met Sharon Stone (uitzonderlijk intelligent), Calista Flockhart (uitzonderlijk dun) en Cher (uitzonderlijk uitzonderlijk), omdat zij net als hij in hun jeugd impopulaire buitenbeentjes waren geweest. Kevyn Aucoin is nog maar nauwelijks aan deze Schonen der Aarde ontvallen, of er staan alweer nieuwe topvisagisten te dringen om zijn plaats in te nemen. Wij gewone stervelingen blijven als vanouds op onze eigen kunsten aangewezen. Nu ik er over nadenk vind ik het eigenlijk pure volksverlakkerij dat het ‘gebronsde’ lichaam van Jennifer Lopez voor onze bleke neusjes als schoonheidsideaal wordt opgevoerd. En wat ben ik eigenlijk een sukkel met mijn schilferende knieën. Heb ik niet nog ergens zo’n knijpfles Becel Bak&Braad?

Opwaartse drukte-opmaak.qxp 07-10-2008 15:35 Pagina 55

Zombie

Ik heb vandaag het script binnengekregen van de allerlaatste aflevering van de tv-serie All Stars, waarin ‘mijn’ personage Claire op de valreep nog één keer mag komen opdraven. In de oorspronkelijke bioscoopfilm, waar de tv-serie op is gebaseerd, werd Hero (Antonie Kamerling) verliefd op deze Claire, niet wetende dat uitgerekend zijn vader met haar zou gaan trouwen. Na het ongekende succes van de film werden de komische belevenissen van het voetballende vriendenclubje omgezet in een daverende tv-serie, die zelfs een Emmy Award in de wacht wist te slepen. Helaas ben ik nooit meer gevraagd om een gastrolletje in deze serie te De kritieken? Daar-

vervullen. Dat is op zich niet zo verwonderlijk, voor heb ik inmiddels

gezien het feit dat veel recensenten destijds meer dan genoeg

vonden dat ik ‘als een zombie met Bambi-ogen’

teflon op mijn ziel

door de film had gedwaald. Die kritieken las ik overigens ’s ochtends in het vliegtuig, terwijl ik op weg was naar de filmset van James Bond. Een geestige situatie, maar daardoor niet minder pijnlijk.

Ik voelde me destijds vooral lullig ten opzichte van regisseur Jean van de Velde, die zijn nek voor mij had uitgestoken. Daarom vind ik het des te leuker dat hij me nu wederom heeft uitgenodigd voor deze allerlaatste aflevering, die hij nota bene zelf heeft geschreven. Omdat hij een aardig briefje bij het script had gedaan, heb ik Jean vóór de opnamen nog even gebeld. ‘Weet waar je aan begint’, zei ik lachend, ‘The Zombie Returns!’ Ik realiseer me als geen ander dat ik geen acteur ben met een hoofdletter A. Daarvoor ontbreekt mij de scholing. Maar dat neemt niet weg dat ik het nog steeds ontzettend

Opwaartse drukte-opmaak.qxp 07-10-2008 15:35 Pagina 56

leuk vind om kleine gastrolletjes te spelen. En de kritieken? Daarvoor heb ik inmiddels meer dan genoeg teflon op mijn ziel. Nergens heb je zo’n antiaanbaklaag harder nodig dan in de media. De Ver- schrikkelijke IJstaart is mijn vierde boek en dus lees ik nu voor de vierde keer dat ik vooral word gepubliceerd omdat ik bekend ben. Natuurlijk kan een bekende naam de aandacht van een uitgeverij trekken, maar alleen een boek dat de moeite waard is, kan vervolgens ook lezers trekken. Toen de kinderboekenschrijver Rindert Kromhout in KRO’s Ontbijt- televisie meende te moeten opmerken dat ‘geen enkele serieuze uitgeverij mij zou uitgeven’, dacht ik bij mezelf: man, ik ben allang blij dat ik mezélf niet meer zo serieus neem. Ik ben dan misschien nog niet opgenomen in het literaire terrarium van de grachtengordeldieren, maar ik durf tenminste wel te lachen om wie ik ben en wat ik doe. Sinds ik zonder enige gêne mijn angsten en onzekerheden durf te uiten, heb ik van mijn zwakte mijn kracht gemaakt. En dat is een bevrijdend gevoel. Begrijp me goed: kritiek moet mogen. Maar de echte waardering zit vanbinnen. Dat is mijn eigen vuurtje, waarvan ik heb geleerd hoe ik het zelf brandende moet houden, zonder aanmaakblokjes van buitenaf. Daarbij gaat er niets boven de onvoorwaardelijke liefde die ik van mijn kinderen krijg. Zo zei mijn dochter Emma gisteren met haar meest charmante glimlach: ‘Mama, ik vind jou de aaaaallerliefste!’ Terwijl ik vertederd door haar krullen wreef, vroeg ze voorzichtig: ‘Mag ik nou een koekje?’

Opwaartse drukte-opmaak.qxp 07-10-2008 15:35 Pagina 57

Dunya en Desie

Een van de allerleukste tv-series van de laatste tijd vind ik de Nederlandse NPS-productie Dunya en Desie. Daar ga ik echt voor zitten. Helaas zijn er nog maar twee afleveringen te gaan en kan ik alleen maar hopen dat het programma in het volgende seizoen weer terugkomt. Dunya en Desie gaat over de vriendschap tussen een Marokkaans en een Nederlands meisje. Dat lijkt op het eerste gezicht niet zo’n spectaculair uitgangspunt en eerlijk gezegd zijn de verhaaltjes ook best wel dun, maar de twee hoofdrolspeelsters acteren zó naturel dat je geïntrigeerd blijft kijken. Vooral het meisje dat Desie speelt is zo ‘echt’ dat ik soms het gevoel krijg dat ik naar een docusoap zit te kijken. Ze is bovendien

Ik heb maar twee dingen

verrassend geestig, met al haar make-upgemist in mijn boerse jes en maniertjes. Ook haar moeder, die aljeugd: criminaliteit en tijd kettingrokend met een fluorescerende

onveiligheid

legging op de bank ligt, is waanzinnig

goed getroffen. Waar vinden ze toch zulke jonge, no-nonsense acteurs? Het doet me een beetje denken aan Fort Alpha, dat destijds zo bedrieglijk realistisch was dat veel televisiekijkers geloofden dat ze naar een échte examenklas keken.

Wat ik ook een verademing vind is dat de Marokkaanse familie van Dunya niet wordt gebruikt voor allerlei sociale statements, maar ‘gewoon’ functioneert als een kleurig gezin waar de moeder binnenskamers dol is op mooie lingerie en er volop wordt gedanst op vrolijke Arabische muziek. Natuurlijk komt er ook wel eens een discussie over Het Hoofddoekje langsfietsen, maar dat is niet waar Dunya en Desie over gaat. Het gaat over vriendinnen. En dus vooral over jon 57

Opwaartse drukte-opmaak.qxp 07-10-2008 15:35 Pagina 58

gens. Maar ook over uiterlijk, geld, ouders en familie, geheimen hebben voor elkaar. Terwijl de onbesuisde Desie zich met hart en ziel in haar gevoelens stort, is de behoudende Dunya the voice of reason. En omdat er niet veel voor nodig is om Desie in vuur en vlam te zetten (‘Hij heb een eigen stacaravan!’), moet Dunya meer dan eens de brandjes blussen. In een van de vorige afleveringen kwam er een meisje uut de provincie bij de vriendinnen op school. Omdat ze nogal plat praatte ( Halloeeee) en de verkeerde kleren droeg, viel het arme kind behoorlijk buiten de boot.

Dunya en Desie namen het op zich om het meisje te transformeren tot een hippe, randstedelijke chick, maar dat pakte nogal averechts uit. Binnen no time stond de dorpse vamp op de kermis te zoenen met de jongen waar Desie heimelijk verliefd op was, onder het motto: ‘Afwachten? Neu hoor. Dat doen wij thuus heel anders!’ Daar moest ik erg om lachen, want ik kom zelf ook uit een dorp. Toen ik ging studeren in de ‘grote stad’ merkte ik tot mijn verbazing dat daar met enig dédain naar ons provinciaaltjes wordt gekeken. Mensen uit de randstad denken daadwerkelijk dat de geciviliseerde wereld ophoudt achter Utrecht. En dat terwijl ik maar twee dingen heb gemist in mijn boerse jeugd: criminaliteit en onveiligheid. Maar dat terzijde. Op de site van de NPS kun je sinds kort een heuse ‘Ben jij een Dunya of een Desie’-persoonlijkheidstest doen. Nadat ik die had ingevuld, kwam de test tot de conclusie dat ik een beetje Dunya en een beetje Desie was. Avontuurlijk en behoudend, vals en lief, roekeloos en betrouwbaar. Maar zijn we dat niet allemaal?

Opwaartse drukte-opmaak.qxp 07-10-2008 15:35 Pagina 59

Temptation Island

Vorige week schreef ik dat ik zo dol ben op Dunya en Desie, een keurige NPS-productie waartoe ik mij probleemloos durf te bekennen. Maar de eerlijkheid gebiedt mij te zeggen dat er nog een tv-programma is waar ik voor thuisblijf en dat is Temptation Island van V8. Ranzige televisie, maar zóóó lekker! Het is net als met frikadellen: je wéét dat het gemalen afvalvlees is en toch zit je ervan te smullen. Als ik met Emma en Alec naar het zwembad ben geweest, kan ik het niet laten om in de snackcorner (nou ja, zeg maar gewoon de kantine) een frikadel te nemen. Het ding heeft van zichzelf al een bobbelig soort cellulitis en de dot mayonaise maakt het geheel er niet beter op – maar oh, wat heerlijk. Zo vergaat het me ook met Temp- tation Island. Het is van oorsprong

Het is net als met

een Amerikaans programma, waarin

frikadellen: je wéét dat het

vier stelletjes hun relatie testen op

gemalen afvalvlees is en

een tropisch eiland vol ‘verlokkingen’

toch zit je ervan te smullen

in de vorm van een aantal begeerlijke

vrijgezellen. Dat je aan zoiets méédoet is voor mij al een compleet mysterie, maar sinds het wereldwijde succes van Big Brother verbaas ik me nergens meer over.

In Italië kennen ze al generaties het gezegde: ‘Wat is schoonheid als het niet gezien wordt?’ In ons ooit zo nuchtere Nederland hebben we daar onze eigen polderversie op gevonden: ‘Wat zijn emoties als ze niet gezien worden?’ Programma’s als Spoorloos balanceren op het randje van het betamelijke. Toch leef ik altijd intens met de geportretteerden mee en bij de langverwachte reünie van moeder en kind zit ik steevast te janken op de bank. Laatst toonde Spoorloos het

Opwaartse drukte-opmaak.qxp 07-10-2008 15:35 Pagina 60

hartverscheurende verhaal van een straatarme, alleenstaande moeder die, nadat ze eindelijk werk had gevonden als huishoudster, van haar baas te horen had gekregen dat ze maar één kind mocht meenemen. En ze had er twee. Mijn God, dacht ik geschokt, dit is gewoon Sophie’s Choice! Uiteindelijk gaf de vrouw haar jongste dochtertje op voor adoptie en bleef gebroken achter met levenslange wroeging en een gewonde ziel. Toen ze haar verloren kind na al die jaren weer in de armen kon sluiten, zat ik uiteraard weer snikkend voor de televisie. Dolgelukkig over het happy end, maar tegelijkertijd ook beschaamd dat ik zo ongegeneerd naar al dat persoonlijke leed zat te kijken.

Programma’s als Spoorloos worden ongetwijfeld met de meest integere bedoelingen gemaakt, maar soms is het bijna emo-porno, waarbij het publiek een soort kijkfile vormt, net als bij ernstige ongelukken op de snelweg. Bij Temptation Island heb ik die morele worsteling totaal niet, dat is gewoon schuldvrij genieten. Die kandidaten zitten er toch vrijwillig? Het hele eilandverblijf duurt maar tien dagen, maar alle stelletjes slagen erin om de grootst mogelijke bonje te krijgen. In de laatste Nederlandstalige versie had het Belgische koppel Jan en Goedele mijn hart gestolen. Opgestookt door tendentieuze videofilmpjes gingen beide partijen zich te buiten aan verregaande buitenechtelijke onbetamelijkheden, om elkaar bij de Grote Finale alsnog huilend in de armen te vallen: ‘U zijt voor mij toch de allertofste!’ Temptation Island is een real-life soap van de bovenste plank: haat en nijd, roddel en achterklap, liefde en jaloezie. En dat allemaal in iets te krappe bikini’s. Je moet het zien om het te geloven.

Opwaartse drukte-opmaak.qxp 07-10-2008 15:35 Pagina 61

Bingo

Vorige week was ik twee dagen op de Libelle Zomerweek om boeken te signeren en lezingen te geven over De geboorte van een moeder. Dat was een wonderlijke ervaring. Terwijl ik normaliter in muisstille bibliotheken of congreszaaltjes mijn verhaal doe, stond ik nu in de vrolijke feesttent van de SponsorBingoLoterij. De stemming zat er goed in, want vlak vóór mijn lezing moest een knalrood aangelopen mevrouw de Kabouter Plop-dans ten uitvoer brengen, als ‘straf’ voor een valse bingo. Ik voelde me meteen thuis, want als lid van een Zuid-Limburgse familie ben ik opgegroeid met de gekte rond het kienen. Ieder weekend zat mijn moeder met een hele rits van mijn tantes in diverse rokerige bingopaleizen, nerveus trekkend aan hun sigaretten bij de zoveelste holum. (Voor de bingoleken: dit betekent dat je nog maar één getal bent verwijderd van een rijtje of een volle kaart.) Draaide het vroeger nog vooral om een levensmiddelenpakket (‘Kijk eens mevrouwtje: vier pakken koffieeeee!’) – vandaag de dag wordt er alleen nog maar om geld gekiend. Hoofdprijzen van vijfhonderd of zelfs duizend euro zijn allang geen uitzonderingen meer, hetgeen de sfeer in sommige bingohallen inmiddels behoorlijk gespannen heeft gemaakt. ‘Mijn’ publiek was echter uitgelaten door het mooie weer en de graZet een paar jonge tis koffie. (Of het nou de Huishoudbeurs is, de moeders bij elkaar

Margriet Winterfair of de Libelle Zomerweek, graen het vruchtwater tis doet het altijd goed. Ik heb het gepresteerd vliegt je om de oren

om in die twee dagen een hele tas met gratis hebbedingetjes bij elkaar te hamsteren, maar toen ik het thuis allemaal nog eens goed bekeek, realiseerde ik me dat er een groot ver 61

Opwaartse drukte-opmaak.qxp 07-10-2008 15:35 Pagina 62

schil is tussen willen hebben en willen houden.) Sommige dames die vóór mijn lezing nietsvermoedend hadden zitten bingoën, schrokken in het begin nogal op van mijn verhalen over inknippen en uitscheuren, maar uiteindelijk vormden alle toehoorsters één front. Ik heb sinds het uitkomen van mijn zwangerschapsboek gemerkt dat niets zo ‘verbroedert’ als bevallingsverhalen. Zet een paar jonge moeders bij elkaar en het vruchtwater vliegt je om de oren. Elke vrouw die op eigen kracht een half metertje mens naar buiten heeft moeten persen, kan zich tot in lengte van dagen herinneren hoe ellendig dat voelde. Na mijn lezing kwam er een vrouw naar me toe die mij vertelde dat haar verloskundige had gezegd dat de barensweeën ‘sensuele pijnen’

zouden zijn. Daar hebben we samen onbedaarlijk om staan lachen. Ik moet toegeven dat het baren van een kind ook voor mij een indrukwekkende, metafysische ervaring was, maar dan wel een die gepaard ging met een pijn die zijn weerga niet kende. En niks geen sensuele pijn; met je benen in de stijgbeugels is de zinnelijkheid ver te zoeken. De zindelijkheid trouwens ook, want tegelijk met de baby wordt soms óók de inhoud van je darmen mee naar buiten geduwd. Dat zijn van die fijne details waar de meeste zwangerschapsboeken je zelfs in de kleine lettertjes liever niet op attent maken. Maar ach, nog geen twee jaar nadat ik mijn kraamvisite had bezworen dat ik zo’n bevalling nóóit meer zou doen, was het alweer zover. ‘Komt er nog een derde?’ had de zaal mij nog lacherig gevraagd. Daar kon ik kort over zijn. Twee kinderen is wat mij betreft méér dan een volle kaart.

Opwaartse drukte-opmaak.qxp 07-10-2008 15:35 Pagina 63

Wimbledon

Morgen wordt op Wimbledon de finale in het herenenkelspel gespeeld. En hoewel Richard er hoogstwaarschijnlijk niet bij is, heb ik toch het gevoel dat hij op de ‘heilige’ grasbanen aan de Church Road een enorme overwinning heeft geboekt. Want hij stond er weer, op zijn field of dreams; het zonovergoten Centre Court. Zijn allereerste partij speelde hij op baan drie, een klein veldje in de schaduw van het beroemde stadion waar hij zijn grootste successen heeft behaald. Hoewel de symboliek daarvan me bepaald niet was ontgaan, kon het me eigenlijk niks schelen. NatuurRichard stond er weer, lijk was hij nog een beetje roestig en kon

op zijn field of dreams;

zijn spel nog niet in de schaduw staan van

het zonovergoten

de vorm die hem in 1999 tot de vierde plaats Centre Court

van de wereldranglijst had gebracht. Maar

wat dan nog? Na 21 lange, pijnlijke maanden van schier eindeloos revalideren deed hij weer mee. Toen hij eenmaal van Squillari had gewonnen, zat ik nog minutenlang te trillen voor de televisie. Het liefst was ik in de beeldbuis gekropen om hem te omarmen, want ik zag aan zijn gezicht dat hij wel kon huilen van geluk. Dit was het moment waarvoor hij het allemaal had gedaan; het moment dat hij in zijn donkerste uren niet meer voor mogelijk had gehouden. Steeds als hij dacht dat hij er klaar voor was, liet zijn geopereerde elleboog hem weer in de steek. En toch, terwijl er bijna niemand meer in zijn comeback geloofde, heeft Richard altijd geweigerd zijn droom uit handen te geven. Soms dacht ik bij mezelf: waarom nou toch? Waarom doe je jezelf dit áán? Al dat verdriet, steeds weer die teleurstellingen. Op sommige dagen vond ik het

Opwaartse drukte-opmaak.qxp 07-10-2008 15:35 Pagina 64

ronduit verschrikkelijk om van dichtbij te moeten toezien hoe de man van wie ik zoveel houd zichzelf lichamelijk en geestelijk door de mangel haalde. Maar Richard wilde nu eenmaal strijdend ten onder en niet als een patiënt worden afgevoerd via de zijdeur. De verlangens van het sporthart worden echter niet door iedereen begrepen; zo werd Richard vorig jaar nog vergeleken met Don Quichot. Als reactie schreef ik in mijn column dat ieder mens recht heeft op zijn eigen windmolen. En zie, die van Richard draait weer.

‘Welcome home’, zei een Britse journalist op Richards eerste persconferentie. Dat vond ik zó mooi dat ik meteen de tranen weer voelde prikken achter mijn ogen. Ook toen Richard bij zijn rentree in het Brabantse Rosmalen met een staande ovatie werd begroet, liepen de rillingen langs mijn ruggengraat en kreeg ik een brok in mijn keel. Misschien klink ik nu wel érg emotioneel, maar vergeet niet dat ons gezinnetje méér dan anderhalf jaar in het teken heeft gestaan van De Arm. Eindelijk kan Richard zijn kinderen weer pijnvrij oppakken

– en daarmee ook de draad van zijn carrière. Mijn oma Mieneke had vroeger een Delfts blauw tegeltje in haar keuken hangen met daarop de stichtelijke tekst: ‘Als er geen wind is, moet je roeien.’ Nou, oma kan trots zijn. Want Richard hééft geroeid, veel langer dan hij zelf ooit voor mogelijk had gehouden. Maar toen ik hem vorige week intens gelukkig zag stralen op ‘zijn’ toernooi, dacht ik bij mezelf: jongen, het is het allemaal waard geweest.

Opwaartse drukte-opmaak.qxp 07-10-2008 15:35 Pagina 65

Vlucht 93

Twee weken geleden heeft de Amerikaanse journalist Jere Longman het boek Among the Heroes gepubliceerd; het aangrijpende verhaal van United Airlines vlucht 93, die op 11 september 2001 neerstortte in Pennsylvania. De hartverscheurende telefoontjes van de inzittenden naar hun dierbaren en de moed der wanhoop waarmee zij de kapers probeerden te overmeesteren, hebben van vlucht 93 een American legend gemaakt; een verhaal over gewone mensen die in het zicht van de dood besluiten om heroïsch ten onder te gaan. Er is lang gespeculeerd dat vlucht 93 onderweg was naar het Witte Huis, maar wat het uiteindelijke doelwit van de kapers

‘Mam, mijn vlieg-

ook was, de passagiers hebben hun leven gegeven tuig is gekaapt

om een nog grotere ramp te voorkomen. Bij het leen ik bel je om zen van Among the Heroes stroomden de tranen dag te zeggen’

over mijn wangen. Want als Amerikanen één ding goed kunnen, dan is het wel het personificeren van rampen. Drieduizend doden is een immens getal; zó groot dat je bijna vergeet dat het allemaal mensen waren zoals jij en ik.

Maar de Amerikaanse media zijn altijd op zoek naar de mens achter het drama en die mens krijg jij als lezer in al zijn tragiek gepresenteerd. Met pijnlijke precisie onthult Jere Longman wie er vanuit het ramptoestel met zijn geliefden heeft gebeld en wat daarbij aan laatste woorden werd gezegd. Hij beschrijft de levens van alle gewone mensen aan boord die op die vreselijke dag gezamenlijk iets ongewoons tot stand wisten te brengen. Toen ik het boek uit had voelde ik me intens verdrietig, maar tegelijkertijd ook hoopvol omdat mensen in acute noodsituaties blijkbaar tot heldendaden in staat zijn.

Opwaartse drukte-opmaak.qxp 07-10-2008 15:35 Pagina 66

Ik legde het boek met een zucht naast me neer en knipte de televisie aan. Daar viel ik midden in een speciale moederdaguitzending van Oprah, die helemaal aan de slachtoffers op 11 september was gewijd. In no time lag ik in een plasje voor de tv. Soms heb ik het gevoel dat er wel érg veel gehuild wordt in deze column, maar bij de indringende reportages van Oprah hield ik het echt niet meer droog. Neem nu het verhaal van die moeder die borstkanker had en wist dat ze niet meer lang zou leven. Haar twee zoontjes zouden achterblijven met hun vader, maar door een wrede speling van het lot was hij ten tijde van de aanslagen net een tapijt aan het leggen in het WTC. Toen in januari ook nog hun moeder stierf, stonden de jongetjes er alleen voor. Ze worden nu opgevoed door hun enige oma, maar die is natuurlijk ook niet meer de jongste. Maar hoe indringend de verhalen van de volwassenen ook waren, het waren vooral de kinderen die me troffen als een moker. Zoals dat kleine jongetje en zijn twee zusjes, die op hun eerste moederdag zonder mama een doosje met lieve brieven aan een paar ballonnetjes ‘naar de hemel’ hadden gestuurd. Of Elizabeth Wainio, die haar moeder belde uit vlucht 93:

‘Mam, mijn vliegtuig is gekaapt en ik bel je om dag te zeggen.’ ‘Elizabeth’, zei haar moeder, ‘ik heb mijn armen om je heen en ik hou van je.’ ‘Ik voel je armen’, antwoordde Elizabeth, ‘en ik hou ook van jou.’ Daarna werd de verbinding voor altijd verbroken.

Opwaartse drukte-opmaak.qxp 07-10-2008 15:35 Pagina 67

Jezus

Toen Richard en ik nog op Mallorca waren, lagen we iedere avond languit naar de prachtige sterrenhemel te kijken. Maar in plaats van het uitzicht te bewonderen, werd ik na een tijdje behoorlijk melancholiek bij de aanblik van het heelal. Ik voelde me opeens een zandkorreltje in een oneindige ruimte; mijn leven niets meer dan een veertje in de eeuwigdurende wind. Te midden van het zachte ruisen van de zee kwamen er allerlei existentiële vragen bij me bovendrijven. Wie zijn we eigenlijk en wat doen we hier? Waar komen we vandaan en waar gaan we naartoe? Veel tijd Bij een liggend beeld van

om na te denken kreeg ik echter niet,

een non in een doodskist

want daar stond Emma alweer met slaperiwist Emma zeker dat het ge oogjes naast me: ‘Mama, ik heb in mijn

Sneeuwwitje was

bed geplast.’ Kinderen houden je als geen

ander in het hier en nu. Maar ook zíj worstelen af en toe met heuse levensvragen. Zo wil Emma graag dat ik ’s avonds nog even naast haar kom liggen. Toen we laatst weer eens samen in het donker naar haar fluorescerende plafond-plaksterren lagen te kijken, vroeg ze opeens: ‘Waarom gaan mensen eigenlijk dood?’ Tja.

‘Mensen worden oud’, verzuchtte ik, ‘ze raken versleten of ze worden ziek. En dan gaan ze dood.’ Even was het stil. ‘Maar ik wíl helemaal niet dood’, zei Emma ten slotte. Daarop drukte ik haar nog steviger tegen me aan, want de gedachte dat je kind ooit sterft is nog angstaanjagender dan het idee van je eigen dood. ‘Maar mama’, zei ze toen zachtjes, ‘die meneer die nog maar één keer mocht eten was niet bang om dood te gaan hè?’ Eh, wat? Uiteindelijk begreep ik dat ze Jezus en Het Laatste Avondmaal bedoelde, een verhaal dat blijk 67

Opwaartse drukte-opmaak.qxp 07-10-2008 15:35 Pagina 68

baar al wekenlang in haar hoofdje sluimerde. Toen Richard en ik op Mallorca een klein dorpje hadden bezocht, waren we ook een kijkje gaan nemen in de plaatselijke kerk. Hoewel ik niet gelovig ben, maken kerken toch altijd veel indruk op me. Vanuit het volle zonlicht stap je opeens in een aangename, donkere koelte, vol flakkerende kaarsjes en de zoete geur van wierook. In zuidelijke landen ademen de kerken bovendien een bijzonder gevoel van mystiek, dat zelfs door kinderen wordt gevoeld. Emma en Alec werden er in ieder geval erg stil van en dat mag op zich al een wonder heten. De kerk die wij bezochten had een stuk of tien grote nissen, die sprookjesachtig werden verlicht met waxinelichtjes. In die nissen bevonden zich allerlei heiligenbeelden, waar de kinderen ademloos naar stonden te kijken. Vooral Sint Sebastiaan, met de bloederige pijlen door zijn naakte lichaam, maakte erg veel indruk op de kleintjes. ‘Die meneer heb au’, fluisterde Alec met een serieus snoetje. Bij een liggend beeld van een non in een soort doodskist meende Emma zeker te weten dat het Sneeuwwitje was. In de achterste nis stond een tableau van Het Laatste Avondmaal, met in het midden een mooi beeld van Jezus met zachte ogen. Die ogen hadden zich blijkbaar vastgezet in Emma’s geheugen. ‘Vertel eens een verhaaltje over Jezus’, zei ze. En dus ga ik vandaag, als overtuigd atheïst, een kinderbijbel kopen. Zodat ik ook eens ándere verhalen kan vertellen over wie we zijn en wat we hier doen.

Opwaartse drukte-opmaak.qxp 07-10-2008 15:35 Pagina 69

Playboy

Van een Amerikaanse vriendin kreeg ik vorige week het superdikke koffietafelboek The Playboy Mansion, over het infameuze partypaleis van Playboy-oprichter Hugh Hefner. Deze ultieme mannendroom is alweer ruim veertig jaar in full swing, al hebben de frivole festiviteiten in de jaren negentig een beetje op hun kont gelegen door Hefners huwelijk met Playmate Kimberly Conrad. Maar die hobbels zijn inmiddels ook weer uit de weg, dus The Playboy Mansion is bezig aan zijn tweede jeugd. Op de vele kleurenfoto’s in het prachtige boek zie je ‘Hef’, zoals hij door vriend en vijand wordt genoemd, alleen maar ouder en grijzer worden, terwijl de blonde Bunnies op een jaar of twintig zijn blijven steken. Hoewel Hugh Hefner het geniale IQ van 153 bezit, is de man zo gek als een Een zwangere

deur. Want wie loopt er anders al bijna een halve Playmate in de

eeuw in een zijden kamerjas en heeft op zijn 76ste Grotto – het moet

nog ‘verkering’ met drie wulpse blondines? (‘ It’s all niet gekker worden

Viagra’, zei hij tegen Ruby Wax.) Hef is al vaak een kluizenaar genoemd, maar daar is hij heel duidelijk in: ‘Waarom zou ik mijn huis verlaten’, zei hij eens tegen de Amerikaanse Esquire,

‘als ik thuis alles heb wat ik me zou kunnen wensen?’

En inderdaad: de ouwe baas heeft bijvoorbeeld een eigen ‘Grotto’, een rotsachtige lagune waar zijn Playmates elkaar eens lekker kunnen inzepen. Een man zou voor minder thuisblijven. Ik had overigens bijna zelf in die Grotto gezeten. Na mijn historische optreden in de James Bond-film Tomorrow Never Dies (4:37 minuten screen- time op de kop af), wilde de Amerikaanse Playboy een 007-reportage met me doen. Omdat ik mezelf niet bepaald met een banaan in

Opwaartse drukte-opmaak.qxp 07-10-2008 15:35 Pagina 70

Prev Next